ကညီသးစၢ်ပိၥ်မုၣ်လၢမၤပှဲၤစၢၤကညီကူၣ်သ့တၢ်လီၤဖျဲၣ်လီၤဟိ(နီၢ်ဟ့ၣ်သံၣ်ကၠူ)

ကညီသးစၢ်ပိၥ်မုၣ်လၢမၤပှဲၤစၢၤကညီကူၣ်သ့တၢ်လီၤဖျဲၣ်လီၤဟိ(နီၢ်ဟ့ၣ်သံၣ်ကၠူ)

လါယနူၤအါရံၤ ၁၇သီ, ၂၀၂၅နံၣ်, ခ့ၣ်အဲးစံၣ်,

ကညီပိၥ်မုၣ်ဟ့ၣ်လီၤသးလၢကညီတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့သနၢၣ်အါဂၤအကျါနီၢ်ဟ့ၣ်သံၣ်ကၠူပၣ်ဃုၥ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢပှၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အကျါတဂၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.နီၢ်ဟ့ၣ်သံၣ်ကၠူမ့ၢ်ဝဲကညီသးစၢ်မုၣ်လၢအအိၣ်ဆိးဝဲလၢခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ,သုးက့(၂)တီအူကီၢ်ရ့ၣ်,ထီတထူၣ်ကီၢ်ဆၣ်(တယၤလူၢ်သဝီ)တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲအပူၤတဂၤဒီး,အဝဲမ့ၢ်ဝဲပိၥ်မုၣ်သးစၢ်တဂၤလၢအဂုၥ်ကျဲးစၢးထဲးဂံၢ်ထဲးဘါလၢဖိဒံဖိသၣ်အတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အဂီၢ်ဒီးဟီၣ်ကဝီၤပှၤတဝၢအတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်လဲၤထီၣ်အဂီၢ်တဂၤန့ၣ်လီၤ.

နီၢ်ဟ့ၣ်သံၣ်ကၠူအံၤ,အပၢ်မ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢအဲၣ်မၤတၢ်ပၢၢ်ဆၢအတၢ်ဖံးတၢ်မၤအသိးအမိၢ်စ့ၢ်ကီးမ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢအဆီၣ်ထွဲဝဲကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဂၤအဂ့ၢ်,သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

ခီဖျိမိၢ်ပၢ်ခံဂၤလၢၥ်ဟဲလီၤစၢၤလၢတၢ်ပၢၢ်ဆၢအဃိအဝဲဒီးအဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အါတက့ၢ်မၤတၢ်လၢတၢ်ပၢၢ်ဆၢပူၤဒီးမိၢ်ပၢ်ခံဂၤလၢၥ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအဝဲသ့ၣ်လၢတၢ်ပၢၢ်ဆၢတၢ်ဖံးတၢ်မၤပူၤအဂ့ၢ်အဝဲစံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

နီၢ်ဟ့ၣ်သံၣ်ကၠူအံၤ,ဖျိထီၣ်ဝဲတီၤထီကၠိလၢတီအူကီၢ်ရ့ၣ်,ကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်တီၤထီကၠိဝံၤအလီၢ်ခံအဝဲဆဲးမၤလိက့ၤဝဲတၢ်လၢ,(မဲၢ်လး)ကညီဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲကဝီၤအပူၤလၢအဘၣ်ဃးဒီးတၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲ,တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤခီလ့ၣ်ကၠိ(LMTC)အဂ့ၢ်,သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

နီၢ်ဟ့ၣ်သံၣ်ကၠူအံၤအသးစၢၢ်ဆၢဝဲလၢတၢ်စိၥ်တၢ်သးခုကစီၣ်,တၢ်သူၣ်ဝံၣ်သးဆၢ,တၢ်ဒ့တၢ်အူ,တၢ်ဂဲၤဒိဒီးတၢ်အဂုၤအဂၤတဖၣ်အိၣ်ဝဲအါမံၤဘၣ်ဆၣ်,ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်သိၣ်လိဖံးလိမၤလိဖိဒံဖိသၣ်ကၠိသရၣ်မုၣ်တၢ်မၤအံၤမ့ၢ်ဝဲအတၢ်သးစဲအဒိၣ်ကတၢၢ်တမံၤအဂ့ၢ်အနီၢ်ကစၢ်စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ,ဖဲအဝဲဖျိထီၣ်ဝဲခီလ့ၣ်ကၠိအလီၢ်ခံစးထီၣ်နုၥ်လီၤမၤဝဲကၠိသရၣ်မုၣ်အတၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ,အနီၢ်ကစၢ်အိၣ်ဆိးကီၢ်ရ့ၣ်ထီတထူၣ်ကီၢ်ဆၣ်,ထိၣ်လွံၢ်ဝါကညီတီၤထီကၠိဖဲ(၂၀၁၅)နံၣ်အပူၤအဂ့ၢ်,အဝဲစံးဝဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ.

“ယတၢ်သးစဲဒုအိၣ်တဘျူးခါ,ဘၣ်ဆၣ်ယပၥ်သူၣ်ပၥ်သးလၢမ့မ့ၢ်တၢ်သိၣ်လိတၢ်ဖံးတၢ်မၤ,သရၣ်မုၣ်အတၢ်မၤအံၤန့ၣ်အကမ့ၢ်ဝဲတၢ်လၢယသးစဲအဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်ယတဲသ့လီၤဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ်ယနီၢ်ဆံးခါန့ၣ်တဘျီလၢ်လၢ်ဖဲယလိၣ်ကွဲမ့ၢ်ဂ့ၤ,ဂဲၤဒိတမံၤမံၤမ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်ထီဘိယပၥ်မၤယသးဒ်သရၣ်မုၣ်လီၤ”အဂ့ၢ်စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

လၢအတၢ်သိၣ်လိတၢ်ဖံးတၢ်မၤအပူၤ,ခီဖျိအတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်တၢ်သးစၢၢ်ဆၢ,ဒီးတၢ်တူၢ်ဆါခီၣ်ဆါသးအဃိ,မိၢ်ပၢ်သရၣ်သမါဒီးကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်နၥ်န့ၢ်အီၤဒီးတၢ်ဘၣ်သးအဖီခိၣ်,တၢ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲအီၤမူဒါလၢကဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ်ဝဲမူဒါဒ်ကၠိခိၣ်တဂၤအသိးအဂ့ၢ်,သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ်သ့ဝဲဘၣ်ဝဲအသိး,ဖဲအဝဲအိၣ်ဆိးဟီၣ်ကဝီၤအပူၤဒ်သိးဖိဒံဖိသၣ်တဖၣ်ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ပတီၢ်ထီတၢ်ဖံးလိမၤဒိးဒီး,ကသ့သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ပဲၥ်ထံနီၤဖးတၢ်အဂီၢ်,အဝဲဂုၥ်ကျဲးစၢးထဲးဂံၢ်ထဲးဘါမၤဝဲလၢတၢ်သးအိၣ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤသးအပူၤတုၤထီၣ်ဝဲလၢအနံၣ်တဆံပူၤလံအဂ့ၢ်,သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

အနံၣ်တဆံအတီၢ်ပူၤ,နီၢ်ဟ့ၣ်သံၣ်ကၠူအတၢ်ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါဒီးအတၢ်သးအိၣ်ဟ့ၣ်လီၤသးအံၤန့ၣ်,ခီဖျိထံၣ်ဝဲလၢကၠိတၢ်သိၣ်လိတၢ်ဖံးတၢ်မၤအံၤဟီၣ်ကဝီၤအပူၤတၢ်ဟ့ၣ်လီၤသးလၢၥ်လၢၥ်ဆ့ဆ့အိၣ်စှၤဒံးဝဲဒီး,တၢ်လိၣ်ဘၣ်အိၣ်ဝဲသပှၢ်ပှၢ်လၢတၢ်ကဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤအသးအဖီခိၣ်အဃိမၤဝဲတုၤလၢခဲအံၤအဂ့ၢ်,အနီၢ်ကစၢ်စံးဝဲဒၣ်ဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ.

“အနံၣ်တဆံအတီၢ်ပူၤမ့ၢ်ဘၣ်ကွၢ်လၢတၢ်နီၣ်ဂံၢ်ဒုဖးအါလံဘၣ်ဆၣ်,မ့မ့ၢ်လၢယဂီၢ်ချ့သဒံးလီၤ.ယမူဒါအပူၤယမၤတလၢပှဲၤတတုၤထီၣ်ဘး,တလီၤသးမံဒံးဘၣ်အိၣ်ဒံးဝဲအဃိန့ၣ်,ယမၤတုၤခဲအံၤလီၤ.ဒီးယကွၢ်ကဒါက့ၤန့ၣ်တၢ်ဖံးလိမၤဒိးတၢ်ဖံးတၢ်မၤအံၤပဟီၣ်ကဝီၤအပူၤတၢ်လိၣ်အိၣ်ဝဲသပှၢ်ပှၢ်လီၤ.ဘၣ်ဆၣ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤသးလၢၥ်လၢၥ်ဆ့ဆ့န့ၣ်တၢ်ပၥ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ်အိၣ်ဒံးဝဲစှၤကိးဂၤလီၤအဃိန့ၣ်,တၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်ထဲလဲၣ်သနၥ်က့ယသးဆူၣ်အဖီခိၣ်ယမၤအီၤတုၤလၢခဲကနံၣ်အံၤလီၤ.” အဂ့ၢ်စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ်ပိၥ်မုၣ်သးစၢ်တဂၤအသိးန့ၣ်,လၢကၠိတၢ်တီခိၣ်ရိၢ်မဲတၢ်သိၣ်လိအတၢ်ဖံးတၢ်မၤဒီးတၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤက့ၤကၠိဖိသူၣ်ဘီၣ်သးစၢ်အတၢ်ဖံးတၢ်မၤအပူၤအံၤန့ၣ်,သဂၢၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်ကီတၢ်ခဲတၢ်တၤတၢ်အါမံၤအါမၠိန့ၣ်လီၤ.

ဒီးလၢတၢ်ကီတၢ်ခဲတၢ်တၤတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအကျါဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဝဲမုၣ်ခွါတၢ်ထိၣ်သတြီၤတၢ်ပဲၥ်ထံနီၤဖးတဖၣ်အိၣ်ဝဲအဂ့ၢ်,အဝဲစံးဝဲဒၣ်ဒ်အံၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.

“ယမ့ကွၢ်လီၤက့ၤသးဒုဒ်ယကဲပိၥ်မုၣ်သးစၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲတၢ်တဂၤအသိးန့ၣ်,တၢ်ကီတၢ်ခဲတၢ်တၤတၢ်ဒီးယၤအိၣ်အါမးန့ၣ်လီၤ.တဘျီတခီပဟီၣ်ကဝီၤအပူၤတၢ်ဆဲးတၢ်လၤလၢအထုးလီၤစှၤဝဲပဝဲပပိၥ်မုၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အိၣ်ဒံးဝဲဒၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ်တၢ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်တၢ်တၤတၢ်ဒ်အမ့ၢ်တၢ်ထိၣ်သတြီၤတဖၣ်န့ၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲအါမးလီၤ.တဘျီတခီၣ်ဒ်ပိၥ်မုၣ်တဂၤအသိး,လၢယတၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲအဖီခိၣ်တၢ်ပဲၥ်ထံနီၤဖးယၤလၢတၢ်ဖီၣ်ဃံးဝဲကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ်တတုၤလီၤထီၣ်ဘးဒ်သိးပိၥ်ခွါဘၣ်အိၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.” အဂ့ၢ်စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

တကတီၢ်ဃီ,တီအူကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤအံၤ(၂၀၂၁)နံၣ်သုးဟံန့ၢ်တၢ်စိကမီၤအလီၢ်ခံခီဖျိသုးကီၣ်ကးတဖၣ်မၤဝဲတၢ်သမံသမိးလၢဟီၣ်ကဝီၤအပူၤဒီးကျဲတၢ်အိၣ်ခိးတြဲၤတၢ်လီၢ်တဖၣ်အပူၤအါထီၣ်ဝဲအဃိ,ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်တၢ်ပၢဟီၣ်ကဝီၤကၠိ,ကၠိသရၣ်သရၣ်မုၣ်တဖၣ်ကဟးထီၣ်က့ၤလီၤအဂီၢ်,သဂၢၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်ကီတၢ်ခဲတၢ်တၤတၢ်စ့ၢ်ကီးအဂ့ၢ်,နီၢ်ဟ့ၤသံၤကၠူစံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

ခီဖျိလၢကျဲတၢ်ဂ့ၢ်ကီတၢ်တၤတၢ်ဖးဒိၣ်အံၤအဃိ,ကၠိတၢ်လိၣ်ဘၣ်တၢ်ဟးထီၣ်က့ၤလီၤအဂီၢ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢတအိၣ်ဝဲဘၣ်အဖီခိၣ်တဘျီတခီၣ်ကဲထီၣ်ဝဲတၢ်သးလီၤဘှံးလီၤဘှါလၢကလဲၤကက့ၤတၢ်အဂီၢ်အိၣ်ဝဲဒၣ်ဘၣ်ဆၣ်,အနီၢ်ကစၢ်ပၥ်အသးဆွံကတုၥ်ဒီးဂုၢ်ကျဲးစၢးပၥ်ဆူၣ်သးလၢတၢ်အဲၣ်ဘၣ်ဝဲဖိဒံဖိသၣ်သူၣ်ဘီၣ်သးစၢ်တဖၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.

နီၢ်ဟ့ၣ်သံၣ်ကၠူတၢ်ဟ့ၣ်လီၤသးလၢဖိဒံဖိသၣ်တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ဒီးဟီၣ်ကဝီၤအပူၤတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်လဲၤထီအဂီၢ်အဃိ,ကမျၢၢ်တဖၣ်အတၢ်အဲၣ်ဘၣ်အီၤဒီးဒီးခိၣ်နၢ်တဖၣ်တၢ်ပၥ်လုၢ်ပၥ်ပှ့ၤပၥ်ပနီၣ်ဝဲအတၢ်ဟ့ၣ်လီၤသးအဖီခိၣ်,ဖဲအပူၤကွံၥ်(၂၀၂၂)နံၣ်အပူၤအဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ(ပဒိၣ်မါရှါလါဖါ)သးစၢ်ခိၣ်နၢ်ဖိခိၣ်ဖးလၢ(Phan Foundation)န့ၣ်လီၤ.

ဒီးလၢတၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ(ပဒိၣ်မါရှးသးစၢ်ခိၣ်နၢ်)တၢ်လၤကပီၤအံၤန့ၣ်အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်သးခုသးမုၥ်ဝဲအသိး,ပၥ်ကဖၢလၢဘၣ်ဝဲအသးလၢပှၤအါဂၤအမဲၥ်ညါန့ၣ်လီၤ.

ဒီးတၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ခိၣ်ဖးအံၤအဖီခိၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲခီၣ်ခါအခီၣ်ထံးလၢအဝဲကဘၣ်ဆဲးမၤတၢ်လၢအပှၤကလုၥ်ပှၤတဝၢတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်တၢ်ကဲဘျူးအဂီၢ်အသိး,အသးဆီၣ်တခူထီၣ်ဝဲလၢကဘၣ်ဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ်မူဒါအါန့ၢ်အလီၢ်အဂ့ၢ်,စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ်န့ၣ်အသိး,ဟီၣ်ကဝီၤအပူၤဖိဒံဖိသၣ်ကိးဂၤဒဲးကန့ၢ်မၤလိဘၣ်တၢ်ဒီးကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ကဟုကယၥ်အဂီၢ်နီၢ်ဟ့ၤသံၤကၠူဂုၥ်ကျဲးစၢးဝဲလၢအလီၢ်သနၢၣ်ဒၣ်ဝဲဒီးအတၢ်ဟ့ၣ်လီၤသးလၢကၠိဖိအတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့,ဒီးပှၤတဝၢအတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီအဂီၢ်အံၤ,အဝဲမုၢ်လၢ်ဝဲလၢကကဲထီၣ်ဒိဂ့ၤတဲၥ်ဘၣ်လၢခါဆူညါသူၣ်ဘီၣ်သးစၢ်တဖၣ်အဂီၢ်လၢတၢ်အဲၣ်လီၤက့ၤပှၤကလုၥ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤအဂ့ၢ်အနီၢ်ကစၢ်စံဒီးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

“ယတၢ်ဟ့ၣ်လီၤသးအဖီခိၣ်ယမုၢ်လၢ်လၢကကဲထီၣ်တၢ်ဒိတၢ်တဲၥ်တၢ်ကွၢ်လိလၢခါဆူညါသူၣ်ဘီၣ်သးစၢ်ဖိဒံဖိသၣ်တဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.ဒီးပဝဲသးစၢ်အံၤတၢ်တၤတၢ်ဒီးပှၤအိၣ်အါမးအဖီခိၣ်,လၢတၢ်မၤအပူၤပကသဂၢၢ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအါမံၤလီၤ.အဃိန့ၣ်ယအဲၣ်ဒိးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဆီၣ်တခူသးစၢ်တဖၣ်လၢတဘၣ်သးဟးဂီၤတဂ့ၤ,ပပှၤကလုၥ်တၢ်မၤအပူၤလိၣ်ဘၣ်ဝဲသးစၢ်ဂံၢ်ဘါအါမးလီၤ.တဘၣ်ဟးဆှဲးအီၤတဂ့ၤ.ပမ့ပၥ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ်န့ၣ်,ပတၢ်ပၢၢ်ဆၢတၢ်မၤအံၤတၢ်ဆီတလဲကအိၣ်ထီၣ်သပှၢ်လီၤ.”အဂ့ၢ်စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

နီၢ်ဟ့ၤသံၤကၠူအံၤလၢကၠိဖိတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အဂီၢ်ဒီးဟီၣ်ကဝီၤတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်လဲၤထီၣ်အဂီၢ်,အဝဲတအုကစွါဝဲလၢတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အပူၤဘၣ်.အတၢ်အိၣ်မူအပူၤထီဘိပၥ်လီၤဝဲအသးလၢ,တၢ်အဆံးကတၢၢ်လၢအမၤဝဲသ့ၣ်တဖၣ်ဒၣ်လဲၣ်န့ၣ်ကမၤဝဲလၢအဂ့ၤကတၢၢ်ဒ်ပှၤဖီၣ်ဖိယၥ်ဖိအမိၢ်(Mother Teresa)စံးဝဲ Do small things with great love.”အဂ့ၢ်,အဝဲစံးဝဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ.

“ယတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ်ညီနုၢ်ယပၥ်လီၤယသးလၢ,တၢ်မၤတခါလၢယမၤန့ၣ်ယကမၤအီၤလၢအဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ.မ့မ့ၢ်ဒၣ်ဝဲတၢ်အဆံးကတၢၢ်ဒၣ်လဲၣ်န့ၣ်,ဒ်(MotherTeresa)စံးဝဲ ( Not all of us can do great things but we can do small things with great love) အသိးန့ၣ်,တၢ်ယမၤအီၤန့ၣ်အဆံးကတၢၢ်ဒၣ်လဲၣ်ယကမၤအီၤလၢအဂ့ၤကတၢၢ်လီၤ”အဂ့ၢ်စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.