တၢ်သုးလီၢ်သုးကျဲဆူကီၢ်သၢဘ့ၣ်တဘ့ၣ်က့ၤစးထီၣ်ကဒီး၀ဲလၢကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိတဖၣ်အဂီၢ်

လါယူၤ ၄သီႇ ၂၀၂၄နံၣ်ႇ ခ့ၣ်အဲးစံၣ်ႇ

ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်-ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိလၢအိၣ်ဆိး၀ဲလၢဒဲက၀ီၤအပူၤတဖၣ်အံၤႇလၢတၢ်ကသုးလီၢ်သုးကျဲလဲၤအိၣ်ဆိးလၢကီၢ်သၢဘ့ၣ်တဘ့ၣ်အဂီၢ်ႇတလါအံၤလါယူၤအပူၤတၢ်ကက့ၤအိးထီၣ်ကဒါက့ၤ၀ဲတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလီၤအဂ့ၢ်ႇသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢကညီဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤကမံးတံာ်(KRC)ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤႉ

လၢၦၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိလၢအိၣ်ဆိး၀ဲလၢကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်-ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢဒဲက၀ီၤအပူၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤႇၦၤလၢအဘၣ်ထွဲဒီးဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢ(UNHCR)ဒီးကၠီၣ်တဲၣ်ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်မၤ၀ဲတၢ်သမံသမိးကျၢၢ်တံၢ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ၀ံၤ၀ဲလံအဃိႇတလါအံၤလါယူၤအပူၤႇကမၤ၀ဲတၢ်စးထီၣ်ကိးၦၤဒဲက၀ီၤဖိအဆိကတၢၢ်လၢ(ဘါဒိၣ်ယါ)ဒီး(ထါမ်ဟ့ၣ်)ဒဲက၀ီၤခံဘ့ၣ်အံၤအပူၤအဂ့ၢ်(KRC)နဲၣ်ရွဲၣ်သရၣ်စီၤပွဲၤစ့စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်-ကညီတၢ်ကစီၣ်ဒ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ

အ၀ဲစံး၀ဲလၢ“ၦၤတနီၤလၢအိၣ်လၢဒဲက၀ီၤအပူၤတဖၣ်အံၤမၤ၀ဲတၢ်သံကွၢ်သံဒိးတၢ်သမံသမိးတၢတ၀ီဒီးခံ၀ီတ၀ီတဖၣ်၀ံၤ၀ဲလံအိၣ်တနီၤလီၤႉၦၤလၢအ၀ံၤခဲလၢာ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤတၢ်ကစးထီၣ်ကိးဆိအီၤႉအိၣ်တ့ၢ်က့ၤထဲတၢ်ကဘၣ်ဟးထီၣ်တပတီၢ်လီၤႉဒဲက၀ီၤခံဖျၢၣ်အံၤန့ၣ်တၢ်ကမၤအီၤတကတီၢ်ဃီလီၤႉၦၤတီၣ်ထီၣ်စရီန့ၣ်တအိၣ်လၢအကထိဘၣ်ႉကအိၣ်ဖဲ(၇၀၀)ခိၣ်ဃၢၤလီၤ”အဂ့ၢ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကမၤ၀ဲတၢ်သုးလီၢ်သုးကျဲအတၢ်ကိးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤန့ၣ်ကစးထီၣ်ဆိ၀ဲလၢ(ဘါဒိၣ်ယါ)ဒီး(ထါမ်ဟ့ၣ်)ဒဲက၀ီၤခံဘ့ၣ်အပူၤ၀ံၤကကိးက့ၤ၀ဲလၢအူၣ်ပၠၣ်ႇနိၣ်ဖိႇမဲၢ်လးႇမဲၢ်လးအူႇမဲၢ်ရၤမိၢ်ႇတဆီဘၣ်တဆီဆူ နီၣ်ဂံၢ်(၁)(၂) ကရံၣ်နံၣ်ဒဲက၀ီၤတဖၣ်အဂ့ၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ၦၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိလၢအိၣ်ဆိး၀ဲလၢကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်-ကီၢ်ပယီၤဒဲက၀ီၤအပူၤတဖၣ်အံၤႇလၢတၢ်ကသုးန့ၢ်အ၀ဲသ့ၣ်တဖၣ်လီၢ်ကျဲဆူကီၢ်သၢဘ့ၣ်တဘ့ၣ်ဒီဖုဒီဂီၢ်ဒ်အံၤအဂီၢ်ႇတၢ်ပတုာ်ဃာ်၀ဲတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤယံာ်၀ဲလၢအနံၣ်(၁၀)အလီၢ်ခံဖဲ(၂၀၂၃)နံၣ်အပူၤႇတၢ်က့ၤအိးထီၣ်ကဒါက့ၤ၀ဲတၢ်သုးလီၢ်သုးကျဲတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤဒီးမၤက့ၤ၀ဲတၢ်ကိးထံၣ်သမံသမိးန့ၣ်လီၤႉ

ဒီးၦၤလၢတၢ်ကိးထံၣ်သမံသမိး၀ဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤႇကဘၣ်မ့ၢ်၀ဲၦၤလၢအအိၣ်ဆိးလၢဒဲက၀ီၤအပူၤဒီးႇကဘၣ်အိၣ်၀ဲဒီး(၂၀၁၉-၂၀၂၀)ကၠီၣ်တဲၣ်ကိာ်တိၤ၀ဲၤကျိၤ(MOI)အတၢ်မၤနီၣ်မၤဃါအသိးႇကဘၣ်အိၣ်စ့ၢ်ကီး၀ဲဒီး(၂၀၁၅)( UNHCR)တၢ်သမံသမိးတၢ်မၤနီၣ်တၢ်အုၣ်သးတဖၣ်အဂ့ၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ဖဲအပူၤကွံာ်(၂၀၂၃)နံၣ်လါအီးကထိဘၢၣ်(၁၅)သီအနံၤန့ၣ်(UNHCR)ခိၣ်နၢ် Filippo Grandi မၤ၀ဲတၢ်သမံသမိးလၢကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်-ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢ(Ratchaburi)ကီၢ်ရ့ၣ်ႇလၢ(ထါမ်ဟ့ၣ်)ဒဲက၀ီၤအပူၤအဆၢကတီၢ်ကတိၤဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါတ့ၢ်၀ဲၦၤလၢကသုးလီၢ်သုးကျဲလၢကီၢ်သၢဘ့ၣ်တဘ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်၀ဲအသိးႇမ့မ့ၢ်ၦၤလၢအိၣ်တ့ၢ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးတလဲၤကပာ်၀ဲဘၣ်အဂ့ၢ်စံးတ့ၢ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

တၢ်ဟ့ၣ်အိၣ်ကဒု၀ဲဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိတဖၣ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤန့ၣ်ႇမ့ၢ်ဒၣ်ထဲကီၢ်အမဲရကၤတဘ့ၣ်ဧိၤဒံးလီၤဒီးအမဲရကၤကီၢ်ခိၣ်လၢအမ့ၢ်၀ဲ(ကၠိဘဲဒၢၣ်)အံၤဂုၢ်ကျဲးစၢး၀ဲလၢၦၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲအဂ့ၢ်၀ီအဂီၢ်အိၣ်၀ဲအသိးဖဲ(၂၀၂၄)နံၣ်အပူၤန့ၣ်ႇစံး၀ဲလၢကကိး၀ဲၦၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိအဂၤ(၁၂၅ႇ၀၀၀)ဘျဲၣ်ဒီးလၢၦၤအဂၤၦဲၤအံၤအကျါန့ၣ်ႇၦၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိလၢကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်-ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢတဖၣ်ပၣ်ဃုာ်၀ဲအဂ့ၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်-ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢတၢ်လီၢ်တဖၣ်အပူၤႇမဲၢ်လးႇအူပၠၣ်ႇနိၣ်ဖိႇမဲၢ်ရၤမိၢ်ႇဘၣ်ဒီၣ်ယါႇထါမ်ဟ့ၣ်ႇဃုာ်ဒီးနီၢ်ဂံၢ်(၁)(၂)ကရ့ၣ်နံၣ်ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤတဖၣ်အံၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤခဲလၢာ်ပာ်ဖှိၣ်အိၣ်၀ဲ(၉)ဖျၢၣ်ဒီးလၢဒဲက၀ီၤတဖၣ်အံၤအပူၤန့ၣ်ကီၢ်ပယီၤထံဖိကီၢ်ဖိၦၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲနီၢ်ဂံၢ်အိၣ်၀ဲလၢ(တကလီၢ်)ခိၣ်ဃၢၤအဂ့ၢ်ႇသ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ