ထ့ကူာ်လါ ကညီနံၣ်ထီၣ်သီ ဘၣ်တၢ်မၤလၤကပီၤ ဒ်ညီနုၢ်အသိး

ဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၆ သီ၊ ၂၀၁၉နံၣ်၊ စးအဲၣ်ဆူ

ထံထၣ်စွ့ဟီၣ်က၀ီၤ ဧရၣ်၀တံၣ်ကီၢ်ခီဒိၣ်၊ ပါတနီၣ်၊ ၀ါခဲၣ်မး၊ မအူၣ်ပ့ၣ်၊ ညီၣ်တိ၊ ကီၢ်ဆၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အပူၤ မၤလၤကပီၤ၀ဲ ကညီနံၣ်(၂၇၅၈)နံၣ်အဂီၢ် ကညီနံၣ်ထီၣ်သီ လၢအလီၤဘၣ်ဖဲ ထ့ကူာ်လါထီၣ် ၁သီ (ဖဲ ဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ (၅)သီအနံၤ)အံၤ ဒ်တၢ်မၤလၤကပီၤညီနုၢ်အသိးန့ၣ်လီၤႉ

သလ့ၤလါထီၣ်တသီအနံၤအံၤ ကီၢ်ပူၤ၊ ကီၢ်ချၢ ကညီဒီတကလုာ်ပာ်ပနီၣ်ဃာ်၀ဲ လၢကညီနံၣ်ထီၣ် သီမုၢ်နံၤ ဘၣ်ဆၣ် ဒ်ဖံဖုသ့ၣ်တဖၣ် ပာ်ပနီၣ်တ့ၢ်ဃာ်၀ဲ ကညီလံာ်နံၣ်လံာ်လါတၢ်မၤနီၣ် မၤဃါ အဂံၢ်ထံးအသိး တၢ်ဘၣ်မၤလၤကပီၤ၀ဲ ကညီနံၣ်ထီၣ်သီအမုၢ်နံၤ လၢမုၢ်နံၤ၀ဲန့ၣ်အဂ့ၢ် ၦၤတီခိၣ်ရိၣ်မဲ တၢ်တဖၣ်စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်-ကညီတၢ်ကစီၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ပါတနီၣ်ကီၢ်ဆၣ်ၦၤတီခိၣ်ရိၣ်မဲကညီနံၣ်ထီၣ်သီအမူး ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ မါထ့ၣ်၀့စ့ၣ်စံး၀ဲလၢ“ပ၀ဲကညီဖိ နံၣ်ထီၣ်သီလုၢ်လၢ်၊ ကညီနံၣ်၊ လါ၊ နံၤသီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တၢ်ပာ်ပနီၣ်ဃာ်၀ဲ လၢကညီဖိသ့ၣ်တဖၣ် တၢ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ်၀ံၤကတီၢ်တၢ်ဟံးန့ၢ်အခီၣ်တဃာ်ဖဲန့ၣ်၀ံၤတၢ်ပာ်ပနီၣ်ဃာ်၀ဲလံာ်နံၣ်လံာ်လါန့ၣ်လီၤႉ ကညီလံာ်နံၣ်လံာ်လါအံၤလၢဖၣ်ပူၣ်(မုၢ်တြီၢ်)ကညီကစၢ်ခိၣ်မၤတ့ၢ်ဃာ်၀ဲလၢသ့ၣ်ဘၣ်လိၤန့ၣ်လီၤႉ လၢလံာ်စးခိတအိၣ်ဒံးဘၣ်ကတီၢ်ကညီလံာ်နံၣ်လံာ်လါအံၤအိၣ်ပာ်စၢၤဃာ်အသးန့ၣ်လီၤႉ ပဟံးန့ၢ်အခီၣ် တဃာ်ဖဲန့ၣ်ဒီးပမၤအီၤတုၤမုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ်လီၤႉ”
တၢ်မၤလၤကပီၤ၀ဲ ကညီနံၣ်ထီၣ် ဒ်လံာ်နံၣ်လံာ်လါဒ်အံၤ တမ့ၢ်၀ဲတၢ်မၤဟးဂီၤ ကညီခိၣ်နၢ် သ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဘၣ်ဒီး မ့ၢ်၀ဲတၢ်မၤအီၤ ဒ်တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါက့ၤကညီနံၣ်ထီၣ်သီအမ့ၢ်အတီ လၢ‘သရၣ်မိလိၣ်’အတၢ်ဃုသ့ၣ်ညါအဖီခိၣ်ဒီးမ့ၢ်၀ဲတၢ်ဟ့ၣ်ခီလီၤက့ၤတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤဆူ စၢၤသွဲၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အအိၣ်လီၤအဂ့ၢ်မါထ့ၣ်၀့စ့ၣ်စံးအါထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

‘သရၣ်မိလိၣ်’ကွဲးဃာ်၀ဲလံာ်(Lives of Great Men-Book II )) အလံာ်ကဘျံးပၤ (၁၉=၂၀) အပူၤ ကညီလုၢ်လၢ်တၢ်ဆဲးတၢ်လၤလံာ်နံၣ်လံာ်လါ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တပၣ်ဃုာ်ဘၣ်အဃိ လၢ ကညီဒီကလုာ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်အိၣ်၀ဲအဖီခိၣ် သလ့ၤလါထီၣ်(၁)သီနံၤအံၤ တၢ်ပာ်ပနီၣ်ပတြီာ်ဃာ်အီၤ လၢကညီနံၣ်ထီၣ်သီဒီး စၢၤသွဲၣ်သီတဖၣ် ကဃုသ့ၣ်ညါက့ၤ ကညီနံၣ်ထီၣ်သီအမုၢ်နံၤလၢအဘၣ်အဂ့ၢ် ပာ်ဖျါဃာ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ထ့ကူာ်လါထီၣ် ၁သီ ကညီနံၣ်ထီၣ်သီမူးအံၤ ဧရၣ်၀တံၣ်ကီၢ်ခီဒိၣ်၊ ပါတနီၣ်၊ ၀ါခဲၣ်မး၊ ညီၣ်တိ၊ မအူၣ်ပ့ၣ်ကီၢ်ဆၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အပူၤ သ၀ီကရူၢ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးမ့ၢ်ဂ့ၤ၊ သ၀ီတဖျၢၣ်စုာ်စုာ်မ့ၢ်ဂ့ၤ မၤလၤကပီၤ၀ဲ ကညီနံၣ်ထီၣ်သီမုၢ်နံၤအံၤဒီး လၢပကိကီၢ်ခီဒိၣ်အပူၤသ၀ီတနီၤ စ့ၢ်ကီး မၤလၤကပီၤသကိး၀ဲ ကိးမုၢ်နံၣ်ဒဲးန့ၣ်လီၤႉ သလ့ၤလါထီၣ် ၁သီဒီး ထ့ကူာ်လါထီၣ် ၁သီ ကညီနံၣ်ထီၣ်သီအမုၢ်နံၤအံၤန့ၣ် လီၤဆီလိာ်သးအဃိ ကညီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤ တၢ်နၢ်ပၢၢ်တလီၤပလိာ်ဘၣ်အိၣ်ထီၣ်၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ဘၣ်ထဲဒွီး တၢ်မၤလၤကပီၤ၀ဲ ကညီနံၣ်ထီၣ်သီအမုၢ်နံၤလၢသလ့ၤလါဒီး ထ့ကူၣ်လါတၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဖီခိၣ်ဖဲ (၁၉၆၇)နံၣ် လါအီးကထိဘၢၣ် ၁၂တုၤ ၁၄သီအနံၤန့ၣ် လၢဧရၣ်၀တံၣ်ကီၢ်ခီဒိၣ်၊ ၀့ၢ်ပသံၣ်အပူၤ ခၢၣ်စး(၂၁၈)ဂၤ ဆၢတဲာ်လီၤသကိး၀ဲဒၣ် ဖဲကညီလုၢ်လၢ်တၢ်ဆဲးတၢ်လၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် ဃုသ့ၣ် ညါက့ၤကညီနံၣ်၊ လါ၊ သီဒီးပယီၤနံၣ်၊ လါသီလံာ်နံၣ်လံာ်လါ၀ံၤ အလီၢ်မ့ၢ်အိၣ်လၢ တၢ်ကဘၣ်ဆီတ လဲက့ၤ ကညီနံၣ်ထီၣ်သီအမုၢ်နံၤန့ၣ် တၢ်ဆီတလဲက့ၤအီၤသ့န့ၣ် တၢ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်၀ဲ အဂ့ၢ် ၦၤရဲၣ်ကျဲၤတၢ်တဖၣ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ဖဲ ၁၉၅၆ ကညီကလုာ်ပၣ်တံၣ်(KNUP)အံၤ ထုးထီၣ်၀ဲလံာ်လၢ ထ့ကူာ်လါထီၣ် (၁)အံၤတၢ်က ဘၣ်မၤလၤကပီၤ၀ဲ ကညီနံၣ်ထီၣ်သီ၀ံၤအလီၢ်ခံ လၢထံထၣ်စွ့တၢ်လီၢ်တနီၤ စးထီၣ်ဆီတလဲမၤလၤကပီၤ၀ဲဒၣ်ကညီနံၣ်ထီၣ်သီအံၤန့ၣ်လီၤႉ မ့မ့ၢ်လၢ သလ့ၤလါထီၣ် ၁သီ ကညီနံၣ်ထီၣ်သီအမုၢ်နံၤအံၤန့ၣ် တၢ်စးထီၣ်မၤလၤကပီၤအီၤဖဲ (၁၉၃၈)နံၣ်န့ၣ်လီၤႉ