တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တၢ်မၤ ဆဲးလဲၤသးကန့ၢ်အဂီၢ် တၢ်ကြၢးပာ်လီၤ၀ဲ တၢ်မၤရဲၣ်ကျဲၤခိၣ်သ့ၣ်တခါအဂ့ၢ် (ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်)ကရၢခိၣ်ဆီၣ်ထွဲ

လါမ့ၤ ၁၅ သီ ႇ၂၀၁၉ နံၣ်ႇ စးအဲၣ်စူ

တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တၢ်လဲၤကျဲအံၤ တၢ်ကဆဲးလဲၤအီၤ လၢအကံၢ်အလဲအိၣ် ကန့ၢ်အဂီၢ် ဘၣ်ပာ်လီၤတၢ်မၤရဲၣ်ကျဲၤခိၣ်သ့ၣ်တခါအဂ့ၢ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယၣ်-ကညီဒီကလုာ် စၢဖှိၣ်ကရၢ အကရၢခိၣ် သုးခိၣ်ကျၢၢ်စိ စီၤမူးတူစ့ဖိစံးလီၤ၀ဲဖဲ ၄ဘျီတဘျီ ကလုာ်ဒူၣ် ဆဲးလီၤတၢ်ပတုာ်တၢ်ခး (၁၀)ဖု တၢ်အိၣ် ၂သီတသီအနံၤန့ၣ်လီၤ.

၄ ဘျီတဘျီ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢတၢ်မၤအီၤဖဲ ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ် ၀့ၢ်ကံၢ်မဲ လၢတၢ်စးထီၣ်အီၤ ဖဲ လါမ့ၤ ၁၄ သီအနံၤန့ၣ် ခၢၣ်စးဒိၣ်ထီတဖၣ်လၢ အဆဲးလီၤဃာ် ကီၢ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်ပတုာ်တၢ်ခး (အဲၣ်စံၣ်အ့ၣ်)၁၀ဒူၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ၂ သီတသီ တၢ်အိးထီၣ်မူးတၢ်&ဲၣ်တၢ်ကျဲၤအပူၤ သုးခိၣ်ကျၢၢ်စိ စီၤမူးတူစ့ဖိစံးလီၤ၀ဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ.

“ဒ်ပဖီတၢၣ်အိၣ်၀ဲအသိး ပမ့ၢ်သူၣ်ထီၣ်၀ဲဖဲၣ်ဒရဲၣ် ကီၢ်စၢဖှိၣ်န့ၣ် ပ၀ဲကိးဂၤဒဲး ပကဘၣ်ဃူဖိးလီၤႉ လၢတၢ်ဃူတၢ်ဖိးကတီၢ်သနာ်က့ ကဘၣ်မ့ၢ်၀ဲဃူဖိးလၢပာ်လီၤတၢ်မၤရဲၣ်ကျဲၤခိၣ်သ့ၣ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်န့ၣ်မးကကဲထီၣ်၀ဲ တၢ်ဃူတၢ်ဖိးဒီးကစၢတံၢ်ဃာ်သးလၢဂံၢ်ဘါဒီး ကမၤစၢၤ၀ဲအကျိၤအကျဲတခါခါလၢကတုာ်လၢပဖီတၢၣ်လီၤ”အဂ့ၢ် စံးလီၤ၀ဲန့ၣ်လီၤ.

လၢန့ၢ်အမဲာ်ညါ ခိၣ်နၢ်ဒိၣ်ထီတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်၀ဲန့ၣ်အပူၤ တဘၣ်ဆိကမိၣ်၀ဲ ကရူၢ်ဒိၣ်ကရူၢ်ဆံးဘၣ်ဒီး ကကွၢ်တၢ်လၢတၢ်တခါဃီအဂီၢ် ကသူၣ်ထီၣ်ခီၣ် တဃာ်လၢ တၢ်နာ်န့ၢ်လိာ်သး(Functional Trust)၀ံၤ ဆိမိၢ်ပာ်လီၤတၢ်မၤခိၣ်သ့ၣ်ရဲၣ်ကျဲၤအဂ့ၢ် သုးခိၣ်ကျၢၢ်စိ စီၤမူတူစ့ဖိ ဆီၣ်သခူ အါထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.

စးထီၣ်လါမ့ၤ ၁၄သီတုၤ ၁၈သီအနံၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဲသကိးလၢအယံာ်၀ဲ ၅ သီကတီၢ်အံၤန့ၣ် တၢ်တဲသကိး၀ဲဘၣ်ဃး တၢ်မုာ်တၢ် ခုၣ်တၢ်လဲၤကျဲဒီတကတီၢ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်လံာ်တၢ်ပာ်ဖျါတဖၣ်ႇ တၢ်ကက့ၤ ဆီလီၤဘၣ်က့ၤ တၢ်မၤသကိးကရူၢ်တဖၣ်ႇ တၢ်ဂ့ၢ် (၃)ထံၣ်လၢတၢ်ဆှၢထီၣ်ဃာ်ဆူ ထံကီၢ်ၦၤဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်ဒီး တၢ်ဒီသဒၢ သုးရိၣ်မဲခိၣ်ကျၢၢ် သုးခိၣ်ကျၢၢ်စိအအိၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်ႇ တၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ကရူၢ်(PPST) ကမံးတံာ်တၢ်ဂ့ၢ်ဒီး တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ကျဲ လၢအအိၣ်ကတာ်ထီအံၤ လဲၤဆူမဲာ်ညါ ကန့့ၢ်အဂီၢ် ကပာ်လီၤတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ ဆဲးလီၤစုမုၢ်ကျၢၢ်တၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

စးထီၣ်လၢ ကီၢ်ခိၣ်အူသ့စ့ၣ်ပဒိၣ်ပၢတၢ်အစိၤလံၤလံၤ တၢ်ဆဲးလီၤဃာ်၀ဲကီၢ်ဒီတဘ့့ၣ်တၢ်ပတုာ်တၢ်ခး(အဲၣ်စံၣ်အ့ၣ်)၀ံၤအလီၢ်ခံတုၤ(NLD)ပၣ်တံၣ် ပဒိၣ်တီခိၣ်&ိၣ်မဲ တၢ်အစိၤအံၤ တၢ်တဲသကိး၀ဲတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တၢ်မၤအကျိၤအကျဲသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ဆၣ် လၢကီၢ် ပဒိၣ်ႇ ပဒိၣ်သုးဒီး ကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤသ့ၣ်တဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤ တၢ်ဆီတလဲတအိၣ်ထီၣ်၀ဲနီတမံၤဘၣ်အမဲာ်ညါ ကဲထီၣ်၀ဲတၢ်ကတာ်ထီသ့ၣ်တဖၣ်ဒီး တုၤဘၣ်ပာ်ပတုာ်ဃၣ်၀ဲတၢ်ထံၣ် လိာ်သးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

လၢတၢ်အိၣ်ကတာ်ထီသးဒ်န့ၣ်အဖီခိၣ် တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တၢ်လဲၤကျဲအံၤ လဲၤအသးကန့ၢ်အဂီၢ် တၢ်ထံၣ်လိာ်သးလၢအဖိးသဲစးဒီးတၢ်ထံၣ်လိာ်သးဘျ့သ့ၣ်တဖၣ် တဒူၣ်ဒီးတဒူၣ်တၢ်ထံၣ်တလီၤပလိာ် လိာ်သးဘၣ်အိၣ်အဂ့ၢ် ၦၤပဲာ်ထံနီၤဖး၀ဲန့ၣ်လီၤ.

ဒ်န့ၣ်အသိးလၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် တၢတသီအနံၤ (PPST)ပတြီာ် ၦၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ သုးခိၣ်ကျၢၢ်စိ ယွဲးစ့ၣ်တၢ်ကတိၤအီးထီၣ်အပူၤ စ့ၢ်ကီး စံး၀ဲလၢ တၢ်ဆဲးလီၤ၀ဲ(အဲၣ်စံၣ်အ့ၣ်) ၃နံၣ်ဘျဲၣ်အတီၢ်ပူၤ တၢ်မၤတ့ၢ်၀ဲ ကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဒိၣ် ၄ဘျီ မ့တမ့ၢ် ၂၁ ယၤဖှိၣ်နံၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ၃ဘျီဘၣ်ဆၣ် တၢ်ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်လၢဖျိဖျိဖျါဖျါတအိၣ်ဘၣ်အဂ့ၢ်ႇ တၢ်ကဲထီၣ်သး ဒ်အံၤ မ့ၢ်၀ဲ တကရူၢ်ဒီးတကရူၢ်ဖီတံၢ်ဃာ်၀ဲ လၢအနီၢ်ကစၢ်ဖီလ်စံၣ်သနူဒၣ်၀ဲအဃိ အဂ့ၢ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ.

၄ ဘျီတဘျီ ကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤကရူၢ်လၢအဆဲးလီၤဃာ် (NCA) ခိၣ်နၢ်ဒိၣ်ထီတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အံၤ လၢကတီၢ်ယံာ် ၅သီ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် တဲသကိးအံၤန့ၣ် ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ-ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် ႇခၠ့ကလုာ်သုး(CNF) ႇကီၢ်ပယီၤဒီဘ့ၣ်ဒံၣ်မိၣ်က&ဲးတ့ၣ်ကၠိဖိ သုး (ABSDF)ႇ ကညီတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ကီၣ်ကးကရၢ (KNU/KNLA-PC) ႇပအိၣ်ကလုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုး မုၢ်ဒိၣ်(္PNLO)ႇရခၢၣ်ကီၢ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးပၣ်တံၣ်(ALP)ႇတၢ်က့ၤသူၣ်ထီၣ်ဆီလီၤက့ၤ ယိၤဒိၣ်ကီၢ် ကီၣ်ကး (RCSS)ႇ တၢ်ဘၣ်ဘျုးဒံၣ်မိၣ်ခြ့ၣ်စံၣ် ကညီသုးမုၢ်ဒိၣ် (DKBA)ႇမိၣ်ကီၢ်သီပၣ်တံၣ် (NPSP) ဒီးလါဟူၣ်ဒံၣ်မိၣ် က&ဲးတ့ၣ် စၢဖှိၣ်ကရၢ(LDU)ခၢၣ်စးခဲလၢာ် ၈၀ဘျဲၣ်ဟဲထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ ဒီးကခၠ့ၣ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲး တၢ်က ရၢကရိ (KIO)ဒီး ကရ့ၣ်နံၣ် ကလုာ်တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီပၣ်တံၣ်(KNPP) ခိၣ်နၢ်တနီၤစ့ၢ်ကီးဟဲထီၣ်၀ဲဒ် ၦၤဃုသ့ၣ်ညါတၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ³