လါယနူၤအါရံၤ ၁၈ သီႇ ၂၀၂၂ နံၣ်ႇ ခ့ၣ်အဲးစံၣ်

ခီဖျိတၢ်ဒုးကဲထီၣ်လၢလ့က့ၣ်ကိာ်ဟီၣ်က၀ီၤပူၤအဃိလီၢ်က၀ီၤကမျၢၢ်လၢအလဲၤဃ့ၢ်အိၣ်လၢကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ပူၤသ့ၣ်တဖၣ် ပယီၤသုးမီၤစိရိၤတဲ၀ဲလၢက့ၤအိၣ်လၢကစၢ်လီၢ်ကျဲသ့လံအဖီခိၣ်အံၤ ဘၣ်ယိၣ်၀ဲလၢတၢ်ကက့ၤဆှၢဆူၣ်အ၀ဲသ့ၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ၦၤဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးလၢအအိၣ်ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်တကပၤစံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ပယီၤသုးမီၤစိရိၤဘိးဘၣ်ရၤလီၤ၀ဲလၢဖီၣ်ဂၢၢ်ဃာ်လ့က့ၣ်ကိာ်ဟီၣ်က၀ီၤန့ၢ်လံအသိး ၦၤဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးတဖၣ်ကက့ၤဆူအတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးလီၢ်ကျဲကသ့အဂီၢ် တၢ်ကစီၣ်ဟူထီၣ်လၢကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်-ကီၢ်ပယီၤခံကပၤၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်တဲသကိးတၢ်အိၣ်အဖီခိၣ်အံၤ တၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီဟဲအိၣ်ထီၣ်၀ဲဒ်အံၤလီၤအဂ့ၢ်န့ၣ် ၦၤဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးလၢအိၣ်ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ပူတဂၤစံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

“ဖဲမဟါန့ၣ်ကၠီၣ်တဲၣ်ၦၤဘၣ်မူူဘၣ်ဒါတဖၣ်ဟဲတဲ၀ဲဒီး(speaker)လီၤ တဲ၀ဲလၢက့ၤလၢကီၢ်ပယီၤတကပၤသ့လံမီၤနီၤႉ ၦၤဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးတဖၣ်တဲဆၢ၀ဲလၢက့ၤတဘူၣ်ဘၣ်အဃိ တဲ၀ဲလၢမၠၣ်၀တံၣ်ပယီၤသုးမီၤစိရိၤပၢပြးတကပၤကရဲၣ်ကျဲၤ၀ဲဒီး လၢမၠၣ်၀တံၣ်ကၠီၣ်လိကၠံတၢ်လီၢ်န့ၣ်ကက့ၤဆှၢ၀ဲတနံၤတကယၤႇကပာ်၀ဲဖဲန့ၣ်တနွံလီၤႉ ကသမံသမိး၀ဲမ့၀ံၤ သ၀ီသးၦၢ်မ့ဟဲကိးမးကအးလီၤက့ၤ၀ဲအဃိ ပ၀ဲဒၣ်ဒုပက့ၤလၢတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ၀ဲန့ၣ်တဘူၣ်ဘၣ်ႉ ၦၤအါဒၣ်တက့ၢ်န့ၣ်ပျံၤ၀ဲလၢတၢ်ကဖီၣ်ႇသမံသမိးအီၤလီၤ”အဂ့ၢ်န့ၣ် စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ဖဲအပူၤကွံာ် ၂၀၂၁ နံၣ် လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၁၅ သီအနံၤ ခီဖျိတၢ်ဒုးကဲထီၣ်လၢလ့က့ၣ်ကိာ်ဟီၣ်က၀ီၤပူၤအဃိ လီၢ်က၀ီၤၦၤဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးဘၣ်လဲၤဃ့ၢ်အိၣ်လၢကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ပူၤအဂၤ(၈၀၀၀)ဃၣ်ဃၣ်အကျါ လၢသုးခိးကီၢ်ဆၢ(BGF)သုးခိၣ်ဖိစီၤမိၣ်သိၤတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအဃိက့ၤ၀ဲဒၣ်ဆူအဒူသ၀ီအိၣ်အဂၤ(၅၀၀)ဘျဲၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ဒ်န့ၣ်အသိးလ့က့ၣ်ကိာ်၀့ၢ်သီဟီၣ်က၀ီၤဖိဃုာ်ဒီးယသ့ၣ်ကူၤႇဖလူဖးဒိၣ်ႇဖလူဖိႇထံမဲး၀ါခံဒီးပဟံၣ်ကျီးသ၀ီဖိသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး ပယီၤသုးမီၤစိရိၤၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်ဟဲဆဲးကျိးတဲ၀ဲလၢက့ၤအိၣ်လၢကစၢ်လီၢ်ကျဲသ့လံအိၣ်၀ဲအဂ့ၢ်န့ၣ် လီၢ်က၀ီၤတၢ်ကစီၣ်တဖၣ်စံး၀ဲအသိး သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ဘၣ်ဆၣ်ခီဖျိပယီၤသုးမီၤစိရိၤနုာ်လီၤအိၣ်ဆိးလၢလ့က့ၣ်ကိာ်၀့ၢ်သီက၀ီၤဒ့ပူၤဒီးဒူသ၀ီတဖၣ်အပူၤဒံးအဃိ ကက့ၤလၢကစၢ်လီၢ်ကျဲအဂီၢ်တသ့ဒံး၀ဲဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် လ့က့ၣ်ကိာ်လီၢ်က၀ီၤကညီသးစၢ်ၦာ်ဘျးစဲလၢအမၤစၢၤၦၤဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးတဂၤစံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

“လ့က့ၣ်ကိာ်န့ၣ်ဟးဂီၤလၢာ်လံႉပယီၤသုးမီၤစိရိၤတဖၣ်အိၣ်လၢပၢပြး၀ဲၤဒၢးႇကၠိႇလံာ်ရိဒၢးဒီးၦၤဟံၣ်ၦၤဃီပူၤအိၣ်၀ဲလီၤႉ ကျိဖးဒိၣ်အချံလီၤတဲာ်တပိၢ်ဖးထီၣ်ဒံးဘၣ်စ့ၢ်ကီးအိၣ်လီၤႉ တၢ်ဒိးလီၤဃာ်မ့ၣ်ပိၢ်အိၣ်တအိၣ်န့ၣ်မတၤတဂၤမးအုၣ်ခီၣ်သးတဘူၣ်ဘၣ်”အဂ့ၢ်န့ၣ် သးစၢ်တဖၣ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ဒ်န့ၣ်အသိးဖဲမဟါလါယနူၤအါရံၤ ၁၇ သီအနံၤ ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢနဲၣ်ရွဲၣ်သဃဲၤအၤတိၤနံၤယိၤကူၤတါရဲၣ် ကီၢ်ပယီၤမီၢ်သီလီၤဆီ(Noeleen Heyzer)ဒီးကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ်ပရၤယိၣ်ခၠၤအိၤခၠၤ တၢ်ထံၣ်လိာ်အိၣ်သကိးအပူၤ ဃ့ထီၣ်၀ဲကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ပဒိၣ်လၢ ကီၢ်ပယီၤပူၤတၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်သုတဟဲဒိၣ်ထီၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်ကမၤစၢၤ၀ဲဒီး ၦၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိလၢအဃ့ၢ်ထီၣ်လၢတၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်ကဲထီၣ်ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤတဖၣ်ကဟ့ၣ်၀ဲတၢ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ်န့ၣ် လံာ်တၢ်ပာ်ဖျါအပူၤစံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ဖဲအပူၤကွံာ်လါယနူၤအါရံၤ ၁၄ သီအနံၤ ခီဖျိတၢ်ဒုးကဲထီၣ်လၢလ့က့ၣ်ကိာ်ဟီၣ်က၀ီၤ ဖလူဖိသ၀ီပူၤအဃိ တၢ်ဘၣ်ဘျုးဒံၣ်မိၣ်ခြ့ၣ်စံၣ်ကညီသုးမုၢ်ဒိၣ်(DKBA)သုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိဘိၤစၣ်လိဘၣ်ပာ်တ့ၢ်ကွံာ်အသုးကလၢၤ၀ံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် ပယီၤသုးမီၤစိရိၤအံၤမၤၦဲၤထီၣ်သုးဂံၢ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ်လၢ လ့က့ၣ်ကိာ်ႇဖလူဖးဒိၣ်ႇဖလူဖိသ၀ီတကပၤကိးမုၢ်နံၤဒဲးအဂ့ၢ်န့ၣ် လီၢ်က၀ီၤတၢ်ကစီၣ်တဖၣ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ