နီၢ်စံစံလံယၣ်တဂၤလၢအလဲၤတုၤလၢကီၢ်(နယူစံလဲ)တဂၤအံၤအမ့ၢ်ပှၤသစၢ်သနာ်က့ၤလၢပှၤကလုာ်အဂီၢ်မၤ၀ဲလၢအမ့ၢ်တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့၊တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဒီးပှၤဂ့ၢ်၀ီးပှၤဂ့ၢ်၀ီၤတၢ်မၤသ့ၣ်တဖၣ်ဒီးတကးဘၣ်လၢတၢ်ဆဲးတၢ်လၤတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤဒီးနံၤဒိၣ်နံၤထီသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.
နီၢ်စံစံလံယၣ်ဒွဲလၢအသနံၣ်အိၣ်၂၈နံၣ်အံၤအိၣ်ဆိး၀ဲဒၣ်လၢကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်ယီၤကီၢ်ဆၢဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤတခါဒီးလဲၤတုၤလၢကီၢ်နယူစံလဲလၢအပူၤကွံာ်အနံၣ် ၁၀လံဒီးဖျိထီၣ်၀ဲ(Auckland Yuiversity of Technology )လၢကီၢ်နယူစံလဲဒီးမၤစၢၤ တၢ်လၢအပှၤကလုာ်အဂီၢ်တပယူၢ်ဃီတဂၤန့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်ကရၢကရိတၢ်ဖံးတၢ်မၤအဖီခိၣ်ဟဲက့ၤလီၤလၢကၠီၣ်တဲၣ်-ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢဒ်သိးဟဲက့ၤဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ် တၢ်ဒီးခ့ၣ်အဲၣ်စံၣ်တၢ်ကစီၣ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်လိာ်သးဒီးအီၤအံၤန့ၣ်လီၤ.
သံကွၢ်-နတဲပၠးပှၤဘၣ်ဃးနလဲၤတုၤလၢ(ကီၢ်နယူစံလဲ)အဂ့ၢ်တစဲးမီၤ.
ပဘၣ်စံၣ်ပယီၤသုး၊ပကီၢ်သူလ့န့ၣ်ပထံပကီၢ်တအိၣ်ဘၣ်အိန့ၣ်ပဘၣ်ဟးဖျိးပထံပကီၢ်န့ၣ်အိၣ်ဘၣ်ဆၣ်ပခါဆူညါအဂီၢ်ပပှၤသစၢ်အဂီၢ်ပမ့ၢ်ကွၢ်က့ၤခါဆူညါန့ၣ်တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီတအိၣ်ဘၣ်၊ယဲယနာ်လၢပမိပါန့ၣ်ဘၣ်လဲၤစံၣ်လၢယီၤကီၢ်န့ၣ်ဒ်သိးပတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်လီၤ၊ဒ်သိးပကအိၣ်ဘၣ်မုၢ်မုၢ်နီၢ်နီၢ်အဂီၢ်လၢယနီဒီးယမိသ့ၣ်ယပါသ့ၣ်န့ၣ်ပှၤဒွဲၣ်အူထီၣ်ဟံၣ်အ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ်စံၣ်ထီဘိလီၤအဃိန့ၣ်ပဘၣ်ဟဲအိၣ်လၢကီၢ်ချၢလီၤ.
သံကွၢ်-နလဲၤထီၣ်ကၠိလၢကီၢ်(နယူစံလဲ)အပူၤတၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်မနုၤလဲၣ်.
တၢ်ခါန့ၣ်ဘၣ်ဃးလၢကျိာ်လၢယလဲၤတုၤလၢကီၢ်(နယူစံလဲ)န့ၣ်ယတဲကီၢ်လၤ၀ါကျိာ်တဘၣ်ဘၣ်အိၣ်ဒၣ်ဘၣ်တစဲးတမွဲးလီၤကတဲတၢ်ဒီးကီၤလၤ၀ါဒုတဘၣ်ဘၣ်.တၢ်မ့ၢ်ပဂုာ်ကျဲးစၢးပတသးတဆံးဘၣ်၊ဂ့ၤတမံၤယလဲၤတုၤခါယနီၢ်ဆံးဒ်အဃိန့ၣ်တၢ်လၢယကဟံးန့ၢ်ဘၣ်ကီၤလၤ၀ါကျိာ်လၢယဂီၢ်န့ၣ်အညီမီၤ၊ဖဲယလဲၤအိၣ်လၢကီၢ်(နယူစံလဲ)အခါန့ၣ်ပနီၢ်ကစၢ်ပဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤလိလံာ်ပမိပါခီန့ၣ်ဟဲလၢဘၣ်ကီဘၣ်ခဲ၀ံၤပ၀ဲဒၣ်ပဟဲလၢဒဲက၀ီၤ၊ပကဘၣ်မၤလိလံာ်အါန့ၣ်ကီၤလၤ၀ါတဂၤဒ်၊ကဲ၀ဲပကစၢ်ဂီၢ်လီၤ.မိပါခီဒုအ၀ဲတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်တအိၣ်အါဘၣ်.ပ၀ဲဒၣ်သးစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ပကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးလၢပဂီၢ်မ့ၢ်၀ဲတၢ်ဂ့ၤတမံၤလၢခါဆူညါပကအဲၣ်ဒိးမၤစၢၤပပှၤကလုာ်မ့ၢ်ဂ့ၤ၊ပနီၢ်ကစၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤပမၤသ့မီၤ၊
သံကွၢ် နစးထီၣ်မၤနပှၤကလုာ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤအခါဖဲလဲၣ်ဒီးတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤမနုၤသ့ၣ်လဲၣ်.
ယၤန့ၣ်ယမၤသကိးတၢ်လၢ(နယူစံလဲ)ကညီတၢ်ကရၢကရိယကဲ၀ဲဒၣ်နဲၣ်ရွဲၣ်တဂၤ၊ယမၤခံဖုလၢာ်လီၤသစၢ်သပှၢ်စ့ၢ်၊လၢန့ၣ်ခိဒုပတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအိၣ်ဒီဒူၣ်ညါဘၣ်ဃးလၢတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ကညီလၢလဲၤကီၤလၤ၀ါကီၢတဲကီၤလၤ၀ါတဘၣ်အ၀ဲသ့ၣ်လိၣ်ဘၣ်ကျိာ်၊မ့ၢ်၀ံၤတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တကပၤဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢတဲကီၤလၤ၀ါကျိာ်တဘၣပလဲၤမၤစၢၤ၊ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢမိၢ်ပၢ်ကဘၣ်လဲၤလၢကၠိပလဲၤမၤစၢၤတဲခဲးန့ၢ်တၢ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်အဂီၢ်၊ပမၤသကိးတၢ်ဒီးကညီတၢ်ကရၢကရိဖဲန့ၣ်တဖုလၢအဂၤအိၣ်ဒ်၊လၢကီၢ်နယူစံလဲန့ၣ်ပှၤကညီဖိနီၢ်ဂံၢ်အိၣ်၀ဲဒၣ်(၁၃၀၀တုၤ၁၅၀၀)ဘျဲၣ်ပမၤသကိးတၢ်စ့ၢ်ကီးဒီးကလုာ်ဒူၣ်အဂၤလၢတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတခီဒ်အမ့ၢ်တၢ်မၤလၤကပီၤကညီနံၣ်ထီၣ်သီ၊မၤထူရၤမုာ်နံၤ၊လါခူးကံၢ်စု၊တၢ်ပၢၢ်ဆၢမုၢ်နံၤန့ၣ်လီၤ.
သံကွၢ်-နဆိမိၣ်လၢတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့န့ၣ်အရ့ဒိၣ်လၢပှၤသစၢ်ဂီၢ်ထဲလဲၣ်.
တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ကရ့ဒိၣ်တခါနကမၤတၢ်တမံၤဂ့ၤတမံၤန့ၣ်နတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့မ့ၢ်အိၣ်ပှၤထံၣ်ဆံးနၤတန့ၢ်ဘၣ်၊၀ံၤဘျီယထံၣ်ဘၣ်လၢပကီကလုာ်အံၤန့ၣ်တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အိၣ်ဖးအါညါခီဖိပထံပကီၢ်တအိၣ်အဃိန့ၣ််ပတန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာလၢပှဲၤဘၣ်အဃိပှၤသစၢ်ခဲအံၤတဖၣ်ကြၢးပာ်သူၣ်ပာ်သးဒီးထံၣ်စိတၢ်လၢတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့န့ၣ်ကမၤစၢၤက့ၤပပှၤကလုာ်န့ၣ်လီၤ.
သံကွၢ်-ဒ်သိးကညီသစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ကမၤသကိးဆူၣ်ထီၣ်တၢ်လၢကညီတၢ်မၤအဂီၢ်နအဲၣ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဒ်လဲၣ်.
ပှၤသစၢ်န့ၣ်အဲၣ်လီၤအပှၤကလုာ်ကိးဂၤဒဲလီၤလၢကီၢ်ချၢမ့ၢ်ဂ့ၤကီၢ်ဆၢမ့ၢ်ဂ့ၤကညီသစၢ်တဖၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်အိၣ်လၢကမၤလိတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့၊တလိၣ်သးဆံးဘၣ်တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့န့ၣ်ကမၤစၢၤနၤလီၤ၊ဒ်သိးပှၤသစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ကဟဲက့ၤမၤစၢၤအပှၤကလုာ်အဂီၢ်အိၣ်ဖဲလဲၣ်ဖဲလဲၣ်ဂ့ၤဟဲက့ၤလၢကညီကီၢ်ပူၤဃုသ့ၣ်ညါက့ၤတၢ်လိၣ်ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်၀ံၤမၤစၢၤလၢပမၤအီၤန့ၣ်မူဒါအိၣ်လၢပကမၤစၢၤအ၀ဲန့ၣ်လီၤ.
သံကွၢ်-ခိၣ်နာ်သ့ၣ်တဖၣ်ကြၢးဟံၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှမသစၢ်ဒီးထုးဃီၤန့ၢ်ပှၤသစၢ်တဖၣ်လၢကလုာ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤဒ်လဲၣ်.
ခိၣ်နာ်မ့ၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဘါပှၤသစၢ်ဒီးသစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ကမၤပိာ်ထွဲထီၣ်က့ၤဒီးခိၣ်နာ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အဆဲးကျိးလိာ်သးဒီးကပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤကလုာ်တၢ်အိၣ်သး၊ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးဒီးပကမၤသကိးတၢ်ဃူဃူဖှိးဖှိးလီၤ
