ပယီၤသုးမီၤစိရိၤဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤဆၢကတီၢ်=
တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢကလုာ်ဒူၣ်တဖၣ်အဂီၢ်
တံနိ(သ၀ီတါ)
ဖဲလါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ(၁)သီႇ၂၀၂၁ နံၣ်ႇမုၢ်ဆၣ်(မုၢ်တနံၤ)ဂီၤထၢၣ်သၢတချုးလၢတၢ်ကစးထီၣ်မၤ၀ဲ ကီၢ်ပယီၤ ဘျီၣ်ဒိၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖဲန့ၤပၠံၤဒီၤဒံးဘၣ်ဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပယီၤသုးမီၤစိရိၤအၦၤတဖၣ်နုာ်လီၤဖီၣ်၀ဲအီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်ႇကီၢ်ခိၣ်အူ၀့မၠ့းဒီးပဒိၣ်ပၦၢ်လၢကထီၣ်ဘျီၣ်ဒိၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် တဖၣ်သတူၢ်ကလာ်ဒီးဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ကွံာ်၀ဲထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢ NLD ပဒိၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤႉ သုးလၢဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤအံၤစံး၀ဲ=မ့ၢ်လၢတၢ်ဃုထၢတဘျီအံၤတအိၣ်ဒီးတၢ်တီတၢ််တြၢ်ဘၣ်အဃိ သုးတခီဃ့ထီၣ်၀ဲ NLD ပဒိၣ်လၢကဘၣ်ကျဲၤဘၣ်က့ၤတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်လၢပဒိၣ်တကျဲၤဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဘၣ်အဃိသုးမုၢ်ဒိၣ်ကဟံးန့ၢ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤစးထီၣ်လၢလါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ(၁)သီဒီးကပၢဆှၢတၢ်တနံၣ်ႇကရဲၣ်ကျဲၤမၤကဒါတၢ်ဃုထၢအသီတဘျီအဂ့ၢ် ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါလီၤ၀ဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢမၠၣ်၀ဒံၤ(မြ၀တီ)သုးကွဲၤလ့လိၤတၢ်ကစီၣ်သန့န့ၣ်လီၤႉ
သုးဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤ၀ံၤလၢခံတနံၤဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါလီၤ၀ဲလၢ=အီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်မၤကမၣ်၀ဲတၢ်သွီနုာ်ထုး ထီၣ်ပနံာ်တၢ်ကၤအတၢ်ဘျၢ(ပို့ကုန်သွင်းကုန်ဥပဒေ)ဒီးကီၢ်ခိၣ်အူ၀့မၠ့းမၤကမၣ်၀ဲတၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤန‹ဆၢၣ်တၢ်ဘၣ် ယိၣ်အတၢ်ဘျၢ(သဘာ၀ဘေးရန်ခန့်ခွဲမှုဥပဒေ)အဃိလိာ်ဘၢလိာ်ကွီၢ်၀ဲအီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်ဒီးကီၢ်ခိၣ်အူ၀့မၠ့းခံဂၤအံၤလၢ တၢ်ကဘၣ်ဟံးန့ၢ်အ၀ဲသ့ၣ်အရ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ
သုးဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤ၀ံၤလၢခံတနံၤလါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ(၂)သီအနံၤန့ၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်၀ဲ=ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤထံကီၢ်ကီၣ်ကးကရၢ(နိုင်ငံတော်စီမံခန့်ခွဲမှုကောင်စီ)လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီးကီၣ်ကးကရၢဖိၦၤ(၁၁)ဂၤန့ၣ်လီၤႉ ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤထံကီၢ်ကီၣ်ကးကရၢအံၤႇအကရၢခိၣ်မ့ၢ်၀ဲ သုးခိၣ်ကျၢၢ်ဒိၣ်စိမ့အီၣ်လဲၣ်ႇကရၢခိၣ်(၂)သုးခိၣ်ကျၢၢ်ဒိၣ်စိခံဂၤတဂၤစိ၀့ႇနဲၣ်ရွဲၣ်သုးခိၣ်ကျၢၢ်စိခံဂၤတဂၤအီၣ်လ့ဒွ့, နဲၣ်ရွဲၢ်သဃဲၤသုးခိၣ်ကျၢၢ်စိခံဂၤတဂၤယဲ၀့အူႇဒီးကီၣ်ကးကရၢဖိ(၇)ဂၤလၢအမ့ၢ်၀ဲ=သုးခိၣ်ကျၢၢ်မၠးထိအူႇ သုးခိၣ်ကျၢၢ်တ့ၣ်အီၣ်ဆါႇသုးခိၣ်ကျၢၢ်မီၤမီၤကၠီၤႇသုးခိၣ်ကျၢၢ်ခံဂၤတဂၤမိမၠ့ၣ်ထိႇပဒိၣ်မါည့မီၤႇအူသ့ညိၣ်ႇ အူခ့ၤမီၤဆွ့ၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ
တၢ်ကစီၣ်အံၤဟးထီၣ်တဘျီဃီႇဟီၣ်ခိၣ်ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢ (UN)ဒီးထံဂုၤကီၢ်ဂၤတဖၣ်် ထုးထီၣ်ရၤလီၤ၀ဲအတၢ််ပာ်သးထီဒါသုးဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤအဂ့ၢ်အံၤတဘျီဃီဒီး ဃ့ထီၣ်သကိး၀ဲလၢတၢ်ကဘၣ်ကိးဟီၣ်ခိၣ်ဘီမုၢ်ဘံၣ်ဘၢကီၣ်ကးကရၢ Security Council(UN) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢအဆိအချ›အဂ့ၢ်န့ၢ်လီၤႉ လၢတၢ်န့ၣ်အဃိတၢ်ကအိၣ်ဖှိၣ်တဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဒီးအ့ရှါထံကီၢ်အိၣ်လၢ ASEAN တဖၣ်လၢအဆိအချ›အဂ့ၢ်ဟီၣ်ခိၣ်ဘီမုၢ်ဘံၣ်ဘၢကီၣ်ကးကရၢအၦၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤႇဘြံးထံးရှ်မီၢ်သီႇဘၤဘြၢၤ၀ူ၀ီးဘိး ဘၣ်သ့ၣ်ညါဘီၤ၀ဲလၢတၢ်ကစီၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤႉ
သုးဟံးန့ၢ်ဆူၣ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤ၀ံၤအလီၢ်ခံတဆံတသီလၢအမ့ၢ်၀ဲ=လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ(၁၁)သီအနံၤန့ၣ်ႇ အမဲရကၤဟံးန့ၢ်ဂ့ၢ်၀ီဒီးကးဘၢတံၢ်ကွံာ်၀ဲပယီၤသုးခိၣ်တဖၣ်အမုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤလီၢ်လၢအမ့ၢ်၀ဲ(မြန်မာစီးပွါးရေးဦးပိုင်လီမိတက် လက်အောက်ခံဖုသျှကြယ်ကျောက်မျက်ရတနာကမ္ပဏီ၊မြန်မာအင်ပီးရီးရယ်ဂျိတ်ကျောက်မျက်ရတနာကုက္ပဏီ)အစ့တၢးတဖၣ်ခဲလၢာ်လံအဂ့ၢ်ႇအမဲရကၤကီၢ်ခိၣ်ကၠိဘဲၤဒၢၤဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါလီၤ၀ဲဒၣ်ဖဲလါဖ့ၤဘြူၤအါ ရံၤ(၁၁)သီအနံၤန့ၣ်လီၤႉ
စးထီၣ်လၢကီၢ်ပယီၤဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သဘျ့ဖဲ ၁၉၄၈နံၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်ႇ ပယီၤသုးမုၢ်ဒိၣ်ဟံးန့ၢ် ဆူၣ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤဃုာ်ဒီးခဲအံၤတဘျီန့ၣ်အိၣ်၀ဲ(၃)ဘျီလံန့ၣ်လီၤႉ ပယီၤသုးဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤအဆိကတၢၢ်တဘျီဖဲ ၁၉၆၂ နံၣ် လါမးရှ်(၂)သီလၢသုးခိၣ်န့ၣ်၀့ႇ ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ်၀ဲတၢ်ပၢၢ်ဆၢကီၣ်ကးကရၢ(တော်လှန်ရေးကောင်စီအစိုးရ) ဒီးအ၀ဲပၢဆူၣ်တၢ်(၂၆)နံၣ်အတီၢ်ပူၤ ကီၢ်ပယီၤကဲထီၣ်က့ၤ၀ဲထံကီၢ်အဖှီၣ်ကတၢၢ်တဘ့ၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤန့ၣ်လီၤႉ ပယီၤသုးဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ကဒီးထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤခံဘျီတဘျီလၢသုးခိၣ်သါရွှ့ၣ်ဖဲ ၁၉၈၈ နံၣ် လါစဲးပထ့ဘၢၣ်(၁၈)သီႇဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ်၀ဲ State Law and Order Restoration Council (SLORC) ဒီးပၢဆူၣ်ပၢစိးကဒီးတၢ်(၂၂)နံၣ်အတီၢ်ပူၤ ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်ထံၣ်ဘၣ်သဂၢၢ်၀ဲဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲတၢ်တတၢၢ်တနါအကလုာ်ကလုာ်န့ၣ်လီၤႉ
ဒီးခဲအံၤတဘျီပယီၤသုးခိၣ်မ့အီၣ်လဲၣ်ဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ကဒီးထံကီၢ်တတၢ်စိတၢ်ကမီၤန့ၣ်မ့ၢ်၀ဲပယီၤသုးကရူၢ်အတၢ်ဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤသၢဘျီတဘျီန့ၣ်လီၤႉ တကီၢ်ခါဆၢကတီၢ်ခဲအံၤသုးခိၣ်မ့အီၣ်လဲၣ်အသုးမုၢ်ဒိၣ်တဖၣ်အတၢ်မၤအၢမၤသီမၤတရီတပါတၢ်အဃိႇ ဘၣ်တၢ်လိာ်ဘၢလိာ်ကွီၢ်အ၀ဲသ့ၣ်လၢတၢ်မၤသံလီၤတူာ်ရိၤဟ့ၤကၠၤကလုာ်ဒူၣ်အတၢ်ဂ့ၢ်ႇဒီးခဲအံၤဘၣ်ထီၣ်တၢ်မူးတၢ်ရၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ဘီမုၢ်စံၣ်ညီကွီၢ်ဘျီၣ်(ICJ)အဖၢမုၢ်န့ၣ်လီၤႉ
တကီၢ်ခါခဲအံၤန့ၣ်မ့ၢ်လၢ COVID -19 တၢ်သံသတြိာ်တၢ်ဆါလီၤဆၢကတီၢ်အဃိႇ လၢတၢ်ကဘၣ်လဲၤခီဖျိသဂၢၢ်ဒီး တၢ်ဆူးတၢ်ဆါကီကီခဲခဲ အံၤဆၢကတီၢ်အခါ သုးမီၤစိရိၤဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ကဒီး၀ဲထံ ကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤဒ်အံၤန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲဒီးမ့ၢ်တၢ်ဒိကၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ်ထံကီၢ်အတၢ်ပၢတၢ်ပြၤႇမုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်ႇတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့, တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ဒီးၦၤဂ့ၢ်၀ီအတၢ်မၤတဖၣ်ခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤႉ
ပကထံၣ်ဘၣ်ႇတချုးလၢတၢ်မၤ၀ဲထံကီၢ်အတၢ်ဃုထၢဒံးဘၣ်အခါလံၤလံၤန့ၣ် (ကြံ့ဖွံ‹ပါတီ) လၢအမ့ၢ်ပယီၤသုးမီၤစိရိၤကရူၢ်အပၣ်တံၣ်အံၤ ကရၢကရိကိး ဖှိၣ်၀ဲထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ကရၢကရိ(၃၄)ဖု ၀ံၤလဲၤထံၣ်လိာ်၀ဲဒၣ်ဒီးသုးခိၣ်မ့အီၣ်လဲၣ်ဖဲန့ၤပၠံၤဒီၤႇဒီးပာ်ဖျါထီၣ်၀ဲ=တၢ်မ့ၢ်ထံၣ်လၢတၢ်ဃုထၢတဘျီအံၤမ့ၢ်တအိၣ်ဒီးတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီဘၣ်န့ၣ် သုးကဘၣ်နုာ်လီၤဟံးမူဒါမၤဘၣ်က့ၤ၀ဲအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤႉ မ့အီၣ်လဲၣ်စံးဆၢက့ၤအ၀ဲသ့ၣ်“တၢ်လၢယမၤတဘူၣ်ဘၣ်န့ၣ်တအိၣ်နီတမံၤဘၣ်”န့ၣ်လီၤႉ ပမ့ၢ်ကွၢ်က့ၤတၢ်ကဲထီၣ်သးတဖၣ်အံၤန့ၣ်ႇတၢ်အိၣ်ဖျါ၀ဲကြၢၢ်ကလာ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ကတဲာ်ကတီၤဆိဃာ်အသးလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢသုးကဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤႉ ပယီၤသုးမီၤစိရိၤဟံးန့ၢ်ဆူၣ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤအံၤအတၢ်ပညိၣ်မ့ၢ်၀ဲဒၣ်လၢ=ပယီၤသုးခိၣ်ကျၢၢ်တဖၣ်အတၢ်ဘၣ်ဘျုးဘၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်ဧိၤဒီးမ့ၢ်တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်လၢအသုးမီၤစိရိၤအကုၢ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ်လီၤႉ
ပမ့ၢ်ကွၢ်ကဒီးလၢ(NLD)ပဒိၣ်တကပၤႇပထံၣ်ဘၣ်လၢအီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်ပဒိၣ်ဒီးအထံရူၢ်ကီၢ်သဲးကရၢ(NLD)အံၤႇတုၤမ့ၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးဃုထၢထီၣ်အ၀ဲသ့ၣ်ဒီးကဲထီၣ်ဘၣ်ပဒိၣ်တဘျီန့ၣ်ႇလၢကဘၣ်လိာ်ဘၢလိာ်ကွီၢ်၀ဲသုးခိၣ်သုးနၢ်လၢဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤတဖၣ်န့ၣ်တမၤ၀ဲလ့ၤတက့ၤဘၣ်ႉ မ့မ့ၢ်တခီ(NLD)ပဒိၣ်အံၤမၤတၢ်နၢ်ပၢၢ်ဖီၣ်လိာ်စုဒီးသုးမီၤစိရိၤကရူၢ်လၢအဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤတဖၣ်ႇတကးဒံးဘၣ်ဒ်သိးဒီးပယီၤသုးခိၣ်သုးနၢ်တဖၣ်ကပူၤဖျဲးထီၣ်လၢတၢ်လိာ်ဘၢလိာ်ကွီၢ်အ၀ဲသ့ၣ်လၢ“တၢ်မၤသံလီၤတူာ်ကလုာ်ဒူၣ်”အကွီၢ်မ့ၣ်ကသ့အဂီၢ်အီၣ်ဆါစူးကၠံၣ်လဲၤအုၣ်ကီၤတဲပူၤဖျဲးန့ၢ်တၢ်လၢသုးခိၣ်လၢအမၤကမၣ်တၢ်တဖၣ်အဂီၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ဘီ မုၢ်စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်ဘျီၣ်(ICJ)န့ၣ်လီၤႉ တကးဒံးဘၣ်ဒ်သိးဒီး ၂၀၀၈ ထံကီၢ်တၢ်ဘျၢသဲစးခိၣ်သ့ၣ်လၢအကဒုးအိၣ်ကၢအိၣ်ခီၣ်သုးမီၤစိရိၤကရူၢ်အသးသမူအဂီၢ်တခါအံၤကအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤအဂီၢ် လၢကျဲအဂၤတဘိန့ၣ်မၤစၢၤ၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ လၢတၢ်န့ၣ်အဃိသုးမီၤစိရိၤအသုးခိၣ်သုးနၢ်လၢအမၤကမၣ်ကွီၢ်မ့ၣ်တဖၣ်တၢ်ဟံးန့ၢ်အ၀ဲသ့ၣ်အရ့တသ့နီတမံၤဘၣ်ႉ ပူၤဖျဲးလၢကဘၣ်တူၢ်တၢ်ကမၣ်ဒီးအိၣ််သဘျ့ဘၣ်၀ဲတုၤဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ်လီၤႉ ထဲန့ၣ်တကးဒံးဘၣ်ကဲထီၣ်၀ဲတၢ်မၤစၢၤဒီးကဲထီၣ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢလၢသုးခိၣ်မ့အီၣ်လဲၣ်ဒီးအသုးခိၣ်သုးနၢ်တဖၣ်အမုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်ကလဲၤတရံးအသးဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်ကသ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ
တကီၢ်ခါ(NLD)ပဒိၣ်တၢ်ပၢတၢ်ပြးသနူအံၤႇပထံၣ်ဘၣ်လၢတဟ့ၣ်ကလုာ်ဒူၣ်တဖၣ်အတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်နီတမံၤဘၣ်ႉလၢတၢ်န့ၣ်အဃိႇတၢ်ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤမ့ၢ်တၢ်ခွဲးဂ့ၤယာ်ဘၣ်လၢကလုာ်ဒူၣ်ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးပၣ်တံၣ်တၢ်ကရၢကရိတဖၣ်ႇထံဖိ ကီၢ်ဖိကမျၢၢ်အတၢ်ကရၢကရိတဖၣ်ဒီးကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢအတၢ်ကရၢကရိတဖၣ်ကဘၣ်ဟံးန့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဒီးဆှၢနုာ်ဆီၣ်တခူထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢအမ့ၢ်၀ဲႇဒ်သိးတၢ်ကတူၢ်လိာ်ပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤန့ၢ်“ဖဲၣ်ဒြၢၣ်ဒံၤမိၤခြဲးထံးဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢသဲစးအသီ” ဒီး“တၢ်သူၣ်ထီၣ်ကီၢ်စဲၣ်တၢ်ဘျၢသဲစးအသီ”(ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရက်တစ်ဖွဲ့စည်းပုံအေခြခံဥပေဒသစ်ႇပြည်နည်ဖွဲ့စည်း ပုံအေခြခံဥပေဒသစ်)အတၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဂီၢ်အလီၢ်အိၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
“ဖဲၣ်ဒြၢၣ်ဒံၤမိၤခြဲးထံးဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢသဲစးအသီ”ဒီး“တၢ်သူၣ်ထီၣ်ကီၢ်စဲၣ်တၢ်ဘျၢသဲစးအသီ”လံာ်တၢ်ဘျၢသဲစးခိၣ်သ့ၣ်(ပတြီၤ)ခံဘ့ၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၢ်မဲကွဲးထုးထီၣ်အီၤလၢ= တၢ်တၢၣ်ပီၣ်ကွဲးဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖဲၣ်ဒြၢၣ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢသဲစးကမံးတံာ်(FCDCC)စးထီၣ်လၢ ၁၉၉၀ နံၣ် တုၤလၢ ၂၀၀၈ နံၣ်(ယံာ်၀ဲ ၁၈ နံၣ်)၀ံၤအလီၢ်ခံဒီး ဘၣ်တၢ်ပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤတ့ၢ်လံအီၤလၢ ကီၢ်ပယီၤဒံၤမိၤခြဲးတ့းသိၣ်မှံၤကရၢ(DAB)ဖဲကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢလီၢ်ခၢၣ်သးမၤနၢၤပျီန့ၣ်လီၤႉ (DAB)သိၣ်မှံၤကရၢအံၤ ဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤလၢ ၁၉၉၀ နံၣ် ဖဲမၤနၢၤပျီဒီးကလုာ်ဒူၣ်သိၣ်မှံၤတၢ်ကရၢကရိလၢအပၣ်ဃုာ်ဒ်ကရၢဖိအသိးတဖၣ်မ့ၢ်၀ဲ=ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ(KNU)ႇကခၠ့ၣ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးကရၢ(KIO)ႇတလၢၤကီၢ်သီပၣ်တံၣ်(NMSP)ႇကီၢ်ပယီၤဒီဘ့ၣ်ကၠိဖိကရၢစိ(ABSDF)ႇလူ့ေဘာင်သစ်ဒီမိုကေရစီပါတီ(DPNS)န့ၣ်လီၤႉ
တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖဲၣ်ဒြၢၣ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢသဲစးခိၣ်သ့ၣ်လံာ်(ပတြီၤ)အတၢ်ဘျၢလၢတၢ်ကွဲးပာ်လီၤဃာ်အီၤတဖၣ်န့ၣ်မ့ၢ်၀ဲ=ဖဲၣ်ဒြၢၣ်သနူဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဂ့ၢ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်တြီတဒၢအုၣ်ကီၤန့ၢ်တၢ်လၢလၢၦဲၤၦဲၤလၢ ၦၤဂ့ၢ်၀ီတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်အဂီၢ်ႇ လၢအိၣ်ဃုာ်၀ဲဒၣ်ဒီးတၢ်ကသူၣ်ထီၣ်ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အမ့ၢ်အတီအဂီၢ်အဃိႇ လၢတၢ်ကတၢၣ်ပီၣ်တူၢ်လိာ်မၤဖျါထီၣ်အမိၢ်လံၤမိၢ်ၦၢ််လၢကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်ကထီၣ်အသီတဖုန့ၣ်ကသ့အဂီၢ်ႇကြၢးလၢတၢ် ကဘၣ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢအဂ့ၢ်ယိာ်ယိာ်လၢတၢ်ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ်အလီၢ်အိၣ်၀ဲသၦၢ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ
ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢပယီၤသုးမီၤစိရိၤဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲတၢ်ဆီၣ်သနံးအိၣ်ထီၣ်၀ဲလၢထံကီၢ်ဒီတဘ့ၣ်တၢ်လီၢ်ကိးပူၤဒဲးဒ်အံၤအခါႇမ်ကပဟံးန့ၢ်သကိးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကဘၣ်မၤဆူၣ်ထီၣ်ကမျၢၢ်တၢ်ပူထီၣ်ထီဒါတီၢ်ကၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ်သုးမီၤစိရိၤသနူအၢသီတခါအံၤတုၤလၢအကၢ်ဘျဲးဟးဂီၤလီၤမၢ်ကွံာ်လၢပထံပကီၢ်တဘ့ၣ်အံၤအပူၤႇဒီး သူၣ်ထီၣ်သကိးက့ၤကီၢ်စဲၣ်ပာ်ဖှိၣ်ဖဲၣ်ဒြၢၣ်ကီၢ်စၢဖှိၣ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်စံၣ်ညီၣ်ပၢလီၤဘၣ်နီၢ်ကစၢ်အသးလၢတၢ်သဘျ့တၢ် မုာ်တၢ်ခုၣ်အမ့ၢ်အတီအပူၤန့ၣ်တက့ၢ်ႉ
လၢ= တံနိ (သ၀ီတါ)
