လါယူၤလံ၁၇သီႇ ၂၀၁၉နံၣ်ႇ ဆးအဲၣ်စူ
ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ် ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢ မဲၢ်ဆီးဟီၣ်က၀ီၤအပူၤ (Chikungunya)တၢ်လိၤကိၢ်တၢ်ဆါအံၤဟဲအါထီၣ်၀ံၤ ဘၣ်အါ၀ဲဖိသၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ် မဲၢ်တီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်လၢ ကွၢ်ထွဲ၀ဲကီၢ်ပယီၤခီကီၢ်ၦၤမၤကီၢ်ဖိတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ အၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
နံၣ်လၢအပူၤကွံာ်တဖၣ် အိၣ်၀ဲဒၣ်ထဲတၢ်လိၤကိၢ်တၢ်ဆါဒီး တၢ်လိၤကိၢ်သွံၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါတဖၣ်သနာ်က့ လၢတနံၣ်အံၤ(Chikungunya) တၢ်လိၤကိၢ်တဆါအံၤ တၢ်တယးအီၤသ့လၢ ဟဲခီဖျိလၢကီၢ်ပယီၤတကပၤဒီး တၢ်ဆါအံၤ အါန့ၢ်ဒ်နံၣ်လၢအပူၤကွံာ်အဂ့ၢ် နီၢ်ဖီကပီၤဆှံလၢအကွၢ်ထွဲဖိသၣ်လၢ မဲၢ်တီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ် တဂၤတဲ၀ဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ.
တဲ၀ဲ“ပပလီၢ်ပသးန့ၣ်တၢ်ဆါအံၤစးထီၣ်ကဲထီၣ်အသးလၢလါမ့ၤအပူၤႇ အခီၣ်ထံးခါပတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ဘၣ်ႇ ၦၤဆါလၢအဟဲလၢကီၢ်ပယီၤတဂၤ တၢ်ကိၣ်ထီၣ်အီၤဒိၣ်ဒိၣ်ဒီး အစုဆၢခီၣ်ဆၢဆါ၀ံၤ ဟးတကဲလၢၤဘၣ်လီၤ.နံၣ်လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ်ကဲထီၣ်သးအါလၢတၢ်လိၤကိၢ်သွံၣ်ထီၣ်လီၤ.တနံၣ်အံၤ ဟဲကဲထီၣ်သးအါလၢ(Chikungunya)တၢ်ဆါ”အဂ့ၢ် တဲဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်န့ၣ်လီၤ.
(Chikungunya)တၢ်ဆါလၢအကဲထီၣ်သးခဲအံၤန့ၣ် ကဲထီၣ်သးလၢၦၤသးစၢ်ဒီးသးၦၢ်အါ၀ဲအသိး ဖိသၣ်လၢ၅နံၣ်အဖီလာ်တဖၣ် ဘၣ်အီၤအါ၀ဲဒီး လၢတနံၤအတီၢ်ပူၤ ၦၤဆါလၢတၢ်ကိပူၤဟဲထီၣ်ကအိၣ်၀ဲ၅ဂၤဒီး ၦၤဆါလၢတၢ်ချၢ(OPD)တဖၣ် ဟဲအါန့ၣ်ဒံးၦၤဆါလၢတၢ်ကိပူၤတဖၣ်အဂ့ၢ် နီၢ်ဖီကပီၤဆှံတဲအါထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.
လၢအပူၤကွံာ် ၂၀၁၈နံၣ် လါမ့ၤ လါယူၤအတီၢ်ပူၤ ၦၤဘၣ်၀ဲတၢ်လိၤကိၢ်တၢ်ဆါဒီးတၢ်လိၤကိၢ်သွံၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါသ့ၣ်တဖၣ် ခီဖျိတၢ်ဆါသ့ၣ်တဖၣ်အံၤဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်လိာ်သးအဃိ ၦၤဆါအနီၣ်ဂံၢ်အိၣ်၀ဲ(၅၄၀)ဂၤဒီး လၢတနံၣ်အံၤ ၂၀၁၉နံၣ်အပူၤ လါမ့ၤတုၤလၢလါယူၤ အကတီၢ် တၢ်လိၤကိၢ်တၢ်ဆါအမဲာ်ညါ (Chikungunya)တၢ်ဆါအံၤကဲထီၣ်အသးအဃိ ၦၤနီၣ်ဂံၢ်ခဲလၢာ်အိၣ်၀ဲ(၈၃၀)ဂၤဒီး ဟဲအါထီၣ်၀ဲ၃၉မျးကယၤအဂ့ၢ် သ့ၣ်ညါဘၣ်လၢမဲၢ်တီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ် စရီအပူၤန့ၣ်လီၤ.
(Chikungunya)ကဲထီၣ်အသးတၢ်ပနီၣ်တဖၣ်အံၤ မ့မ့ၢ်လၢၦၤသးစၢ်တဖၣ်န့ၣ် တၢ်လိၤကိၢ်ဒိၣ်ႇ လိၤကိၢ်အသီယံာ်ႇ စုဆၢခီၣ်ဆၢဆါဒီးတကံတကး ဒီတဂၤႇ တၢ်လိၤကိၢ်တအိၣ်လၢၤဘၣ်သနာ်က့ စုဆၢခီၣ်ဆၢဆါဒံး၀ဲဒီး လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ ဖံးဘ့ၣ်ခိၣ်လိၤတၢ်ပနီၣ်အဂီၤတဖၣ်ဟဲဖျါထီၣ်ဒီး ဖိသၣ်လၢ၅နံၣ် အဖီလာ်တဖၣ် တၢ်လိၤကိၢ်ဒိၣ်၀ဲဒီး တၢ်လိၤကိၢ်ဒိၣ်အဃိ ထီၣ်၀ဲသ့အဂ့ၢ် ဆူၣ်ချ့ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်တဲ၀ဲန့ၣ်လီၤ.
(Chikungunya)တၢ်ဆါ၀ဲန့ၣ် ကဲထီၣ်စ့ၢ်ကီးသးခီဖျိ ပစိၤအ့ၣ်ဒီး(Influenza Virus)တၢ်ဆါဃၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်အဃိ ဒ်သိးပစိၤသုတအ့ၣ်ဘၣ်အဂီၢ် ကဘၣ်စၢၢ်လီၤပ့ၣ်ပီၤဖဲမံခါႇ ဘၣ်ဖူကသံၣ်ဒီသဒၢပစိၤအမဲာ်ညါ နခိၣ်နဃၢၤ တၢ်ကလီာ်လၢထံနုာ်အိၣ်သ့သ့ၣ်တဖၣ်နကဘၣ်မၤရှဲပျီအီၤဒီး ဒ်သိးပစိၤသုအိၣ်ဒီးသုအါထီၣ်တန့ၢ်ဘၣ်အဂီၢ် ကဘၣ်အိၣ်ကဆှဲကဆှီအဂ့ၢ် ဆူၣ်ချ့ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ် ကတိၤဟ့ၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါ၀ဲန့ၣ်လီၤ.
မိၢ်ဖိဆံးတဂၤစ့ၢ်ကီးတဲ၀ဲလၢ“လၢအပူၤကွံာ် မုၢ်နံၤဒိၣ်(Sunday)လါယူၤလံ၁၄သီအနံၤဟါလီၤခီအကတီၢ် လၢအဖိအခီၣ်လိၤန့ၣ် တၢ်ပနီၣ်အဂီၤတဖၣ်ဟဲထီၣ်ႇ တုၤမ့ၢ်မုုၢ်နၤခီကတီၢ်ဘျီတၢ်ကိၢ်ထီၣ်လီၤႉ စးထီၣ်လၢဟဲတုၤတၢ်ဆါဟံၣ်တုၤအခဲအံၤ တၢ်ကိၢ်တလီၤနီတဘျီဒံးဘၣ်ႉ (Chikungunya)အံၤ ဘၣ်၀ဲလၢဖိသၣ်အဃိတၢ်ဘၣ်ယိၣ်အိၣ်ႉ (Chikungunya)အံၤမ့ၢ်ကဲထီၣ်သးန့ၣ် တူၢ်ဘၣ်လၢဆါတကံတကးမီၤၤႉ ဘၣ်ယၤ၀ံၤတယံာ်ဘၣ်ဒီးဘၣ်၀ဲယဖိစ့ၢ်ကီးလီၤႉ”အဂ့ၢ်တဲဘၣ် ခ့ၣ်အဲးစံၣ်န့ၣ်လီၤ.
ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ် ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢ မဲၢ်တီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်အပူၤ နံၣ်လၢအပူၤကွံာ်ကဲထီၣ်အသးဒၣ်ထဲ တၢ်လိၤကိၢ်ဒီး တၢ်လိၤကိၢ်သွံၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါလီၤႉ ဒီးလၢတနံၣ်ညါအံၤ(Chikungunya)တၢ်ဆါအံၤစးထီၣ်ဟဲအါထီၣ်၀ဲအဂ့ၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိးလၢကီၢ်ပယီၤအပူၤ (Chikungunya) တၢ်ဆါဒီးတၢ်လိၤကိၢ်သွံၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါဟဲအါထီၣ်၀ဲဒီး ၂၀၁၉နံၣ် လါယနူၤအါရံၤတုၤလါယူၤအကတီၢ် လၢ၆လါအတီၢ်ပူၤ ၦၤလၢဘၣ်၀ဲတၢ်လိၤကိၢ်သွံၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါအိၣ်၀ဲ (၅ႇ၇၀၀)ဘျဲၣ်ဒီး သံ၀ဲအဂၤ (၂၀)အသိး မ့မ့ၢ်တၢ်လိၤကိၢ်တၢ်ဆါ(H1N1)အဃိၦၤသံ၀ဲအဂၤ(၃၀)ဘျဲၣ်အဂ့ၢ် ကီၢ်ပယီၤဆူၣ်ချ့ဒီး တၢ်လိာ်ကွဲ၀ဲၤကျိၤထုးထီၣ်ပာ်ဖျါဃာ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.
