လါယနူၤအါရံၤ(၃၁)သီႇ၂ဝ၂ဝနံၣ်အံၤမ့ၢ်ဝဲကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢမုၢ်နံၤၦဲၤထီၣ်ဝဲ(၇၁)နံၣ်တီတီန့ၣ်လီၤ.လၢကီၢ်ပယီၤထံရူၢ်ကီၢ်သဲးအတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအပူၤႇတကးဒံးဘၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအပူၤကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအံၤကဘၣ်တၢ်ပာ်ပနီၣ်ဒီးကွဲးတ့ၢ်က့ၤအဂ့ၢ်လၢအမ့ၢ်ဝဲ“တၢ်ပၢၢ်ဆၢလၢအယံာ်အထၢကတၢၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ်လီၤ.ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးကရၢလၢအပၢဆှၢတီခိၣ်ရိၣ်မဲကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအံၤမ့ၢ်ဝဲခ့ၣ်အဲန်ယူၣ်ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢန့ၣ်လီၤ.
စးထီၣ်လၢ၁၉ယၤဖှိၣ်နံၣ်အဲကလံးပဒိၣ်ဟဲနုာ်လီၤပၢပကီၢ်အခါလံၤလံၤဒီးတုၤဃီၤဆူ၂၁ယၤဖှိၣ်နံၣ်ခဲအံၤန့ၣ်လၢကီၢ်ပယီၤအတၢ်ပၢတၢ်ပြးပူၤထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ကရၢကရိအိၣ်ထီၣ်တ့ၢ်ဝဲအဖုလၢအကယၤတဖၣ်လီၤ.ကီၢ်ပယီၤထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ကရၢကရိအဖုလၢအကယၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်မုၢ်မဆါတနံၤအံၤတအိၣ်တ့ၢ်က့ၤဝဲနီတဖုလၢၤႇလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲခဲလၢာ်လံန့ၣ်လီၤ.လၢကီၢ်ပယီၤအထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအပူၤထံရူၢ်ကီၢ်သဲးကရၢလၢအအိၣ်ဂၢၢ်ကျၢၤယံာ်ယံာ်ထၢထၢကတၢၢ်တဖုႇစးထီၣ်အိၣ်သူၣ်လီၤသးလၢ၁၈၈၁နံၣ်လံၤလံၤလၢအမ့ၢ်ဝဲ–ကညီဒီကလုာ်ကရၢ(Karen National Association-KNA )ဒီးဆီတလဲက့ၤအမံၤတဆီဘၣ်တဆီဒီးအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤဝဲဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤ ကျၢၤတုၤလၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ–KNUကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢအံၤန့ၣ်လီၤ.
စးထီၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုးခံဘျီတဘျီဝံၤသီသီဆၢကတီၢ်(၁၉၄၅)နံၣ်ခါလံၤလံၤကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢဆၢထၢၣ်ဃ့ထီၣ်တၢ်ဆူအဲကလံးပဒိၣ်အအိၣ်လၢကဟ့ၣ်လီၤကညီကီၢ်လီၤဆီအတၢ်သဘျ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.လၢတၢ်ဘူၣ်တဂ့ၤတီၢ်တဘၣ်အပူၤအဲကလံးပဒိၣ်ထီၣ်က့ၤလၢအသီတဖု(Labour Party)န့ၣ်ကွၢ်ကပာ်ကွံ၁်ကညီဖိအတၢ်မၤဘျုးမၤဖှိၣ်တ့ၢ်အဝဲ သ့ၣ်ဖဲဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုးခံဘျီတဘျီအခါ ခဲလၢာ်ဒီးဟ့ၣ်လီၤက့ၤတၢ်သဘျ့ဆူပယီၤ(ဖဆပလ)အူနူးပဒိၣ်အစုပူၤ ဖဲ၁၉၄၈နံၣ် လါယနူၤအါရံၤ(၄)သီန့ၣ်လီၤ.ကီၢ်ပယီၤတၢ်သဘျ့န့ၢ်ဝံၤတၢ်စိတၢ်ကမီၤအိၣ်က့ၤလၢ(ဖဆပလ)ပဒိၣ်အစုပူၤအခါကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢအံၤဃ့ထီၣ်ကဒီးဝဲလၢကဒိးန့ၣ်ဘၣ်ကညီကီၢ် စဲၣ်လီၤဆီတၢ်သဘျ့ဆူကီၢ်ပယီၤထံရူၢ်ကီၢ်သဲးစီၢ်နီၤခိၣ် လၢဖိးသဲစးတၢ်ဘျၢအပူၤန့ၣ်လီၤ.
မ့ၢ်လၢပယီၤပဒိၣ်(ဖဆပလ)အတၢ်ပာ်သးတဘျၢဘၣ်ဒီးနုာ်လီၤခဲၣ်သူခဲၣ်ဂီၤတၢ်လၢကညီဖိကဒဲကဒဲအဘၢၣ်စၢၤအဃိကညီထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ကရၢကရိဘၣ်လီၤဖးကွံ၁်ဝဲခံဖု(ကညီသးစၢ်ကရၢဒီးကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ)ဒီးကညီသးစၢ်ကရၢလီၤတဲာ်ကွံ၁်ဝဲဆူ(ဖဆပလ)အတၢ်ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်တၢ်အထၢၣ်ခံဒးအပူၤန့ၣ်လီၤ.မ့မ့ၢ်ကရၢမိၢ်ၦၢ်KNUတခီဆၢထၢၣ်ဂၢၢ်ဂၢၢ်ဒ်အတၢ်ပာ်သးခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိလၢက ဒိးန့ၣ်ဘၣ်ကညီကီၢ်လီၤဆီအတၢ်သဘျ့အဂီၢ်ဒီးလီၢ်ခံကတၢၢ်လၢတၢ်ဆၢကတီၢ် တၢ်အိၣ်သးအတၢ်ဃ့ထီၣ်အဖီခိၣ်ဘၣ်စးထီၣ်ဝဲကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအတၢ်ဒုးဖဲ၁၉၄၉နံၣ်လါယနူၤအါရံၤ(၃၁)သီအနံၤန့ၣ်လီၤ. KNUစးထီၣ်ဒုးထီဒါတၢ်လၢကညီဖိကဒိးန့ၣ်ဘၣ်အထံကီၢ်တၢ်သဘျ့အဂီၢ်စးထီၣ်လၢန့ၣ်လံၤလံၤဒီးတုၤဃီၤဆူမုၢ်မဆါတနံၤအံၤတပယူာ်ဃီႇခဲအံၤၦဲၤထီၣ်ဝဲ(၇၁)နံၣ်တီတီလံန့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်တုၤခဲအံၤပတတုၤဃီၤဒၣ်လဲာ်ဒံးဆူပတၢ်မၤနၢၤအဖီတၢၣ်ဒံးဘၣ်.တၢ်အံၤမ့ၢ်လၢတၢ်ဂ့ၢ်မနုၤအဃိလဲၣ်.အလီၢ်အိၣ်စဲဃဲၤလၢပကဘၣ်ကွၢ်သမံသမိးကဒါက့ၤ,ဘၣ်မနုၤအဃိတုၤမုၢ်မဆါတနံၤအံၤပတဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဒံးပတၢ်မၤနၢၤဘၣ်န့ၣ်လဲၣ်?အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.လၢပကကွၢ်သမံသမိးကဒါက့ၤကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢဘၣ်မနုၤအဃိဘၣ်လဲၤခီဖျိတၢ်ယံာ်ယံာ်ထၢထၢဒ်အံၤလဲၣ်အဂီၢ်အလီၢ်အိၣ်စဲဃဲၤလၢၦၤကိးဂၤဒဲး(လီၤဆီဒၣ်တၢ်ကညီစၢၤသွဲၣ်သီဖိခဲအံၤတဖၣ်)ကဘၣ်သ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ဆိဝဲကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢစးထီၣ်အသးဒ်လဲၣ်ဒီးအတၢ်စး ထီၣ်သးတဘျီဃီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအတၢ်ဂံၢ်ဆူၣ်အတၢ်ဂံၢ်စၢ်မ့ၢ်တၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်န့ၣ် လီၤ.ဒ်န့ၣ်မၣ်ဒီးကသ့ထံၣ်လီၤက့ၤတၢ်ပၢၢ်ဆၢအတၢ်ဂံၢ်ဆူၣ်အတၢ်ဂံၢ်စၢ်တၢ်အိၣ်သးနီၢ်နီၢ်ဒီးကသ့ဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢတၢ်မၤနၢၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ကညီသးစၢ်စၢၤသွဲၣ်သီဖိတဖၣ်ကသ့ၣ်ညါဘၣ်က့ၤဝဲကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢစးထီၣ်အသးဒ်လဲၣ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးအဂီၢ်သးအိၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်သုလၢကီၢ်ခိၣ်မါဘးဇၣ်(ဖဲကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢစးထီၣ်သီသီအခါအဝဲမ့ၢ်(KNDO)သုးခိၣ်ကျၢၢ်လၢအဘၣ်တီခိၣ်ရိၢ်မဲနိၣ်တၢ်မျၢ်တၢ်ဒုး)အတၢ်တဲဘၣ်က့ၤၦၤလၢတၢ်ပၢၢ်ဆၢစးထီၣ်သးအဆိကတၢၢ်ဆၢကတီၢ်ခါ KNU & KNDO အတၢ်ဂံၢ်ဆူၣ် တၢ်ဂံၢ် စၢ်တၢ်အိၣ်သးအိၣ်ဒ်လဲၣ်အ ဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်ဂ့ၢ်လၢအဖီလာ်တဖၣ်အံၤမ့ၢ်ဝဲဖုကီၢ်ခိၣ်မါဘးဇၣ်တချုးလၢအသံဒံးဘၣ်အခါ အဝဲကတိၤသွီနုာ်ဃာ်ဝဲအကလုၢ်လၢလီလုၤကွီၤပူၤလၢပယီၤကျိာ်ႇယအိးထီၣ်ကနၣ်ဒီးကွဲးကျိာ်ထံက့ၤအီၤဆူကညီကျိာ်န့ၣ်လီၤ.
“…တချုးလၢကညီဖီၣ်စုကဝဲၤတၢ်ပၢၢ်ဆၢစးထီၣ်ဒံးဘၣ်အဆၢကတီၢ်ခါန့ၣ်ခ့ၣ်အဲန်ယူၣ်လီၢ်ခၢၣ်သးပၢဆှၢတၢ်ကမံတံာ်တဖၣ်မ့ၢ်ဝဲ,စီၤဘးအူကၠံႇစီၤပူးႇစီၤသၣ်ထိၣ်ႇမါကၠ့စ်ထိအီၣ်ႇမါဘးခ့ၣ်ႇမါဘးဇၣ်ႇစီၤသၣ်ဒ့ၣ်ႇစီၤဟါထၢၣ်သၣ်မွ့ႇစီၤစဲခ့ၣ်ႇစီၤအီၣ်ဝ့ႇစကီၤမီလ့ႇသးၦၢ်အူဇၣ်ႇစီၤဘဲလ့ၣ်ဒီးမၢၤစံးဒနံၣ်လူၣ်နံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ခ့ၣ်အဲန်ယူၣ်လီၢ်ခၢၣ်သးခိၣ်နၢ်ကမံတံာ်တဖုအံၤဖဲနိၣ်တၢ်မျၢ်တၢ်ဒုးစးထီၣ်တဘျီဃီဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်အဝဲသ့ၣ်လီၤဖးဆူတၢ်လီၢ်တဂၤတပူၤတဂၤတပူၤလီၤ.စီၤဘးအူကၠံႇမါကၠ့စ်ထိအီၣ်ႇမါဘးခ့ၣ်ႇမါဘၣ်ဇၣ်ႇစီၤစဲခ့ၣ်ႇစကီၤမီလ့ႇသးၦၢ်အူဇၣ်ဒီးစီၤဘဲလ့ၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်တ့ၢ်ဖဲနိၣ်တၢ်မျၢ်ပူၤ.မ့မ့ၢ်သရၣ်သၣ်ထိၣ်ဘၣ်တၢ်ဖီၣ်ဃာ်အီၤဖဲဝ့ၢ်တကူၣ်(အလုံ,စမ်းချောင်း) န့ၣ်လီၤ.ပီၢ်ရီစီၤဖိခၠံးဒီးစီၤသၣ်ဒ့ၣ်တခီဘၣ်တၢ်ဖီၣ်ဃာ်အီၤလၢမီၣ်လမၠဲၣ်ဝ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.စီၤဟါထၢၣ်သၣ်မွ့အိၣ်ဖဲမအူၣ်ပ့ၣ်ဝ့ၢ်ဒီးမ့မ့ၢ်စီၤပူၣ်တခီအိၣ်လၢဝ့ၢ်မၠီမၠးဒီးဟ့ၣ်လီၤက့ၤအသးဆူ(ဖဆပလ)ပဒိၣ်အစုပူၤလီၤ.ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢစးထီၣ်ဖဲလါယနူၤအါရံၤ(၃၁)သီႇ၁၉၄၉နံၣ်တဘျီဃီႇတၢ်ဒုးအဆူၣ်ကတၢၢ်တၢ်လီၢ်တဖၣ်မ့ၢ်ဝဲ,နိၣ်တၢ်မျၢ်တၢ်ဒုးဒီးချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်တၢ်ဒုးန့ၣ်လီၤ.( KNDO))မၤန့ၢ်ပၢဘၣ်ဝဲနိၣ်တၢ်မျၢ်ဒီးချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ခံခါလၢာ်လီၤ.ဆၢကတီၢ်ဖဲန့ၣ်အခါနိၣ်တၢ်မျၢ်ဒီးသမဲအကျဲမုၢ်ဖီခိၣ်န့ၣ်(ဖဆပလ)အသုးမုၢ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲအဂၤခံကထိဘျဲၣ်လၢကဟဲထီၣ်ဒုးမၤန့ၣ်က့ၤကညီဖိတဖၣ်အတၢ်စုကဝဲၤလၢနိၣ်တၢ်မျၢ်န့ၣ်လီၤ.
လၢမူကျာ်တိၢ်(မဂႅလာဒုံ) Burma Rifle ကျိဖးဒိၣ်သုးဒ့တခီသုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိအီၣ်စ့ၣ်တီခိၣ်ရိၢ်မဲဃာ်ဝဲကညီဖီၣ် တၢ်စုကဝဲၤသုး ဒ့ခံဒ့လီၤ.လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါကညီသုးဖိမၤတၢ်လၢနီၣ်နဲၣ်ဖျါအိၣ်ဒံးဝဲစ့ၢ်ကိးလီၤ.၁၉၄၉နံၣ်လါယနူၤအါရံၤ ၃၁သီႇဂီၤခီဃုနၣ်ရံၣ်ဂီၤထၢၣ်သၢဆၢကတီၢ်ခါန့ၣ်(ဖဆပလ)သုးအိၣ်ဖဲသမဲကျဲမုၢ်ခိၣ်တဖၣ်စးထီၣ်ခးဝဲၦၤကညီဖိ(အိၣ်ဖဲသမဲခဝဲခၠၣ်)တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.ဖဲန့ၣ်ဒီးနိၣ်တၢ်မျၢ်အတၢ်ဒုးစးထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.တနံၤဃီဖဲတၢ်ဒုးစးထီၣ်တဘျီဃီ(KNDO)အိၣ်ဖဲ ခဝဲခၠၣ်တဖၣ်တြီဆၢခးဝဲဒုၣ်ဒါဒီး(ဖဆပလ)အသုးတဖၣ်ဘၣ်ဂုၤက့ၤအခံခဲလၢာ်လီၤ.တုၤမ့ၢ်ပဒိးန့ၣ်ဘၣ်တၢ်ကစီၣ်လၢ (ဖဆပလ)သုးတဖၣ်ထီၣ်ဒုးကညီဖိလၢနိၣ်တၢ်မျၢ်လံတဘျီသုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိအီၣ်စ့ၣ်ဒီးအကျိဖးဒိၣ်သုးဒ့ခံဒ့အၦၤသုးဖိခဲလၢာ်ဟဲဃီၤပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သကိးအသးဆူ(KNDO)အသိးန့ၣ်လီၤ.တနၤဃီဖဲန့ၣ်(KNDO)အၦၤဒီးသုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိအီၣ်စ့ၣ်အၦၤတဖၣ်လဲၤဘၢၣ်ဖျိမၤန့ၢ်ဝဲတၢ်စုကဝဲၤတဖၣ်လၢမူကျာ်တိၢ်သုးတၢ်စုကဝဲၤတၢးပူၤဒီးဟဲက့ၤစိာ်ဝဲတၢ်စုကဝဲၤ ဒီးကျိချံမျီာ်သၣ်တဖၣ် အါအါဂီၢ်ဂီၢ်ဆူနိၣ်တၢ်မျၢ်လီၤ.ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဟဲက့ၤကဒါအခါကညီသုးဖိမၤတၢ်လၢ Burma Rifle တဖၣ်ဟဲက့ၤပိာ် ထွဲအဝဲ သ့ၣ်ခံဆူနိၣ်တၢ်မျၢ်ဒီးမၤသကိးက့ၤတၢ်ဒီး((KNDO)လီၤ.
မ့ၢ်လၢ(ဖဆပလ)ပယီၤသုးတဖၣ်ဟဲထီၣ်ခးကညီဖိလၢခဝဲခၠၣ်အဃိကညီကမျၢၢ်ဖဲန့ၣ်တဖၣ်ဟဲစံၣ်အိၣ်ကဒုက့ၤဝဲဆူနိၣ်တၢ် မျၢ်န့ၣ်လီၤ.တချုးဒံးလၢနိၣ်တၢ်မျၢ်တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဒံးဘၣ်အခါကညီကၠိဖိမၤလိတၢ်လၢဝ့ၢ်တကူၣ်ဖၠၣ်စိမိၤတဖၣ် ဟဲက့ၤထုးဖှိၣ်အသးဆူ နိၣ်တၢ်မျၢ်စ့ၢ်ကိးလီၤ.တၢ်စုကဝဲၤလၢသုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိအီၣ်စ့ၣ်တီခိၣ်ရိၢ်မဲဟဲက့ၤစိာ်ဝဲလၢမူကျာ်တိၢ်သုး တၢ်စုကဝဲၤတၢးပူၤတဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်တၢ်ထီထီၣ်ဟ့ၣ်နီၤလီၤအီၤဆူဝ့ၢ်တကူၣ်ဖၠၣ်စိမိၤကညီကၠိဖိဒီးနိၣ်တၢ်မျၢ်လံာ်စီဆှံကညီကၠိဖိဃုာ်ဒီးကညီဖိအိၣ်ဖဲနိၣ်တၢ်မျၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.လၢကျဲဒ်အံၤန့ၣ်နိၣ်တၢ်မျၢ်ကညီဖိဖီၣ်တၢ်စုကဝဲၤအဂံၢ်အဘါအိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်ၦၤနီၣ်ဂံၢ်တကထိဃၣ်ဃၣ်လီၤ.
မ့ၢ်လၢၦၤသဝီဖိအိၣ်လၢသမဲဒီးခဝဲခၠၣ်တဖၣ်ဟဲက့ၤအိၣ်တပူၤဃီအါအါဂီၢ်ဂီၢ်ဆူနိၣ်တၢ်မျၢ်အဃိတၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်ထီၣ်လၢတၢ်အီၣ်တၢ်အီန့ၣ်လီၤ.လၢကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ၦၤၦဲၤၦဲၤအံၤတဖၣ်တၢ်အီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်ကျဲအိၣ်က့ၤဒၣ်ထဲတဘိဧိၤလၢတၢ်ကဘၣ်ဒုးန့ၢ်နိၣ်တၢ်မျၢ်ဝ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.ဖဲန့ၣ်အခါနိၣ်တၢ်မျၢ်ဝ့ၢ်ပူၤ(ဖဆပလ)ပဒိၣ်အသုးနီၣ်ဂံၢ်အိၣ်(၂ဝဝဝ)လီၤ.အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အမူအဒါမ့ၢ်ဝဲကဘၣ်ဒုးလီၤၦီၢ်ကွံ၁်ဝဲၦၤကညီအိၣ်ဖဲနိၣ်တၢ်မျၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ(KNDO)ဘၣ်ရဲၣ်ကျဲၤလၢကထီၣ်ဒုးမၤန့ၢ်နိၣ်တၢ်မျၢ်ဝ့ၢ်လၢကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ကမျၢၢ်တ ဖၣ်တၢ်အီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ်ဒီးၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါခိၣ်နၢ်တဖၣ်အိၣ်ဖှိၣ်ဘါထုကဖၣ်တၢ်ဝံၤလါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ(၁)သီဂီၤခီယဲၢ်နၣ် ရံၣ်န့ၣ်သုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိအီၣ်စ့ၣ်အကျိဖးဒိၣ်သုးဒ့နုာ်လီၤခးတဲာ်ကွံ၁်(ဖဆပလ)သုးအတီၤလိၤဒီးဖဲန့ၣ်ကညီသုးဖိ တဖၣ်နုာ်လီၤကဝီၤခးဝဲ ဒုၣ်ဒါအဃိ(ဖဆပလ)သုးတဖၣ်ဘၣ်ဂုၤက့ၤအခံလၢတၢ်ပစူၢ်ပတ့ၤအပူၤႇဖဲန့ၣ်ၦၤလၢအသံ တဖၣ် သံႇၦၤလၢဘၣ်ဒိတဖၣ်ဘၣ်ဒိႇမ့မ့ၢ်နိၣ်တၢ်မျၢ်ဝ့ၢ်အဖၠါပူၤမ့ၣ်အူအီၣ်ကွံ၁်ခဲလၢာ်လီၤ.ဂီၤခီ(၈)နၣ်ရံၣ် ဆၢကတီၢ် (KNDO) ဟံးန့ၢ်ပၢဘၣ်ဝဲနိၣ်တၢ်မျၢ်ဝ့ၢ်ဒီတဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ.
(KNDO)မၤန့ၢ်ပၢဘၣ်နိၣ်တၢ်မျၢ်ဝ့ၢ်တဘျီဃီမၤန့ၢ်ဘၣ်ဟုသးအထၢၣ်(၅ဝဝဝဝ)ဘျဲၣ်ႇပဲအါအါဂီၢ်ဂီၢ်ႇတၢ်အံၤကဲထီၣ်တၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်လၢၦၤကမျၢၢ်ဒီးၦၤဖီၣ်တၢ်စုကဝဲၤဖိတဖၣ်အီၣ်ဘၣ်ဝဲတဘျုးလါညါန့ၣ်လီၤ.( KNDO)ဒုးန့ၢ်ပၢဃာ်တ့ၢ်လံဝဲသဝီတူၢ်(တွံတေး)ဒီးခဲအံၤဒုးန့ၢ်ကဒီးနိၣ်တၢ်မျၢ်ဝ့ၢ်အဃိဝ့ၢ်တကူၣ်အိၣ်က့ၤလၢ(KNDO)အကဝီၤပူၤလီၤ.ကျဲမုၢ်ကျဲဘိတၢ်ဟးထီၣ်ဟးလီၤလၢဝ့ၢ်တကူၣ်ပူၤဒီးဆူတၢ်ချၢန့ၣ်(KNDO)ကဝီၤဃာ်ဖီၣ်ပျံၤန့ၢ်ခဲလၢာ်လံအဃိ(ဖဆပလ)ပဒိၣ်ဒီးအသုးတဖၣ်မၤက့ၤတၢ်တသ့နီတမံၤလၢၤဘၣ်.လၢတၢ်န့ၣ်အဃိဆၢကတီၢ်ဖဲန့ၣ်အခါလံာ်တၢ်ပရၢဒီးတၢ်ကစီၣ်လၢထံဂုၤကီၢ်ဂၤတဖၣ်ကိးအူနူး(ဖဆပလ)ပဒိၣ်လၢ“ဝ့ၢ်တကူၣ်နွံမံၤလာ်ပဒိၣ်”မ့ၢ်လၢဝ့ၢ်တကူၣ်ဖဲန့ၣ်ခါအလဲၢ်အိၣ်ဒၣ်ထဲနွံမံၤလာ်အဃိလီၤ.
ဒုၣ်ဒါတဖၣ်ဟဲထီၣ်ဒုးကဒါက့ၤနိၣ်တၢ်မျၢ်ယံာ်တနွံဒီးလၢဒူသထူၣ်တခီသုးခိၣ်မီၣ်ညူး(မောင်ညွန့်)ဒီးအသုးဖိတဖၣ်ပာ်ဖှိၣ် ထီၣ်သးဒီးတလၢၤအသုးႇခဲလၢာ်ၦၤနီၣ်ဂံၢ်အိၣ်(၂ဝဝ)ဟဲတုၤဆူနိၣ်တၢ်မျၢ်ဝ့ၢ်လီၤ.လၢတၢ်န့ၣ်အဃိနိၣ်တၢ်မျၢ်ဝ့ၢ်ပူၤ (KNDO)အဂံၢ်ဘါအိၣ်ထီၣ်ဝဲၦၤ၁၅ဝဝဘျဲၣ်လီၤ.နိၣ်တၢ်မျၢ်တၢ်ဒုးအံၤစးထီၣ်အသးလၢလါယနူၤအါရံၤ(၃၁)သီႇတုၤလါမ့ၤ (၂၁)သီဒီးတၢ်ဒုးယံာ်ဝဲ(၁၁၁)သီန့ၣ်လီၤ.တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ကိးနံၤဒဲးဃၣ်ဃၣ်လီၤ.လၢဒုၣ်ဒါတခီအသုးတဖၣ်မ့ၢ်ဝဲ,ခၠီသုးရ့ၣ် (၁), Burma Rifle သုးရ့ၣ် (၅), UMP သုးႇ Levy သုးႇ ဝ့ၢ်တကူၣ်ဖၠၣ်စိမိၤကၠိဖိသုးႇ ထံသုးမုၢ်ႇ ကလံၤသုးမုၢ်ႇ ခိသုးမုၢ်ႇ လၢခိသုးမုၢ်န့ၣ်ပၣ်ဃုာ်ဒီးကျိဖးဒိၣ်သုးႇသိလ့ၣ်ထးသုးတဖၣ်ဟဲထီၣ်ဒုးဝဲနိၣ်တၢ်မျၢ်လၢာ်ဂံၢ်လၢာ်ဘါန့ၣ်လီၤ.လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်ဒုးယံာ်ဝဲ(၁၁၁)သီအလီၢ်ခံကညီဂၢၤသးတဖၣ်ဘၣ်ဂုၤကဒါက့ၤအခံန့ၣ်လီၤ.
နိၣ်တၢ်မျၢ်တၢ်ဒုးအံၤလၢဒုၣ်ဒါတပၤအသုးဖိသံဒီးဘၣ်ဒိခဲလၢာ်မ့ၢ်ဝဲ(၅ဝဝဝ)ဘျဲၣ်.လၢကညီတပၤသုးဒီးကမျၢၢ်သံ (၁၈ဝ)ဂၤ ဒီးၦၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအနီၣ်ဂံၢ်အိၣ်ဝဲ(၈ဝဝ)ဘျဲၣ်လီၤ.နိၣ်တၢ်မျၢ်တၢ်ဒုးအံၤဒုၣ်ဒါအဂံၢ်အဘါအါန့ၢ်ဒံးပၦၤကညီ အဂံၢ်အဘါအဘျီတဖၣ် န့ၣ်လီၤ.ဒုၣ်ဒါတဖၣ်အတၢ်စုကဝဲၤမ့ၢ်ဂ့ၤႇကျိချံၦာ်သၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤသူဝဲအါအါဂီၢ်ဂီၢ်လၢလၢၦဲၤၦဲၤလၢ တၢ်ဟဲထီၣ်ဒုးကညီဖိအဂီၢ်လီၤ.မ့မ့ၢ်လၢကညီဖိတဖၣ်တခီအကျိချံၦာ်သၣ်အိၣ်ဒၣ်စှၤကိာ်ဖိလၢကဒုးထီဒါတၢ်အဂီၢ်လီၤ.
တၢ်ဒုးအက့ၢ်အဂီၤတခီမ့ၢ်ဝဲကွၢ်လိာ်မဲာ်သကိးမဲာ်တၢ်ဒုးဘူးထိးတံၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်ဆၢကတီၢ်အခါ ဒုၣ်ဒါမ့ၢ်ဒုး မၤန့ၢ်ဘၣ်ဖုးနိၣ် တၢ်မျၢ်တဘျီဃီဒီးကညီဖိအိၣ်ဖဲနိၣ်တၢ်မျၢ်တဖၣ်အတၢ်အိၣ်မူန့ၣ်ပဆိမိၣ်က့ၤလၢအဂ့ၢ်တဘူၣ်လၢၤဘၣ်. တၢ်ဒုးကဲထီၣ်တဘျီဃီကျိဖး ဒိၣ်အသုးဒ့တၢ်မၤစၢၤဟဲမ့ၢ်တတုၤဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်ဘၣ်န့ၣ်နိၣ်တၢ်မျၢ်တၢ်ဒုးအံၤအစၢက ကဲထီၣ်က့ၤဝဲလၢတၢ်လီၤသးအုးဖးဒိၣ်တမံၤသ့ဝဲလီၤ.မ့တမ့ၢ်ဘၣ်လၢကညီဖိဒုးန့ၢ်ပၢဘၣ်နိၣ်တၢ်မျၢ်ဝ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ်ကမျၢၢ်ဒီး (KNDO)ၦၤဖီၣ်တၢ်စုကဝဲၤတဖၣ်ကထံၣ်ဘၣ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီတၢ်ကီတၢ်ခဲဖးဒိၣ်လီၤ.ဒုၣ်ဒါတဖၣ်ကမၤဒၢၣ်မၤပယဲွကညီဖိအဒိၣ်အမုၢ်န့ၣ်ပသမၢအလီၢ်တအိၣ်ဘၣ်.
တၢ်ဒုးအဆၢကတီၢ်ယံာ်ထီၣ်ဒီးကျိချံမျီာ်သၣ်တဖၣ်လီၤစှၤလၢာ်ကွံ၁်ဝဲဒၣ်လီၤ.ဘၣ်ဆၣ်ခီဖျိကီၤလၤသူအိၣ်ဖဲနိၣ်တၢ်မျၢ်ဝ့ၢ်ပူၤတဂၤဟဲဟ့ၣ်တၢ်ကစီၣ်ဒီးကညီသုးလဲၤခူၣ်ထီၣ်န့ၢ်ကျိချံမျီာ်သၣ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ်ဖဲနိၣ်တၢ်မျၢ်ဝ့ၢ်ပူၤတၢ်လီၢ်တတီၤလီၤ.ကျိချံတဖၣ်အံၤမ့ၢ်ဝဲကီၤလၤဝါသုးတဖၣ်ခူၣ်လီၤပာ်ခူသူၣ်ဃာ်ဝဲဖဲဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုးခံဘျီတဘျီဆၢကတီၢ်ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဂုၤက့ၤအခံဆူကီၤလၤသူကီၢ်အခါန့ၣ်လီၤ.မ့ၢ်လၢကျိချံတဖၣ်အိၣ်အဃိဆဲးဒုးကဒီးတၢ်န့ၢ်ဝဲခံလါဃၣ်ဃၣ်လီၤ.မ့ၢ်လၢ(KNDO)ဒုးန့ၢ်ပၢဘၣ်နိၣ်တၢ်မျၢ်အဃိတၢ်ဆါဟံၣ်ဒီးကသံၣ်ကသီတဖၣ်အိၣ်လၢအိၣ်ၦဲၤႇကညီကသံၣ်သရၣ်ဒိၣ်တဖၣ်ဒီးကညီၦၤထီၣ်ကသံၣ်တၢ်မၤလိကၠိဖိတဖၣ်အိၣ်လၢအိၣ်ၦဲၤလၢကညီဖိတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.
မ့ၢ်လၢ(KNDO)မၤန့ၢ်တၢ်စုကဝဲၤတနီၤအဃိထီထီၣ်န့ၢ်ကမျၢၢ်တဖၣ်ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ်ၦၤဖီၣ်တၢ်စုကဝဲၤအတၢ်ကရၢကရိသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.သုးဖီၣ်စုကဝဲၤႇသုးကသံၣ်သရၣ်ႇသုးနီၣ်နဲၣ်ဖျါႇသုးတၢ်အီၣ်ဝဲၤလီၢ်ႇသုးဝံစိာ်တီဆှၢႇတဂၤလၢအသနၢၣ်ဒၣ်ဝဲတၢ်ဆီလီၤအီၤလီၤ တံၢ်လီၤဆဲးလီၤ.ဘၣ်ဆၣ်တၢ်ဒုးဆၢကတီၢ်ယံာ်ထီၣ်ဒီးၦၤဖီၣ်တၢ်စုကဝဲၤတဖၣ်အသးသဟီၣ်လီၤစၢ် ဝဲလီၤ.နိၣ်တၢ်မျၢ်တၢ်ဒုးအံၤၦၤဟ့ၣ်လီၤသုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိအီၣ်စ့ၣ်လၢဒုးယၤခိၣ်အမူအဒါဒီးတၢ်ဂ့ၢ်ကီအိၣ်ထီၣ်ဝဲအဃိမါဘးဇၣ်ဘၣ်ဟံးထီၣ်က့ၤဒုးယၤခိၣ်မူဒါတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်လၢသုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိအီၣ်စ့ၣ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ.ၦၤလၢဖီၣ်တၢ်စုကဝဲၤကဒဲကဒဲ အကျါ တၢ်သးလီၤပလိာ်တအိၣ်ႇဒီးတၢ်သးသဟီၣ်ဆံးလီၤစၢ်လီၤအဖီခိၣ်ၦၤလၢအရဲၣ်ကျဲၤမၤဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးက့ၤတၢ်တဖၣ် မ့ၢ်ဝဲ,စီၤဘးအူကၠံႇမါဘးဇၣ်ဒီးသုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိမီၣ်ကလ့သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
လၢၦၤသဝီဖိကဒဲကဒဲတဖၣ်အကျါစ့ၢ်ကီးတၢ်သကဲာ်ပဝးဟးဂီၤႇလုၢ်သ့ၣ်ခါပတာ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီႇလၢကဒဲကဒဲအကျါတၢ်ဘၣ်လီၢ်ဖိးဒ့တအိၣ်.လၢတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်အံၤအဃိတၢ်လီၤမုၢ်လီၤဖးအိၣ်ထီၣ်တဖၣ်အံၤတၢ်ဘၣ်ကျဲၤဘၣ်ကဒါက့ၤကဒီးအီၤန့ၣ်လီၤ.သုးအိၣ်လၢတၢ်မဲာ်ညါဒီးသုးအိၣ်လၢတၢ်လီၢ်ခံတဖၣ်စ့ၢ်ကိးထံၣ်လိာ်သးတၢ်ကမၣ်ပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၢ်လိာ်အသးတၢ်ဃူတၢ်ဖိးဆံးလီၤစှၤလီၤဝဲဒၣ်စ့ၢ်ကိးလီၤ.လၢပကဒဲကဒဲအကျါတၢ်ဂံၢ်ဆံးဘါစၢ်အိၣ်ထီၣ်ဒ်အံၤအခါႇဒုၣ်ဒါတဖၣ်ပာ်ဖှိၣ် ထီၣ်အသးဒီးဟဲထီၣ်ဒုးၦၤတဘျီဘၣ်တ ဘျီအဃိလီၢ်ခံကတၢၢ်ကညီဖိလၢနိၣ်တၢ်မျၢ်တဖၣ်(ဒ်ၦၤသးၦၢ်တၢ် ကတိၤဒိအိၣ်ဝဲ,ကျီၢ်မ့ၢ်လီၤဖးခ့အီၣ်အီၤအသိး)လီၤမုၢ်ပြံပြါႇဘၣ်ဂုၤက့ၤအခံဒီးလီၢ်ခံကတၢၢ်ဘၣ်ပျၢ်စုပျၢ်ခီၣ်က့ၤနိၣ်တၢ်မျၢ်န့ၣ်လီၤ…”
ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအံၤမ့တမ့ၢ်လၢအၦၤကလုာ်ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်အတၢ်ဆီၣ်ထွဲအိၣ်ၦိၤအီၤဘၣ်န့ၣ်တမ့ၢ်လၢကအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤဝဲယံာ်ယံာ်ထၢထၢတုၤလၢ(၇၁)နံၣ်အတီၢ်ပူၤဒ်အံၤန့ၣ်ဘၣ်.ကလီၤမၢ်ကွံ၁်ဝဲဒ်ပယီၤတၢ်ကရၢကရိလၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါကတၢၢ်တဖၣ်လၢအ မ့ၢ်ဝဲ(ဒို့ ဗမာအစည်းအရုံးပါတီ, ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ,ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး-ဖဆပလပါတီ,မြန်မာ့ဆို ၡယ်လစ်လမ်းစဥ်-မဆလပါတီ)သ့ၣ်တဖၣ်လီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲလၢ ဆံဖှိၣ်နံၣ်အပူၤအသိးန့ၣ်လီၤ.
ဖဲကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢၦဲၤထီၣ်(၇၁)နံၣ်ယံာ်ယံာ်ထၢထၢတၢ်ဆၢကတီၢ်အံၤကြၢးလၢပကဘၣ်သမံသမိးထံကဒါက့ၤပတၢ်ပၢၢ်ဆၢအတၢ်ဂံၢ်စၢ်အတၢ်ဂံၢ်ဆူၣ်မ့ၢ်တၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်ဒီးပကကျဲးစၢးဘှါဘၣ်က့ၤတၢ်ဂံၢ်စၢ်အိၣ်လၢပကဒဲကဒဲအကျါဒ်သိးပကတုၤဆူပတၢ်မၤနၢၤဖီတၢၣ်လၢအဆိအချ့ကသ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်လၢအတၤတၢ်ဒီးပၦၤကလုာ်လၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤ တဖၣ်အကျါတနီၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ=
• ကညီတၢ်ကရၢကရိအိၣ်ထီၣ်ဝဲအါမးဘၣ်ဆၣ်လၢတၢ်ဖီၣ်လိာ်စုကမၤသကိးတၢ်ဂီၢ်အဂံၢ်ဘါစၢ်ဒိၣ်မး
• လၢပကဒဲကဒဲအကျါတၢ်ဃူတၢ်ဖိးအဂံၢ်ဘါစၢ်
• ပတနၢၤကညီအတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤဘၣ်
• ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်နၢ်ပၢၢ်တထီၣ်ဘးဒံးခဲလၢာ်ဘၣ်
• တၢ်နာ်န့ၢ်ဒုၣ်ဒါအတၢ်ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်တၢ်ညီကဒၣ်
တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤပမ့ၢ်တထိၣ်ဘၣ်မၤဃူဒီးဘှီဘၣ်က့ၤအီၤဖဲအဆိအချ့အံၤဘၣ်န့ၣ်ပတၢ်မၤနၢၤအစၢကဟဲထီၣ်ဒၣ်ဒ်ပူၤကွံ၁်အနံၣ်(၇၁)နံၣ်ခါပမၤနၢၤတၢ်သ့ထဲ(၁၁၁)သီဒီးလီၢ်ခံကတၢၢ်ဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤကဒါက့ၤနိၣ်တၢ်မျၢ်ဆူဒုၣ်ဒါစုပူၤအသီတဘျီကဒီးအသိးန့ၣ်လီၤ.ကယဲၢ်မ့ၢ်ကညီတၢ်ကရၢကရိဒိၣ်ဆံးပြံသွါခဲလၢာ်အိၣ်လၢကီၢ်ပူၤကီၢ်ဆၢကီၢ်ချၢတဖၣ်ႇမ်ပကပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်ပသးလၢတၢ်သးတဖျၢၣ်ဃီလၢကရၢ မိၢ်ၦၢ်KNUကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢအဖီလာ်ဒီးဖီၣ်လိာ်စုခါထီၣ်သကိးခီၣ်ခါဃူဃူဆူတၢ်မၤနၢၤဖီတၢၣ်,ကညီကီၢ်သဘျ့အပူၤတက့ၢ် န့ၣ်ႇမ့ၢ်တၢ်ဆီၣ်တခူထီၣ်လိာ်ပသးအခံဖဲကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢၦဲၤထီၣ်(၇၁)နံၣ်ဆၢကတီၢ်လီၤဆီအခါအံၤန့ၣ်လီၤ.
လၢ– တံနိ (သဝီတါ)
