လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၆ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်, ခ့ၣ်အဲးစံၣ်
ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်(သုးက့ ၁)ဘံလ့ကီၢ်ဆၣ်အပူၤ စးထီၣ်ဖဲထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်အိၣ်သးတဂ့ၤလၢၤဘၣ်ကဲထီၣ်လီၢ်ခံအံၤ ကၠိ၀ဲတီၤထီကၠိအံၤပှၤကၠိဖိနီၢ်ဂံၢ်ဟဲအါထီၣ်၀ဲကွ့ၢ်ကွ့ၢ်အဖီခိၣ် တၢ်မၤလိတီၤဒၢးဒီးလံၥ်မိၢ်ပှၢ်တကူတလၢအမဲၥ်ညါ ကၠိဖိတနီၤဘၣ်လဲၤအိၣ်လၢသ၀ီပူၤပှၤဟံၣ်အိၣ်၀ဲအဂ့ၢ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
စးထီၣ်(၂၀၂၁)သုးဟံန့ၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤ၀ံၤလီၢ်ခံ ခီဖျိဒုးယၤတၢ်ဖ့ၣ်စၢကဲထီၣ်တၢ်အိၣ်သးတဂၢၢ်တကျၢၤလၢၤဘၣ်အဃိ ကညီကူၣ်သ့ဆဲးလၤ၀ဲၤကျိၤ(KECD)စုတီၤဖီလၥ်ကၠိ၀ဲတီၤထီကၠိအံၤကိးမုၢ်နံၣ်ဒဲးအနီၣ်ဂံၢ်အါထီၣ်ကွ့ၢ်ကွ့ၢ်အဖီခိၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ အိၣ်ထီၣ်လၢတၢ်မၤလိတီၤဒၢးဒီးလံၥ်မိၢ်ပှၢ်တကူတလၢ ၀ဲဘၣ်ဂ့ၢ်န့ၣ် ကၠိ၀ဲတီၤထီကၠိ ကၠိခိၣ်သရၣ်စီၤလၢၥ်ဒိၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
အစံး၀ဲလၢ“တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢပထံၣ်ဘၣ်န့ၣ်ပကၠိတီၤဒၢးပူၤတကြီၢ်ဘၣ်. ပကၠိလီၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်လီၢ်န့ၣ်အအံၣ်တစဲး မီၤနီၤ. လၢညါပူၤ တ့ၢ်န့ၣ်ပကၠိန့ၣ်မ့ၢ်၀ဲဒၣ်တီၤခၢၣ်သးလၢကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်တကပၤန့ၣ်. ကိးမုၢ်နံၣ်ဒဲးန့ၣ်ဒ်သိးပှၤကၠိဖိကမၤလိဘၣ် တၢ်အဂီၢ်န့ၣ် ဖဲတၢ်သ့အိၣ်ဒီးပှၤအသိးပဂုၥ်ကျဲးစၢးတ့အါထီၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်တီၤဒၢးမီၤနီၤ.” အဂ့ၢ်န့ၣ် စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်- ကညီတၢ်ကစီၣ်န့ၣ်လီၤ.
လၢန့ၣ်အမဲၥ်ညါပှၤကၠိဖိလၢအဟဲအိၣ်ကၠိဖဲအံၤတဖၣ်အါဒၣ်တက့ၢ်မ့ၢ်၀ဲကၠိဖိတမှံၤဒီးတနံၣ်အံၤပှၤကၠိဖိနီၣ်ဂံၢ်အါထီၣ်အဃိ ဟံၣ်ဒွဲလၢတၢ်တ့ထီၣ်ဃၥ်၀ဲအံၤစ့ၢ်ကီးတၢ်လီၢ်ကတံၥ်တကြီၢ်လၢၤဘၣ်အဃိ ကၠိဖိတနီၤဘၣ်ရဲၣ်ကျဲၤလဲၤဒုးအိၣ်အ၀ဲသ့ၣ်လၢသ၀ီပူၤ ပှၤသ၀ီဖိအဟံၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် သရၣ်စီၤလၢၥ်ဒိၣ် စံးအါထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.
“ပှၤကၠိဖိအါထီၣ်အဖီခိၣ်ခီဖျိဘီဒၢၣ်တကြီၢ်လၢၤဘၣ်အဃိပဟးဃုန့ၢ်ဟံၣ်လၢသ၀ီပူၤလၢအလီၤဟိတဖၣ်န့ၣ်ဘျီ ပလဲၤပၥ်အ၀ဲသ့ၣ် ဖဲန့ၣ်မီၤနီၤ.ဟံၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ်အ၀ဲသ့ၣ်အိၣ်(၆)ဂၤ,(၇)ဂၤ.အစှၤကတၢၢ်ဟံၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ်အိၣ်၀ဲ(၄)ဂၤလီၤ.” အဂ့ၢ်န့ၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
ဒ်ကၠိသရၣ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါစံး၀ဲအသိးန့ၣ် ပှၤကၠိဖိလၢအဟဲအိၣ်ကၠိဖဲကၠိ၀ဲတီၤထီကၠိတဖၣ်အံၤအါဒၣ်တက့ၢ်အိၣ်ဟဲ၀ဲဒၣ်လၢ ဖၣ်အၣ်,ကၠဲးထိၣ်,သထူၣ်ကီၢ်ဆၣ်,မီၤစကိၤကီၢ်ဆၣ် ခူပူၤ၀့ၢ်ပူၤဒီး ဖဲန့ၣ်အကျါတနီၤန့ၣ်ခီဖျိဒူသ၀ီလၢအ၀ဲသ့ၣ်အိၣ်န့ၣ် တီၤထီကၠိတအိၣ်ဘၣ်အဃိ အ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ်ဟဲထီၣ်မၤလိက့ၤတၢ်ဖဲအံၤအဂ့ၢ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
တကးဒံးဘၣ်တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ်ကၠိဖိနီၣ်ဂံၢ်ဟဲအါထီၣ်အဖီခိၣ် တၢ်အိၣ်တၢ်ဆိး,တၢ်မၤလိတီၤဒၢးအမဲၥ်ညါ တၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်လၢ လံၥ်မိၢ်ပှၢ်တကူတလၢ၀ဲဘၣ်အဃိ ဖဲတၢ်ဆှဲပၠးပှၤကၠိဖိလံၥ်အခါကၠိသရၣ်တဖၣ်ထံၣ်ဘၣ်၀ဲတၢ်ကီတၢ်ခဲအသိး လၢကကူအါထီၣ် လံၥ်မိၢ်ပှၢ်အဂီၢ်စ့ၢ်ကီး ကျိၣ်စ့တၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်၀ဲအဂ့ၢ်န့ၣ် ကၠိသရၣ်ပှၤဘၣ်မူ ဘၣ်ဒါ စံး၀ဲအသိး သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် ကၠိဖိပိၥ်ခွါတဂၤစံး၀ဲလၢ“ထဲဒၣ်လံၥ်မိၢ်ပှၢ်တဘ့ၣ်န့ၣ်ပှၤကၠိဖိတဒိးန့ၢ်ဘၣ်ခဲလၢၥ်ဘၣ်. ပှၤကၠိဖိမ့အိၣ် (၃၈)ဂၤန့ၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်၀ဲထဲအဂၤ(၂၀)ဘျဲၣ်လီၤ.အန့ၣ်မးလံၥ်တဘ့ၣ်လီၤ.တမ့ၢ်လံၥ်ခဲလၢၥ်ဒံးဘၣ်.လံၥ်လၢအဂၤနါက့ဒ်န့ၣ်လီၤ.သရၣ်မုၣ်မ့ဟ့ၣ်လီၤ(အ့ၤစၤ)န့ၣ်လံၥ်တလၢဘၣ်အဃိ ပဃ့ကွဲးကူက့ၤလၢပသကိးအိၣ်ဒ်န့ၣ်လီၤ”အဂ့ၢ်န့ၣ် စံးဘၣ် ခ့ၣ်အဲးစံၣ်-ကညီတၢ်ကစီၣ်န့ၣ်လီၤ
ကၠိ၀ဲတီၤထီကၠိအံၤအပူၤကွံၥ်မ့ၢ်၀ဲဒၣ်ကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်တီၤခၢၣ်သးကၠိတဖျၢၣ်ဘၣ်ဆၣ် ဖဲအပူၤကွံၥ်(၂၀၁၉)နံၣ်အခါန့ၣ် တၢ်သုးထီထီၣ်အတီၤပတီၢ်လၢတီၤထီ(Grade-12)ဒီး ဒ်န့ၣ်အသိးတနံၣ်အံၤ(၂၀၂၄-၂၀၂၅) တၢ်မၤလိနံၣ်အပူၤန့ၣ် ပှၤကၠိဖိနီၣ်ဂံၢ်ပၥ်ဖှိၣ်ခဲလၢၥ်အိၣ်၀ဲ(၄၀၀)ခိၣ်ဃၢၤ,ကၠိသရၣ်/မုၣ် ခဲလၢၥ်အိၣ်၀ဲ(၂၄)ဂၤ အဂ့ၢ်န့ၣ် ကၠိသရၣ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ စံး၀ဲအသိး သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
