ကီၢ်သူလ့ၤ ၦၤဟးကွဲးကါကူစါယါဘျါမဲၥ်ချံ အဆိကတၢၢ်လၢအမ့ၢ်ဒီကထၢၣ်စီၤန့ၢ်ဆၢ
လါအီကူး ၂၈ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်, ခ့ၣ်အဲးစံၣ်
“ယပာ်ကဖၢလၢလီၤဘၣ်ယသးဒိၣ်မးလီၤႉစံးတၢ်န့ၣ်ဒ်သိးပၦၤကလုာ်သုတလဲၤဘၣ်လၢၦၤတၢ်ဆါဟံၣ်တဂ့ၤႇ ပကူစါယါ ဘျါအီၤကချုးဆၢချုးကတီၢ်အဂီၢ်ဒီးခီဖျိပအိၣ်ဒံးအဃိအ၀ဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီးကပာ်ကဖၢလၢအသးမီၤနီၤႉ စးထီၣ်လၢ ယမၤလိ မဲာ်ချံတုၤလၢယဒိးန့ၢ်ဘၣ်(ဘွဲး)အံၤန့ၣ်ယပာ်ကဖၢဘၣ်ယသးလၢယမၤစၢၤဘၣ်က့ၤယၦၤကလုာ် ဒီးတကးဒံးဘၣ် ကလုာ်ဒူၣ်ဖိလၢအိၣ်ပခိၣ်ပဃၢၤစ့ၢ်ကီးပမၤစၢၤဘၣ်အ၀ဲသ့ၣ်မီၤႉလီၤဆီဒၣ်တၢ်စ့ၢ်ကီးလၢပကီၢ်ပယီၤဒီတဘ့ၣ်အဂီၢ်မီၤနီၤႉ”
အ၀ဲအံၤမ့ၢ်၀ဲဒီကထၢၣ်စီၤန့ၢ်ဆၢလၢအဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤလၢအမ့ၢ်ကသံၣ်သရၣ်လၢအဟးကွဲးကါကူစါယါဘျါန့ၢ် ၦၤမဲာ်ချံလၢအတထံၣ်တၢ်ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒီးလၢန့ၣ်အမဲာ်ညါတၢ်လီၤဆီအိၣ်စ့ၢ်ကီးတခါလၢတၢ်ကွဲးကူစါယါဘျါ ၦၤမဲာ်ချံအံၤလၢအတအိၣ်ဒီးတၢ်လၢၤဘူၣ်လၢၤစ့နီတနံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ
အဃိတၢ်ကညီကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိၦၤသူၣ်က့သးၦၢ်လၢအိၣ်ကီၢ်ပူၤထံဆၢကီၢ်ဆၢတၢ်လီၢ် လီၤဆီဒၣ်တၢ် ၦၤလၢအကျိၣ် အစ့တအိၣ်ဘၣ်တဖၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီမ့ဟဲအိၣ်ထီၣ်လၢမဲာ်ချံတကပၤလံန့ၣ်အါဒၣ်တက့ၢ်လဲၤဒိးပၠးကူစါယါဘျါသးလၢ ဒီကထၢၣ်န့ၢ်ဆၢအအိၣ်အံၤလီၤန့ၣ်ပတဲသ့န့ၣ်လီၤႉ
သရၣ်န့ၢ်ဆၢအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်၀ဲလၢ(သုးက့ ၃)လၢၢ်ဒိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ပူၤ ဒီးအဒီပုၢ်၀ဲၢ်အိၣ်(၅)ဂၤအကျါမ့ၢ်ၦၤအဒိၣ်ကတၢၢ် တဂၤ န့ၣ်လီၤႉခဲအံၤသရၣ်န့ၢ်ဆၢမ့ၢ်ကဲဒီကထၢၣ်တဂၤလၢအဟးကွဲးကါကူစါယါဘျါၦၤမဲာ်ချံလၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါ တဂၤဘၣ်ဆၣ် အိၣ်မူဒၣ်ယိယိဖိဒ်ၦၤမုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤဖိတဂၤလၢတအိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသးရ့ၦၤသ့ကိးဂၤဒဲးလၢတကွၢ်ၦၤအပတီၢ်ဘၣ် တဂၤန့ၣ်လီၤႉ
သရၣ်န့ၢ်ဆၢအံၤဖဲ(၂၀၁၇)အခါန့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်၀ဲဒၣ်ကသံၣ်သရၣ်(ဒီကထၢၣ်ဒံၣ်ကရံၣ်)လၢတၢ်ကွဲးကါမဲာ်ချံ တကပၤဒီး လၢအတၢ်ဖံးတၢ်မၤအံၤအဖီခိၣ်ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်တၢ်ပၢဟီၣ်က၀ီၤဃုာ်ဒီးကလုာ်ဒူၣ်တၢ်လီၢ်လၢအဂၤတဖၣ်အပူၤစ့ၢ်ကီးဟးကွဲးကါ၀ဲၦၤမဲာ်ချံတကးဒံးဘၣ်တုၤဒၣ်လဲာ်ၦၤအိၣ်လၢထံချၢကီၢ်ချၢတဖၣ်စ့ၢ်ကီးဟဲကူစါသးအိၣ်၀ဲအဂ့ၢ်န့ၣ် အ၀ဲတဲပၠး၀ဲဒ်အံၤ န့ၣ်လီၤႉ
“ယမ့ကွၢ်ကဒါက့ၤန့ၣ်ၦၤကလုာ်လၢအိၣ်ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤထံဆၢကီၢ်ဆၢကီၢ်ချၢခဲလၢာ်တုၤခဲအံၤန့ၣ်ၦၤကညီဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ, ကညီသူ မ့ၢ်ဂ့ၤအ၀ဲသ့ၣ်မ့ဟဲက့ၤမဲာ်ချံတၢ်ဂ့ၢ်ကီမ့ၢ်အိၣ်န့ၣ်ဟဲကွဲးကါလၢယအိၣ်လီၤႉအဃိအ၀ဲအံၤမ့ၢ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတခါမီၤႉခီဖျိယတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဒီးတၢ်န့ၢ်သါအဖီခိၣ်န့ၣ်ယန့ၢ်ဘၣ်၀ဲကသံၣ်သရၣ်(ဒီကထၢၣ်ဘွဲး)ႉကသံၣ်သရၣ်ဘွဲးလၢယလဲၤဟံန့ၣ်ဖဲ (၂၀၁၇)လါမ့ၤ ၆ သီ တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲန့ၣ်(ခၠံၤကၤကိၤ)Ilinois Johnson Universty လီၤ ”န့ၣ် စံး၀ဲန့ၣ် လီၤႉ
လၢအ၀ဲကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဒီကထၢၣ်ဘွဲးအံၤအဂီၢ်တမ့ၢ်တၢ်ညီညီကဒၣ်ဘၣ်ဒီးဘၣ်လဲၤခီဖျိ၀ဲတၢ်တၤတၢ်အါမးအဂ့ၢ်န့ၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉလၢတၢ်န့ၣ်အဃိတချုးအ၀ဲဒိးန့ၢ်ကသံၣ်သရၣ်(ဘွဲး)ဒံးဘၣ်အခါဘၣ်ဃးအတၢ်စးထီၣ်မၤလိတၢ်ကွဲးကါ ၦၤမဲာ်ချံအဂ့ၢ်အကျိၤဖုၣ်ကိာ်တဆံးတက့ၢ်န့ၣ် ဒီကထၢၣ်န့ၢ်ဆၢက့ၤတဲပၠးကဒါ၀ဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ
“ယတူၢ်ဘၣ်လၢယၦၤကလုာ်သူၣ်က့သးၦၢ်အိၣ်လၢခိခိၣ်ၦၢ်လၢ်ကျါမဲာ်ချံတထံၣ်တၢ်ဘၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်တၢ်ကီတၢ်ခဲဖဲတၢ်လဲၤတၢ်က့ၤအခါမီၤနီၤႉမ့တဲလၢအဖုၣ်န့ၣ်ကသံၣ်သရၣ်ခွဲၦၤမဲာ်ချံန့ၣ်ဟဲတဂၤႉယဲန့ၣ်ယလဲၤမၤလိ တၢ်လၢ အအိၣ်တစဲးႉယတဲအီၤလၢယအဲၣ်ဒိးမၤလိတၢ်ခွဲမဲာ်ချံဒ်သိးနမၤအသိးန့ၣ်ႉအတဲယၤလၢသါသ့ၣ်ညါလၢနသးအိၣ် (စိတ်၀င်စား)၀ဲဒၣ်မဲာ်ချံတခါအံၤန့ၣ်ႉအ၀ဲတဲယၤသါမ့ဟဲကဒီးတဘျီန့ၣ်ကဟဲကိးန့ၢ်နၤကသံၣ်သရၣ်လၢကသိၣ်လိနၤမီၤႉဖဲ(၂၀၀၈)လါအီးကထိဘၢၣ်န့ၣ်အမၢ်လီၤယၤလၢမဲၢ်ဆီးယဟဲထီၣ်ဘျီအဟဲကိးဃုာ်ကသံၣ်သရၣ်လၢကမၤလိယၤတၢ်န့ၣ်တဂၤႉဖဲန့ၣ်ယစးထီၣ်မၤလိ၀ဲဒၣ်မဲာ်ချံႉတၢတနွံန့ၣ်ပစးထီၣ်မၤလိ၀ဲဒၣ် (Operation Technique)မီၤနီၤႉ ခံနွံတနွံန့ၣ် ယစးထီၣ်ခွဲၦၤမဲာ်ချံႉလၢတၢ်လဲၤခီဖျိအဖီခိၣ်ယမ့က့ၤကွၢ်ကဒါက့ၤတၢ်မၤလိ၀ဲအံၤမ့ထိၣ်သတြီၤဒီးထံဂုၤကီၢ်ဂၤန့ၣ်အပတီၢ်န့ၣ်ဖးစၢ်ညါႉဘၣ်မနုၤလဲၣ်ထံဂုၤကီၢ်ဂၤကကဲထီၣ်မဲာ်ချံဒီကထၢၣ်တဂၤန့ၣ်ဒ်သိး(Theory)န့ၣ်မၤလိ၀ဲဒၣ်နွံနံၣ်ညါႇလီၤ (practical)န့ၣ်ယဲၢ်နံၣ်ႉ၁၂ နံၣ်မးကဲထီၣ်၀ဲဒၣ်(ဒီကထၢၣ်)ၦၤခွဲမဲာ်ချံႉခီဖျိယဂုာ်ကျဲးစၢးဒီး တၢ်န့ၢ်သါအဃိ ၉ နံၣ် အတီၢ်ပူၤ န့ၣ် ယဒိးန့ၢ်ဘၣ်ကသံၣ်သရၣ်ဘွဲးဘၣ်ဃးလၢတၢ်ခွဲးမဲာ်ချံတကပၤ”န့ၣ်လီၤႉ
ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤလၢပၦၤကညီဖိအသိးအကျါန့ၣ်ၦၤလၢအကကွဲကါကူစါယါဘျါၦၤမဲာ်ချံဒီးဒိးန့ၢ်ဘၣ်ကသံၣ်သရၣ် (ဒီကထၢၣ်ဘွဲး)လၢမဲာ်ချံတကပၤန့ၣ်တအိၣ်နီတဂၤဒံးဘၣ်အဃိလၢအတၢ်ဖံးတၢ်မၤအံၤအဖီခိၣ်ပာ်ကဖၢလၢလီၤသးဘၣ်ဒိၣ်မးဒီးဒ်န့ၣ်အသိးဖဲအ၀ဲလဲၤဟံ(ဒီကထၢၣ်ဘွဲး)အခါန့ၣ်ကွဲးကါဘၣ်၀ဲၦၤမဲာ်ချံအိၣ်အဂၤ(၆၀၀၀)ဃၣ်ဃၣ် အဂ့ၢ်န့ၣ် အ၀ဲက့ၤတဲပၠး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
“ယပာ်ကဖၢလၢလီၤဘၣ်ယသးဒိၣ်မးလီၤႉစံးတၢ်န့ၣ်ဒ်သိးပၦၤကလုာ်သုတလဲၤဘၣ်လၢၦၤတၢ်ဆါဟံၣ်တဂ့ၤႇ ပကူစါ ယါဘျါအီၤကချုးဆၢချုးကတီၢ်အဂီၢ်ဒီးခီဖျိပအိၣ်ဒံးအဃိအ၀ဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီးကပာ်ကဖၢလၢအသးမီၤနီၤႉ စးထီၣ်လၢယမၤလိ မဲာ်ချံတုၤလၢယဒိးန့ၢ်ဘၣ်(ဘွဲး)အံၤန့ၣ်ယပာ်ကဖၢဘၣ်ယသးလၢယမၤစၢၤဘၣ်က့ၤယၦၤကလုာ်ဒီးတကးဒံးဘၣ်ကလုာ်ဒူၣ်ဖိလၢအိၣ်ပခိၣ်ပဃၢၤစ့ၢ်ကီးပမၤစၢၤဘၣ်အ၀ဲသ့ၣ်မီၤႉလီၤဆီဒၣ်တၢ်စ့ၢ်ကီးလၢပကီၢ်ပယီၤဒီတဘ့ၣ်အဂီၢ်မီၤနီၤႉ
လၢၦၤကညီကလုာ်အကျါပမ့ကွၢ်န့ၣ်ၦၤလၢအဒိးန့ၢ်(ဒီကထၢၣ်ဘွဲး)အပူၤကွံာ်ဒုလၢကီၢ်ပယီၤအိၣ်ႉဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်လၢကီၢ်ချၢနါက့အိၣ်ႉသနါက့တၢ်မၤလၢအမ့ၢ်၀ဲဒၣ်(Eye Specialist)တခါအံၤန့ၣ်ယထံၣ်တအိၣ်နီဂၤဒံးဘၣ်ႉအဃိယမ့က့ၤကွၢ် ကဒါ လီၢ်ခံန့ၣ်ယသမူသကိးႇသရၣ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါယၤႉအဂၤတခါန့ၣ်တၢ်ဆီၣ်တခူန့ၣ်အိၣ်ဒၣ်ယၦၤကမျၢၢ်တဖၣ်လီၤႉမ့တဲတီတီန့ၣ်စးထီၣ်(၂၀၁၃)တုၤလၢ(၂၀၁၇)တၢ်ဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်ထဲးစ်လၢတၢ်မၤကွၢ်ယၤတဖၣ်န့ၣ်ဟဲခီဖျိလၢတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢယမၤအီၤသ့ၣ်တဖၣ်လီၤႉဖဲယလဲၤဟံမဲာ်ချံ(ဒီကထၢၣ်ဘွဲး)အခါန့ၣ်ယကွဲးကါၦၤမဲာ်ချံန့ၢ်၀ဲဒၣ်အဂၤ(၆၀၀၀)ဃၣ်ဃၣ်ဒံးလီၤႉ”အဂ့ၢ်န့ၣ် သရၣ်န့ၢ်ဆၢစံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
လၢခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်တၢ်ပၢဟီၣ်က၀ီၤအမဲာ်ညါကလုာ်ဒူၣ်တၢ်လီၢ်လၢအဂၤသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးအ၀ဲဟးကွဲးကါၦၤမဲာ်ချံအိၣ်အဃိ မ့စးထီၣ်ပာ်ဖှိၣ်အတၢ်ဟးကွဲးကါၦၤမဲာ်ချံတုၤလၢခဲအံၤန့ၣ်ၦၤနီၣ်ဂံၢ်အိၣ်ထီၣ်ဘးလၢ(၁၅၀၀၀)ဘျဲၣ်လံန့ၣ်လီၤႉဘၣ်ဃးအတၢ်ဟးကွဲးကါၦၤမဲာ်ချံတၢ်လဲၤခီဖျိအဂ့ၢ်အကျိၤတဆံးတက့ၢ်န့ၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
“ဖဲ(၂၀၁၃)ႇ(၂၀၁၄)န့ၣ် ယလဲၤနုာ်လီၤကွဲးကါၦၤမဲာ်ချံလၢ(KNU/KNLA-PC)တၢ်လီၢ်လၢထိၣ်ကီၤကိတဘျီႉ ဒီး ယလဲၤထိၣ်ကီၤကိ၀ံၤန့ၣ်ဖဲ(၂၀၁၄)န့ၣ်ယလဲၤမၤလိတၢ်လၢအမဲရကၤ(Alaska)ဘၣ်ဃးလၢမဲာ်ချံတကပၤမီၤနီၤႉ ယလဲၤမၤလိတၢ်ဖဲန့ၣ်တလါႉ(၂၀၁၅)ခီန့ၣ်ယနုာ်လီၤကွဲးကါန့ၢ်ၦၤမဲာ်ချံလၢ(သုးက့ ၅)ဒ့ၣ်ပူၤနိၣ်တကပၤႉ ဒီးဖဲန့ၣ် တဆီ ဘၣ်တဆီဖဲ(၂၀၁၆)န့ၣ်ယနုာ်လီၤကဒါက့ၤတုၤလၢ(သုးက့ ၂)ႇ(သုးက့ ၃)ဟီၣ်က၀ီၤႉမ့ဘၣ်တဲကီၢ်သူလ့ၤ ကီၢ်ရ့ၣ် သုးက့(၇)ဘ့ၣ်လၢာ်န့ၣ်ပဟးခဲလၢာ်လီၤႉပဟးကွဲးကါၦၤမဲာ်ချံန့ၣ်တမ့ၢ်ထဲကီၢ်သူလ့ၤဟီၣ်က၀ီၤအပူၤဘၣ်ႉ ကလုာ်ဒူၣ် လၢအိၣ်ပခိၣ်ပဃၢၤတဖၣ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီးပလဲၤကွဲးကါအိၣ်လီၤႉအဃိစးထီၣ်ယကွဲးကါၦၤမဲာ်ချံတုၤလၢခဲအံၤန့ၣ် ၦၤကညီ ကအိၣ်လၢအဂၤ(၁၅ႇ၀၀၀)လံ”န့ၣ်လီၤႉ
တၢ်ကွဲးကါစူစါယါဘျါၦၤမဲာ်ချံတၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢဒီကထၢၣ်န့ၢ်ဆၢမၤ၀ဲခဲအံၤန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်လီၤဟိလီၤဖျဲၣ်တၢ်လိၣ်ဖးဒိၣ်တခါလၢၦၤကညီဖိအဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉတကးဒံးဘၣ်ဒ်သိးအ၀ဲကတုၤထီၣ်လၢပတီၢ်၀ဲအံၤအဂီၢ်ဘၣ်လဲၤခီဖျိသဂၢၢ်၀ဲတၢ်ကီတၢ်ခဲ တၢ်တၤတၢ်အါမးဘၣ်ဆၣ်သးလၢကဟ့ၣ်ဆှူတၢ်န့ၣ်တအိၣ်၀ဲနီတဘျီဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
“ယၤန့ၣ်ယတဟ့ၣ်ဆှူတၢ်ကြီကြီဘၣ်လၢယနီၢ်ဆံးခါလံၤလံၤလီၤႉအဒိတၢ်မၤတခါလၢယမၤလံန့ၣ်ယကမၤတုၤလၢအကဲထီၣ်ႉၦၤကတဂၤန့ၣ်ဒိးစဲးန့ၢ်တၢဘၣ်မနုၤယတန့ၢ်ဘၣ်လဲၣ်ယကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးႉမ့တဲလိၤလိၤန့ၣ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤခဲလၢာ်န့ၣ်ယမ့ဘၣ်သဂၢၢ်ဒၣ်လဲာ်န့ၣ်ယတဟ့ၣ်ဆှူဘၣ်ႇအါတက့ၢ်လၢယဂုာ်ကျဲးစၢးဒီးလၢယတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးအဖီခိၣ် န့ၣ်တၢ်ခဲလၢာ် မၤက့ၤသးလၢတၢ်ဂ့ၤခဲလၢာ်လီၤမီၤနီၤ”
ဒီကထၢၣ်န့ၢ်ဆၢအံၤၦၤအါဂၤသ့ၣ်ညါ၀ဲလၢအမ့ၢ်ကသံၣ်သရၣ်လၢအဟးကွဲးကူစါယါဘျါၦၤမဲာ်ချံတဂၤဘၣ်ဆၣ် ဖဲအပူၤကွံာ်(၂၀၀၇)နံၣ်အခါန့ၣ် လၢကီၢ်ကၠဲၣ်တဲၣ်-ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢ မဲၢ်လးဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤအပူၤအ၀ဲမ့ၢ်တ့ၢ် စ့ၢ်ကီး(ဘဲကျီး)တၢ်ဆါဟံၣ်မူဒါခိၣ်တဂၤအဂ့ၢ်န့ၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
တကီၢ်ခါခဲအံၤလၢကညီဒီကလုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ်(KNLA)ကသံၣ်၀ဲၤဒ့တကပၤန့ၣ်စ့ၢ်ကီး ဒီကထၢၣ်န့ၢ်ဆၢအံၤ ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်မူဟ့ၣ်ဒါအီၤဒ်တၢ်ကွဲးကါမဲာ်ချံမူဒါခိၣ်တဂၤဒီးဒ်န့ၣ်အသိးလၢကညီၦၤကမျၢၢ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ် အ၀ဲအိးထီၣ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဆါဟံၣ်အိၣ်၀ဲဒၣ်(၂)ဖျၢၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်၀ဲအံၤန့ၣ် ဒီကထၢၣ်န့ၢ်ဆၢစံး၀ဲလၢ “ပမ့ကွၢ်လၢမဲာ်ချံ(program) တကပၤန့ၣ်လၢ(mobile) တၢ်ဆါဟံၣ် န့ၣ်အိၣ်တဘျုးဖျၢၣ်ညါႉ မ့မ့ၢ်လၢအဂၤခီန့ၣ်အိၣ်ဒၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်လၢ ပမ့လဲၤဒီးပမၤကသိးတၢ်လီၤႉ မ့မ့ၢ်လၢ ပအိးထီၣ် ပတၢ်ဆါဟံၣ်ခီန့ၣ်အိၣ်(၂)ဖျၢၣ်ႉ ကဲ၀ဲဒၣ်(Cross Border)တဖျၢၣ်ဒီး သ့ၣ်ဘ့ၣ်ထၣ်တဖျၢၣ် လီၤ”အဂ့ၢ်န့ၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
ဒီကထၢၣ်န့ၢ်ဆၢမ့မ့ၢ်ကသံၣ်သရၣ်လၢအကွဲးကါၦၤမဲာ်ချံတဂၤဘၣ်ဆၣ်တအိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသးအိၣ်မူဒၣ်ယိယိဖိဒ်ၦၤကညီမုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤဖိတဂၤအသိးတကးဒံးဘၣ်အဲၣ်တၢ်သူၣ်၀ံၣ်သးဆၢဒီးလၢအတၢ်ဖံးတၢ်မၤအံၤအဖီခိၣ်ၦၤအါဒံအါဂၤအဲၣ်ဘၣ်အီၤ အါမးန့ၣ်လီၤႉ
လီၤဆီဒၣ်တၢ်သရၣ်န့ၢ်ဆၢန့ၣ်တဘျီလၢ်လၢ်တချုးအကွဲးကါၦၤမဲာ်ချံတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤစးထီၣ်ဒံးဘၣ်အခါန့ၣ်ညီနုၢ်အ၀ဲ ဃ့ဘါထုကဖၣ်ဒ်သိးသူၣ်က့သးၦၢ်လၢအဟဲကွဲးကါအမဲာ်ချံသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအသးသုတဆံးကအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီ သးသဟီၣ်ဂံၢ်ဘါအဂီၢ်န့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်လၢထီဘိန့ၣ်သူၣ်၀ံၣ်သးဆၢတၢ်ဃုာ်ဒီးၦၤလၢအဟဲဒိးပၠးမဲာ်ချံသ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ
ဒီကထၢၣ်န့ၢ်ဆၢမ့မ့ၢ်ဒီကထၢၣ်ဖးဒိၣ်တဂၤလၢအဟးကွဲးကါၦၤမဲာ်ချံလၢကီၢ်ပူၤထံဆၢကီၢ်ဆၢတၢ်လီၢ်အါတီၤအပူၤဒီး ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤအါလဲၤက့ၤအိၣ်ဆိးဒၣ်ဒ်ၦၤမုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤဖိတဂၤအသိးအ၀ဲမ့ၢ်စ့ၢ်ကီးၦၤတဂၤလၢအအဲၣ်ထူအဲၣ်ယွၤ အဲၣ်တၢ်သူၣ်၀ံၣ်သးဆၢန့ၣ်လီၤႉ
ခဲအံၤသရၣ်န့ၢ်ဆၢအိၣ်၀ဲဒၣ်အနံၣ်(၅၀)ဘျဲၣ်အိၣ်၀ဲဒၣ်ဒီးဟံၣ်ဖိဃီဖိတဂၤန့ၣ်လီၤႉအသးနံၣ်မ့အိၣ်(၅၀)ဘျဲၣ်လံဘၣ်ဆၣ် အ၀ဲဖျါသူၣ်ဖှံသးညီၦဲၤဒီးတၢ်နံၤတၢ်အ့တကးဒံးဘၣ်အ၀ဲန့ၣ်လၢတၢ်သူၣ်တၢ်ဖျးတကပၤစ့ၢ်ကီးသးအိၣ်၀ဲအဃိလၢဟံၣ်ပူၤဃီပူၤတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူတကပၤန့ၣ်သူအီၣ်ဖျးအီၣ်မၤအီၣ်၀ဲကျီးတၢ်ဖံးတၢ်မၤစ့ၢ်ကီးအိၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
“ခဲအံၤပသူၣ်ဘီးက့ၣ်၊ဘုခ့ကျီးအိၣ်ႉဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ၦၤမ့နုာ်လီၤကွၢ်လၢယ(facebook)ပူၤဒုၦၤကထံၣ်လၢယ(LIVE)လီၤ တဘျီဘျီႉအဂၤတခါန့ၣ်ခီဖျိပဟးကွဲးကါၦၤမဲာ်ချံအဃိသမူသကိးဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤက့ၤၦၤလၢကသူၦ့ၤဟီၣ်ဘီၣ်ၦ့ၤအိၣ်လီၤႉ မ့၀ံၤယၤန့ၣ်ယ၀ၣ်သနၣ်အိၣ်လၢတၢ်သူၣ်တၢ်ဖျးႉခဲအံၤယသူၣ်ဒီးတူၢ်ရ့ၣ်ထူၣ်ကအိၣ်လၢ(၁၀၀)ဘျဲၣ်ညါႉလၢညါနါက့တၢ်သူၣ်သးဆၢတကပၤန့ၣ်မၤသၦၢ်စ့ၢ်လီၤႉခဲအံၤခီဖျိလၢတၢ်မၤအါ,ညါအိၣ်ထီၣ်တစဲးအဃိတၢ်သူၣ်၀ံၣ်သးဆၢဒုမၤတကဲအါအါလၢၤဘၣ်ႉနါက့လၢတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတကပၤတၢ်လၢအလီၤဘၣ်တဖၣ်န့ၣ်ယမၤလီၤ”န့ၣ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ကွဲးကါၦၤမဲာ်ချံတၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢဒီကထၢၣ်သရၣ်န့ၢ်ဆၢမၤ၀ဲအံၤန့ၣ်တုၤလၢခဲအံၤအ၀ဲဟူးဂဲၤဖံးမၤဒံး၀ဲအဖၢမုၢ် ဒီး ခါဆူမဲာ်ညါလၢၦၤကမျၢၢ်ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲတဖၣ်အဂီၢ်ကဆဲးမၤဒံး၀ဲဒီးတကးဒံးဘၣ်တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢအမၤတ့ၢ်၀ဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဲၣ်ဒိးဟ့ၣ်ခီဟ့ၣ်နီၤလီၤက့ၤသးစၢ်လၢအသးအိၣ်ဟ့ၣ်လီၤသးနီၢ်နီၢ်ၦၤကလုာ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤပူၤအဂ့ၢ်န့ၣ် မ့ၢ်၀ဲဒၣ်ဒီကထၢၣ်န့ၢ်ဆၢအတၢ်မုၢ်လၢ်တခါန့ၣ်လီၤ.
