လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၅သီ, ၂၀၂၄နံၣ်, ခ့ၣ်အဲးစံၣ်,
ဒ်သိးခီကီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဖိးမံသဲးစးလံၥ်အုၣ်ကီၤသးလၢကအိၣ်ဆိးဖံးမၤအီၣ်အီလၢကၠီၣ်တဲၣ်ပူၤအဂီၢ်,တလါအံၤလါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ်အတီၢ်ပူၤကၠီၣ်တဲၣ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်ကအိးထီၣ်ဝဲတၢ်မၤ(CI)(Certificate_of_Identity)လံၥ်အုၣ်သးအလီၢ်ခံတီၤအဂ့ၢ်,ပှၤဟူးဂဲၤလၢခီကီၢ်ပှၤဂ့ၢ်ဝီပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်စံးဝဲန့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကအိးထီၣ်ဝဲ(CI)တၢ်မၤလံၥ်အုၣ်ကီၤသးတၢ်လီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်,ကၠီၣ်တဲၣ်ခီကီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိကိၥ်တိၥ်ဝဲၤကျိၤခိၣ်စံးလီၤပၥ်ဖျါဝဲဖဲအပူၤကွံၥ်လါအီးကထိဘၢၣ်(၁၂)သီအနံၤ,လၢတၢ်မၤဝဲခီကီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိဂ့ၢ်ဝီတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤအဂ့ၢ်,သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်လီၢ်ခံတီၤလၢတၢ်ကအိးထီၣ်ဝဲအံၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ်ဖဲကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ထံကီၢ်အခၢၣ်သး(စမိၤစခီ)ဒီး(စမိၤပရၣ်ကၣ်)တၢ်လီၢ်တဖၣ်အပူၤဒီးတၢ်ကအိးထီၣ်ဝဲတၢ်မၤ(CI)လံၥ်အုၣ်သးအဘျီဝဲအံၤန့ၣ်,ကမ့ၢ်ဝဲဒၣ်လၢ,ခီကီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢ,ကဘၣ်မၤအါထီၣ်ဝဲအလံၥ်အုၣ်ကီၤသး,(အသးနံၣ်)တဖၣ်အဂီၢ်ဃုၥ်ဒီး,ပှၤလၢအပတံထီၣ်ပၥ်ဝဲလံၥ်အုၣ်ကီၤသးတဖၣ်အဂီၢ်အဂ့ၢ်,ပှၤဟူးဂဲၤလၢခီကီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိကမံးတံၥ်(JACBA)ပှၤနဲၣ်တၢ်အူမိကၠိစံးဝဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးဝဲလၢ“ကၠီၣ်တဲၣ်အပူၤတၢ်မၤန့ၢ်တ့ၢ်(CI)အလီၢ်န့ၣ်ခဲလၢၥ်အိၣ်ဝဲ(၈)တီၤန့ၣ်လီၤ.လၢကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ကလံၤစိးန့ၣ်အိၣ်ဝဲဖဲ(ကံၢ်မဲ),အခၢၣ်အသးခီန့ၣ်စမိၤစခီ(မဟါခၠဲ),(စမိၤပရၣ်ကၣ်)(ပထိထါနံ)မ့မ့ၢ်လၢကလံၤထံးတကပၤခီန့ၣ်(ရနီ)(စူးရၣ်ထါနံ)ဒီး(စိၤကျါ)န့ၣ်လီၤ.ခဲအံၤကအိးထီၣ်ဝဲတၢ်မၤလံၥ်အုၣ်သးအတၢ်လီၢ်ခံတီၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဖဲ(စမိၤစခီ)ဒီး(စမိၤပရၣ်ကၣ်)န့ၣ်လီၤ,သနါက့န့ၣ်တကီၢ်ခါခဲအံၤအဆိကတၢၢ်ကအိးထီၣ်ဆိဝဲလၢ(စမိၤစခီ)န့ၣ်လီၤ.အဝဲသ့ၣ်တခီတဲဝဲလၢကအိးထီၣ်ဝဲလံဘၣ်ဆၣ်န့ၣ်,မ့ၢ်ကအိးထီၣ်ဝဲမုၢ်နံၤမုၢ်သီလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဒီး,အခါဖဲလဲၣ်ခီန့ၣ်ပတသ့ၣ်ညါဘၣ်ဒံးဘၣ်.ကအိးထီၣ်ဝဲအဘျီအံၤန့ၣ်,လၢပှၤပတံထီၣ်တၢ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်ဒီးပှၤလၢကမၤအါထီၣ်အလံၥ်လဲၢ်သးနံၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ပၣ်ဃုၥ်ဝဲခဲလၢၥ်လီၤ”အဂ့ၢ်စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
လၢန့ၣ်အမဲၥ်ညါ,တၢ်ကအိးထီၣ်ဝဲတၢ်မၤ(CI)လံၥ်အုၣ်ကီၤသးအလီၢ်ဖဲ(စမိၤစခီ)အံၤန့ၣ်,ကအိးထီၣ်ဝဲတုၤလၢလါအ့ဖြ့ၣ်အပူၤအသိး,အိးထီၣ်ဝဲဖဲ(စမိၤစခီ)အပူၤအံၤန့ၣ်မ့ၢ်ဒ်သိးခီကီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိဒ်အမ့ၢ်,ကီၢ်ပယီၤ,ကၣ်ဘီဒံယါ,လါအိၣ်,ဘံၣ်ယၣ်နၣ်ထံကီၢ်ခီကီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢအလံၥ်လဲၢ်သးနံၣ်လၢၥ်ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ်(၃၁)တဖၣ်ကဒိးန့ၢ်မၤအါထီၣ်ဘၣ်အလံၥ်အလဲၢ်သးနံၣ်အဂီၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်, Director of Thai Labor Department (Somchai Morakotsriwan) စံးတ့ၢ်ဝဲလၢတၢ်မၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤအဂ့ၢ်(MigrantTimes)တၢ်ကစီၣ်ပၥ်ဖျါတ့ၢ်ဝဲဖဲအပူၤကွံၥ်လါအီးကထိဘၢၣ်(၂၄)သီအနံၤအိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
တကးဒံးဘၣ်,ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကမၤဝဲ(CI)လံၥ်အုၣ်သးအံၤန့ၣ်,တၢ်ပဲၥ်ထံနီၤဖးဝဲလၢတၢ်မၤဝံၤမၤတဲၥ်ဆိဝဲန့ၢ်အဖီခိၣ်,တၢ်မၤကစၢ်အခိၣ်(အလုပ်ရှင်)တဖၣ်တီၣ်ထီၣ်ပၥ်ဝဲလံၥ်ဆူ(Prime Minister of Thailand/Ministry of Interior Ministry of Labor/ဒီး Labor Commission)တဖၣ်အအိၣ်လၢကမၤဝံၤမၤတဲၥ်ဝဲဖဲ(၂၀၂၅)နံၣ်လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ(၁၃)သီအနံၤအပူၤ, အိၣ်ဝဲအဂ့ၢ်,(MigrantTimes)ပၥ်ဖျါစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ခီကီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်လံၥ်အုၣ်ကီၤသးဒ်အမ့ၢ်(CI)(Pinkcard)ဒီး(workpermit)သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအရ့ဒိၣ်ဝဲလၢခီကီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်လၢကအိၣ်ဆိး,ဖံးမၤအီၣ်အီဝဲအဂီၢ်ဒီး,ခီဖျိလံၥ်အုၣ်ကီၤသးဒ်အံၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤတအိၣ်ဘၣ်အဃိ,ခီကီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢအိၣ်ဖဲကၠီၣ်တဲၣ်အပူၤတဖၣ်ကိးနံၤဒဲး,ဘၣ်တၢ်ဖီၣ်လိၥ်ဘၢလိၥ်ကွီၢ်ဝဲအီၤလၢကၠီၣ်တဲၣ်ပၢၤကီၢ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်အိၣ်ဝဲထီဘိတပယူၥ်ဃီအဂ့ၢ်,ပှၤဟူးဂဲၤလၢခီကီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိဂ့ၢ်ဝီပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
တကတီၢ်ဃီ,တကီၢ်ခါခဲအံၤကၠီၣ်တဲၣ်ထံကီၢ်အပူၤကီၢ်ပယီၤခီကီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်အံၤခဲလၢၥ်အိၣ်ဝဲ(၇)ကကွဲၢ်ဃၣ်ဃၣ်အဂ့ၢ်,ကၠီၣ်တဲၣ်တၢ်ကစီၣ်တဖၣ်ပဲၥ်ဖးနီၤဖးပၥ်ဖျါဝဲဒီး,ကီၢ်ပယီၤခီကီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢအပတံထီၣ်ဝဲ(CI)လံၥ်အုၣ်ကီၤသးတဖၣ်အံၤအိၣ်ဝဲဒၣ်(၅)ကလီၢ်ဂၤဃၣ်ဃၣ်အဂ့ၢ်,ပှၤဟူးဂဲၤလၢခီကီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိဂ့ၢ်ဝီကမံၥ်တံၥ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါအူမိကၠိစံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဒ်န့ၣ်အသိး,ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်အပူၤကီၢ်ပယီၤခီကီၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢနုၥ်လီၤအိၣ်ဆိးဖံးမၤအီၣ်အီဝဲတဖၣ်အံၤကိးလါဒဲးဘၣ်သံဝဲအစှၤကတၢၢ်အဂၤ(၂၀)ခီဖျိ,မၤသံလီၤက့ၤအနီၢ်ကစၢ်သး,ကဒဲကဒဲမၤသံမၤဝီလိၥ်သး,ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးသံလၢတၢ်မၤပူၤ,ဘၣ်သံခီဖျိသိလ့ၣ်ဘျၢၣ်ဃုၥ်ဒီးသံဝဲလၢတၢ်ဂ့ၢ်ကလုၥ်ကလုၥ်လၢအဂၤတဖၣ်အိၣ်ဝဲအဂ့ၢ်,ပှၤဟူးဂဲၤလၢခီကီၢ်ပှၤဘၣ်တၢ်ဖိဂ့ၢ်ဝီၤပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်စံးဝဲန့ၣ်လီၤ.
