တၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီး ပဒိၣ်မါရှၣ် အဖိခွါသဒါ စလိၣ်ဖါ

လါဖ့ၤ​​ဘြူၤအါရံၤ-၂၀၁၈နံၣ်

လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၁၄သီအနံၤအံၤ မ့ၢ်၀ဲဒၣ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ အခိၣ်နၢ်ဒိၣ်ထီမံၤဟူသၣ်ဖျါတဂၤလၢအမ့ၢ် ပဒိၣ်မါရှၣ်လါဖါဘၣ်တၢ်ကူၣ်သံအီၤၦဲၤထီၣ် ၁၁လံန့ၣ်လီၤႉ လၢတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ပဒိၣ်မါရှၣ်လါဖါအံၤအဖီခိၣ်န့ၣ် ကညီတၢ်ကစီၣ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်၀ဲ အဖိခွါသဒါ စလိၣ်ဖါ ဒ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ

သံကွၢ်-ပဒိၣ်မါရှၣ် သံၦဲၤထီၣ်အနံၣ် (၁၁)နံၣ်လံအဖီခိၣ် နအဲၣ်ဒိးဟ့ၣ်(မဲးစ့) လၢအမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိအိၣ်ဒ်လဲၣ်ႉ

စံးဆၢ- ပတၢ်ပညိၣ်ခီ အ၀ဲမ့ၢ်သံဘၣ်ဆၣ်အတၢ်ဖံးတၢ်မၤဒီးတၢ်လၢအ၀ဲမၤတ့ၢ်၀ဲတဖၣ်၊ ဒီးအတၢ်ဟ့ၣ်သါလၢကညီဒီတကလုာ်အဂီၢ်န့ၣ် ပတအဲၣ်ဒိးမၤလီၤမၢ်ဘၣ်ႉ ပအဲၣ်ဒိးမၤဖျါထီၣ်က့ၤအီၤမီၤႉ လီၤဆီဒၣ် တၢ် အ၀ဲမ့ၢ်ၦၤလၢအဲၣ်ၦၤဖှီၣ်ဖိယာ်ဖိႇၦၤကမျၢၢ်ႇအဲၣ်အထံအကီၢ်အဲၣ်အၦၤကလုာ်ဒီးအအဲၣ်အတၢ်ကရၢကရိႇဒီးအ၀ဲမ့ၢ်ၦၤလၢဟ့ၣ်လီၤသးတူၢ်ဆါအသးႇထီဘိန့ၣ်အ၀ဲတအိၣ်ခီလီဘၣ်ႉ မၤတၢ်ဆူၣ်ႇ ဖးလံာ်ဆူၣ်ဒီး တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢအအိၣ်ဒီးအီၤန့ၣ် မၤ၀ဲလၢအၦၤက လုာ်အဂီၢ်ႇ တကးဘၣ်သူ၀ဲဒၣ်လၢကလုာ်ဒူၣ်အဂီၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤဒီးကီၢ်ပယီၤဒီတဘ့ၣ်အဂီၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤအ၀ဲထံၣ်၀ဲဒၣ်လၢကီၢ်ပယီၤန့ၣ် မ့ၢ်ကလုာ်ဒိၣ်စိသနူလီၤမီၤႉ သနူ၀ဲန့ၣ်မ့ၢ်အိၣ်ဒ်ဒၣ်တၢ်မ့ၢ်အဲၣ်ဒိးမၢကဲကုၢ်ၦၤထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်ဒီး ကညီဖိခဲလၢာ်န့ၣ်မ့ၢ် တၢ်လၢတဂ့ၤဘၣ်ခီဒုထီဘိန့ၣ် အဲၣ်ဒိးမၤလီၤမၢ်၀ဲကလုာ်ဒိၣ်စိသနူန့ၣ်ဒီး ထီဘိန့ၣ်ဂဲၤလိာ်၀ဲလၢကလုာ်တၢ်တုၤသိးထဲသိးႇ ၦၤခဲလၢာ် အခွဲးယာ်ကအိၣ်အဂီၢ်န့ၣ် အ၀ဲဂဲၤလိာ်၀ဲထီဘိလီၤႉ အဃိန့ၣ် အတၢ်ဖံးတၢ်မၤသ့ၣ်တဖၣ်ကဖျါထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ကိးနံၣ်ဒဲးန့ၣ် ပမၤတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်အီၤဒီးပဆၢမုၢ်လၢ်အ၀ဲဒၣ်တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ်ပ၀ဲဖိလံၤလၢခံတစိၤပကစိာ်မူစိာ်ဂဲၤကိးဂၤဒဲးဒီးကမၤဖျါထီၣ်က့ၤတၢ်လၢအမိၣ်န့ၢ်သးလီၤ၀ဲသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်မီၤႉ

သံကွၢ်-ပဒိၣ်မါရှၣ်န့ၣ်တၢ်မၤလၢအမၤ၀ဲလီၤဆီတဖၣ်ကမ့ၢ်တၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်ႉ

စံးဆၢ-ယပါန့ၣ်အ၀ဲမ့ၢ်ၦၤလၢဂဲၤလိာ်တၢ်ကိးကပၤဒဲးလီၤႉ ဘၣ်ဃးလၢတၢ်ရ့လိာ်သးလၢတၢ်ကစီၣ်သန့မ့ၢ်ဂ့ၤႇဂဲၤလိာ်၀ဲသၦၢ်လီၤႉ အ၀ဲတဲတၢ်အါႇကွဲးလံာ်အါဖးလံာ်အါမ့ၢ်ဂ့ၤဒီးဘၣ်ဃးလၢတၢ်ဒီသဒၢတကပၤအ၀ဲထီဘိန့ၣ်ရ့လိာ်အသးဒီးသုးမုၢ်သံၣ်ဘိသုးခိၣ်သုးနၢ်ခဲလၢာ်လီၤႉ ထီဘိန့ၣ် အ၀ဲဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးႇ ဘၣ်ဃးလၢကမျၢၢ်အါဒံအါဂၤကထီဒါသကိးကလုာ်ဒိၣ်စိသနူအဂီၢ်န့ၣ် အ၀ဲဂဲၤလိာ်၀ဲ အဃိ ပကထံၣ်ဘၣ်လၢကီၢ်ပယီၤအပူၤန့ၣ် ကမျၢၢ်တဖၣ်က့ၤထီဒါကီၢ်ပယီၤဒိၣ်စိသနူန့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်လၢအဂၤတခီဒ်သိး ထံဂုၤကီၢ်ဂၤ အဆီၣ်သနံး၀ဲဒၣ်ပယီၤကလုာ်ဒိၣ်စိသနာ်က့ၤအ၀ဲဂဲၤလိာ်တၢ်ဒီဒူၣ်ညါဘၣ်ဃးတၢ်ကွဲးထီၣ်လံာ်လၢ(ယူၣ်အဲၣ်)သနာ်က့အ၀ဲမၤ၀ဲႇအ၀ဲအတၢ်မုၢ်လၢ်ဒုလၢထံဂုၤကီၢ်ဂၤတၢ်ဆီၣ်သနံးဒု ပကဘၣ်မၤမ့ၢ်ဆူၣ်လီၤမီၤႉ တၢ်အ၀ဲန့ၣ်မးဒုၣ်ဒါန့ၣ် လၢဟီၣ်ဒီဖျၢၣ်ကသ့ၣ်ညါ၀ဲလၢ အမ့ၢ်ၦၤအၢၦၤသီႇအ၀ဲဂဲၤလိာ်တၢ်ဒ်န့ၣ်အိၣ်ဒီးဒူၣ်အဃိန့ၣ်ဒ်သိးအတၢ်မၤန့ၣ်ကဖျါထီၣ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ်ဒီးၦၤမၤသကိးတၢ်အါဒံအါဂၤကသ့ၣ်ညါဒီးကနုာ်လီၤမၤသကိးတၢ်လၢအဂီၢ်န့ၣ်ပမၤဖျါထီၣ်န့ၣ်အီၤလီၤႉ

သံကွၢ်-ဘၣ်မနုၤဃိတၢ်မၤသံပဒိၣ်မါရှၣ်လဲၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤအဖီခိၣ်နထံၣ်ဒ်လဲၣ်ႉ

စံးဆၢ-ဒုၣ်ဒါန့ၣ်ထံၣ်၀ဲလၢခီဖျိလၢယပါန့ၣ်ကမၤလီၤမၢ်ၦၤန့ၣ်ကီမီၤႉ ထံၣ်၀ဲလၢကူၣ်မၤသံယ ပါမ့ၢ်န့ၢ်မးအ၀ဲသ့ၣ်နုာ်လီၤမၤလီၤဖးပၦၤ ကညီဖိန့ၣ်ကညီဒီး ကမၤလီၤၦီၢ်ပကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢမ့ၢ်ဂ့ၤႇပတၢ်ပၢၢ်ဆၢမ့ၢ်ဂ့ၤကညီ ႇအ၀ဲသ့ၣ်ထံၣ်၀ဲဒ်န့ၣ်အဃိန့ၣ် အ၀ဲ သ့ၣ်ပာ်လီၤတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤမူာ်မူာ်နီၢ်နီၢ်လၢကမၤလီၤမၢ်ႇကကူၣ်သံယပါန့ၣ်၀ဲတခီပထံၣ်ဒ်န့ၣ်မီၤနီၤႉ

လၢတၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤအဖီခိၣ်ခီပ၀ဲဒ်ပကဲဖိလံၤအသိးဒီးပအဲၣ်ဒိးလၢတၢ်ကလူၤဃိထံသ့ၣ်ညါဒီးပာ်ဖျါစ့ၢ်ဘၣ်ဆၣ်ခဲအံၤခီပထံၣ်ဘၣ်လၢကီၢ်ပယီၤတၢ်အိၣ်သးလၢဒုဒါတခီအဲၣ်ဒိးမၤလီၤဖးၦၤဒီးဒုၣ်ဒါန့ၣ်အဂံၢ်ဆူၣ်န့ၢ်ဒ်ပတၢ်ဂဲၤလိာ်လီၤအဃိန့ၣ်ပကလူၤမၤဖျါထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်ကီမီၤႉ သနာ်က့ၤခီယဆိမိၣ်မုၢ်တနံၤခီ ကဖျါထီၣ်မီၤႉ ကနၢၤတၢ်လီၤႉ ပဒုၣ်ပဒါဒု ကမ့ၢ်လၢအကဒိၣ်စိ ထီဘိဘၣ်ႉ မုၢ်တနံၤခီဒုအတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤန့ၣ်ကဖျါထီၣ်ခဲလၢာ်လီၤႉ

သံကွၢ်-ခီဖျိပဒိၣ်မါရှၣ် တအိၣ်လၢၤဘၣ်အဃိ ကညီဖိအတၢ်ဂဲၤလိာ်တကပၤမ့ၢ်ဂ့ၤႇ လၢဒံၣ်မိၣ်ခြ့ၣ်စံၣ် တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအဂီၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ နတၢ်ပဲာ်ထံနီၤဖးအိၣ်ဒ်လဲၣ်ႉ

စံးဆၢ-ခီဖျိလၢအ၀ဲတအိၣ်လၢၤဘၣ်အဃိန့ၣ်ပတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤဒုအဂံၢ်စၢ်လီၤဖးဒိၣ်ညါဒီးဘၣ်ဃးလၢပတၢ်ပၢၢ်ဆၢမ့ၢ်ဂ့ၤႇကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢမ့ၢ်ဂ့ၤႇကီၢ်ပယီၤဒံၣ်မိၣ်ကရ့ၣ်စံၣ်အတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတၢ်ပၢၢ်ဆၢမ့ၢ်ဂ့ၤစှၤလီၤကိးကပၤဒဲးလီၤႉဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ပမ့ၢ်က့ၤကွၢ်ကဒါက့ၤလၢကျဲတဘိခီဒီးပတၢ်ဂဲၤလိာ်လၢပကရၢမိၢ်ၦၢ်ခီအိၣ်ဒံးပတၢ်ပၢၢ်ဆၢအိၣ်ဒံးပထံၣ်ဘၣ်လၢပသုးမုၢ်သံၣ်ဘိပခိၣ်ပနၢ်လၢဟ့ၣ်လီၤသးအိၣ်ဒီဒူၣ်ဒံးအဃိန့ၣ်စိၤလၢခံတစိၤဒုပကကဖီထီၣ်လီၤမီၤနီၤႉ ပတၢ်ပၢၢ်ဆၢန့ၣ်ကလီၤသ့ကထီၣ်သ့ႉ ကတီၢ်အံၤဘၣ်လၢ အလီၤသနာ်က့ကဘၣ်ထီၣ်ဒံးႉ ပယီၤကလုာ်ဒိၣ်စိသနူအံၤထီဘိန့ၣ် တဟ့ၣ်အဃၣ်ဘၣ်ႉ အခီပညီန့ၣ်တအၢၣ်လီၤတၢ်ကမၣ်အဃိန့ၣ်တၢ်အိၣ်သးဆီတလဲတသ့ဘၣ်မီၤႉ ဒ်သိးပယီၤဒိၣ်စိသနူကလီၤၦီၢ် အဂီၢ်ဒုပမူပဒါအိၣ်လၢၦၤလၢခံတစိၤအဂီၢ်ခဲလၢာ်လီၤႉ တမ့ၢ်ထဲကညီဖိဘၣ်ဒီးကလုာ်ဒူၣ်အဂၤတဖၣ်ခဲလၢာ်လၢပကဘၣ်မၤလီၤၦီၢ်က့ၤကလုာ်ဒိၣ်စိသနူခဲလၢာ်လီၤမီၤႉ

သံကွၢ်-လၢပဒိၣ်မါရှၣ်အဂီၢ်ဖိလံၤလၢအိၣ်တ့ၢ်တဖၣ်မၤန့ၢ်၀ဲအဂီၢ် တၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်ႉ

စံးဆၢ-ခဲအံၤဒု လၢပပါသံကွံာ်အလီၢ်ခံန့ၣ် ပဒုးအိၣ်ထီၣ်၀ဲဒၣ် တကရၢကရိတခါလၢအမ့ၢ် (ဖါဖီၣ်ဒ့ရှၢၣ်) လၢအဟံးန့ၢ်တၢ်ပျဲလၢ (ယူၣ်ခ့ၣ်) ထံကီၢ်အအိၣ်၊ (ဖါဖီၣ်ဒ့ရှၢၣ်)တခီဒုန့ၣ် ပမၤစၢၤတၢ်တိာ်ကျဲၤလၢအဆံးဆံးဖိတဖၣ်န့ၣ်အိၣ်ႉ ပမၤစၢၤစ့ၢ်ကီး(Field trips) မ့ၢ်ဂ့ၤႇ ကၠိတနီၤနီၤမ့ၢ်ဂ့ၤဒီး သးစၢ်တၢ်ရ့လိာ်မုာ် လိာ်တဘျီဘျီမ့ၢ်ဂ့ၤႇ ပမၤစၢၤစ့ၢ်ကီး လၢယပါအသ၀ီန့ၣ်ပကိး လၢဆၣ်တူၢ်ဂီၤဆူၣ်ချ့ၦၤဟူးဂဲၤမၤစၢၤတၢ်ကရူၢ် ပမၤစၢၤအီၤလၢသိလ့ၣ်လၢကတီၦၤဆါတခိၣ်ႇ ဒီးအဂၤတခါ ဒုပဟ့ၣ်လီၤ တၢ်လၤကပီၤခိၣ်နၢ်ဖိခိၣ်ဖးပကိးအီၤလၢပဒိၣ်မါရှၣ်ခိၣ်နၢ် ဖိတၢ်လၤကပီၤ ပဟ့ၣ်ကိးနံၣ်ဒဲးလၢခိၣ်နၢ်တဖၣ်လၢ အဟ့ၣ်လီၤမၤ တၢ်လၢ အၦၤကလုာ်ဂီၢ်တကွၢ်အနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဘၣ်ဘျုးဘၣ်ႉ ဒီးအဖျိးစိတဖၣ်ပဟ့ၣ်လီၤအီၤ လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီး(US)အစ့ ခံကထိလၢကသူ၀ဲလၢအတၢ်ကရၢကရိအတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ

သံကွၢ်-လၢတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ပဒိၣ်မါရှၣ်အနံၣ်(၁၁)ဘျီ၀ဲအံၤ နအဲၣ်ဒိးတဲအါထီၣ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်ႉ

စံးဆၢ-ယဲယမုၢ်လၢ်လၢအတၢ်မံမီၣ်လၢအ၀ဲဂဲၤလိာ်တ့ၢ်၀ဲသ့ၣ်တဖၣ်ဒီးအတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် လီၤပလိာ်အသးဒီး ပၦၤကညီဒီတကလုာ်လီၤႉ သးစၢ်လၢဟဲထီၣ်လၢခံတဖၣ်ကကွၢ်လိကွၢ်ဒိး၀ဲခိၣ်နၢ်လၢ အဟူးဂဲၤဟ့ၣ်လီၤတ့ၢ်အသးဒ်အံၤသိးတဖၣ်ႇလၢခါဆူမဲာ်ညါစ့ၢ်ကီးခိၣ်နၢ်ဒ်သိးယပါလၢကတီခိၣ်ရိၣ်မဲက့ၤပၦၤကလုာ်မ့ၢ်ဂ့ၤႇကလုာ်ဒူၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤလီၤမီၤႇယနာ်လၢခိၣ်နၢ်လၢအထီၣ်လၢခံတစိၤန့ၣ်ကမ့ၢ်ခိၣ်နၢ်လၢကနၢ်ပၢၢ်ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးႇပတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤႇဒီးကမ့ၢ်ၦၤလၢအအိၣ်ဒီးသူၣ်ဘျၢသးဘျၢႇကမ့ၢ်ၦၤလၢအဟးဆှဲးတၢ်မၤကမၣ်ၦၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယာ်မ့ၢ်ဂ့ၤႇကမ့ၢ်ၦၤလၢအတီဒီးအၦၤမၤသကိးတၢ်ဖိခဲလၢာ်ႇအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်တီသးတီအဃိန့ၣ်ပလိၣ်ဘၣ်ၦၤသူၣ်ဘီၣ်သးစၢ်အါဒံအါဂၤလၢတၢ်ဂဲၤလိာ်၀ဲအံၤန့ၣ်လီၤႉ