ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ဃုထၢအံၤ လၢ EAOs ကရူၢ်တဖၣ်အဖီခိၣ် ပယီၤသုးတၢ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤ တရှဲတလဲဘၣ်အဂ့ၢ်

လါနိၣ်၀့ဘၢၣ် ၄ သီႇ ၂၀၂၀ နံၣ်ႇ စးအဲၣ်ဆူ

ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ဃုထၢအံၤ လၢကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤကရူၢ် (EAOs) တဖၣ်အဖီခိၣ် ပယီၤသုးမုၢ်ဒိၣ်ထုးထီၣ်ပာ် ဖျါ၀ဲလံာ်တၢ်ပာ်သးအံၤ အလီၢ်အိၣ်လၢကဘၣ်ရှဲလဲ၀ဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလိၣ်၀ဲအဂ့ၢ်န့ၣ် ၦၤလၢအဃုသ့ၣ် ညါထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတဖၣ်ဒီး ကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤကရူၢ်တဖၣ် စံး၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ဖဲလါနိၣ်၀့ဘၢၣ် ၂ သီအနံၤ သုးမုၢ်ဒိၣ် တၢ်ဒီတဒၢ၀ဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့ၣ်ရူ ထုးထီၣ်ပာ်ဖျါ၀ဲလံာ်တၢ်ပာ်သးအပူၤ ပာ်ဖျါ၀ဲ ကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤကရူၢ်တနီၤ ခီဖျိလၢသူၣ်ထီၣ်၀ဲဒၣ်ဂံၢ်ဘါအဃိ ထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်တဖၣ် ဟ့ၣ်တၢ်ဖးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဆှူ၀ဲသ့တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ မ့ၢ်အဲၣ်ဒိးစံး၀ဲကလုာ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤကရူၢ်ဖဲလဲၣ်တဒူၣ်လဲၣ်န့ၣ် ကြၢးလၢကဘၣ်ပာ်ဖျါ၀ဲဖျိဖျိဖျါဖျါလီၤတံၢ်လီၤဆဲးအဂ့ၢ်န့ၣ် ၦၤလၢအဃုသ့ၣ်ညါထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတဂၤလၢအမ့ၢ် အူမီၤစိ စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

အ၀ဲစံး၀ဲလၢ“ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ဃုထၢအံၤန့ၣ် EAOs တနီၤန့ၣ် ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ၀ဲတၢ်ဃုထၢအံၤအိၣ်၀ဲဒၣ်လီၤႉ EAOs တနီၤန့ၣ် ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်အ၀ဲအံၤ ထီဒါ၀ဲအိၣ်၀ဲလီၤႉ တနီၤန့ၣ် ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်အ၀ဲအံၤ ထီဒါဒီးတထီဒါ၀ဲဘၣ်ႇ တူၢ်လိာ်ဒီးတတူၢ်လိာ်၀ဲဘၣ်ႉ အနီၢ်ကီၢ်န့ၣ် တၢ်ကရၢကရိဖဲလဲၣ်တဒူၣ်လဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ထုးထီၣ်ပာ်ဖျါ၀ဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဒုအဂ့ၤကတၢၢ်လီၤႉ ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ် တၢ်ကရၢကရိလၢအဆဲးလီၤ၀ဲဒၣ် NCA စ့ၢ်ကီးအိၣ်၀ဲလီၤႉ တၢ်ကရၢကရိလၢအဆဲးလီၤ၀ဲဒၣ် NCA တဖၣ်အံၤစ့ၢ်ကီး မ့ၢ်အလုၢ်သ့ၣ်ခါပ တာ်ဘၣ် NCA ဧါႇ ကဲထီၣ်၀ဲဒၣ်တၢ်သံကွၢ်အဃိ တမ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢအဂ့ၤ၀ဲဘၣ်” အဂ့ၢ်န့ၣ် စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်လီၤႉ

လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ ကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤကရူၢ်တနီၤ အတၢ်မၤတံာ်တာ်ဟ့ၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံးအဃိ တၢ်မၤလိၣ်ထီၣ်ဖးထီၣ်ဒံၣ်မိၣ်ခြ့ၣ်စံၣ်အဂီၢ်ႇ တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တၢ်မၤအကျိၤအကျဲလၢအရ့ဒိၣ်တဖၣ် တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီယံာ်ထီၣ်နီၢ်ထီၣ်၀ဲအမဲာ်ညါ လီၢ်က၀ီၤတနီၤအပူၤ ကလုာ်ဒူၣ်ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် ဆှူ၀ဲဒၣ်လၢတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအဂ့ၢ်ဒီး ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးပၣ်တံၣ်တဖၣ် ဟးကရၢကရိတၢ်တသ့ဘၣ်အဃိ ဒံၣ်မိၣ်ခြ့ၣ်စံၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်တဖၣ် ဆှူကွံာ်၀ဲဒၣ်စ့ၢ်ကီးအဂ့ၢ်န့ၣ် လၢပယီၤသုးလံာ်တၢ်ပာ်ဖျါအပူၤပာ်ဖျါ၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

တကီၢ်ခါခဲအံၤ လၢရၢၣ်ခၢၣ်ကီၢ်စဲၣ်အပူၤ ရၢၣ်ခၢၣ်သုးမုၢ်ဒိၣ် (AA) ဒီး သုးမုၢ်ဒိၣ်တဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤ ခီဖျိလၢတၢ်ဒုးတၢ်ယာ်တဖၣ်ဆဲးကဲထီၣ်သးဒံးအဃိ ကီၢ်ဆၣ်တနီၤန့ၣ်တၢ်တမၤ၀ဲဒၣ်တၢ်ဃုထၢဘၣ်ဒီး ဒ်န့ၣ်အသိး လၢယိၤဒိၣ်ကီၢ်စဲၣ်အပူၤစ့ၢ်ကီး ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးပၣ်တံၣ်တနီၤ ဟးကရၢကရိတၢ်ဖးအဖီခိၣ် ဖီၣ်စုက၀ဲၤတနီၤတြီမၤတံာ်တာ်တၢ်တဖၣ် ကဲထီၣ်သးအိၣ်၀ဲအဂ့ၢ်န့ၣ် တၢ်ကစီၣ်သန့တဖၣ်ကွဲးဖျါ၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ပယီၤသုးမုၢ်ဒိၣ် တၢ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤအံၤ တၢ်ဖျိဖျိဖျါဖျါတအိၣ်၀ဲဘၣ်ဒီး မ့ၢ်တၢ်လိာ်ဘၢလိာ်ကွီၢ်တခီတၢၤလီၤအသိး ကလုာ်ဒူၣ်ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤစ့ၢ်ကီး လၢကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤကရူၢ်တဖၣ်အဖီခိၣ် ကဲထီၣ်၀ဲဒၣ်တၢ်ထံၣ်ကမၣ်လိာ်သးသ့၀ဲအဂ့ၢ်န့ၣ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်–ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢတကပၤစ့ၢ်ကီး ဘၣ်ထွဲလံာ်တၢ်ပာ်ဖျါအံၤအဖီခိၣ် က့ၤခီၣ်ဆၢစံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် နဲၣ်ရွဲၣ်ခိၣ်ကျၢၢ်သဃဲၤ(၂)ပဒိၣ်စီၤလၣ်ထိ စံး၀ဲလၢ “တဲ၀ဲဒၣ် EAO ဒီတခါတၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဖီခိၣ်န့ၣ် လိာ်ဘၢလိာ်ကွီၢ်ထုးထီၣ်ပာ်ဖျါ၀ဲတၢ်ဂ့ၢ်တခီတၢၤလၢအတမ့ၢ်တဘၣ်၀ဲဘၣ်အံၤန့ၣ် လၢ ကမျၢၢ်တဖၣ်အသိး အကျါန့ၣ် ပကဘၣ်က့ၤဒုးသ့ၣ်ညါကဒါ၀ဲအဂီၢ်လိၣ်၀ဲဒၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤစ့ၢ်ကီး မ့ၢ်တၢ်ထီဒါဒ်ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတခါလီၤႉ” အဂ့ၢ်န့ၣ် စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ပယီၤသုးမုၢ်ဒိၣ်အတၢ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤအပူၤ ကီၢ်ဆၣ်တနီၤဒီး ဒူသ၀ီလၢကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤကရူၢ်ပၢ၀ဲ တဖၣ်အပူၤန့ၣ် ဃုထၢပာ်လီၤ၀ဲၦၤပၢဆှၢတၢ်တဖၣ်တအိၣ်ဘၣ်ႇ တၢ်ဃုထၢခီၣ်မံရှၢၣ်ကရူၢ်အဒ့လၢအဘၣ်ထွဲ တဖၣ် ဃုထၢပာ်လီၤဒုးအိၣ်ထီၣ်၀ဲတအိၣ်ဘၣ်အဃိ ကမၤတၢ်ဃုထၢလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ထဲသိးတုၤသိးအဂီၢ် ကဲထီၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲလီၤအဂ့ၢ်န့ၣ် ပာ်ဖျါ၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ဃုထၢတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ပဒိၣ်လၢအဘၣ်ထွဲတဖၣ် ဟဲထိၣ်ဃူထိၣ်ဖိးတၢၣ်ပီၣ်တဲ သကိး၀ဲဒီးခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်တအိၣ်၀ဲဘၣ်ဒီး EAO တၢ်ကရၢကရိတဖၣ် အဟီၣ်က၀ီၤအပူၤ မ့ၢ်မၤ၀ဲဒၣ်တၢ်ဃုထၢန့ၣ် အလီၢ်အိၣ်လၢ ပဒိၣ်တၢ်ကရၢကရိတဖၣ် ကဘၣ်ထိၣ်ဃူထိၣ်ဖိးတၢၣ်ပီၣ်တဲသကိး၀ဲဒၣ်ဒီး EAO တၢ်ကရၢကရိလၢအဘၣ်ထွဲတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ပဒိၣ်စီၤလၣ်ထိဆဲးစံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ဒ်န့ၣ်အသိး ခီဖျိလၢတၢ်ဂ့ၢ်အကလုာ်ကလုာ်အဃိ လီၢ်က၀ီၤလၢတၢ်တမၤ၀ဲဒၣ်တၢ်ဃုထၢအပူၤတဖၣ် ကတီၢ်ဘၢၣ်စၢၤတၢ်ဃုထၢအံၤ ဒ်သိးတၢ်ကမၤ၀ဲဒၣ်ဘျ့ဘျ့ဆှီဆှီကန့ၢ်အဂီၢ် ပယီၤသုးမုၢ်ဒိၣ်အံၤမုၢ်လၢ်၀ဲအဂ့ၢ်ႇ ဒ်သိးတၢ်မၤ၀ဲတၢ်ဃုထၢကန့ၢ်အဂီၢ် တၢ်လီၢ်လၢအတဘၣ်ထွဲဒီးကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤကရူၢ်တဖၣ်န့ၣ် နုာ်လီၤဟံးန့ၢ်တၢ်လီၢ်ႇ နုာ်လီၤဟူးဂဲၤဒီး မ့ၢ်နုာ်လီၤအိၣ်ဘၣ်ဖုးစ့ၢ်ကီးန့ၣ် အလီၢ်အိၣ်လၢ ကဟးထီၣ်ကဒါလၢအချ့အဂ့ၢ်န့ၣ် လၢလံာ်တၢ်ပာ်ဖျါအပူၤ ဆဲးပာ်ဖျါ၀ဲန့ၣ်လီၤႉ