လါအီးကထိဘၢၣ် ၁၅ သီႇ ၂၀၂၁ နံၣ်ႇ ခ့ၣ်အဲးစံၣ်
ဒ်သိးတၢ်ကၢၤက့ၤဂၢၤက့ၤကီၢ်ပယီၤအသုးမုၢ်ဒိၣ်အသူးသ့ၣ်လၤကပီၤအဂီၢ် သုးမုၢ်ဒိၣ်ကဟးထီၣ်ကွံာ်လၢတၢ်နုာ်လီၤ ပၣ်ဃုာ်သးလၢထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ဖံးတၢ်မၤအပူၤအဂ့ၢ်န့ၣ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ဃ့ထီၣ်၀ဲဖဲတနံၤအံၤ(လါအီးကထိဘၢၣ် ၁၅)သီလၢအလီၤဘၣ်၀ဲတၢ်ဆဲးလီၤထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်ပတုာ်တၢ်ခး(NCA)ၦဲၤထီၣ်(၆)နံၣ်တနံၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် နဲၣ်ရွဲၣ်ခိၣ်ကျၢၢ် ပဒိၣ်စီၤတၢ်ဒိၣ်မူ စံး၀ဲ“ပယီၤသုးမုၢ်ဒိၣ်ခဲအံၤတဖၣ်န့ၣ် ကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိိတဖၣ်သးဘၣ်အၢ၀ဲလၢၤလံလီၤႉ လၢတၢ်ကဘှီဘၣ်က့ၤသုးအံၤအဂီၢ်န့ၣ် သုးခိၣ်သုးနၢ်လၢအအိၣ်လၢသုးမုၢ်ဒိၣ်အပူၤတဖၣ်မ့တပၣ်ဃုာ်ဘၣ်န့ၣ် တၢ်ကဘှီဘၣ်က့ၤအဂီၢ်ကီခဲ၀ဲန့ၣ်လီၤႉ သုးခိၣ်သုးနၢ်လၢကဟံးန့ၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢလၢကမျၢၢ်အဖီခိၣ်ႇကအိၣ်ဆၢထၢၣ်လၢကမျၢၢ်အဂီၢ်အိၣ်သ့၀ဲအသိး သုးမုၢ်ဒိၣ်အံၤအတၢ်ဃါဃုာ်သးလၢထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတအိၣ်ဘၣ်ႇတၢ်ကြၢးသူၣ်ထီၣ်သုးမုၢ်ဒိၣ်တဖုလၢက အဒီသဒၢကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိအသးသမူန့ၣ် အဲၣ်ဒိးစံး၀ဲလီၤ”အဂ့ၢ်န့ၣ် စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဖဲလၢတၢ်ဒုးလိၣ်ထီၣ်ဖးထီၣ်(NCA)တၢ်မၤရဲၣ်ကျဲၤအပူၤန့ၣ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်အိၣ်ဆၢထၢၣ်၀ဲဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤဒီး ခီပတာ်မၤနၢၤကွံာ်၀ဲတၢ်လၢအတၤတၢ်ဒီးအီၤတဖၣ် ခီဖျိဖံးသကိးမၤသကိးတၢ်ဒီးၦၤလၢဒုးလိၣ်ထီၣ်ဖးထီၣ်တၢ်မၤရဲၣ်ကျဲၤတဖၣ်ႇ ဒီးလၢ(၂၀၂၀)အလီၢ်ခံတၢ်ကသူူၣ်ထီၣ်တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်လၢအိၣ်စံာ်အိၣ်ကျၢၤ၀ဲအဂီၢ် တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖဲၣ်ဒရဲၣ်ဒံၣ်မိၣ်ကရ့ၣ်စံၣ်အကျိၤအကျဲအတၢ်မၤရဲၣ်ကျဲၤ(၃)ပတီၢ်လၢတၢ်ကဘၣ်လဲၤအီၤတပတီၢ်၀ံၤတပတီၢ်န့ၣ်ဒိးန့ၢ်တ့ၢ်၀ဲတၢ်အၢၣ်လီၤဘၣ်ဆၣ် စးထီၣ်ဖဲလါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၁ သီ သုးဟံးန့ၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤကဲထီၣ်၀ံၤ တၢ်လုၢ်သ့ၣ်ခါပတာ်ကွံာ်(NCA)ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်လံာ်တၢ်ပာ်ဖျါအပူၤပာ်ဖျါ၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
ပဒိၣ်စီၤတၢ်ဒိၣ်မူစံးအါထီၣ်၀ဲလၢ“ဘၣ်ထွဲဒီးသုးဟံးန့ၢ်ကွံာ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤအံၤ လၢ(NCA)ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်သိၣ်တၢ်သီအပူၤန့ၣ်ပၣ်ဃုာ်၀ဲလၢ တၢ်တဘၣ်သူသုးဂံၢ်ဘါဘၣ်ႇ တၢ်ဂ့ၢ်လၢတၢ်ကဘၣ်ထိၣ်ဃူဃုအစၢတဖၣ်ႇလီၢ်ခံကတၢၢ်ဃုာ်ဒီးတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖဲၣ်ဒရၢၣ်ကီၢ်စၢဖှိၣ်မီၤနီၤႉ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤခဲလၢာ်န့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီးအလုၢ်သ့ၣ်ခါပတာ်၀ဲခဲလၢာ်လီၤမီၤနီၤႉ တၢ်လၢ(NCA)န့ၣ်် ပၣ်ဃုာ်၀ဲသၢဖုသၢကပၤန့ၣ်ပတဲသ့မီၤနီၤႉ ပဒိၣ်ပၣ်ႇသုးပၣ်ႇကလုာ်ဒူၣ်ပၣ်၀ဲလီၤႉ ခဲအံၤပဒိၣ်စ့ၢ်ကီးတအိၣ်လၢၤဘၣ် အိၣ်တ့ၢ်က့ၤထဲသုးလီၤႉ ပကသူၣ်ထီၣ်ထံကီၢ်လၢတၢ်အိၣ်သးခဲအံၤအဖီလာ်တန့ၢ်ဘၣ်မီၤနီၤႉ သုးဟံးန့ၢ်ကွံာ်တၢ်စိ တၢ်ကမီၤအံၤမ့ၢ်တၢ်လုၢ်သ့ၣ်ခါပတာ်ကွံာ်၀ဲ(NCA)ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်သိၣ်တၢ်သီခဲလၢာ်လီၤန့ၣ်ပတဲသ့လီၤ”အဂ့ၢ်န့ၣ် စံးအါထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ တၢ်လၢပိာ်ထွဲထီၣ်၀ဲသုးတၢ်ဟံးန့ၢ်ဆူၣ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဆီၣ်တံၢ်မၤနၢၤ ထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်လၢထံကီၢ်ဒီတဘ့ၣ်အပူၤလၢကျဲအကလုာ်ကလုာ်ဒီးတူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်၀ဲၦၤဂ့ၢ်၀ီမုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်အကလုာ်ကလုာ်ဘူးထီၣ်လၢထံကီၢ်န့ၣ်ကဟးဂီၤကွံာ်အပတီၢ်န့ၣ်လီၤႉ ဒ်သိးတၢ်ဃဲၣ်လီၤဘှါ လီၤတၢ်ဂ့ၢ်ကီတဖၣ်ကန့ၢ်ကသ့၀ဲအဂီၢ်န့ၣ် ဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢၦၤလၢအဘၣ်ထွဲဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ထံၣ်လိာ်စံးကတိၤသကိးတဖၣ်အတၢ်ထံၣ်ႇအတၢ်ပာ်သးဒီးအတၢ်သူၣ်ဘျၢသးဘျၢလၢတၢ်ဃဲၣ်လီၤဘှီလီၤတၢ်ဂ့ၢ်ကီတဖၣ်အဖီခိၣ်ဒီးတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤလၢကလူၤပိာ်မၤထွဲ၀ဲတၢ်အၢၣ်လီၤအဖီခိၣ်လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့အဂ့ၢ်န့ၣ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်အတၢ်ဃ့ထီၣ်(၆)ထံၣ်အကျါ မ့ၢ်၀ဲ သုးအတၢ်ဟံးန့ၢ်ဆူၣ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤ၀ံၤအလီၢ်ခံ ကယဲၢ်ၦၤမၤထံရူၢ်ကီၢ်သဲးဒီးၦၤလၢဘၣ်တၢ်ဖီၣ်ဃာ်အီၤခဲလၢာ်တၢ်ကပျၢ်ဖျဲးကွံာ်အီၤလၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့ႇ သုးဒီးပၢၤကီၢ်တဖၣ်လၢတၢ်ရၤလီၤအီၤလၢထံကီၢ်ဒီတဘ့ၣ်န့ၣ်ကဘၣ်ထုးဖှိၣ်က့ၤ၀ဲဆူဂံၢ်ခီၣ်ထံးသုးကလၢၤတဖၣ်ဒီးက ဘၣ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤ၀ဲထံကီၢ်ဒီတဘ့ၣ်တၢ်ပတုာ်တၢ်ခးဒီးဒုးလိၣ်ထီၣ်ဖးထီၣ်၀ဲႇထံဂုၤကီၢ်ဂၤတဖၣ်အတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤဘၣ်ထွဲဒီး ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူၦၤဂ့ၢ်၀ီတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတဖၣ်တၢ်ကဘၣ်စးထီၣ်ဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ်အီၤ လၢတၢ်သဘျ့အပူၤႇတၢ်ဖီၣ်ဃံးလၢတၢ်ယါဘျါခိ၀ံၣ်တၢ်ဆါဒီးတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်အဖီခိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်လၢဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ယါဘျါတၢ်ဆူးတၢ်ဆါအတၢ်ဖံးတၢ်မၤခဲလၢာ်န့ၣ်တၢ်ကဘၣ်ထုးကွံာ်အီၤအဂ့ၢ်န့ၣ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ဃ့ထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါဒ်သိးတၢ်ပၢတၢ်ပြးလၢပာ်ဂံၢ်ပာ်ဘါ၀ဲလၢသုးဂံၢ်သုးဘါကတၢၢ်ကွံာ်၀ဲကန့ၢ်ကသ့အဂီၢ် ထံဂုၤကီၢ်ဂၤတဖၣ်အတၢ်ဖံးတမၤလၢတၢ်ထိၣ်ဃူက့ၤထံကီၢ်လၢအိၣ်၀ဲလၢဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်အတၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲ၀ဲန့ၣ် တၢ်ကတူၢ်လိာ်အီၤဒီးထိၣ်ဃူလိာ်သးႇဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဃူတၢ်ဖိးႇ ကီၢ်ပဒိၣ်ဒီးတူၢ်လိာ်ခၢၣ်စးကိးကပၤဒဲးလၢအကါဒိၣ်၀ဲနီၢ်နီၢ်တဖၣ်ႇဟ့ၣ်လီၤက့ၤထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤဒီးတူၢ်လိာ်တၢ်ဃဲၣ် လီၤဘှါလီၤထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ဘၣ်ဂံာ်ဂူာ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ဃ့ထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
ဘၣ်ထွဲဒီးခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ထုးထီၣ်ပာ်ဖျါလံာ်အံၤ ၦၤလၢအဃုသ့ၣ်ညါကလုာ်ဒူၣ်ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတဂၤလၢအမ့ၢ်၀ဲ နဲၣ်ဘညါမိၤ စံး၀ဲလၢ ဒ်တကီၢ်ခါကီၢ်ပယီၤထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်အိၣ်သးခဲအံၤအသိးန့ၣ် ပယီၤသုးမုၢ်ဒိၣ်အံၤကဘိးဘၣ်ရၤလီၤလၢကဟးထီၣ်လၢထံရူၢ်ကီၢ်သဲးအတၢ်ပၣ်ဃုာ်ပၣ်ဂီၢ်န့ၣ်ကဲထီၣ်တသ့ဘၣ်အဂ့ၢ် စံး၀ဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ
နဲၣ်ဘညါမိၤ စံး၀ဲ “တလိၣ်ဆိမိၣ်လၢကီၢ်ပယီၤသုးမုၢ်ဒိၣ်အံၤကဘိးဘၣ်ရၤလီၤလၢကဟးထီၣ်၀ဲလၢထံရူၢ်ကီၢ်သဲး အတၢ်ပၣ်ဃုာ်ပၣ်ဂီၢ်အဂီၢ်တဂ့ၤႉ အၣ်စံၣ်ယၣ်ခၢၣ်စးလီၤဆီလၢသုးကီၣ်ကးပာ်ဂံၢ်ပာ်ဘါ၀ဲ အတၢ်ဃ့ထီၣ်အံၤမးအတတူၢ်လိာ်၀ဲဘၣ်အဖီခိၣ်အံၤန့ၣ် သုးမုၢ်ဒိၣ်အံၤကဘိးဘၣ်ရၤလီၤအသးလၢကဟးထီၣ်လၢထံရူၢ်ကီၢ်သဲးအတၢ်ပၣ်ဃုာ်ပၣ်ဂီၢ်အပူၤအဂီၢ်န့ၣ် လ့ၤတက့ၤတသ့ဘၣ််”အဂ့ၢ်န့ၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
ဖဲအပူၤကွံာ်(၂၀၁၅)နံၣ် လါအီးကထိဘၢၣ် ၁၅ သီအနံၤန့ၣ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢဃုာ်ဒီးကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤတၢ်ပၢၢ်ဆၢကရူၢ်ကရၢ(EAO) ၈ ဒူၣ် ဆဲးလီၤ၀ဲထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်ပတုာ်တၢ်ခးဖဲကီၢ်ခိၣ်အူသ့စ့ၣ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်အစိၤခါန့ၣ်လီၤႉ ဖဲန့ၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံဖဲ(၂၀၀၈) လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၁၃ သီအနံၤ ခီဖျိမိၣ်ကီၢ်သီပၣ်တံၣ်(NMSP)ဒီး လါဟူၣ်ဒံၣ်မိၣ်ကရဲၣ်တ့ၣ်ပၣ်တံၣ်(LDU)တဖၣ်ဟဲက့ၤပၣ်ဃုာ်၀ဲအဃိ EAO ကရူၢ်(၁၀)ဒူၣ် ဆဲးလီၤ၀ဲဒၣ်(NCA)န့ၣ်လီၤႉ
တနံၤညါအံၤလၢအလီၤဘၣ်၀ဲတၢ်ဆဲးလီၤထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်ပတုာ်တၢ်ခး(NCA)ၦဲၤထီၣ် ၆ နံၣ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤမူးအပူၤအံၤ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ဒီးခၠီကလုာ်သုးမုၢ်ဒိၣ်(CNF)တထီၣ်၀ဲဘၣ်ဒီး မ့မ့ၢ်လၢကရူၢ်ကရၢလၢအဂၤသ့ၣ်တဖၣ်ခဲလၢာ်န့ၣ်ထီၣ်၀ဲဒၣ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤမူးအံၤအဂ့ၢ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ
