လါယူၤလံ ၂ သီ, ၂၀၂၅ နံၣ်, ခ့ၣ်အဲးစံၣ်
ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် ဒူပျၥ်ယၥ်ကီၢ်ရ့ၣ်(သုးက့ ၆)ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ် တီနီၢ်မုၢ်ထီၣ် ဆိၣ်စံမၠဲၣ်ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤ ခီဖျိတၢ်အိၣ်သးတဂၢၢ်တကျၢၤ ဘၣ်အဖီခိၣ် တၢ်ဃုထၢလၢသုးကီၣ်ကးကမၤ၀ဲအံၤကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်တညီ၀ဲဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် တၢ်ဘၣ်ဘျုးဒံၣ်ခိၣ်ခြ့ၣ်စံၣ်ကညီသုးမုၢ် ဒိၣ်(DKBA)ဖီၣ်စုက၀ဲၤကရူၢ်လၢအဆဲးလီၤတ့ၢ်ဃၥ်တၢ်ပတုၥ်တၢ်ခးအံၤ စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဃးတၢ်ကမၤတၢ်ဃုထၢဘျီ၀ဲအံၤ တၢ်ဘၣ်ဘျုးဒံၣ်မိၣ်ခြ့ၣ်စံၣ်ကညီသုးမုၢ်ဒိၣ်(DKBA)ကပၥ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ်ဒီးသုးကီၣ်ကး အိၣ်၀ဲအဂ့ၢ်န့ၣ် ဖဲအပူၤကွံၥ်လါယူၤ ၃၀ သီ ထံၣ်ဘၣ်လၢသုးကီၣ်ကးစုတီၤဖီလၥ်တၢ်ကစီၣ်တဖၣ်ရၤလီၤသးအိၣ်၀ဲ န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်တကီၢ်ခါခဲအံၤလၢအ၀ဲသ့ၣ်ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤခီဖျိဒုးယၤဂ့ၢ်၀ီတၢ်အိၣ်သးအကလုၥ်ကလုၥ်အဃိ ဘၣ်ဃးသုးကီၣ်ကးကမၤ တၢ်ဃုထၢဘျီ၀ဲအံၤတမ့ၢ်လၢအကဲထီၣ်ကသ့၀ဲဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် (DKBA) သုးရိၣ်မဲခိၣ်ကျၢၢ်-၂ သုးခိၣ်ကျၢၢ်စိ စီၤစွ့ၤ၀ၣ် စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်-ကညီတၢ်ကစီၣ်န့ၣ်လီၤ.
“ပှၤလဲၤအိၣ်ဖှိၣ်တၢ်ဘျီ၀ဲအံၤတၢ်ကစီၣ်ဟူထီၣ်လၢပကမၤသကိးတၢ်ဒီးသုးကီၣ်ကးလၢတၢ်ဃုထၢအဂီၢ်အိၣ်မီၤနီၤ.ကမၤတၢ်ဃုထၢအဂီၢ် တၢ်အိၣ်သးပံးပူးတဘၢးဘၢးအံၤယဆိမိၣ်ဒုအကဲထီၣ်တသ့ဘၣ်.မ့၀ံၤခံထံၣ်တထံၣ်န့ၣ်တၢ်မုၥ်တၢ်ခုၣ်ဒုပလိၣ်ဘၣ်သပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ.ဘၣ်ဆၣ်တၢ်မုၥ်တၢ်ခုၣ်လၢအမ့ၢ်အတီမ့တမ့ၢ်ဘၣ်ဒုပတလိၣ်ဘၣ်ဘၣ်.ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤနကမၤတၢ်ဃုထၢဒ်လဲၣ်,တၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးမးတအိၣ်ဒံးန့ၣ်.အဃိတၢ်ဃုထၢဒုလဲၤသးတညီတသ့ဘၣ်မီၤနီၤ”အဂ့ၢ်န့ၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်ဖဲအပူၤကွံၥ်လါယူၤ ၂၅ သီတုၤ ၂၇ သီ သုးကီၣ်ကးမၤ၀ဲ(Peace Forum)တၢ်တဲသကိးတၢ်မုၥ်တၢ်ခုၣ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ အခါန့ၣ် ကလုၥ်ဒူၣ်ခိၣ်နၢ်,ပၣ်တံၣ်ခိၣ်နၢ်ခၢၣ်စးလၢအလဲၤထီၣ်တၢ်ဘျီ၀ဲအံၤတဖၣ်တနီၤန့ၣ် တၢ်ဃုထၢလၢသုးကီၣ်ကးကမၤ၀ဲဘျီ ၀ဲအံၤန့ၣ် ထံၣ်၀ဲလၢအကြၢး၀ဲဘၣ်၀ဲအဂ့ၢ်န့ၣ် ပၥ်ဖျါထီၣ်အတၢ်ထံၣ်အိၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဒ်န့ၣ်အသိးဖဲတၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤပူၤအခါန့ၣ်စ့ၢ်ကီး ကလုၥ်ဒူၣ်ခိၣ်နၢ်အကျါတနီၤပၥ်ဖျါထီၣ်အတၢ်ထံၣ်လၢတချုး တၢ်မၤတၢ်ဃုထၢဒံးဘၣ်န့ၣ်တၢ်ကြၢးတၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးလဲၤဆိ၀ဲတၢ်မုၥ်တၢ်ခုၣ်အကျဲအိၣ်ဒီး တကးဒံးဘၣ်တကီၢ်ခါခဲအံၤဟီၣ်က၀ီၤတနီၤ အပူၤခီဖျိ တၢ်အိၣ်သးတဂ့ၤဘၣ်အဃိတၢ်ဃုထၢဘျီ၀ဲအံၤတမ့ၢ်လၢကလဲၤသးဘၣ်ဂ့ၢ်ဘၣ်၀ီ၀ဲဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် (DKBA) သုးဂ့ၢ်၀ီခိၣ် သုးခိၣ်ကျၢၢ်ဖိ စီၤစ့ၤ၀့ လၢအလဲၤထီၣ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤတဂၤ စံးစ့ၢ်ကီး၀ဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ.
“လၢတၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးအပူၤန့ၣ်ကလုၥ်ဒူၣ်တဖၣ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အီၤလၢတချုးမၤ တၢ်ဃုထၢဒံးဘၣ်န့ၣ်ကဘၣ်မၤဆိလၢတၢ်မုၥ်တၢ်ခုၣ် တၢ်ဂၢၢ်တၢ်ကျၢၤအဂ့ၢ်အကျိၤမီၤ.တၢ်တခါအံၤမ့ဘၣ်ဂီၢ်မးကြၢးမၤတၢ်ဃုထၢမီၤနီၤ.ပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်အီၤန့ၣ်အမ့ပၥ်လီၤသးလၢကမၤတၢ်မုၥ်တၢ်ခုၣ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ်တၢ်ဃုထၢအံၤကကဲထီၣ်ဧါသၢၣ်,ဘၣ်ဆၣ်လိၣ်လၢအသးကဘၣ်ကဆှဲကဆှီလီၤ.မ့မ့ၢ်လၢပတၢ်ထံၣ်ဒုအကမၤတၢ်ဘျီ၀ဲအံၤတၢ်ကီတၢ်ခဲကအိၣ်ဖးရးညါမီၤ.မ့မၤ၀ံၤတၢ်မံၤခီက၀ံၤသ့ဘၣ်ဆၣ်တလဲၤသးလၢဘၣ်ဂ့ၢ်ဘၣ်၀ီဘၣ်ဒုကအိၣ်လီၤ.မၤတၢ်ဃုထၢထဲလၢအပှၤအိၣ်၀့ၢ်ပူၤဒ်န့ၣ်ဒုတမ့ၢ်လၢအဂ့ၢ်အကျိၤကဟဲအိၣ်ဖျါထီၣ်ဘၣ်”အဂ့ၢ်န့ၣ် စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်-ကညီတၢ်ကစီၣ်ဖဲမဟါန့ၣ် လီၤ.
လၢတၢ်ဃုထၢအဂီၢ်စးထီၣ်လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ်သၢနွံတနွံတုၤလၢ(၂၀၂၆)လါယနူၤအါရံၤ လၢလွံၢ်နွံအတီၢ်ပူၤန့ၣ် သုးကီၣ်ကးအိၣ် ကတဲၤကတီၤထီၣ်အသးလၢကမၤ၀ဲတၢ်ဃုထၢတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢအ၀ံၤတစုအဂ့ၢ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ကီၢ်ပယီၤအပူၤကီၢ်ဆၣ်အိၣ်၀ဲ(၃၃၀)ဘ့ၣ်အကျါ ကီၢ်ဆၣ်အဘ့ၣ်(၂၀၀)ဘျဲၣ်အပူၤန့ၣ် တၢ်ဒုးတၢ်ယၤကဲထီၣ်၀ဲလၢ သုးကီၣ်ကးအပှၤဒီး တၢ်ပၢၢ်ဆၢသုးကရူၢ်ကရၢအဘၢၣ်စၢၤအိၣ်ဘၣ်ဆၣ် ကမၤ၀ဲတၢ်ဃုထၢလၢကီၢ်ဆၣ်(၂၆၇)ဘ့ၣ်ဟီၣ်က၀ီၤပူၤအဂ့ၢ်န့ၣ် တၢ်ဃုထၢခီမံရှၢၣ် ထုးထီၣ်ပၥ်ဖျါ ၀ဲအိၣ်န့ၣ်လီၤ.
န့ၣ်ပၠံၣ်တီၣ်၀့ၢ်ပူၤ အပူၤကွံၥ်ဖဲတၢ်မၤ၀ဲ(၂၀၂၅)တၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးတၢ်မုၥ်တၢ်ခုၣ် Peace Forum တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤပူၤအခါန့ၣ် တၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိး၀ဲဘၣ်ဃးတၢ်ဃုထၢအဂ့ၢ်အကျိၤ,ပှၤဂ့ၢ်၀ီတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤဒီးတၢ်ထၢသုးအဂ့ၢ်အကျိၤသ့ၣ်တဖၣ် အဂ့ၢ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဒ်န့ၣ်အသိးလၢသုးကီၣ်ကးအတၢ်တဲသကိးတၢ်မုၥ်တၢ်ခုၣ်ဘျီ၀ဲအံၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဘၣ်ဘျုးဒံၣ်မိၣ်ခြ့ၣ်စံၣ်ကညီသုးမုၢ်ဒိၣ်(DKBA) သုးဂ့ၢ်၀ီခိၣ် စီၤစ့ၤ၀့ ဃုၥ်ဒီး ဖီၣ်စုက၀ဲၤကရူၢ်ကရၢခိၣ်နၢ်အဂၤလၢအဆဲးလီၤဃၥ်(NCA)တဖၣ်,ပၣ်တံၣ်ခိၣ်နၢ်ခၢၣ်စးဃုၥ်ဒီးထံဂုၤကီၢ်ဂၤ ဘၣ်ထွဲပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ် လဲၤထီၣ်၀ဲအိၣ်ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်အံၤ လဲၤထီၣ်၀ဲတအိၣ်ဘၣ်အသိး တၢ်ဃုထၢလၢသုးကီၣ်ကး ကမၤ၀ဲအံၤတတူၢ်လိၥ်စ့ၢ်ကီး၀ဲဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ထုးထီၣ်စံးတ့ၢ်ဃၥ်၀ဲအိၣ်န့ၣ်လီၤ.
ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်တၢ်ကရၢကရိအံၤမ့ၢ်တၢ်ကရၢကရိတဒူၣ်လၢပၢဆှၢ၀ဲဟီၣ်က၀ီၤအါမးအသိး မ့ၢ်ကရူၢ်တဒူၣ်လၢအတၢ်ရ့လိၥ်သးအိၣ်ဘူးဘူး တံၢ်တံၢ်ဒီး (DKBA)ထုးဖးသးခိၣ်နၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အသိး (သုးက့ ၆),(သုးက့ ၇)ဟီၣ်က၀ီၤလၢ(DKBA)ဟူးဂဲၤအိၣ်ဆီလီၤသးခဲအံၤတဖၣ် အိၣ်စ့ၢ်ကီး၀ဲလၢခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် သုးက့(၆), သုးက့(၇)တၢ်ပၢဟီၣ်က၀ီၤပူၤအဂ့ၢ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
လၢန့ၣ်အမဲၥ်ညါစးထီၣ်ဖဲအပူၤကွံၥ်လါယူၤအခါန့ၣ်စ့ၢ်ကီး ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် တီနီၢ်မုၢ်ထီၣ်ဟီၣ်က၀ီၤလၢ (DKBA) ထုးဖးသးကရူၢ် အိၣ်ဆီလီၤသးဟူးဂဲၤ၀ဲအံၤန့ၣ် တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအိၣ်ထီၣ်၀ဲဒီး ပယီၤသုးကလၢၤဒ်အမ့ၢ်ဘျၢၣ်ဒိၣ်,သ့ၣ်ဘီဘိ, ကနဲလ့, မီခံ,ထိကၠိ,ထံကပျၢၤသုးကလၢၤတဖၣ်အံၤ(KNLA)သုးပၥ်ဖှိၣ်ထီၣ်မၤန့ၢ်၀ဲဒီး ခဲအံၤအိၣ်တ့ၢ်က့ၤထဲဂီၤလ့ၤဒီး အူကြ့ၣ်ထၣ်သုးကလၢၤ ၂ ဖျၢၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.
ဒ်န့ၣ်အသိးတကတီၢ်ဃီဖဲတၢ်ထီၣ်သုးကလၢၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအခါန့ၣ်စ့ၢ်ကီး သုးကီၣ်ကးတကပၤသူ၀ဲကျိဖးဒိၣ်, ကဘီယူၤစ့ၢ်ကီး လဲၤတ့ၢ်လီၤ၀ဲမ့ၣ်ပိၢ်အဘျီတဖၣ်အဘျီ အဃိလီၢ်က၀ီၤကမျၢၢ်တၢ်သံတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးကဲထီၣ်ဒံး၀ဲအဂ့ၢ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
