သုးမီၤစိရိၤကရူၢ်ဒီးကီၢ်ပယီၤကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢဖိတဖၣ်

သုးမီၤစိရိၤကရူၢ်ဒီးကီၢ်ပယီၤကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢဖိတဖၣ်

တံနိ (သ၀ီတါ)

NLD ပဒိၣ်လၢအီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤတဖုအံၤ လၢအပူၤကွံာ်လွံၢ်နံၣ်ဘျဲၣ် အ၀ဲသ့ၣ်နုာ်လီၤတၢ်ဃုထၢအခါန့ၣ် စံး၀ဲ=သါပၣ်တံၣ်မ့ၢ်ကဲထီၣ်ပဒိၣ်န့ၣ် သါကမၤတၢ်သၢမံၤလၢ ထံဖိကီၢ်ဖိအဂီၢ်လၢအမ့ၢ်၀ဲ=(၁)ကဘှီဘၣ်က့ၤဂံၢ်ခီၣ်ထံးထံကီၢ်သဲစး တၢ်ဘျၢခိၣ်သ့ၣ်လၢသုးပဒိၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဆူၣ်အီၤခါအံၤ (၂)သဲစး တၢ်သိၣ်တၢ်သီကဘၣ်ဒိၣ်စိ ကျၢၢ်ဘၢလၢထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤ (၃)ကမၤဒ်သိးကဒိးန့ၢ်ဘၣ်က့ၤထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤ တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ

NLD ကဲထီၣ်ပဒိၣ်ခဲအံၤ ပၢတၢ်ကၦဲၤထီၣ်ယဲၢ်နံၣ်အသးသမူကကတၢၢ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်တၢ် လၢအအၢၣ်လီၤ၀ဲတဖၣ် အမိၢ်လံၤမိၢ်ၦၢ်တဖျါထီၣ်နီတမံၤဘၣ်အမဲာ်ညါႇ ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤတၢ်အိၣ်သးစ့ၢ်ကီး နးဒိၣ်ထီၣ်န့ၢ်အလီၢ်တက့ၢ်လီၤႉ အတၢ်အၢၣ်လီၤလၢကဘှီဘၣ်က့ၤဂံၢ်ခီၣ်ထံးထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ဘျၢခိၣ်သ့ၣ်လၢ သုးပဒိၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဆူၣ်အီၤတခါအံၤစ့ၢ်ကီး ဖဲလါမးရှး(၁၀=၁၁)သီႇ ၂၀၂၀ နံၣ် တၢ်မၤ၀ဲ တၢ်ဆၢတဲာ်လၢတၢ်ဖီၣ်တၢ်ဖးႇလၢကီၢ်စၢဖှိၣ်ဘျီၣ်ဒိၣ်ပူၤအခါဃၣ်(ရှူ)ကွံာ်၀ဲအဃိ အတၢ်မုၢ်လၢ်ကတၢၢ်ကွံာ် ၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ

အတၢ်အၢၣ်လီၤလၢအမ့ၢ်၀ဲ “သဲစးတၢ်သိၣ်တၢ်သီက ဘၣ်ဒိၣ်စိကျၢၢ်ဘၢလၢထံ လီၢ်ကီၢ်ပူၤ ”စ့ၢ် ကီးမၤဖျါထီၣ်၀ဲ အမိၢ်လံၤမိၢ်ၦၢ်တန့ၢ်ဘၣ်အမဲာ်ညါ ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် တူၢ်ဘၣ်တၢ်မၤတရီတပါအ၀ဲသ့ၣ်လၢ တၢ်ကဘျံးကဘျၣ်အကျဲႇ တၢ်တတီတလိၤအပူၤဒီးတၢ်ဟံးဆူၣ်ဂ့ၢ်၀ီလၢအ၀ဲသ့ၣ်အဖီခိၣ် အိၣ်ဒၣ်တပယူာ်ဃီန့ၣ်လီၤႉ

“ကမၤဒ်သိးကဒိးန့ၢ်ဘၣ်က့ၤထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အဂီၢ်”စ့ၢ်ကီးဖျါလၢ=အိၣ်ဒၣ်မၤ၀ံၤတၢ်မံၤလၢအတအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဘျၢတၢ်သးဘျၢဘၣ်တကလုာ်န့ၣ်လီၤႉ ၦၤတနီၤထံၣ်၀ဲဒၣ် NLD မၤတၢ်ဖဲအသးဒၣ်၀ဲတသ့ဘၣ် မ့ၢ်လၢသုးမီၤစိရိၤကရူၢ်ဖီၣ်ဃံးအီၤအဃိလီၤႉ အနီၢ်နီၢ်တခီ အီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်၀ဲ ဖီၣ်လိာ်စုမၤတၢ်နၢ်ပၢၢ်ႇ မၤသကိးတၢ်ဒီးသုးမီၤစိရိၤကရူၢ်န့ၣ်လီၤႉ သုးမီၤစိရိၤအသုးခိၣ်တဖၣ်စံး၀ဲလိၤလိၤ မ့ၢ်လၢအီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်ဟ့ၣ်လီၤ တၢ်ကလုၢ်အဃိပလဲၤဒုး“ရၢၣ်ခၢၣ်”လီၤႉ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ(ရၢၣ်ခၢၣ်ဒီးခၠီ)သ၀ီဖိလၢ အတၢ်သရူး တၢ်ကမၣ်တအိၣ်နီတမံၤဘၣ်တဖၣ် ပယီၤသုးဖီၣ်မၤသံအီၤႇ ပယီၤသုးခးလီၤကျိဖးဒိၣ်လၢဒူပူၤသ၀ီပူၤႇ ပယီၤသုးကဘီယူၤခးလီၤတၢ်လၢဒူပူၤသ၀ီပူၤအဃိ ကမျၢၢ်ဘၣ်သံဘၣ်ၦၢ်အနီၣ်ဂံၢ်အိၣ်လံတကယၤဘျဲၣ်ႇ ဘၣ်က့ဘၣ်ကွဲၣ်အိၣ်လံသၢကယၤဘျဲၣ် အတၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤအီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်တအဲးထီၣ်ဒၣ်လဲာ်အထးခိၣ် ကတိၤခဲးန့ၢ်တၢ်လၢအထံဖိကီၢ်ဖိအဂီၢ်တၢ်နီတမံၤဘၣ်ႉ မ့မ့ၢ်တခီ ICJ ကဟံးန့ၢ်ကွီၢ်မ့ၣ်ဂ့ၢ်၀ီလၢပယီၤသုးခိၣ်လၢ အမၤဆူၣ်မၤစိးတၢ်ႇ ကမၤသံလီၤတူာ်ကွံာ်ရိၣ်ဟ့ၣ်ကၠၣ်တၢ်ဂ့ၢ်န့ၣ်ႇ တဘျီဃီအီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်အိၣ်ဆၢထၢၣ်ဒီး လဲၤကတိၤခဲးန့ၢ်တၢ်လၢပယီၤမီၤစိရိၤသုးခိၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဒူဒူကိၤကိၤန့ၣ်လီၤႉ

ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ်ပယီၤသုးကရူၢ်တဖုအံၤဒီး(ပယီၤပဒိၣ်တဖၣ်)အတၢ်ခူသူၣ်ႇ အတၢ်ပာ်သးလၢ ကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢတဖၣ်အဖီခိၣ် အိၣ်ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်ႇ ယသးအိၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ၦၤဖးတၢ်ဖိတဖၣ်လၢ ပယီၤသုး ပ့ၢ်ဆှါခိၣ် သုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိအီၣ်လ့ထိးအတၢ်ကွဲးတနီၤဒ်အဖီလာ်အသိးလီၤႉ ဖဲ ၁၉၈၈ နံၣ် အလီၢ်ခံ န၀တ/နအဖ တၢ်ပၢတၢ်ြပးဆၢကတီၢ်အခါ သုးခိၣ်အီၣ်လ့ထိးမ့ၢ်၀ဲၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါဖးဒိၣ်တဂၤ ဘၣ်မၤတၢ် လၢ“တၢ်ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်က့ၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ဒီး ကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢဖိတဖၣ်အဂီၢ် အတၢ်တိာ်ကျဲၤ ”ဒီး အဘၣ်မၤတၢ်မၤမူဒါလၢ သုးပ့ၢ်ဆှါ၀ဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့ၣ်အ၀ဲၤဒၢးလီၤႉ ခဲအံၤအ၀ဲဟးထီၣ်ဃ့ၢ်အိၣ်ဆူကီၢ်ချၢဒီး အ၀ဲကွဲးဖျါထီၣ်က့ၤအခိၣ်အနၢ်မၤတၢ်တတီတြတၢ်ဘၣ်အဂ့ၢ် လၢအတမၤမုာ်အသးဘၣ်အတၢ်ဂ့ၢ် တၢ်ကျိၤခူသူၣ်တဖၣ် မ့ၢ်ဒ်အဖီလာ်အသိးလီၤ=

တကီၢ်ခါဆၢကတီၢ်အံၤ ပထံၣ်ဘၣ်နၢ်ဟူဘၣ်တၢ်ဒုးတၢ်ယၤတဖၣ် ကဲထီၣ်ကဒါက့ၤလၢပထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤႇ အဃိယသးဟဲဒိၣ်ထီၣ်ၦၤတဂၤလၢ တတီဒီးအတၢ်အၢၣ်လီၤႇ ၦၤလံၣ်အီၣ်လီအီၣ်တၢ်ဖိႇ ၦၤတကျၢသံဘၣ်ႇ ၦၤလၢ အပတီၢ်တအိၣ်ဘၣ်လၢအမ့ၢ်၀ဲ သုးခိၣ်ကျၢၢ်သါရွ့ၣ်တဂၤအံၤ အဒိၣ်အမုၢ်လီၤႉ တမ့ၢ်ထဲလၢထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤတဖၣ် ကဲထီၣ်ကဒါက့ၤအသီတဘျီဒ်အံၤအဃိ ယသးဘၣ်ဒိန့ၣ်ဧိၤဘၣ်ႇ ယတူၢ်ဘၣ်တၢ်တမုာ်တလၤဘၣ် မ့ၢ်လၢယဘၣ်တၢ်လံၣ်တၢ်လီယၤအဃိလီၤႉ

ဖဲ ၁၉၈၈ နံၣ် အလီၢ်ခံ န၀တ/နအဖ တၢ်ပၢတၢ်ြပးဆၢကတီၢ်အခါ ယမ့ၢ်ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဂၤႇ ယဘၣ် မၤတၢ်လၢ “တၢ်ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်က့ၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ဒီး ကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢဖိတဖၣ်အတၢ်တိာ်ကျဲၤ” ဒီးယဘၣ်လီၤမူ ဒါလၢ သုးပ့ၢ်ဆှါ၀ဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့ၣ်အ၀ဲၤဒၢးလီၤႉ လၢခံယဘၣ်ဟံကဒီးမူဒါလၢ “တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤကဲ ထီၣ်သးအဂ့ၢ်သုးပ့ၢ်ဆှါမူဒါခိၣ်” စးထီၣ်လၢ ၁၉၉၂ နံၣ် လါမ့ၤတုၤဆူ ၁၉၉၉ လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ်န့ၣ်လီၤႉ ဖဲယဘၣ်ဟံး မူဒါဆၢကတီၢ်အခါ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်၀ီလၢယဘၣ်ဖီၣ်တဖၣ်မ့ၢ်၀ဲ=ကခၠ့ၣ်ႇ တလၢၤႇ ကညီႇ ကရ့ၣ်နံၣ်ႇ ခိၣ်ဆၣ်ႇ ဒံၤခ့ၤဘံၤအ့ၤႇ ပဒိၣ်အီၣ်ဆါဒီးဖိၣ်ကၠါရှ့ၣ်=ယၣ်မိလယၣ်ကိကး(ဖုန်ြကားရှင်=ရန်မိုးလျံကိုးကန့်) အတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်၀ီတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ဖဲန့ၣ်ဆၢကတီၢ်အခါ ယသးခုဒိၣ်မးမ့ၢ်လၢယဆိမိၣ်လီၤယသး ယမ့ၢ်ၦၤတဂၤ လၢအမၤဘၣ် တၢ်လၢထံ လီၢ်ကီၢ်ပူၤ တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ကအိၣ်ထီၣ်အဂီၢ်အဃိလီၤႉ တဘျီန့ၣ် ယမ့ၢ်တ့ၢ်ၦၤတဂၤလၢအလီၤဘၣ်မူဒါ ဘၣ်လဲၤဆူ တၢ်မဲာ်ညါလၢတၢ်ဒုးတၢ်ယၤဂ့ၢ်၀ီဆူ ကလုာ်ဒူၣ်တဖၣ်အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲကီၢ်စဲၣ်အပူၤအခါ ယထံၣ် ဘၣ်တ့ၢ်ကလုာ်ဒူၣ် တဖၣ် အတၢ်အိၣ်မူဒီးယတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢအတီအလိၤလီၤအဲၣ်လီၤကွံတဖၣ် လၢယမဲာ်အဃိလၢ “တၢ်ကဒိး န့ၢ်ဘၣ်က့ၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ဒီးကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢဖိတဖၣ်အတၢ်တိာ်ကျဲၤ”အတၢ်ဖံးတၢ်မၤမူဒါလၢလီၤဘၣ်ယၤ အပူၤ ယတမၤအီၤ၀ံၤတၢ်မံၤ ဒ်ၦၤဟ့ၣ်ယၤမူဒါအဃိ ယမၤအီၤန့ၣ်ဘၣ်ႇ ယမၤအီၤလၢတၢ်သးအိၣ် တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအ ပူၤလၢသးဒီဖျၢၣ်ညါန့ၣ်လီၤႉ မ့ၢ်လၢထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤတၢ်ဒုးတၢ်ယၤ ကဲထီၣ်တ့ၢ်လံအသးယံာ်ယံာ်ထၢထၢအဃိ ကလုာ်ဒူၣ်အိၣ်ဆိးအလီၢ်ကီၢ်စဲၣ်တဖၣ်အပူၤ တၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်ဆံး၀ဲစှၤ၀ဲဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤႉ

ပထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤတၢ်မၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တၢ်တိာ်ကျဲၤတၢ်ပညိၣ်အတၢ်နဲၣ်ကျဲမ့ၢ်၀ဲ=“ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်မ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်န့ၣ် မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်တဂၢၢ်တကျၢၤဘၣ်ႇ ဒီးဒုးကဲထီၣ်စ့ၢ်ကီးတၢ်တံာ်တာ်လၢထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤ တၢ်ဂုၤ ထီၣ်သီထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ” လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ(ဖဲန့ၣ်ဆၢကတီၢ်အခါ)တၢ်ပာ်လီၤဖီလစံၣ်ကျဲသနူအသီတခါ လၢအ မ့ၢ်၀ဲ=“ကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢၦၤဖီၣ်စုက၀ဲၤတၢ်ကရၢကရိတဖုလၢ်လၢ်လၢ အအဲၣ်ဒိးဟဲက့ၤမၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ် တဖၣ်န့ၣ် ဒ်ပဒိၣ်လၢညါတဖၣ်မၤတ့ၢ်၀ဲအသိး တလိၣ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်ကဘၣ်ပာ်လီၤတၢ်စုက၀ဲၤ ဒ်လၢညါခါအသိး လၢၤဘၣ်ႇ တဂၤအစုက၀ဲၤဒၣ်၀ဲန့ၣ် ကအိၣ်ဒၣ်၀ဲလၢတဂၤအနီၢ်ကစၢ်အစုပူၤဒီး ဟဲက့ၤလီၤ မၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်သ့၀ဲလီၤႉ”

တၢ်အိၣ်သးနီၢ်နီၢ်တခီႇ လၢသုးခိၣ်ကျၢၢ်စိရိၤသါရှွ့ၣ်ဒီး သုးခိၣ်ကျၢၢ်စိရိၤခံဂၤတဂၤမီၣ်အ့ အ၀ဲသ့ၣ် ခံဂၤအ ဂီၢ်န့ၣ်ႇ တၢ်အိၣ်သံဃာ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်အသးပူၤယိာ်ယိာ်အိၣ်တခါလီၤႉ တၢ်၀ဲန့ၣ် မ့ၢ်၀ဲ“ကလုာ်ဒူၣ် တဖၣ်န့ၣ်ပနာ်န့ၢ်အ၀ဲသ့ၣ်တသ့ဘၣ်”လီၤႉ လွံၢ်လါတဘျီတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်မ့ၢ်ဘၣ်တဘျီလၢ်လၢ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အ၀ဲသ့ၣ်ခံဂၤတဲ၀ဲထီဘိထီဃာ်လၢ တၢ်သးဆါအပူၤန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ယၢၤ ထီၣ်ကဒါ က့ၤ၀ဲ =ကီၢ်ပယီၤခီမၠူးနံးပၣ်တံၣ် (ဗကပ) UWSA တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအဂ့ၢ်ႇ မဲယီမဲယါတၢ်ဒုးအဂ့ၢ်ႇ နိၣ်တၢ်မျၢ်တၢ်ဒုးလၢခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ဒီး(ဖဆပလ)ပဒိၣ်အဘၢၣ်စၢၤအဂ့ၢ်အကျိၤတဖၣ်ဒီး လၢအတၢ်ကတိၤအပူၤန့ၣ် ဖျါလၢအ၀ဲသ့ၣ်အတၢ်သးဆါဒီးတၢ်နာ်အီၣ်ကလုာ်ဒူၣ်တဖၣ်တအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ

လၢတၢ်မၤအကျိၤအကျဲအဖီခိၣ် တၢ်ပာ်လီၤတၢ်ဂ့ၢ်အခီၣ်ထံးတထံၣ်မ့ၢ်၀ဲ–တၢ်ကမၤတၢ်ဆိပတုာ်တၢ်ဆဲးတၢ်ခးအဂီၢ် ကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢၦၤဖီၣ်စုက၀ဲၤဖိတဖၣ် ကဘၣ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်၀ဲပဒိၣ်အတၢ်ပာ်သး တၢ်ဂ့ၢ်သၢထံၣ်လၢအမ့ၢ်၀ဲ–“ကီၢ်စၢဖှိၣ်တဘၣ်လီၤၦီၢ်ဘၣ်ႇ ထံဖိကီၢ်ဖိကဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိးႇ တၢ်စိကမီၤကဘၣ်အိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤ”တၢ်ဂ့ၢ်သၢထံၣ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ တၢ်ပၢၢ်ဆၢဖိတဖၣ်မ့ၢ်တူၢ်လိာ်တၢ်ဂ့ၢ်သၢထံၣ်အံၤန့ၣ် စးထီၣ်မၤတၢ်စံးကတိၤတဲသကိးတၢ်ဒီးပဒိၣ်လၢ တၢ်ကမၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အဂီၢ်သ့၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

တၢ်ဂ့ၢ်ခံထံၣ်တထံၣ်န့ၣ်မ့ၢ်၀ဲ–(လၢသုးခိၣ်ကျၢၢ်စိရိၤစီမီၣ်အစိၤခါတၢ်ပာ်သးမ့ၢ်၀ဲ) သုးပဒိၣ်လၢ အပၢ တၢ်ြပးတၢ်ခဲအံၤတဖုန့ၣ် တမ့ၢ်ပဒိၣ်တခိၣ်လၢထံဖိကီၢ်ဖိဃုထၢပာ်ထီၣ်အီၤဘၣ်အဃိ ကီၢ်ပယီၤ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢအကဟဲကဲထီၣ်သးဆူညါတဖၣ််န့ၣ် သုးပဒိၣ်တဖုအံၤ စံၣ်ညီၣ်ဆၢတဲာ်၀ဲတသ့ဘၣ်ႉ မ့ၢ်လၢကဘၣ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်န့ၣ် သုးပဒိၣ်တဖုအံၤမၤ၀ဲတပၢဘၣ်အဃိ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအအိၣ်ထီၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးက့ၤ၀ဲတၢ်ဒီးပဒိၣ်လၢအဟဲထီၣ်လၢခံတဖုန့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်တုၤမ့ၢ်သုးခိၣ်ကျၢၢ်စိရိၤသါရှွ့ၣ်ဖီၣ်ထီၣ်က့ၤတၢ်စိတၢ်ကမီၤတဘျီန့ၣ် နဲၣ်လီၤ၀ဲဒၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ကတၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်လၢ ကလုာ်ဒူၣ်ဘျီၣ်ဒိၣ်(အမျိုးသားညီလာခံ)အပူၤန့ၣ်လီၤႉ

တၢ်ဂ့ၢ်သၢထံၣ်တထံၣ်–ဒ်သိးတၢ်ခးကမၣ်လိာ်သးလၢပယီၤသုးမုၢ်ဒိၣ်ဒီး ကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢဖိတဖၣ်အ ဘၢၣ်စၢၤ သုတအိၣ်တဂ့ၤအဂီၢ် တၢ်ကဘၣ်ပာ်ပနီၣ်ဃာ်ဟီၣ်က၀ီၤအဆၢတဖၣ်လီၤႉ တၢ်ပာ်ပနီၣ်ဟီၣ်က၀ီၤအဆၢမ့ၢ် ၀ံၤန့ၣ် လၢၦၤဖီၣ်စုက၀ဲၤဖိတဖုဒီးတဖုအဘၢၣ်စၢၤ အလီၢ်မ့ၢ်အိၣ်ထီၣ်လၢ ကဘၣ်လဲၤခီဂာ်တဂၤဒီး တဂၤအကီၢ် ဆၢမ့ၢ်ဂ့ၤႇ အလီၢ်မ့ၢ်အိၣ်ထီၣ်လၢကဘၣ်လဲၤနုာ်ဆူတဂၤဒီးတဂၤအဟီၣ်က၀ီၤတၢ်ပၢပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်မ့ၢ်အိၣ်ထီၣ်န့ၣ် ကဘၣ်တဲကျၢဃ့ဆိအခွဲးတဂၤဒီးတဂၤန့ၣ်လီၤႉ

တၢ်ဂ့ၢ်လွံၢ်ထံၣ်တထံၣ်–တၢ်ကဟ့ၣ်လီၤတၢ်မၤမုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤ အတၢ်စိတၢ်ကမီၤ လီၤ ဆီ ဆူကလုာ်ဒူၣ်ၦၤဖီၣ်တၢ်စုက၀ဲၤတၢ်ကရၢကရိတဖၣ်အစုပူၤ မ့ၢ်ဒ်သိးကျိၣ်စ့လၢအမၤန့ၢ်၀ဲတဖၣ်န့ၣ် အ၀ဲသ့ၣ် ကသူ၀ဲလၢတၢ်ကမၤဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်အဟီၣ်က၀ီၤဒီး အၦၤကလုာ်ဒၣ်၀ဲအဂီၢ်ႇ ဒီးတကတီၢ်ဃီပယီၤသုးမုၢ်ဒိၣ်စ့ၢ်ကီး ကဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအ၀ဲသ့ၣ်အတၢ်လိၣ်လၢ ကလုာ်ဒူၣ်တဖၣ်အလီၢ်က၀ီၤဒီး ကလုာ်ဒူၣ်ဖိတဖၣ် အတၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီ ထီၣ် အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ

ဖဲတၢ်မၤတၢ်သူၣ်ထီၣ်တၢ်နာ်န့ၢ်လိာ်သးတဂၤဒီးတဂၤအဘၢၣ်စၢၤဆၢကတီၢ်အခါ ကလုာ်ဒူၣ်ၦၤဖီၣ် တၢ်စုက၀ဲၤတၢ်ကရၢကရိအၦၤတဖၣ်န့ၣ် အ၀ဲသ့ၣ်မ့ၢ်ကမၤတၢ်တမံၤလၢ်လၢ် ကဘၣ်တဲကျၢ ဒုးသ့ၣ်ညါဆိတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအ၀ဲသ့ၣ်ကမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်ဆူ ပယီၤသုးပ့ၢ်ဆှါန့ၣ်လီၤႉ

ဒ်တၢ်ပာ်လီၤဃာ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢအဖီခိၣ်တဖၣ်အတၢ်နဲၣ်လီၤအသိး ယလူၤပိာ်မၤထွဲအီၤလီၤတံၢ်ဆဲး ဒ်သိးတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ကအိၣ်ထီၣ်အဂီၢ်လၢတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဂဲၤအပူၤန့ၣ်လီၤႉ ၦၤလၢအပၣ်ဃုာ်ပၣ်ဂီၢ်လၢ တၢ်မၤတိာ်ကျဲၤ တခါအံၤအပူၤတဖၣ်န့ၣ်မ့ၢ်၀ဲ–သုးခိၣ်ကျၢၢ်စိခ့ၣ်ညိးႇ သုးခိၣ်ကျၢၢ်ကၠီၣ်၀့ႇ သုးခိၣ်ဒိၣ်ဂီၢ်ဂ့ၢ်ကၠီၣ်သ့ႇ သုးခိၣ်ဒိၣ်ဂီၢ်ဂ့ၢ်ခံဂၤတဂၤတ့ၣ်၀့ႇ သုးခိၣ်ဒိၣ်ဂီၢ်ဂ့ၢ်သါအ့(လဲၤပူၤကွံာ်)ႇ သုးခိၣ်ဒိၣ်ဂီၢ်ဂ့ၢ်စါပွ့းႇ သုးခိၣ်ဒိၣ်ဂီၢ်ဂ့ၢ်ခံ ဂၤတဂၤညၣ်လ့ႇ သုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိအီၣ်လ့ထိး(ၦၤကွဲးတၢ်ဂ့ၢ်တဂၤအံၤ)ဒီး သုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိသဲးတ့ၣ်စ့ၣ် သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ဖီလစံၣ်တၢ်ဘျၢတၢ်ပာ်လီၤဃာ်လၢအဖီခိၣ်တဖၣ်အံၤ အတၢ်ဆီတလဲတအိၣ်နီတမံၤဘၣ်ႇ ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ပာ်သးလၢကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢၦၤဖီၣ်တၢ်စုက၀ဲၤတၢ်ကရၢကရိတဖၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ် လၢသုးခိၣ်ကျၢၢ်စိရိၤစီမီၣ်ဒီး သုးခိၣ်ကျၢၢ်စိရိၤသါရှွ့ၣ်ခံဂၤအံၤအဘၢၣ်စၢၤ အတၢ်ပာ်သးန့ၣ်လီၤဆီ၀ဲဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤႉ

ပထံၣ်ဘၣ်လၢသုးခိၣ်ကျၢၢ်စိရိၤစီမီၣ်အတၢ်ပာ်သးန့ၣ် မ့ၢ်ဒ်သုးဖိတဂၤအတၢ်ဆိမိၣ်အသိးလီၤႉ အတၢ် ပာ်သးန့ၣ်မ့ၢ်၀ဲ–ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤတၢ်ဒုးတၢ်ယၤအံၤ ယံာ်တ့ၢ်မးလံဘၣ်ဆၣ်တၢ်ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဒီး တၢ်ဆီတလဲ တအိၣ်နီတမံၤဘၣ်ႉ တၢ်ဘၣ်သံဘၣ်ၦၢ်ဒၣ်လၢပၦၤကလုာ်ကဒဲကဒဲအဘၢၣ်စၢၤလီၤႉ သံၣ်ဖိသုးဖိခံ ကပၤလၢာ်လၢအဘၣ်သံလၢတၢ်ဒုးတၢ်ယၤအပူၤ လၢထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤတၢ်ဒုးတၢ်ယၤနံၣ်လါယံာ်ယံာ်ထၢထၢတဖၣ် ပမ့ၢ်ထီပစိာ်ထီၣ်အစိၣ်တဖၣ်တဂၤတဂၤန့ၣ် အထီကအိၣ်၀ဲစးထီၣ်လၢကီၢ်ပယီၤထးခီကလံၤစိးဒီး တုၤဆူကီၢ်ပယီၤလာ်ခီကလံၤထံးအကတၢၢ်ဒၣ်လဲာ်န့ၣ်လီၤႉ တကဲထီၣ်တၢ်ဘၣ်ဘျုးဘၣ်ဖှိၣ်လၢၦၤနီတပၤအဂီၢ်ဘၣ်ႉ ပဒိၣ်လၢညါတဖၣ်ဟံးကျၢၤဃာ်၀ဲ“တၢ်ကဘၣ်ဟဲက့ၤပာ်လီၤတၢ်စုက၀ဲၤ”သနူအဃိ တၢ်မၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အစၢ တဖျါထီၣ်တၢ်နီတမံၤဘၣ်ႉ လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်ဆီတလဲက့ၤဖီလစံၣ်အကျိၤအကျဲဆူ–ဖဲပသူၣ်ထီၣ်တၢ်နာ်န့ၢ် လိာ်သးတဂၤဒီးတဂၤ အဘၢၣ်စၢၤ တၢ်ဆၢကတီၢ်အခါ တလိၣ်ပာ်လီၤတၢ်စုက၀ဲၤဘၣ်ႇ ဖီၣ်ဃာ်တဂၤတၢ်စုက၀ဲၤလၢ တဂၤနီၢ်ကစၢ်အစု ပူၤဒီး မၤအိၣ်ထီၣ်တၢ်နာ်န့ၢ်လိာ်သးႇ ဒီးခါဆူညါတပတီၢ်ဆူ တၢ်ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ လၢၦၤခံဒူၣ်ခံကပၤအဘၢၣ်စၢၤ တၢ်နာ်န့ၢ်လိာ်သးမ့ၢ်အိၣ်လံတဘျီန့ၣ် တၢ်စုက၀ဲၤအိၣ်လၢပစုပူၤတဖၣ် အလုၢ်အၦ့ၤတအိၣ်က့ၤထဲသိးဒီးနီၣ်လဲာ်တကုာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ်အီၤန့ၣ်လီၤႉ

သုးခိၣ်ကျၢၢ်စိရိၤစီမီၣ်အတၢ်ပာ်သးအိၣ်ဒံး၀ဲတမံၤ–ဒ်သိးဒီးကလုာ်ဒူၣ်တဖၣ်တၢ်နာ်န့ၢ်ၦၤကအိၣ်အဂီၢ်ႇ ပနီၢ်ကစၢ်တခီပကဘၣ်မၤဖျါထီၣ်ဆိ မ့ၢ်ပတၢ်ပာ်သးယိ၀ဲတီ၀ဲလၢအ၀ဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်အိၣ်ထဲလဲၣ်လၢအဆိ၀ံၤမၣ်ဒီး ပကဘၣ်ကရၢကရိန့ၢ်အ၀ဲသ့ၣ်လၢတၢ်သးဘျၢပူၤလၢခံတပတီၢ်န့ၣ်လီၤႉ

မ့မ့ၢ်သုးခိၣ်ကျၢၢ်စိရိၤသါရှွ့ၣ်အတၢ်အိၣ်ဖျါတခီတမ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်ႉ အ၀ဲဂုာ်ဟံးန့ၢ်ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးအထိးနါလၢ တၢ်မၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အဖီလစံၣ်အကျဲသနူတခါအံၤအဖီခိၣ်ဒီး မၤဟးဂီၤအတၢ်အၢၣ်လီၤ လၢကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢဖိ ၦၤဖီၣ်တၢ်စုက၀ဲၤကရူၢ်ကရၢတဖၣ်အဖီခိၣ်ႉ မ့ၢ်ခိၣ်နၢ်တဂၤလၢတတီဒီးအတၢ်အၢၣ်လီၤဘၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤႉ ဘူးတ့ၢ်မးလၢပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်လၢ ၦၤခဲလၢာ်အအိၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ်မၣ်ဒီး ယသ့ၣ်ညါဘၣ်က့ၤ လၢ(အ၀ဲမ့ၢ်ဒီးတကးတၢ်မုၢ်ဃၢ်တဒုလၢအပာ်မးသးဒ် စီၤပၤဖိခွါတဂၤအသိး)အဃိ ယကနိးကစုာ်ဘၣ်မးယသးန့ၣ်လီၤႉ

လၢသုးခိၣ်ကျၢၢ်စိရိၤစီမီၣ်အစိၤခါ တၢ်လၢသုးခိၣ်ကျၢၢ်စိရိၤစီမီၣ်မၤတ့ၢ်၀ဲတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ် အတၢ်အၢၣ်လီၤ အီလီၤဒီး ကိကးႇ ၀းႇ အခၤႇ ယိၤဒိၣ်ဒီးကခၠ့ၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်န့ၣ် တဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး သုးခိၣ်ကျၢၢ်စိရိၤသါရှွ့ၣ်အသးဘၣ်ဒီး တအဲၣ်ဒိးတူၢ်လိာ်၀ဲဒၣ်ဘၣ်ႇ ဘၣ်ဆၣ်ဖဲန့ၣ်ဆၢကတီၢ်ခါ အ၀ဲြတီသုးခိၣ်ကျၢၢ်စိရိၤစီမီၣ်အတၢ်ကျဲၤတဘူၣ်ဘၣ်ဒီးြတီ ၀ဲတပၢစ့ၢ်ကီးဘၣ်လီၤႉ

လၢခံမၣ်တၢ်လၢပသ့ၣ်ညါဘၣ်က့ၤန့ၣ်ႇ သုးခိၣ်ကျၢၢ်စိရိၤသါရှွ့ၣ် အတၢ်ပာ်သးအမ့ၢ်အတီန့ၣ်မ့ၢ်၀ဲ–“တၢ်က ဘၣ်နုာ်လီၤခဲၣ်သူခဲၣ်ဂီၤ မၤလီၤဖးကွံာ်တၢ်လၢကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢအတၢ်ကရၢကရိ တဒူၣ်ဘၣ်တဒူၣ်အပူၤ ဒ်သိး ကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ကရၢကရိတဖၣ် ကလီၤဖးကွံာ်၀ဲအက့က့အခီခီဒီး အဂံၢ်အဘါကစၢ်လီၤကွံာ်၀ဲဒၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်မ့မ့ၢ်ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ (KNU) အတၢ်ကရၢကရိလၢအါဒၣ်တက့ၢ်ၦၤခရံာ်ဖိခိၣ်နၢ်တဖၣ် တီခိၣ်ရိၣ် မဲအီၤန့ၣ် လၢကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢတၢ်ကရၢကရိခဲလၢာ်အကျါ မ့ၢ်ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ကရၢကရိတဖုလၢ အတၢ်လဲၤခီဖျိအအါကတၢၢ် အဂံၢ်ဘါဆူၣ်ကတၢၢ်ႇ အစုက၀ဲၤတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါဆူၣ်ကတၢၢ်ႇ ပယီၤမ့ၢ်၀ံၤဒီး မ့ၢ်ကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ကရၢကရိအဒိၣ်ကတၢၢ်ခံဖုတဖုလၢကီၢ်ပယီၤပူၤန့ၣ်လီၤႉ

အ၀ဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီးထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ဘျၢအကျိၤအကျဲႇ အိၣ်ဒီးတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢတၢ်ဆဲးကျိးဒီး ထံဂုၤကီၢ်ဂၤအဃိ ပဟ့ၣ်အ၀ဲသ့ၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် ဒ်ၦၤဟဲက့ၤမၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တၢ်ကရၢကရိဖိ အဂုၤအဂၤတဖၣ်အ သိးတသ့ဘၣ်ႉ ပကဘၣ်မၤအ၀ဲသ့ၣ်ဟဲက့ၤပာ်လီၤတၢ်စုက၀ဲၤလီၤႉ လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖဲတၢ်မၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ဒီး ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ (KNU) ဘူးတ့ၢ်မးဖဲပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သးလီၤပလိာ်လၢအမ့ၢ်၀ဲ ဖဲ ၁၉၉၆–၁၉၉၇ နံၣ် အခါန့ၣ် သုးခိၣ်ကျၢၢ်စိရိၤသါရှွ့ၣ်ြတီမၤတံာ်တာ်ကွံာ်၀ဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ

သုးခိၣ်ကျၢၢ်စိရိၤသါရှွ့ၣ်မၤန့ၢ်ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးအထိးအနါဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်တခါန့ၣ်မ့ၢ်ဒ်အံၤႉ ရဲၣ်ကျဲၤလီၤ၀ဲ–တၢ်က မၤလီၤၦီၢ်ကွံာ် (KNU) အဂီၢ်န့ၣ် အဆိကတၢၢ်တၢ်ကဘၣ်ထုးလီၤဖးဆိကွံာ် (KNU) အနီၣ်ပၢၢ်ကျၢၤခံထူၣ်လၢအမ့ၢ်–ကခၠ့ၣ်ကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢ Kachin Independence Organization (KIO) လၢြဘၣ်ဇဲတီခိၣ်ရိၣ်မဲ၀ဲဒီး တလၢၤတၢ်ပၢၢ်ဆၢ New Mon State Party (NMSP) Democratic Alliance of Burma (DAB) ဒီး National Democratic Front (NDF) တၢ်ကရၢကရိအပူၤလီၤႉ

မၤတၢ်၀ဲန့ၣ်မ့ၢ်န့ၢ်ဒီး ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်အစုစ့ၣ်စုထွဲကလီၤဖျုကွံာ်၀ဲလီၤႉ မ့ၢ်၀ံၤဒီးလၢခံတပတီၢ် တၢ်ကဘၣ်နုာ်ဒွဲ ဆူခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်အပူၤ ကဘၣ်ကရၢကရိထုးလီၤဖးကွံာ်ၦၤလၢအတၢ်ထံၣ်တၢ်ပာ်သးတလီၤပလိာ်လၢ အ၀ဲသ့ၣ် ကဒဲဒဲအကျါဒ်သိးကလီၤဖးကွံာ်၀ဲအက့က့အခီခီဒီး လၢခံကတၢၢ်အဂံၢ်အဘါတအိၣ်လၢၤဘၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ ဖဲန့ၣ်အခါယဲစ့ၢ်ကီးယတသ့ၣ်ညါထွဲအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးခဲလၢာ်ဘၣ်ဒီး ယဘၣ်တၢ်လံၣ်န့ၢ်ယၤလၢအတၢ်မၤအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအပူၤန့ၣ်လီၤႉ

လၢသုးဂ့ၢ်၀ီတပၤ သုးခိၣ်ကျၢၢ်သါရှွ့ၣ်မၤန့ၢ်တၢ်အထိးနါမ့ၢ်အအံၤ–ဖဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဲသကိးတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ် အတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်ဆၢကတီၢ်အခါ အ၀ဲမၢၦၤဖီၣ်တၢ်စုက၀ဲၤကရၢ(ကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢဖိ) လၢအဟဲက့ၤ မၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ဒီးသုးပဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤလၢအ၀ဲသ့ၣ်အၦၤနီၣ်ဂံၢ်အိၣ်ထဲလဲၣ်အစရီဒီး စံး၀ဲလၢတၢ် တဘၣ်မၤအါထီၣ်အၦၤနီၣ်ဂံၢ်လၢအသီလၢၤဘၣ်ႉ ဘၣ်ဆၣ်အ၀ဲတခီ ဟံးန့ၢ်၀ဲတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဖဲ တၢ်မၤတၢ်မုာ်တၢ် ခုၣ်အဆၢကတီၢ် တၢ်ဒုးတၢ်ယၤတအိၣ်ဘၣ်အခါ ဆှၢထီၣ်၀ဲအသုးမုၢ်တဖၣ်ဆူ ကီၢ်ဆၢၦၤဖီၣ်တၢ်စု က၀ဲၤ(ကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢဖိ)တဖၣ်အိၣ်တၢ်လီၢ်ဒီး မၤအါထီၣ်၀ဲအသုးရ့ၣ်တဖၣ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ

အ၀ဲအံၤမ့ၢ်သုးခိၣ်ကျၢၢ်စိရိၤသါရှွ့ၣ် အတၢ်လံၣ်တၢ်လီအတၢ်က့ၣ်တၢ်ကူအိၣ်လၢ အသးအကံၢ်အလဲအပူၤတဖၣ်လၢ အအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဃုာ်န့ၢ်၀ဲလၢ အမိၢ်အဟၢဖၢပူၤလံၤလံၤဒီး တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤကဲထီၣ်က့ၤ၀ဲတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်န့ၣ်လီၤႉ

ဖဲ ၂၀၀၄ နံၣ် လါအီးထိဘၢၣ်န့ၣ် အ၀ဲဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအမ့ၢ်၀ဲ “မတၤတဂၤမၣ်တဘၣ်အိၣ်လၢ တၢ်ဘျၢသဲစးအဖီခိၣ်ဘၣ်”ဒီးဖီၣ်ထၢနုာ်လီၤကွံာ်၀ဲသုးခိၣ်ကျၢၢ်စိခ့ၣ်ညိးဒီး သုးပ့ၢ်ဆှါအၦၤတဖၣ်ခဲလၢာ်ဆူ ဃိာ်ပူၤ၀ံၤဒီး မၤဟးဂီၤကွံာ်၀ဲကယဲၢ်မ့ၢ်တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤလၢ သုးပဒိၣ်ဒီးၦၤဖီၣ်တၢ်စုက၀ဲၤ (ကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ် ဆၢဖိ)လၢအဟဲက့ၤလီၤမၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ဒီးအီၤအဘၢၣ်စၢၤ မၤတ့ၢ်ဃာ်၀ဲတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ အတၢ်ဂ့ၢ်အိၣ်လၢ လံာ်ဃံၤဃာ်အပူၤခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤႉ ကွၢ်ကပာ်ကွံာ်၀ဲ ကယဲၢ်မ့ၢ်တၢ်တဲသကိးထံရူၢ် ကီၢ်သဲးအတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအိၣ်ကွဲးဃာ်အသးလၢ လံာ်ဃံးဃာ်အပူၤတဖၣ်ဒီး ဖီၣ်ဃံး မၢဆူၣ်ဆီၣ်ခံထီၣ်န့ၢ်၀ဲၦၤဖီၣ်တၢ်စုက၀ဲၤ(ကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢဖိ)လၢ အကဟဲက့ၤလီၤမၤ တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တဖၣ်အခံလၢ ကဘၣ်ကဲထီၣ်သုးခိးကီၢ်ဆၢလၢအတအိၣ်ကွဲးဃာ်အသးလၢ လံာ်ဃံးဃာ်အပူၤဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ လၢညါခါစံး၀ဲ ၦၤဖီၣ်တၢ်စုက၀ဲၤတဖၣ်တဒူၣ်ဒီးတဒူၣ်အဘၢၣ်စၢၤ တၢ်ကဘၣ်ပာ်ပနီၣ်ဃာ်ဟီၣ်က၀ီၤအဆၢလၢတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢကအိၣ်အဂီၢ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်ခဲအံၤ အ၀ဲလုၢ်သ့ၣ်ခါကတာ်ကွံာ်၀ဲတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ တၢ်ပာ်လီၤဃာ်၀ဲတဖၣ်ခဲလၢာ်ဒီး မၢအသုးမုၢ် တဖၣ်နုာ်လီၤဒုးဆူၣ်ဟံးန့ၢ်က့ၤတၢ်လီၢ်တဖၣ်န့ၣ်ခဲလၢာ်လီၤႉ တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤလၢကလုာ်ဒူၣ်တဖၣ် အဟီၣ်က၀ီၤတၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်အဂီၢ် တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤစ့ၢ်ကီးမၤဒၣ်၀ဲဖဲအမဲာ်ဖံးဖီခိၣ်ဘူဘူကိာ်ဖိတစဲးတမှဲးဧိၤဒီး မ့မ့ၢ်တခီလၢၦၤဖီၣ်တၢ်စုက၀ဲၤ(ကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢဖိ)လၢအဟဲက့ၤလီၤမၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တဖၣ်အကျါ တၢ်လီၤမုၢ်လီၤဖးကအိၣ်ထီၣ်အဂီၢ် အ၀ဲဟ့ၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ကွံာ်စ့ဘိၣ်လၢခိၣ်နၢ်တနီၤအကျါန့ၣ်လီၤႉ

ပအဲၣ်ဒိးကတိၤဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဘၣ်သးအီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်–ြကၢးလၢအ၀ဲကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး ထုးထူၣ်ဖျဲးထီၣ် ကွံာ်အသးလၢ သုးမီၤစိရိၤကရူၢ်အကဒုဖီလာ်လံန့ၣ်လီၤႉ ပဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ ပထံပကီၢ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်က့ၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်လီၤႉ ပဃ့ဘါထုကဖၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ပကပူၤဖျဲးထီၣ်ဘၣ်က့ၤလၢ တၢ်လံၣ်တၢ်လီကစၢ်ၦၤသူၣ်က့ၣ်သးကါတၢ်ဖိ သုးမီၤစိရိိၤတဖုအံၤအတၢ်ပၢဆူၣ်ပၢစိး အတၢ်စိကမီၤ ကဒုအဖီလာ်လၢအဆိအချ့လံန့ၣ်လီၤႉ

လၢပၦၤကလုာ်ခိၣ်နၢ်အကျါ(ၦၤတနီၤ)ြကၢးလၢကဘၣ်သ့ၣ်ညါထွဲ ပယီၤသုးမီၤစိရိၤကရူၢ်တဖုအံၤ အတၢ်ကူၣ် တရံးခူသူၣ်တၢ်လၢပဖီခိၣ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်ဒီး အလီၢ်မ့ၢ်အိၣ်တခီကသ့ၣ်နီၣ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးလၢ အတၢ်လဲၤကမၣ်ကျဲအပူၤဒီး ကဟဲက့ၤဖီၣ်လိာ်က့ၤစုဒီးအဒီပုၢ်၀ဲၢ်ကရၢမိၢ်ၦၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ ဒ်န့ၣ်အသိး NLD ခၢၣ်စးအိၣ်လၢဘျီၣ်ဒိၣ်ပူၤတဖၣ် ြကၢးဆၢတဲာ် တၢ်ဒူဒူဒီးဟးထီၣ်ကွံာ်လၢလီၢ်လၤမူဒါပူၤအခါဘၣ်လံလီၤႉ

မ့တမ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ် မ့ၢ်ဆဲးအိၣ်ဒံးဒၣ်တၢ်လၢမူဒါအပူၤန့ၣ် ကမ့ၢ်က့ၤလၢတၢ်ဆီၣ်ထွဲအိၣ်ၦီၤ န့ၢ်တၢ်လၢပယီၤသုးမီၤစိရိၤတဖုအံၤ ကပၢဘၣ်တၢ်ယံာ်ယံာ်ထၢထၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိး မၤတၢ်လၢပထံပကီၢ်ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အဂီၢ်ဒီး ပၦၤကလုာ်တၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်ႇ ကျဲလၢပကဘၣ်ဃုထၢပိာ်အီၤမ့ၢ်၀ဲဒၣ် “ပကဘၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဖဲၣ်ြဒၢၣ်ဒံၣ်မိၣ်ြခဲးထံး ထံကီၢ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢသဲစးခိၣ်သ့ၣ်” လၢအဆိန့ၣ်လီၤႉ

တံနိ (သ၀ီတါ)