KIC News

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၈သီ, ၂၀၂၄နံၣ်, ခ့ၣ်အဲးစံၣ်, ကီၢ်ပယီၤအပူၤ(ယၤကံၤ)ကလံၤမုၢ်ဒိၣ်လီၤအဃိ,ကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်သဂၢၢ်ဘၣ်ဝဲထံဒိၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံးအဖီခိၣ်ထံရုၤကီၢ်ဂၤအတၢ်ဟ့ၣ်မၤစၢၤတဖၣ်ဒ်သိးသုတကဲထီၣ်ဝဲတၢ်ဘၣ်ဘျူးဒီးတၢ်အီၣ်တူၢ်အီၣ်ကလိၤလၢသုးဂ့ၢ်ဝီဒီးထံရုၢ်ကီၢ်သဲးဂ့ၢ်ဝီတဂ့ၤအဂီၢ်,ကဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ပလီၢ်ပဒီသးအဂ့ၢ်,ကညီ,ကရ့ၣ်နံၣ်,ခၠီတၢ်ပၢၢ်ဆၢကရူၢ်ပၥ်ဖှိၣ်ဒီးဒီကလုၥ်တၢ်ဃူတၢ်ဖိးပဒိၣ်တဖၣ်ထုးထီၣ်ဝဲလံၥ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်တဘ့ၣ်ဖဲမဟါလါစဲးပထ့ဘၢၣ်(၁၇)သီအနံၤန့ၣ်လီၤ. ကီၢ်ပယီၤအပူၤ,ကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိသဂၢၢ်ဘၣ်ထံဒိၣ်တၢ်ကီဘၣ်ခဲတဖၣ်အဂီၢ်,တၢ်ကဟ့ၣ်လီၤတၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤဂ့ၢ်ဝီအဂီၢ်,ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ(KNU),ကရ့ၣ်နံၣ်ဒီကလုၥ်တၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်ပၣ်တံၣ်(KNPP),ခၠီဒီကလုၥ်သုးမုၢ်ဒိၣ်(CNF),ဒီး(NUG)တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးဒီးန့ဆၢၣ်တၢ်တတၢၤနါတၢ်ရဲၣ်သဲကတီၤဝဲၤကျိၤ(MoHADM)သ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်ဃ့ထီၣ်ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဖျၢၣ်ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢ(UN),ယူရပၤဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢ(EU),အၣ်စံးယၣ်ဒီးကီၢ်ပူၤကီၢ်ချၢကရုၢ်ကရၢ(၈)ထံၣ်တၢ်ထုးထီၣ်ပၥ်ဖျါအပူၤထၢနုၥ်ဃုၥ်ဝဲဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီးလံၥ်ထုးထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အံၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲကရၢလွံၢ်ဖုအတၢ်ပၥ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ်ဃ့ထီၣ်ထံဂုၢ်ကီၢ်ဂၤလၢကကွၢ်ဆိမိၣ်ဟ့ၣ်တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤဒီးဖီၣ်လိၥ်စုမၤသကိးတၢ်ဒီးကလုၥ်ဒူၣ်ကရူၢ်ကရၢတဖၣ်အဂီၢ်အဂ့ၢ်,ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ပှၤကတိၤတၢ်ပၢပဒိၣ်စီၤကျၢၤစ့စံးဝဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲလၢ“ထံဒိၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ်မ့လဲၤပူၤကွံၥ်ဘၣ်ဆၣ်ကမျၢၢ်တဖၣ်ကအိၣ်ဆိးအီၣ်အီအဂီၢ်န့ၣ်လိၣ်ဘၣ်ဝဲတၢ်မၤစၢၤသပှၢ်ကတၢၢ်လီၤအဃိန့ၣ်,ထံဂုၤကီၢ်ဂၤတၢ်ကရၢကရိဒီးပဒိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ပအဲၣ်ဒိးတဲလၢတၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢကဟ့ၣ်လီၤဝဲတဖၣ်န့ၣ်ဒ်သိးသုတကဲထီၣ်သုးဂ့ၢ်ဝီ,ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးဂ့ၢ်ဝီတၢ်အီၣ်တူၢ်အီၣ်ကလိးတဂ့ၤဒီးကတုၤဆူကမျၢၢ်အအိၣ်လိၤလိၤအဂီၢ်န့ၣ်,ပၥ်သူၣ်ပၥ်သးဒီးမၤသကိးတၢ်ဒီးကလုၥ်ဒူၣ်ကရူၢ်ကရၢမီၤနီၤ.တၢ်အံၤမ့ၢ်ဒၣ်ကရၢလွံၢ်ဖုတၢ်ပၥ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးတၢ်ဃ့ထီၣ်လၢကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်အတၢ်လိၣ်ဘၣ်အဂီၢ်လီၤ.”အဂ့ၢ်စံးဝဲန့ၣ်လီၤ. တလါအံၤလါစဲးပထ့ဘၢၣ်နုၥ်လီၤအပူၤကလံၤမုၢ်လီၤအဃိ,ကီၢ်ပယီၤအပူၤယိၤဒိၣ်ကီၢ်စဲၣ်,ကရ့ၣ်နံၣ်ကီၢ်စဲၣ်,ခၠီကီၢ်စဲၣ်,ကညီကီၢ်စဲၣ်,ပကိကီၢ်ခီဒိၣ်,မါတလ့ကီၢ်ခီဒိၣ်,စကဲကီၢ်ခီဒိၣ်ဒီးမကွ့ကီၢ်ခီဒိၣ်တၢ်လီၢ်တဖၣ်အပူၤမူခိၣ်စူၤထံဒိၣ်ယွၤလီၤ,ဟီၣ်ခိၣ်လၥ်လီၤပှီၢ်ကဲထီၣ်သးအဖီခိၣ်,ကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်ဘၣ်သံဝဲလၢအကထိဒီးအဂၤ(၇)ကလီၢ်ဃၣ်ဃၣ်ဘၣ်သဂၢၢ်ဝဲဒီးထံဒိၣ်ဘၢတၢ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအဃိ,ကမျၢၢ်လၢအသဂၢၢ်ဘၣ်ထံဒိၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီတဖၣ်အံၤလိၣ်ဘၣ်ဝဲတၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤအဂ့ၢ်,(K2C)ဒီး(NUG)လံၥ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤအပူၤပၥ်ဖျါတ့ၢ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. တကီၢ်ခါခဲအံၤ,ထံဂုၤကီၢ်ဂၤအတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤလၢထံပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိတဖၣ်အဂီၢ်အံၤတဟဲဖျါထီၣ်ဝဲဒံးဘၣ်အဃိ,ဟီၣ်ကဝီၤအပူၤပှၤမၤစၢၤတၢ်ဖိတဖၣ်ဘၣ်ဒိးသန့ၤဝဲအသးတစိၢ်တလီၢ်လၢကီၢ်ပူၤကီၢ်ချၢတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤပှၤမၤဘူၣ်တၢ်ဖိတဖၣ်အအိၣ်အသိး,တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤသ့ၣ်တဖၣ်အမဲၥ်ညါ,လၢတၢ်ကသူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်က့ၤတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအဂီၢ်လိၣ်ဘၣ်ဝဲတၢ်မၤစၢၤစ့ၢ်ကီးအဂ့ၢ်,ပၥ်ဖျါဝဲလၢလံၥ်တၢ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤအပူၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. လၢန့ၣ်အမဲၥ်ညါ,တၢ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲထံပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိတဖၣ်အတၢ်မၤစၢၤအံၤကဒုးသ့ၣ်ညါဝဲခၢၣ်စးပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်အသိး,ကဘၣ်အိၣ်ဖျါရှဲရှဲလဲလဲအမဲၥ်ညါ,ကဘၣ်ဆိကမိၣ်န့ၢ်ခဲးဝဲတၢ်လၢပှၤလၢအဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးညီညီသ့ဝဲတဖၣ်အဂီၢ်အသိး,တၢ်မၤစၢၤအံၤသုတကဲထီၣ်တၢ်ကလီကလီတဂ့ၤဒီးကတုၤဃီဆူပှၤလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤတဖၣ်အစုပူၤတုၤလီၤတီၤလီၤအဂီၢ်,ကရဲၣ်သဲကတီၤအီၤလၢအလီၢ်ဘၣ်ကျဲဘၣ်အဂ့ၢ်,(K2C)ဒီး(NUG)ဃ့ထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး,ဒ်သိးယိၤဒိၣ်ကီၢ်စဲၣ်ဟီၣ်ကဝီၤအပူၤကမျၢၢ်လၢသဂၢၢ်ဘၣ်ထံလုၢ်ဘၢတၢ်တဖၣ်ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤအဂီၢ်,တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်က့ၤယိၤဒိၣ်ကီၢ်စဲၣ်ကရၢကီၣ်ကး(RCSS)ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်မၤစၢၤကမံးတံၥ်ကရူၢ်ကရၢဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲစ့ပၥ်ကီၤလၢကီၢ်ပူၤကီၢ်ချၢပှၤဟ့ၣ်မၤစၢၤတၢ်တဖၣ်အဂီၢ်အိၣ်ဝဲအသိး,ကဒုးအိၣ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲတၢ်မၤစၢၤဆီၣ်ထွဲတၢ်ဖံးတၢ်မၤကျိၤကျဲလၢကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ထံဂုၤကီၢ်ဂၤအတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအဂီၢ်,စ့ၢ်ကီးအဂ့ၢ်,ထုးထီၣ်ပၥ်ဖျါလံၥ်ဖဲလါစဲးပထ့ဘၢၣ်(၁၇)သီအနံၤအိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ,လၢတၢ်ဖံးတၢ်မၤဝဲအံၤအပူၤန့ၣ်,ကွဲမုၥ်ဝဲပှၤမၤဘူၣ်တၢ်ဖိတဖၣ်လၢကပၣ်ဃုၥ်ပၣ်ဂီၢ်ဝဲအဂ့ၢ်,(RCSS)စံးဝဲအိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး,သုးကီၣ်ကးအခိၣ်သုးခိၣ်ဒိၣ်စိမ့အီၤလဲၤစ့ၢ်ကီး,ဒ်သိးထံပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိတဖၣ်ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤအဂီၢ်,လၢတၢ်ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢထံဂုၤကီၢ်ဂၤအအိၣ်လၢအဆိအချ့အဂီၢ်,ဂုၢ်ကျဲးစၢးဆဲးကျိးဆဲးကျၢဝဲအိၣ်ဝဲအဂ့ၢ်,စံးတ့ၢ်ဝဲလၢန့ၤပၠ့ၣ်ဒီၤဖဲလါစဲးပထ့ဘၢၣ်(၁၃)သီအနံၤအပူၤအိၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနါက့,တကီၢ်ခါခဲအံၤထံလုၢ်ဘၢတၢ်ကဲထီၣ်ဟီၣ်ကဝီၤတဖၣ်အပူၤ,သုးကီၣ်ကးတဖၣ်အံၤကးတံၥ်ကျဲဒီးဟံကွံၥ်ဝဲပှၤဟးမၤစၢၤတၢ်ကရူၢ်ကရၢဖိလၢအဆၢထၢၣ်လၢနီၢ်ကစၢ်ခီၣ်တဖၣ်အတၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢဟးနီၤလီၤဝဲတဖၣ်အိၣ်ဝဲအဂ့ၢ်,ပှၤမၤစၢၤတၢ်ကရူၢ်ကရၢဖိတဖၣ်စံးဝဲန့ၣ်လီၤ. အပူၤကွံၥ်,သုးပဒိၣ်ပၢတၢ်(၂၀၀၈)နံၣ်အပူၤ(နၣ်ကံၣ်)ကလံၤမုၢ်လီၤကဲထီၣ်သးအဆၢကတီၢ်,ထံဂုၤကီၢ်ဂၤတၢ်မၤစၢၤလၢအဟဲဃီၤဝဲဆူသုးကီၣ်ကးအစုပူၤတဆီတဖၣ်အံၤ,တလဲၤတုၤဝဲဆူကမျၢၢ်လၢအလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤတဖၣ်အအိၣ်ဘၣ်ဒီးထံဂုၤကီၢ်ဂၤတၢ်မၤစၢၤတဖၣ်အံၤသုးကီၣ်ကးဒီးအကရူၢ်ကရၢတဖၣ်က့ၤဆါအီၣ်ကဒါဝဲကဲထီၣ်တ့ၢ်အသးဒံးန့ၣ်လီၤ. ကီၢ်ပယီၤဒီတဘ့ၣ်အပူၤထံလုၢ်ဘၢတၢ်ကဲထီၣ်အသးအဖီခိၣ်ထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်တဖၣ်သဂၢၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်ကီတၢ်ခဲအါမံၤအိၣ်ဝဲဘၣ်ဆၣ်,သုးကီၣ်ကးအံၤတၢ်ဒုးတကဲထီၣ်တအိၣ်ဝဲဘၣ်,ဘၣ်ဆၣ်မၤဝဲကဘီယူၤတၢ်ခးလီၤတၢ်တပယူၥ်ဃီအိၣ်ဝဲအဂ့ၢ်,ဖီၣ်စုကဝဲၤတၢ်ပၢၢ်ဆၢကရူၢ်ကရၢတဖၣ်ထုးထီၣ်ပၥ်ဖျါအိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၈ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်, ခ့ၣ်အဲးစံၣ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကီၢ်သူလ့ၤတၢ်ပၢချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်လၢၢ်ဒိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ဟီၣ်ကဝီၤအပူၤခီဖျိလၢထံဟဲက့ၤဒိၣ်ထီၣ်ကဒါကဒီး(၂)ဘျီတ ဘျီအဃိလၢၢ်ဒိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ပှၤနီၣ်ဂံၢ်(၇)ကလးဘျဲၣ်သဂၢၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်အီၣ်တၢ်အီ,တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်ဂ့ၢ်ကီဒီးကၠိသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဘၣ်ပတုၥ်ဃၥ်ဆိဝဲအဂ့ၢ်လီၢ်ကဝီၤပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါစံးဝဲအသိးသ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တကီၢ်ခါခဲအံၤလၢၢ်ဒိၣ်ကီၣ်ဆၣ်ဟီၣ်ကဝီၤကမျၢၢ်ပှၤလီၢ်ကဝီၤဖိသ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဘၣ်ဝဲထံဒိၣ်နိယွၤတၢ်အိၣ်သးအံၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ်တၢ်(၂)ဘျီတဘျီလံအသိးကတီၢ်အံၤစ့ၢ်ကီးထံဒိၣ်ဒံးဝဲအဖၢမုၢ်အဃိကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဘၣ်ဝဲတၢ်အီၣ်တၢ်အီ,တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဒီးတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤကိၢ်ကိၢ်လၢၤလၢၤအဂ့ၢ်လၢၢ်ဒိၣ်အပှၤကတိၤတၢ်ပၢပဒိၣ်စီၤဝါမုၢ်စံးဝဲဒၣ်ဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ. "အပူၤကွံၥ်တဝီထံဒိၣ်အဃိန့ၣ်ကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်သုးကပၥ်ကွံၥ်ဝဲအသးအိၣ်ဝဲလီၤ. အဃိတၢ်အီၣ်တၢ်အီ,တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်ဂ့ၢ် ကီအိၣ်ဝဲဒီးကၠိနါက့ကတီၤခဲအံၤဘၣ်ပတုၥ်ဆိဃၥ်အီၤမီၤနီၤ. အခဲအံၤဒုတၢ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်န့ၣ်ကမ့ၢ်ဝဲဒၣ်(၂)ဝီတဝီမီၤနီၤ. တက တီၢ်ဃီတၢ်အီတၢ်အီ,တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဒီးတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ကဲထီၣ်ဝဲဒၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီကိၢ်ကိၢ်လၢၤလၢၤလၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ်ထံဒိၣ်ဒံးဝဲအဖၢမုၢ်လီၤဒီးကဆဲးဒိၣ်ဒံးဝဲဆံးအါလဲၣ်န့ၣ်ပတဲတသ့ဘၣ်" အဂ့ၢ်စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်-ကညီတၢ်ကစီၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီးထံဒိၣ်နိယွၤတၢ်အိၣ်သးဝဲအံၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ်(၂)ဘျီတဘျီကမျၢၢ်အတၢ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဝဲဒၣ်ဒီးကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ်ဒူသဝီ(၁၁၄) ဖျၢၣ်,ဟံၣ်ခိၣ်ခဲလၢၥ်(၁၀၀၀၀)ဘျဲၣ်ဒီးပှၤနီၣ်ဂံၢ်ခဲလၢၥ်(၇၀၀၆၈)ဂၤသ့ၣ်တဖၣ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒၣ်ထံဒိၣ်နိယွၤတၢ်ကဲထီၣ်အသးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤဂ့ၢ်လၢၢ်ဒိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတၢ်ပၥ်ဖျါပူၤအသိးသ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢန့ၣ်အမဲၥ်ညါထံဒိၣ်တဘျီညါအံၤန့ၣ်ထံဟဲဒိၣ်ထီၣ်အါန့ၢ်ဒံးဝဲအပူၤကွံၥ်တဘျီအဃိကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဘၣ်ဝဲတၢ်ကီတၢ်ခဲအကလုၥ်ကလုၥ်အသိးလၢတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤအသနၢၣ်တကပၤန့ၣ်အိၣ်ဒၣ်ဝဲလီၢ်ကဝီၤကညီဂ့ၢ်ဝီအူတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤကရူၢ်ပၥ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသးဒီးမၤစၢၤဝဲပှၤကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်ပဒိၣ်စီၤဝါမုၢ်စံးအါထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိးလၢၢ်ဒိၣ်ကီၢ်ဆၣ်ဟီၣ်ကဝီၤအပူၤဘၣ်ထွဲဒီးကမျၢၢ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဝဲထံဒိၣ်နိယွၤတၢ်ကဲထီၣ်အသးအံၤန့ၣ်စးထီၣ်လၢလါယူၤလံအတီၢ်ပူၤန့ၣ်တဘျီဒီးတလါအံၤလါစဲးပထ့ဘၢၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်တဘျီခဲလၢၥ်ခံဘျီလံအသိးထံဒိၣ်ဘၢကွံၥ်ဝဲချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်ကမျၢၢ်တၢ်သူၣ်အီၣ်ဖျးအီၣ်စံၥ်ပှဲၤ(၆၁၇၀၀)အ့ကၢၢ်ဒီးဘုသံကွံၥ်ဝဲ(၄၆၇၀၀)အ့ကၢၢ်အဂ့ၢ်လီၢ်ကဝီၤပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါစံးဝဲအသိးသ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၈ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်, ခ့ၣ်အဲးစံၣ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်(သုးက့ ၁) ဘံလ့ကီၢ်ဆၣ်အပူၤ ပယီၤသုးလၢအိၣ်လ့က့ၣ်သုးကလၢၤတဖၣ်အံၤ လၢကဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤအသုးကလၢၤအဂီၢ်န့ၣ် ဃ့၀ဲဒၣ်သ့ၣ်၀ၣ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢပှၤသ၀ီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အအိၣ်ဒီး ဘၣ်ဆၣ်တုၤခဲအံၤတၢ်တလဲၤဟ့ၣ်၀ဲဒံးဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲတလါအံၤလါစဲးပထ့ဘၢၣ်ထီၣ်အံၤန့ၣ် ပယီၤသုးလၢအိၣ်လ့က့ၣ်သုးကလၢၤတဖၣ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်ကတ့ဂ့ၤထီၣ်ဘှီ ဂ့ၤထီၣ်က့ၤအသုးကလၢၤတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဒီးကဂၢၤထီၣ်က့ၤအဂၢၤဒူၣ်လၢအဟးဂီၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဂီၢ်န့ၣ် ဃ့၀ဲဒၣ် သ့ၣ်အဘိ(၁၀၀)ဒီး၀ၣ်အဘိ(၁၀၀)လၢသ၀ီဖိအအိၣ်ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလီၢ်က၀ီၤပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဟ့ၣ်ပှၤသ၀ီဖိအခွဲး လၢကဟ့ၣ်၀ဲဘၣ်အဃိ တုၤလၢခဲအံၤတၢ်တလဲၤဟ့ၣ်၀ဲဒံးဘၣ် အဂ့ၢ်န့ၣ် လီၢ်က၀ီၤပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ. ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်...

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၇ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်, ခ့ၣ်အဲးစံၣ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကီၢ်သူလ့ၤတၢ်ပၢတီအူကီၢ်ရ့ၣ်သုးက့(၂)ဟီၣ်ကဝီၤအပူၤစးထီၣ်ဖဲတလါအံၤလါစဲးပထ့ဘၢၣ်ထီၣ်အဆၢကတီၢ်ခီဖျိလၢ ထံဒိၣ်နိယွၤအဃိ(KECD)ဖီလၥ်တၢ်မၤလိကၠိတစှၤန့ၢ်(၅)ဖျၢၣ်ဒီးပှၤကၠိဖိနီၣ်ဂံၢ်ခဲလၢၥ်ထီၣ်ဘးလၢအဂၤ(၁၀၀၀)ဃၣ်ဃၣ်ဘၣ်ပတုၥ်ကွံၥ်ဝဲတၢ်မၤလိလၢတစိၢ်တလီၢ်အဂ့ၢ်လီၢ်ကဝီၤကူၣ်သ့အပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါစံးဝဲန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢတီအူကီၢ်ရ့ၣ်ဟီၣ်ကဝီၤအပူၤတၢ်စူၤအါဒီးထံဒိၣ်နိယွၤအဃိပရဲလိၥ်ကျိထံဟဲထီၣ်ဝဲတပယူၥ်ဃီအမဲၥ်ညါတၢ်ပျၢ်ဟးထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲထံတမၢၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ်အဃိမၤဘၣ်ဒိဝဲဒၣ်တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အတၢ်လဲၤတရံးသးဒီးပှၤကၠိဖိလၢ(၁၀၀၀)ဃၣ်ဃၣ်ဘၣ်ပတုၥ်ကွံၥ်ဝဲတၢ်မၤလိမၤဒိးတစိၢ်တလီၢ်အဂ့ၢ်တီအူကီၢ်ရ့ၣ်ကူၣ်သ့ဝဲၤကျိၤခိၣ်ပဒိၣ်စီၤဟဲစိစံးဝဲဒၣ်ဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ. "ကၠိလၢအထီၣ်တသ့သ့ၣ်တဖၣ်ပမၢတုၥ်ဃၥ်အီၤလီၤ. ကတီၢ်အံၤခီဖျိလၢကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဝဲထံဒိၣ်နိယွၤအဃိတၢ် ဟးထီၣ်က့ၤလီၤတသ့အဖီခိၣ်န့ၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးလၢတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အတၢ်လဲၤတရံးအသးမီၤနီၤ.ပှၤကၠိဖိအနီၣ်ဂံၢ်ဒုကဘၣ်လၢ(၁၀၀၀)ဃၣ်ဃၣ်ညါမီၤနီၤ. တၢ်အံၤပတဲလၢပဟီၣ်ကဝီၤတခါလီၤမီၤနီၤ, မ့မ့ၢ်လၢခူပူၤဝ့ၢ်ပူၤခီန့ၣ်အိၣ်ဝဲဖးအါညါ "အဂ့ၢ်စံးဘၣ် ခ့ၣ်အဲးစံၣ်-ကညီတၢ်ကစီၣ်န့ၣ်လီၤ. (KECD)ဖီလၥ်ကၠိလၢအဘၣ်တၢ်ပတုၥ်ကွံၥ်ဝဲတၢ်မၤလိခီဖျိထံဒိၣ်နိယွၤအဃိအံၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ(နိၣ်ကညီကၠိ,မၤန့ၢ်ကီၢ်ဒၢကၠိ,လ့တံၥ်ကၠိ,တယးလူၢ်ကၠိ,တီကိကၠိ,က့သ့ၣ်ဒၢကၠိဒီးထံကၢ်ဒၢ)ကၠိသ့ၣ်တဖၣ်ဒီးပှၤကၠိဖိနီၣ်ဂံၢ်ခဲလၢၥ်ကထီၣ်ဘးလၢအဂၤ(၁၀၀၀)ဘျဲၣ်ဃၣ်ဃၣ်အသိးကၠိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအါဒၣ်တက့ၢ်အိၣ်ဝဲလၢထီတထူၣ်ကီၢ်ဆၣ်ဟီၣ်ကဝီၤအပူၤအဂ့ၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢန့ၣ်အမဲၥ်ညါမ့ၢ်လၢထံဒိၣ်နိယွၤအိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်ဒ်အံၤအဖီခိၣ်အဃိကဲထီၣ်ဝဲဒၣ်တၢ်ဟးဂူၥ်ဟးဂီၤ,တၢ်သံတၢ်ပှၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ် သ့ၣ်ညါဘၣ်အသိးလၢတၢ်သံတပှၢ်အကျါပၣ်ဃုၥ်စ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်ဒီးမၤန့ၢ်ကီၢ်ဒၢတီၤခၢၣ်သးကၠိဖိမုၣ်(၂)ဂၤလၢအမ့ၢ်ဝဲပှၤတီၤဖုၣ်ကၠိဖိအဂ့ၢ်စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ်တၢ်မၤလိကၠိလၢအဘၣ်တၢ်ပတုၥ်ကွံၥ်ဝဲခီဖျိထံဒိၣ်နိယွၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်တုၤဒၣ်လဲၥ်လၢထံမ့ၢ်က့ၤလီၤကဒါက့ၤဝဲဒၣ်ဘၣ်ဆၣ်လၢတၢ်ကလဲၤတရံးက့ၤဝဲကၠိအံၤအဂီၢ်ကကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်ဘၣ်ဝဲကၠိတၢ်ပီးတၢ်လီဒီးလံၥ်လဲၢ်သ့ၣ်တဖၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲကအိၣ်ဝဲအဃိလိဘၣ်ဝဲဒၣ်ပပှၤကလုၥ်ကညီဖိကိးဂၤဒဲးအတၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဒီးအတၢ်မၤစၢၤဆီၣ်ထွဲအဂ့ၢ်ပဒိၣ်စီၤဟဲန့ၢ်စံးအါထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. "ထံဒိၣ်အဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်တၢ်ပိၥ်ထွဲထီၣ်သးအိၣ်ဝဲအါမးလီၤ. တနီၤနီၤန့ၣ်ဟံၣ်ဃီဘၣ်လီၤထွံကွံၥ်ဝဲဒီးတနီၤနီၤန့ၣ်ကၠိလံၥ်လဲၢ်ပီးလီလၢ ကက့ၤသိၣ်လိတၢ်အဂီၢ်တၢ်လိၣ်ဘၣ်ကအိၣ်ဝဲမီၤနီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိးတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢတၢ်အီၣ်တၢ်အီတကပၤစ့ၢ်ကီးကအိၣ်ဝဲလီၤ. အဃိ န့ၣ်ပဆၢမုၢ်လၢ်လၢပပှၤကလုၥ်ကညီဖိသ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်သ့ကဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤဘၣ်ဝဲအပှၤကလုၥ်တဂၤလၢအသနၢၣ်ဒၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. "အဂ့ၢ် စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်-ကညီတၢ်ကစီၣ်န့ၣ်လီၤ. တီအူကီၢ်ရ့ၣ်ဟီၣ်ကဝီၤအပူၤအပူၤကွံၥ်နံၣ်ထံဒိၣ်နိယွၤတၢ်ကဲထီၣ်အသးအိၣ်ဝဲဘၣ်ဆၣ်သနါက့လၢစှၤသီအတီၢ်ပူၤထံက့ၤလီၤကဒါက့ၤဝဲဒၣ်လီၤအဂ့ၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်အသိးတနံၣ်အံၤထံဒိၣ်နိယွၤကဲထီၣ်အသးအံၤန့ၣ်ထီၣ်ဘးလၢတနွံဃၣ်ဃၣ်အတီၢ်ပူၤလံဒီးတုၤလၢခဲအံၤဒၣ်လဲၥ်ထံအိၣ်ဒံးဝဲအဖၢမုၢ်လီၤအဂ့ၢ်လီၢ်ကဝီၤအပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါစံးဝဲအသိးသ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၇သီ, ၂၀၂၄နံၣ်, ခ့ၣ်အဲးစံၣ် ဖုအ့သံးဒီးအပှၤလၢနုၥ်လီၤအိၣ်ဆိးဝဲဖဲကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ကၣ်ခၠါနၣ်ဘူရံၤသ့ၣ်ပှၢ်တၢ်လီၢ်အပူၤတဖၣ်အံၤ,အပူၤကွံၥ်လါစဲးပထ့ဘၢၣ်(၁၂)သီအနံၤအပူၤ,ကၠီၣ်တဲၣ်သ့ၣ်ပှၢ်ခိၣ်နၢ်ဒီးပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်နုၥ်လီၤဖီၣ်ဝဲအဝဲသ့ၣ်ဒီးလိၥ်ကွီၢ်အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်လၢတၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်သ့ၣ်(၃)ထံၣ်အဂ့ၢ်,ကၣ်ခၠါနၣ်ဘူရံကၠီၣ်တဲၣ်တၢ်ကစီၣ်ပၥ်ဖျါဝဲဖဲအပူၤကွံၥ်လါစဲးပထ့ဘၢၣ်(၁၂)သီအနံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်သ့ၣ်(၃)ထံၣ်လၢကၠီၣ်တဲၣ်သ့ၣ်ပှၢ်ခိၣ်နၢ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်လိၥ်ကွီၢ်ဝဲဖုအ့သံးဒီးအပှၤတဖၣ်အံၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ(၁)တၢ်မၤဟးဂီၤမၤလီၤတူၢ်ပှၢ်ပူၤဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ,(၂)တၢ်နုၥ်လီၤအိၣ်ဆိးလၢကၠီၣ်တဲၣ်ပူၤလၢတဖိးမံသဲစး,(၃)တၢ်မၤဟးဂီၤသ့ၣ်ပှၢ်ဝၣ်ပှၢ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲသ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်,ကၠီၣ်တဲၣ်တၢ်ကစီၣ်ပၥ်ဖျါဝဲန့ၣ်လီၤ. ဒ်ကၠီၣ်တဲၣ်ထံကီၢ်အကွီၢ်မ့ၣ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီတၢ်ဘျၢအိၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်,တၢ်လိၥ်ကွီၢ်တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်သ့ၣ်(၃)ထံၣ်အံၤ,မ့ၢ်ဝဲတၢ်မၤကမၣ်ကွီၣ်မ့ၣ်သဲးစးဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်ဘျၢနီၣ်ဂံၢ်(၁၉),(၆၄),(၇၂)သ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်,ပၥ်ဖျါစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်လၢကၠီၣ်တဲၣ်တၢ်ကစီၣ်အပူန့ၣ်လီၤ. လၢန့ၣ်အမဲၥ်ညါ,ဖုအ့သံးဒီးအပှၤတဖၣ်အံၤအိၣ်ဝဲဒီးအစုကဝဲၤလၢကဒီသဒၢလီၤအနီၢ်ကစၢ်သးဒ်အမ့ၢ်,ကျိ,ဒီ,ဃဲၥ်,ဆ့ကၤတၢ်ဒီသဒၢ,ထးပျံၤ,စဲးကတိၤတၢ်ဃုၥ်ဒီးတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်တၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်အသိး,သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်ဝဲအဟံၣ်အဃီအဒဲလၢသ့ၣ်ပှၢ်အပူၤအံၤအမဲၥ်ညါ,အိၣ်ဝဲဒီးတၢ်သကဲးပဝးလၢအအၢတဖၣ်စ့ၢ်ကီးအဃိမ့ၢ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢကမျၢၢ်လီၢ်ကဝီၤဖိလၢအိၣ်ဆိးဖဲအဘူးတဖၣ်အဂီၢ်အဂ့ၢ်,ကၠီၣ်တဲၣ်တၢ်ကစီၣ်ပၥ်ဖျါဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ,တကီၢ်ခါခဲအံၤလၢတၢ်ကဆဲးဖီၣ်ထီၣ်တၢ်မူးတၢ်ရၢ်ဆူညါတပတီၢ်အဂီၢ်,ကၠီၣ်တဲၣ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်က့ၤကိးဖီၣ်ကတီၤဃၥ်အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤတၢ်ဆဲးကျိးတအိၣ်ဝဲဒီးပှၤကညီဖိလၢအအိၣ်ဖဲကၣ်ခၠါနၣ်ဘူရံၤဟီၣ်ကဝီၤပူၤတဖၣ်ဘၣ်အဃိ,တၢ်တဒိးန့ၢ်တဲသကိးတၢ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်အဂ့ၢ်,ကညီသးစၢ်လၢအိၣ်ကၣ်ခၠါနၣ်ဘူရံအပူၤတဂၤစံးဝဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲလၢ“ပှၤဖီၣ်အဝဲသ့ၣ်ဝံၤပှၤက့ၤကိးတဘျီပတနၢ်ဟူအပရၢနီတမံၤလၢၤဘၣ်,ပအိၣ်ဘူးလိၥ်သးနါက့အသုတၢ်ဆဲးကျိးတအိၣ်အဃိ,ပဃုသ့ၣ်ညါနါက့တန့ၢ်ဘၣ်,အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်တဖီၣ်လိၥ်စုဒီးယိၤဘၣ်အမဲၥ်ညါမၤကမၣ်ဝဲကၠီၣ်တဲၣ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီတၢ်အါမံၤအဃိ,တၢ်ဂ့ၢ်အဘံဘူသးအါမံၤအဃိန့ၣ်,အခဲအံၤယနီၢ်ကစၢ်တဂၤယဆိမိၣ်လၢဖဲပှၤသမံသမိးအဆၢကတီၢ်ပှၤကပံးဃၥ်တၢ်ကစီၣ်မီၤနီၤမ့တုၤလၢတၢ်သမံသမိးဝံၤမးဒၢးကဟ့ၣ်ဝဲတၢ်ကမၣ်ဒ်လဲၣ်ကဒုးလီၤဝဲဃိၣ်ပှဲၤနံၣ်လဲၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဒုကဘၣ်ပၥ်ဖျါထီၣ်ဝဲလီၤ”အဂ့ၢ်စံးဝဲန့ၣ်လီၤ. တကတီၢ်ဃီ,ဖုအ့သံးဒီးအပှၤလၢကၠီၣ်တဲၣ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါဖီၣ်ဃၥ်ဝဲတဖၣ်အံၤအနီၢ်ဂံၢ်အိၣ်ဝဲ(၃၂)ဒီးပှၤ(၃၂)ဂၤအကျါပၣ်ဃုၥ်ဝဲပိၥ်မုၣ်အဂၤ(၁၀)ဒီးဖိသၣ်(၉)ဂၤန့ၣ်လီၤ.ဒီးဖုအ့သံးဒီးအပှၤတဖၣ်အံၤန့ၣ်ကၠီၣ်တဲၣ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢအိၣ်ဝဲဒီးအနီၢ်ကစၢ်ထံကီၢ်ခိၣ်ဂီၤလၢအနီၢ်ကစၢ်တ့ထီၣ်မၤထီၣ်ဝဲတမံၤစ့ၢ်ကီးအဂ့ၢ်,သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး,ဖဲအပူၤကွံၥ်(၂၀၂၂)နံၣ်အပူၤန့ၣ်ဖုအ့သံးလၢကၠီၣ်တဲၣ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါဖီၣ်ဃၥ်ဝဲခဲအံၤတဂၤအံၤ,အမံၤဟူထီၣ်တ့ၢ်ဝဲလၢဃ့ဝဲစ့(၅၀၀၀)ဘးဆူပှၤလၢနၥ်န့ၢ်အီၤတဖၣ်အအိၣ်ဒီးတ့န့ၢ်ဝဲတၢ်ဂီၤခိၣ်လၢတၢ်တပၥ်ပနီၣ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲအသိး,လံၣ်အီၣ်လီအီၣ်စံးဝဲလၢတၢ်ဂီၤလၢတ့ဝဲအံၤတၢ်ဟးထီၣ်ဟးလီၤဝဲထံကီၢ်အဘ့ၣ်(196)ဘ့ၣ်န့ၣ်ဝဲအဂ့ၢ်,ကဲထီၣ်တ့ၢ်အသးဒံးအိၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၇ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်, ခ့ၣ်အဲးစံၣ် လၢခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်(သုးက့ ၅)ဟီၣ်က၀ီၤပူၤ စးထီၣ်ဖဲတလါအံၤ လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ထီၣ်အံၤ ခီဖျိတၢ်စူၤထံဒိၣ်ဃိၣ်ယွၤလၢတၢ်လီၢ်တဘျုးတီၤအဃိ ပှၤကမျၢၢ်အဟံၣ်အဃီဒဲတၢ်သူၣ်ထီၣ်လီၤဘၢဟးဂူၥ် ဟးဂီၤ၀ဲဒၣ်အိၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် လီၢ်က၀ီၤပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါစံး၀ဲန့ၣ်လီၤ. တနံၣ်အံၤတၢ်စူၤအါဒီးခီဖျိဃိၣ်လိၥ်ကျိအံၤထံဒိၣ်အါန့ၢ်အပူၤကွံၥ်နံၣ်အဃိဒူသ၀ီဟံၣ်,ဒဲတၢ်သူၣ်ထီၣ်လၢအိၣ်ထံကျိကပၤ တဖၣ်ဘၣ်လီၤဘျၢ၀ဲလၢထံကျါပၥ်ဖှိၣ်ခဲလၢၥ်ကအိၣ်လၢ(၅၀၀)ဃၣ်ဃၣ်ညါဒီးဒ်န့ၣ်အသိးတၢ်ဟးဂူၥ်ဟးဂီၤစ့ၢ်ကီး အိၣ်၀ဲအဂ့ၢ်န့ၣ် (သုးက့ ၅)ပှၤကတိၤတၢ်ပၢ သုးခိၣ်ဒိၣ်ဂီၢ်ဂ့ၢ် စီၤကျၢၤဒိၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ. “ခဲအံၤလၢမုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်(သုးက့ ၅)ဟီၣ်က၀ီၤပူၤန့ၣ်ခီဖျိတၢ်စူၤအါအဃိထံဒိၣ်ဃိၣ်ယွၤအိၣ်၀ဲဒၣ်.ဘၣ်ဆၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိ ဘၣ်ထံးန့ၣ်အိၣ်အါ၀ဲဒၣ်လၢဃိၣ်လိၥ်တြီၤတကပၤန့ၣ်မီၤနီၤ.ဃိၣ်လိၥ်ကျိန့ၣ်ဒိၣ်အါန့ၢ်ဒံးနံၣ်လၢအပူၤကွံၥ်ကိးမုၢ်နံၣ်ဒဲး...

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၆သီ, ၂၀၂၄နံၣ်, ခ့ၣ်အဲးစံၣ်, ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢ,တးကီၢ်ရ့ၣ်မဲဆီးဝ့ၢ်ဟီၣ်ကဝီၤအပူၤ,အပူၤကွံၥ်မဟါတနွံလါစဲးပထ့ဘၢၣ်အပူၤ,ကၠီၣ်တဲၣ်ဟီၣ်ကဝီၤပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်နုၥ်လီၤသမံသမိးဝဲတၢ်လၢတးကီၢ်ရ့ၣ်ခီကီၢ်ကၠိတဖၣ်အိၣ်ဝဲအဂ့ၢ်,ခီကီၢ်ကူၣ်သ့ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်စံးဝဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်နုၥ်လီၤသမံသမိးဝဲတၢ်လၢခီကီၢ်ကၠိတဖၣ်အပူၤအံၤန့ၣ်ဒ်ကၠီၣ်တဲၣ်ကူၣ်သ့ခိၣ်နၢ်ဒိၣ်ထီလၢတၢ်ဖီခိၣ်တဖၣ်အတၢ်နဲၣ်လီၤအိၣ်ဝဲအသိးဟီၣ်ကဝီၤပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်သမံသမိးဝဲကၠိတဖၣ်အတၢ်သူၣ်ထီၣ်က့ၢ်ဂီၤဒီးတၢ်လူၤပိၥ်ထွဲတၢ်သူၣ်ထီၣ်ကၠိတၢ်သိၣ်တၢ်သီတၢ်ဘျၢမ့ၢ်အအိၣ်ဧါတအိၣ်ဘၣ်ဧါအဂ့ၢ်,ကီၢ်ပယီၤခီကီၢ်ကူၣ်သ့ပှၤမၤတၢ်ဖိကမံးတံၥ်(Burmese Migrant Worker’s Education Committee- BMWEC)ပှၤနဲၣ်တၢ်သရၣ်မုၣ်နီၢ်ဆၣ်အဲၣ်စ့ဖိစံးဝဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲလၢ“ခီကီၢ်ကၠိလၢအိၣ်ဖဲထံဆၢကီၢ်ဆၢတဖၣ်အံၤခဲလၢၥ်န့ၣ်,ဟီၣ်ကဝီၤပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်ဒုဆှၢထီၣ်ပဂ့ၢ်ပကျိၤအိၣ်ဝဲလီၤ.အဃိန့ၣ်တးကီၢ်ရ့ၣ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်ဟဲလီၤသမံသမိးဝဲကၠိသ့ၣ်တဖၣ်လီၤ.ဒီးအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤသမံသမိးဝဲကၠိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဒ်သိးကၠိတဖျၢၣ်အက့ၢ်အဂီၤလၢအကြၢးအိၣ်ဝဲန့ၣ်မ့ၢ်အအိၣ်ဧါ,အခီပညီန့ၣ်ကၠိအံၤမ့ၢ်အနီၢ်တယၢ်တၢၣ်,ကၠီၣ်တဲၣ်စီၤပၤအဂီၤ,ကၠိတၢ်ကဆှဲကဆှီ,ဒီးကၠိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤမ့ၢ်အအိၣ်လီၤဖးအသးဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါစ့ၢ်ဧါ,မ့ၢ်အဘၣ်ထွဲဒီးထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်မၤတဖၣ်ဧါ,တကးဘၣ်မ့ၢ်အပူၤဖျဲးဒီးတၢ်မူၤတၢ်ဘှီးတၢ်မၤဆါကသံၣ်ကသီသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ဧါ,မ့ၢ်ဝံၤန့ၣ်ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ကၠိဖိအနီၢ်ဂံၢ်နီၢ်ဒွးအသိးန့ၣ်,မ့ၢ်အတၢ်ဘၣ်လိၥ်သးစ့ၢ်ဧါသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အဂ့ၢ်”စံးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢန့ၣ်အမဲၥ်ညါ,တၢ်သမံသမိးဝဲတးကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤခီကီၢ်ကၠိတဖၣ်အံၤန့ၣ်,ကပၣ်ဃုၥ်ဝဲဒီးကၠိလၢအဖိးမံသဲစးဒီးနုၥ်လီၤလၢ(Migrant Educational Coordination Center MECC)စရီအပူၤသ့ၣ်တဖၣ်အသိး,ကၠိလၢတဖိးမံသဲစးဘၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးကၠီၣ်တဲၣ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်ကနုၥ်လီၤသမံသမိးစ့ၢ်ကီးဝဲအဂ့ၢ်,(BMWEC)ပၥ်ဖျါဝဲအစိၤရှၢၣ်မံးဒံးယၢၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. တကီၢ်ခါခဲအံၤ(BMWEC)အစုတီဖီလၥ်ခီကီၢ်ကၠိအိၣ်ဝဲအဖျၢၣ်(၃၀)အကျါ,တၢ်နုၥ်လီၤသမံသမိးဝဲကၠိတနီၤဝံၤဝဲလံဘၣ်ဆၣ်အိၣ်တ့ၢ်ဒံးဝဲတနီၤအဃိ,ဒ်ခိၣ်နၢ်ဒိၣ်ထီလၢထးတဖၣ်အတၢ်နဲၣ်လီၤအသိးန့ၣ်,လၢကပၥ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ်ဒီးကၠီၣ်တဲၣ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါလၢဟဲသမံသမိးတၢ်တဖၣ်အံၤအဂီၢ်,(BMWEC)ဆီၣ်တခူထီၣ်ဝဲအစုတီၤဖီလၥ်ကၠိတဖၣ်အကၠိခိၣ်ဒီးပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်လၢကအိးထီၣ်ကၠိကိးနံၤဒီးတူၢ်လိၥ်သမံသမိးအသးအဂ့ၢ်,ပၥ်ဖျါဝဲလၢအစိၤရှၢၣ်မံးဒံးယၢၣ်အပူၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. တကတီၢ်ဃီ,တနံၤအံၤလါစဲးပထ့ဘၢၣ်(၁၆)သီဂီၤခီအနံၤအပူၤ,ကၠီၣ်တဲၣ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်နုၥ်လီၤသမံသမိးဝဲကွဲၢ်ကဘီကၠိသရၣ်(သရၣ်မုၣ်)ဃုၥ်ဒီးကၠိဖိတဖၣ်အနီၢ်ဂံၢ်နီၢ်ဒွးအိၣ်ဝဲဒီးသံကွၢ်သံဒိးမၤနီၣ်မၤဃါဟံးန့ၢ်ဝဲကၠိအဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဒီးဟံးန့ၢ်ဝဲကၠိခိၣ်အဂ့ၢ်အကျိၤအလံၥ်လဲၢ်လၢအသူဝဲဖဲအအိၣ်ဆိးလၢကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်ပူၤတဖၣ်အိၣ်ဝဲအဂ့ၢ်,ကွဲၢ်ကဘီကညီတီၤထီကၠိ,ကၠိခိၣ်သရၣ်စီၤကၠီၤချ့ဆူစံးဝဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲလၢ“ဖဲပကၠိအံၤန့ၣ်အဝဲသ့ၣ်ဟဲသမံသမိးဝဲဖိဒံဖိသၣ်စရီ,ကၠိသရၣ်သရၣ်မုၣ်စရီ,ကၠိအိၣ်သူၣ်လီၤသးပှဲၤနံၣ်လဲၣ်ဃုၥ်ဒီးကၠိခိၣ်အဖီၣ်လံၥ်လဲၢ်တၢ်ဂီၤမနုၤလဲၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဝံၤ,ဒိဃုၥ်ဝဲတၢ်ဂီၤတဖၣ်အိၣ်ဝဲလီၤ.အဝဲသ့ၣ်ဟဲဝဲ(၃)ဂၤလီၤ.ဟဲန့ၣ်တကိးထံၣ်ဝဲကၠိဖိကၠိသရၣ်သရၣ်မုၣ်ကိးဂၤဘၣ်,ကိးထံၣ်ဝဲထဲကၠိခိၣ်တဂၤလီၤ.အခဲအံၤန့ၣ်ယနီၢ်ကစၢ်တဂၤယဆိမိၣ်လၢအဝဲသ့ၣ်ကဟဲဟံန့ၢ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤစရီသ့ၣ်တဖၣ်ဝံၤ,ကဟဲကဒီးဝဲလၢခံတဘျီကဒီးမီၤ.နါက့ပတဲလီၤတံၢ်တသ့ဘၣ်,ပဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ကတီၤပသးထီဘိလီၤ.”အဂ့ၢ်စံးဝဲန့ၣ်လီၤ. ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်တးကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤခီကီၢ်ကၠိတဖၣ်အံၤ,ခဲလၢၥ်အိၣ်ဝဲအဖျၢၣ်(၆၃)ဒီးပှၤကၠိဖိခဲလၢၥ်အိၣ်ဝဲအဂၤ(၂၀၀၀၀)န့ၣ်လီၤ.ဒီးကၠိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤမ့တမ့ၢ်ဒံးဝဲကၠိလၢအဖိးမံသဲစးဒံးဘၣ်,ဘၣ်ဆၣ်ဘၣ်အိၣ်ဝဲလၢကၠီၣ်တဲၣ်(Register-List)အတၢ်မၤနီၣ်မၤဃါအပူၤအဂ့ၢ်,သ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်ခီကီၢ်ကူၣ်သ့ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်စံးဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး,တးကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤခီကီၢ်ကၠိလၢတနုၥ်လီၤလၢကၠီၣ်တဲၣ်(Register...

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၆ သီ, ၂၀၂၄ နံၣ်, ခ့ၣ်အဲးစံၣ် လါလၢကဟဲလါအီးကထိဘၢၣ် ၅ သီလၢလီၤဘၣ်ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ကၠိသရၣ်/မုၣ်မုၢ်နံၤအဖီခိၣ်အံၤန့ၣ် ဒ်သိးကၠိဖိတဖၣ်ကသ့ ပၥ်လုၢ်ပၥ်ပှ့ၤ,စံးဘျုးစံးဖှိၣ်မၤလၤကပီၤ၀ဲကၠိသရၣ်/မုၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်ကညီကၠိဖိပှၥ်ဘျးစဲကရူၢ်(KSNG)တီခိၣ်ရိၣ်မဲဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ပြၢတခါလၢပှၤကၠိဖိအဂီၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ပြၢလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ကၠိသရၣ်/မုၣ်မုၢ်နံၤဆၢက့ၤအဖီခိၣ်အံၤန့ၣ် တၢ်ကွဲမုၥ်၀ဲကညီကၠိဖိဒီးသူၣ်ဘီၣ်သးစၢ်တဖၣ်လၢ ကဟ့ၣ်ထီၣ်အတၢ်လဲၤခီဖျိ,တၢ်ထံၣ်,တၢ်ဆိကမိၣ်လၢတၢ်ပြၢဘျီ၀ဲအံၤဒီးတၢ်ပြၢတဘျီအံၤတၢ်နီၤဖးလီၤ၀ဲခံကလုၥ် အဂ့ၢ်န့ၣ် (KSNG)စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်ပြၢဘျီ၀ဲအံၤတၢ်နီၤဖးလီၤအီၤအကလုၥ်ခံကလုၥ်ဒ်အမ့ၢ်တၢတကလုၥ်န့ၣ်လၢတၢ်ဂီၤမူအံၤတဆီ တၢ်ကသံဒိးသံကွၢ် ဘၣ်ဃး ကၠိသရၣ်/မုၣ်အဂ့ၢ်လၢ တၢ်သံကွၢ် ၄ ဖျၢၣ် ဒီး ခံကလုၥ်တကလုၥ်န့ၣ် တၢ်ကွဲးပြၢထါ...

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၅သီ, ၂၀၂၄နံၣ်, ခ့ၣ်အဲးစံၣ်, ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်,ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ,သုးက့(၅)မုၢ်ြတီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်အံတူၢ်ထၣ်ကီၢ်ပူၤကညီဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲကဝီၤအံၤ,အပူၤကွံၥ်လါစဲးပထ့ဘၢၣ်(၁၃)သီအနံၤအပူၤ,တၢ်စူၤအါဝဲဒီးဃိၣ်လိၥ်ကျိထံဒိၣ်ထီၣ်ဝဲအဃိဒဲကဝီၤအပူၤ,ကမျၢၢ်ဟံၣ်အဖျၢၣ်(၃၀၀)ဘျဲၣ်ဘၣ်ဟးဂီၤကွံၥ်ဝဲအဂ့ၢ်,ကညီတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤတၢ်မုၥ်တၢ်ခုၣ်ပှၥ်ဘျးစဲ(KPSN)ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်စံးဝဲန့ၣ်လီၤ. ဃိၣ်လိၥ်ကျိထံဒိၣ်ထီၣ်နုၥ်လီၤလုၢ်ဘၢဝဲဒဲကဝီၤအပူၤဟံၣ်လၢအိၣ်ဘူးဒီးထံကျိနံၤတဖၣ်အဃိဟံၣ်တဖၣ်လီၢ်ပှီၢ်ဝဲတစှၤန့ၣ်အဖျၢၣ်(၃၀၀)ဘၣ်အိၣ်ဝဲဒီး,တကီၢ်ခါခဲအံၤဒ်သိးကဒိးန့ၢ်ဟံၣ်လီၢ်ပှီၢ်အနီၢ်ဂံၢ်နီၢ်ဒွးဒီးကမျၢၢ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးစရီလီၤတံၢ်လီၤဆဲးအဂီၢ်,ဒဲကဝီၤပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါသမံသမိးမၤလီၤတံၢ်ဝဲအဖၢမုၢ်လီၤအဂ့ၢ်,ကညီတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤတၢ်မုၥ်တၢ်ခုၣ်ပှၥ်ဘျးစဲ(KPSN)မံးဒံးယၢၣ်မူဒါခိၣ်စီၤအဲၣ်ဒိၣ်ဝါစံးဝဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲလၢ“ဃိၣ်လိၥ်ကျိအံၤလီၤဆီဒၣ်တၢ်ထံမ့ထီၣ်တုၤလၢဟံၣ်ပူၤဘျီလံန့ၣ်ဟံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဟးဂီၤလီၤပှီၢ်တကးဘၣ်ဟံၣ်လၢအမ့တလီၤပှီၢ်ဘၣ်ပူၤဖျၢၣ်ပူၤဖျၢၣ်တခီန့ၣ်အပူၤအိၣ်ထဲကပံးလဲလဲလီၤ.ကပံးန့ၣ်တီၣ်ရးမး,အဃိန့ၣ်ပှၤဘၣ်မၤပျီက့ၤအီၤဖးနးညါန့ၣ်လီၤ.ခဲခဲအံၤန့ၣ်ထံဒိၣ်ထီၣ်တဘျီဟံၣ်လၢအိၣ်ဘူးဒီးထံနံၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဒုထံနုၥ်ဘၢတဘျီပကွၢ်လၢဟီၣ်ကဝီၤတၢ်အိၣ်သးန့ၣ်လီၤပှီၢ်ဝဲကအိၣ်ဝဲလၢ(၃၀၀)ဘျဲၣ်(၄၀၀)ညါ,ခဲအံၤဒဲကဝီၤခိၣ်ဟးမၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဝဲဟံၣ်ဟးဂီၤဝဲအနီၢ်ဂံၢ်အဖၢမုၢ်လီၤ.ဒီးဒ်န့ၣ်အသိး,လၢကမျၢၢ်တၢ်သံတၢ်ပှၢ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတကပၤသနါက့တၢ်သမံသမိးဝဲအဖၢမုၢ်လီၤ”အဂ့ၢ်စံးဝဲန့ၣ်လီၤ. လၢန့ၣ်အမဲၥ်ညါ,တကီၢ်ခါခဲအံၤထံလီၤကဒါက့ၤလံအိၣ်ဝဲဘၣ်ဆၣ်ခီဖျိဟံၣ်တဖၣ်လီၤပှီၢ်ဝဲအဃိကမျၢၢ်လီၢ်ကဝီၤဖိတဖၣ်က့ၤအိၣ်ဆိးဝဲလၢအနီၢ်ကစၢ်ဟံၣ်ဃီတသ့ဒံးဘၣ်အဖီခိၣ်အိၣ်ဆိးဝဲဒီးပှၤလၢအဟံၣ်အိၣ်လၢတၢ်လူၢ်ခိၣ်တဖၣ်အသိးအကျါလီၤအဂ့ၢ်,အဝဲစံးအါထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တကဒီးဒံးဘၣ်ဒ်သိးကမျၢၢ်လီၢ်ကဝီၤဖိတဖၣ်ကက့ၤသူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်ဒီးက့ၤအိၣ်ဆိးဝဲလၢအနီၢ်ကစၢ်ဟံၣ်ဃီကသ့အဂီၢ်,တကီၢ်ခါခဲအံၤတၢ်မၤပျီမၤကဆှဲကဆှီထီၣ်က့ၤဝဲအတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲအဖၢမုၢ်အသိး,လီၢ်ကဝီၤဖိတဖၣ်အံၤလိၣ်ဘၣ်ဝဲဟံၣ်ဃီတၢ်ပီးတၢ်လီ,တၢ်အီၣ်တၢ်အီဒီးတၢ်ကူတၢ်သိးတဖၣ်လၢဂ့ၢ်ဂီၢ်အူအိၣ်ဝဲအဂ့ၢ်,ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်စံးဝဲန့ၣ်လီၤ. တကတီၢ်ဃီ,အံတူၢ်ထၣ်လီၢ်အိၣ်ကမှံတၢ်လီၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်လီၢ်ထဲတတီၤဧိၤလၢအိၣ်ဝဲလၢကီၢ်ရ့ၣ်ထးခီတကပၤဒီးအိၣ်ဝဲလၢဃိၣ်လိၥ်တၢ်မုၥ်တၢ်ခုၣ်ကရၢၢ်ဟီၣ်ကဝီၤအပူၤအဃိ,ကမျၢၢ်လီၢ်ကဝီၤဖိတဖၣ်အံၤကဃုဖံးဃုမၤအီၣ်အီတညီတဘှါဘၣ်ဒီးတကီၢ်ခါခဲအံၤသဂၢၢ်ဘၣ်ဝဲန့ဆၢၣ်တၢ်တတၢၤတနါအဖီခိၣ်ကဲထီၣ်ဝဲတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဒိၣ်မးအဂ့ၢ်,ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်စံးဝဲဒၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး,အံတူၢ်ထၣ်ကညီဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲကဝီၤအံၤ,အပူၤကွံၥ်(၂၀၀၆)နံၣ်ကီၢ်ပယီၤအပူၤပယီၤသုးပဒိၣ်တဖၣ်မၤဝဲတၢ်ထီၣ်ဒုးသုးကျိၤတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤလၢခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်သုးက့(၂)တီအူကီၢ်ရ့ၣ်တၢ်ပၢဟီၣ်ကဝီၤအပူၤအဆၢကတီၢ်,ကမျၢၢ်လီၢ်ကဝီၤဖိတဖၣ်ဘၣ်ပၥ်တ့ၢ်လီၢ်ကျဲဃ့ၢ်ထီၣ်ကွံၥ်ဝဲအဃိ,လၢကအိၣ်ဆိးဝဲတစိၢ်တလီၢ်အဂီၢ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်ရဲၣ်ကျဲၤန့ၣ်အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်ဖဲကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢမုၢ်ြတီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်,ဃိၣ်လိၥ်ကျိနံၤတၢ်လီၢ်အပူၤအံၤန့ၣ်လီၤ.ဒီးအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအနီၢ်ဂံၢ်နီၢ်ဒွးအိၣ်ဝဲအ၈ၤ(၂၀၀၀)ဃၣ်ဃၣ်အဂ့ၢ်,သ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်စံးဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ.

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၄သီ, ၂၀၂၄နံၣ်, ခ့ၣ်အဲးစံၣ်, ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်,ကညီဒီကလုၥ်စၢဖှိၣ်ကရၢ,သုးက့(၄)ဘျံးဒဝဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်,လၢၢ်မုၢ်လါကီၢ်ဆၣ်ပလီဟီၣ်ကဝီၤအပူၤ,အပူၤကွံၥ်လါစဲးပထ့ဘၢၣ်(၁၂)သီအနံၤအပူၤပယီၤသုးဖိ(၂)ဂၤလဲၤဒိးအးလီၤက့ၤဝဲအသးလၢ(KNDO)သုးရ့ၣ်(၇)သုးဒ့(၅)အစုပူၤအဂ့ၢ်,ကွဲၤကလုၢ်ပၥ်ဖျါထီၣ်ဝဲဖဲမဟါလါစဲးပထ့ဘၢၣ်(၁၃)သီအနံၤလီၤ. ပယီၤသုးဖိ(၂)ဂၤအံၤ,အသုးကျိၤမၤဝဲတၢ်ထီၣ်ဒုးဖဲဟီၣ်ကဝီၤအပူၤအဆၢကတီၢ်ခီဖျိတအဲၣ်ဒိးပၣ်ဃုၥ်မၤသကိးဝဲတၢ်လၢၤဘၣ်အဃိ,ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးထီၣ်ကွံၥ်ဝဲအသးလၢအသုးကျိၤအပူၤဒီးလဲၤဒိးအးလီၤက့ၤဝဲအသး(KNDO)အစုပူၤအဂ့ၢ်,ဘျံးဒဝဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်နဲၣ်ရွဲၣ်ပဒိၣ်(စီၤအဲၣ်နၤ)စံးဝဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲလၢ“ပယီၤအသုးဖိ(၂)ဂၤန့ၣ်,အဝဲသ့ၣ်န့ၣ်ဟဲလၢဘၣ်ထွဲဒီးသုးကီၣ်ကးသုးရ့ၣ်(၂၈၅)မီၤ.ခဲခဲအံၤဖဲသုးရ့ၣ်(၇)သုးက့(၅)ဟီၣ်ကဝီၤအပူၤခီန့ၣ်ပယီၤသုးကျိၤန့ၣ်မၤတၢ်ထီၣ်ဒုးတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအဃိသုးဖိခံဂၤအံၤခီဖျိတအဲၣ်ဒိးပၣ်ဃုၥ်မၤသကိးတၢ်ဒိးအပှၤလၢၤဘၣ်အဃိန့ၣ်,ဟဲဃ့ၢ်ဖျိးထီၣ်ဖဲန့ၣ်ဝံၤဒိးအးလီၤအသးလၢကညီသုးမုၢ်ဒိၣ်အစုပူၤလီၤ.”အဂ့ၢ်စံးဝဲန့ၣ်လီၤ. လၢန့ၣ်အမဲၥ်ညါ,သုးကီၣ်ကးအသုးဖိ(၂)ဂၤအံၤ,တဟဲစိၥ်ဃုၥ်ဝဲစုကဝဲၤနီတဂၤဘၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤဟဲဃ့ၢ်ထီၣ်ဝဲလၢခီၣ်သုးရ့ၣ်,ခလရ(၂၈၅)သုးကျိၤအပူၤအဂ့ၢ်,အဂ့ၢ်,ကီၢ်ရ့ၣ်နဲၣ်ရွဲၣ်စံးအါထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ်,ပယီၤသုးဖိလၢလဲၤဒိးအးလီၤအသးဆူ(KNDO)သုးရ့ၣ်(၇)သုးဒ့(၅)အစုပူၤ(၂)ဂၤအံၤ,မ့ၢ်ဝဲသုးဖိ(ကိၤယဲမ့)သးနံၣ်(၃၂)နံၣ်ဒီး(ယဲမ့ကၠီၤ)သးနံၣ်(၂၈)သ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်,သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးဒ်ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ပၥ်လီၤကျဲသနူအိၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်,သုးကီၣ်ကးအသုးဖိခံဂၤအံၤမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးထီဒါက့ၤဝဲသုးကီၣ်ကးန့ၣ်ပၥ်ဖှိၣ်မၤသကိးဝဲတၢ်ဒီးကညီသုးမုၢ်ဒိၣ်တဖၣ်သ့ဝဲအသိး,မ့အဲၣ်ဒိးအိၣ်က့ၤဒ်ကမျၢၢ်ဒီးလဲၤဆူတၢ်လီၢ်အဂၤသနါက့ဟီၣ်ကဝီၤခိၣ်နၢ်တဖၣ်ကရဲၣ်ကျဲၤန့ၣ်အဝဲသ့လၢအဂ့ၤကတၢၢ်အဂ့ၢ်,ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်စံးဝဲန့ၣ်လီၤ. တကတီၢ်ဃီ,တကီၢ်ခါခဲအံၤ,သုးကီၣ်ကးခီၣ်သုးရ့ၣ်(၂၈၅)လၢအိၣ်ဝဲဖဲပလီၣ်ဟီၣ်ကဝီၤအပူၤတဖၣ်အံၤအဂံၢ်ဘါကအိၣ်ဝဲ(၆၀)ဃၣ်ဃၣ်ဒီးဟူးဂဲၤဝဲအဃိ,တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဝဲလၢသုးကီၣ်ကးဒီးသုးရ့ၣ်(၇)သုးဒ့(၅)အဘၢၣ်စၢၤကိးနံၤဒဲးအိၣ်ဝဲအဂ့ၢ်,သ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်ဟီၣ်ကဝီၤပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်စံးဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး,ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်သုးက့(၄)လၢၢ်မုၢ်လါကီၢ်ဆၣ်အပူၤအံၤ,အပူၤကွံၥ်လါစဲးပထ့ဘၢၣ်အဆိကတၢၢ်တနွံအပူၤ,သးစၢ်(၂၇)ဂၤလၢကၠီၣ်တဲၣ်ဖီၣ်ဆှၢဝဲဆူသုးကီၣ်ကးအစုပူၤလၢကဘၣ်လဲၤကဲသုးတဖၣ်မၤပူၤဖျဲးထီၣ်ကွံၥ်တ့ၢ်ဝဲအသးဒီးလဲၤဃ့ၢ်ထီၣ်ဝဲဆူသုးရ့ၣ်(၇)သုးဒ့(၅)အစုပူၤလၢတၢ်ပၥ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ်အိၣ်ဝဲဂ့ၢ်,သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.