လါအီကူး ၅ သီႇ ၂၀၂၁နံၣ်ႇ ခ့ၣ်အဲးစံၣ်
တနံၣ်အံၤဖဲလါယူၤအတီၢ်ပူၤတၢ်တိာ်ပာ်၀ဲလၢတၢ်ကမၤ KNU- ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ် ကရၢ(၁၇) ဘျီတဘျီ ခီကရဲးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဒီး တကီၢ်ခါလၢကီၢ်ပယီၤအပူၤ ခီဖျိသုး ဟံးန့ၢ်ကွံာ်တၢ်စိတၢ်က မီၤဒီး ခိ၀ံၣ်တၢ်ဆါသံသ-တိာ်တၢ်အိၣ်သးအဃိ တၢ်တမၤဘၣ်ဒံးခီကရဲး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်သုး ကွံာ်၀ဲမုၢ် နံၤမုၢ်သီတၢ်ဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤႉ
သုးမီၤစိရိၤဟံးန့ၢ်ကွံာ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤ၀ံၤအလီၢ်ခံ လၢခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်တၢ်ပၢဟီၣ်က၀ီၤတနီၤအပူၤ ခီဖျိသုးမီၤစိရိၤအသုးဒီးကညီတၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ်(KNLA)တဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤ တၢ်ဒုးဟဲက့ၤကဲ ထီၣ်ကဒါအဃိ သုးက့ကိးဘ့ၣ်ဒဲးခိၣ်နၢ်တဖၣ်ႇခၢၣ်စးတဖၣ် ကဟဲထီၣ်ခီကရဲးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်၀ဲအသိး ခီဖျိခိ၀ံၣ်တၢ်ဆါဒီးတၢ်ကးတံၢ်ဃာ်ကျဲတဖၣ်အိၣ်၀ဲအဃိ ဘၣ်တၢ်သုးကွံာ်ခီ ကရဲးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်မုၢ်နံၤမုၢ်သီလီၤအဂ့ၢ်န့ၣ် ၁၇ ၀ီတ၀ီ ခီကရဲးကကဲထီၣ်အဂီၢ် ကမံးတံာ်ၦၤဘၣ်မူ ဘၣ်ဒါတဖၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
KNU နဲၣ်ရွဲၣ်ခိၣ်ကျၢၢ်သဃဲၤ(၁)ပဒိၣ်စီၤဆၢၦဲၤစံး၀ဲလၢ“အဆိကတၢၢ်ပပာ်ပနီၣ်ဖဲလါယူၤမီၤနီၤႉ သနါက့တၢ်ဒုးတၢ်ယၤကဲထီၣ်ဖဲလါမးရှးအပူၤဖဲသုးက့(၅)ဒီးသုးက့(၃)တခီမီၤနီၤႉ ဖဲလါမ့ၤထီၣ်လါအ့ဖြ့ၣ်လၢာ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဒုးတၢ်ယၤကဲထီၣ် ကဘီယူၤဟဲခးတၢ်စ့ၢ်ကီးအိၣ်စ့ၢ်လီၤႉ ကမျၢၢ်တဖၣ်ဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးဒီးတၢ်ကးတံၢ်ဃာ်ထံကျိတဘိန့ၣ်အိၣ်လီၤႉ မ့မ့ၢ်လၢကီၢ်ပယီၤတခီန့ၣ်ဒ်သုသ့ၣ်ညါအသိးလီၤသုးဟံးဆူၣ်န့ၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤ၀ံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် တၢ်ဒုးတၢ်ယၤစ့ၢ်ကီးလၢသုးက့(၁)အိၣ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤႉ သုးက့(၁ႇ၃ႇ၅)တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤကအိးထီၣ်ကျဲလၢကဟဲ၀့ၢ်ပူၤစ့ၢ်ကီးတမ့ၢ်တၢ်ညီဘၣ်ႉ ထံကျိတဘိန့ၣ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ကးတံၢ်ဃာ်အီၤအဃိတၢ်လဲၤတၢ်က့ၤတညီအဃိပသုးကွံာ်လီၤမီၤနီၤႉ”အဂ့ၢ်န့ၣ် စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်န့ၣ်လီၤႉ
KNU (၁၇)ဘျီတဘျီ ခီကရဲးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ် တၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးလီၢ်လၢအလိၣ်၀ဲတဖၣ်ဒီး တၢ်ဖိတၢ်လံၤသ့ၣ်တဖၣ်ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်ရဲၣ်ကျဲၤဃာ်၀ဲအိၣ်ဒီး ခီဖျိတကီၢ်ခါတၢ်ဘံၣ်တၢ် ဘၢဒီးတၢ်လဲၤထီၣ်က့ၤလီၤတၢ်ကီတၢ်ခဲအဃိ တၢ်ကစးထီၣ်ကဒါက့ၤခီကရဲးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါဖဲလဲၣ်န့ၣ် တဲလီၤတံၢ်တဘၣ်ဒံးဘၣ်ဘၣ်ဆၣ် ဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢတၢ်အိၣ်သးအဖီခိၣ်ဒီးကဆဲးမၤ၀ဲလီၤအဂ့ၢ်န့ၣ် ပဒိၣ်စီၤဆၢၦဲၤ စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
တၢ်တမၤ KNU-ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ(၁၇)ဘျီတဘျီခီကရဲးတၢ်အိၣ်ဒံးဘၣ်အဖီခိၣ်အံၤ ခီဖျိခ့ၣ် အဲၣ်ယူၣ်ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါသ့ၣ်တဖၣ်ရှဲပၠးဒုးသ့ၣ်ညါ၀ဲလၢအဖိးသဲစးတအိၣ်ဘၣ်အဃိ ကညီထံဖိကီၢ်ဖိ ကမျၢၢ်လၢအအိၣ်ကီၢ်ပူၤႇကီၢ်ချၢတနီၤ ထုးထီၣ်၀ဲတၢ်သံကွၢ်ပဲာ်ထံနီၤဖးစ့ၢ်ကီးအိၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ လၢတၢ် အံၤအဖီခိၣ် တၢ်မ့ၢ်သုးကွံာ်ခီကရဲးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်မုၢ်နံၤမုၢ်သီဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်မၤ၀ဲဒ်ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဆီလီၤအိၣ်ပာ်အသိးန့ၣ်ကဂ့ၤဒိၣ်၀ဲလီၤအဂ့ၢ် ၦၤတနီၤထံၣ်၀ဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ
ၦၤဃုသ့ၣ်ညါကညီထံရူၢ်ကီၢ်သဲးဖိ စီၤကပံာ်စံး၀ဲလၢ“ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢန့ၣ် ပဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤ န့ၣ်အပူၤကွံာ်အနံၣ်(၇၀)ဆံဘျဲၣ်လံလီၤႉ ခဲအံၤန့ၣ်ပအိၣ်ဒီး(constitution)ဒီးပကစၢ်ဒၣ်ပ၀ဲလီၤႉ ယဆိမိၣ်တၢ်ဘျၢခိၣ်သ့ၣ်အပူၤန့ၣ်ယနာ်လၢအဆၢကတီၢ်ဘၣ်ပကဘၣ်မၤအီၤ မၤအီၤမ့တထီၣ်ဘးတသ့ဒံးဘၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်ရဲၣ်ကျဲၤအီၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် ယဆိကမိၣ်လၢပကြၢးအိၣ်ဒီးတၢ်ဘျၢခိၣ်သ့ၣ်လၢအနဲၣ်ၦၤကျဲဒ်သိးလၢဘၣ်မၤဒ်အံၤႇမၤဒ်အံၤလီၤႉ ခီကရဲးမ့တကဲထီၣ်ဘၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိႇကရၢဖိတဖၣ်လီၤႉ ယဆိကမိၣ်ဒုမ့ၢ်အအိၣ်လံဧါဒုယတဲလီၤတံၢ်တဘၣ်ဘၣ် ဘၣ်ဆၣ်မ့ၢ်တအိၣ်ဒံးဘၣ်ခီဒုးကြၢးအိၣ်လီၤ”အဂ့ၢ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
ဒ်ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်–ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢအတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဆီလီၤအသိးန့ၣ် ခီကရဲးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အံၤ လီၢ်ခၢၣ်သးႇကီၢ်ရ့ၣ်ဒီးကီၢ်ဆၣ်အပတီၢ် ညီနုၢ်တၢ်မၤ၀ဲ(၄)နံၣ်တဘျီဒီး မ့မ့ၢ်ဒူသ၀ီကရူၢ်အပတီၢ်န့ၣ်တၢ်မၤ၀ဲ(၂)နံၣ်တဘျီန့ၣ်လီၤႉ
လၢခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဆီၣ်လီၤအပူၤန့ၣ် ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်အိၣ်သးဒီးသုးတၢ်ဘၣ်ဂံာ်ဂူာ် တၢ်အိၣ်သးတဖၣ်အဃိ တၢ်ကမၤခီကရဲးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် တၢ်သုးကွံာ်တၢ်ဆၢကတီၢ်သ့၀ဲ ၁ နံၣ်တုၤလၢ ၂ နံၣ်ညါဘၣ်ဆၣ် လီၢ်ခၢၣ်သးထီဘိကမံတံာ်ဖိတဖၣ်တၢ်တူၢ်လိာ်မ့အိၣ်၀ဲ(၇၀)မျးကယၤမး တၢ်သုးကွံာ်ခီကရဲးတၢ်ဆၢကတီၢ်သ့၀ဲအဂ့ၢ်န့ၣ် တၢ်သိၣ်တၢ်သီအိၣ်ပာ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
“မ့ၢ်လၢထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်သတးဒီးပမၤတထီၣ်ဘးတသ့ဒံးဘၣ်ႉ ခီဖျိထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်အဃိ ထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အဲၣ်ဒိးထံၣ်အဲၣ်ဒိးသးလီ၀ဲလၢပကမၤခီကရဲးစ့ၢ်ကီးလီၤႉ အဃိန့ၣ်ယဆိကမိၣ်လၢမၤတမၤဒီးကဘၣ်မၤဆံးယံာ်လဲၣ်န့ၣ် ဒ်တၢ်ဘျၢခိၣ်သ့ၣ်အတၢ်နဲၣ်ကျဲ အသိးတၢ်ကရၢကရိခိၣ်နၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ကဆၢတဲာ်ႇ ဘၣ်ဆၣ်အလီၢ်အိၣ်စ့ၢ်ကီးလၢတၢ်ကရၢကရိခိၣ်နၢ် သ့ၣ်တဖၣ်ကဒုးသ့ၣ်ညါထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးလၢအ၀ဲသ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်သုးတၢ်ကျဲၤတဖၣ်လီၤ”အဂ့ၢ်န့ၣ် စီၤကပံာ်စံးအါထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
တကီၢ်ခါဆၢကတီၢ်တၢ်အိၣ်သးခဲအံၤ လၢကမၤခီကရဲးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်နၢ်ပၢၢ်သ့၀ဲဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိတၢ်ဂ့ၢ်အကလုာ်ကလုာ်အဃိလၢကမၤခီကရဲးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ် မ့ၢ်ဘၣ်ပာ်ပနီၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤႇသုးကွံာ်မုၢ်နံၤမုၢ်သီတၢ်ဆၢကတီၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ အလီၢ်အိၣ်လၢကဘၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလိၣ်၀ဲအဂ့ၢ်န့ၣ် ကညီၦၤဂ့ၢ်၀ီတၢ်ကရၢကရိတဖၣ် ဟ့ၣ်ထီၣ်အတၢ်ထံၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ကညီတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ဘျးစဲ ၦၤကတိၤတၢ်ပၢ နီၢ်၀ါခုၣ်ရှံစံး၀ဲလၢ “ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်သုးကွံာ်ခီကရဲးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ တၢ်လၢပအဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါခီဒုန့ၣ်တၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဒီး တၢ်အိၣ်ဖျိအိၣ်ဖျါန့ၣ်လီၤႉ ခၢၣ်စးတဖၣ််စ့ၢ်ကီးန့ၣ်ကြၢးမ့ၢ်၀ဲဒၣ်ခၢၣ်စးနီၢ်နီၢ်မီၤနီၤႉ ဒီးအဂၤတခါစ့ၢ်ကီး ပကွၢ်န့ၣ်ခိၣ်နၢ်လၢအကံၢ်အစီအိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤႇၦၤကညီနီၣ်ဂံၢ်လၢကတီခိၣ်ရိၣ်မဲတၢ်န့ၢ်န့ၣ်စှၤမီၤနီၤႉ အဃိသးန့ၣ်ပအဲၣ်ဒိးလၢခိၣ်နၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢအတၢ်ထံၣ်တၢ်ဆၢထၢၣ်လၢအလီၤဆီလိာ်သးတဖၣ်ကြၢးလၢပၣ်ဃုာ်မီၤနီၤႉ ကြၢးလၢတၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါ၀ဲဒၣ်ထံဖိကီၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိိၤလီၤ တံၢ်လီၤဆဲးမီၤနီၤ ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ်ၦၤကိးဂၤဒဲးခိးကွၢ်၀ဲဒၣ်ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်တၢ်ဃုထၢဒီး သူၣ်ပိၢ်သး၀း၀ဲဘၣ်ဆၣ် တၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတအိၣ်ဘၣ်ႉ ဒီးအဂၤတခါန့ၣ်တၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးထံဖိ ကီၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အတအိၣ်ဘၣ်မီၤနီၤႉ လၢတၢ်သုးဆၢသုးကတီၢ်အဖီခိၣ်န့ၣ်တၢ်ကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ရှဲပၠး၀ဲဒၣ်ထံဖိကီၢ်ဖိလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ”အဂ့ၢ်န့ၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
တကီၢ်ခါခီဖျိထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ဃံးတၢ်စ့ၤဒီးခိ၀ံၣ်တၢ်ဆါတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်အဃိ တၢ်တမၤဘၣ်ဒံးခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်(၁၇)ဘျီတဘျီ ခီကရဲးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဒံးဘၣ်ဘၣ်ဆၣ် တၢ်အိၣ်သးမ့ၢ်ဟဲဂ့ၤထီၣ်န့ၣ် အလီၢ်အိၣ်လၢတၢ်ကဘၣ်မၤအီၤအဂ့ၢ်န့ၣ် ကီၢ်ပူၤကညီထံရူၢ်ကီၢ်သဲးခိၣ်နၢ်တနီၤ ဟ့ၣ်ထီၣ်အတၢ်ထံၣ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
ကညီဒီကလုာ်ပၣ်တံၣ်(KNP)မါကၠီၤည့စံး၀ဲလၢ“တၢ်ဆၢကတီၢ်မ့ၢ်အိၣ်လံန့ၣ်ကဘၣ်မၤအီၤလီၤႉ ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ်မ့တက့ၤမၤဘၣ်န့ၣ် တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢတၢ်မၤအီၤညီနုၢ်၀ဲတဖၣ်န့ၣ်လဲၤတရံး သးတန့ၢ်လၢၤဘၣ်ႉ တၢ်မၤလၢတၢ်ကဘၣ်မၤ၀ဲ ၄ နံၣ်တဘျီႇ ၅ နံၣ်တဘျီတဖၣ် ခီဖျိတၢ်ဆါအဃိတၢ်သုးကွံာ်တၢ်ဆၢကတီၢ်ဘၣ်ဆၣ် အဆၢကတီၢ်မ့ၢ်တုၤလၢကဘၣ်မၤအီၤန့ၣ် ကဘၣ်မၤလီၤႉ ယဲဒုယထံၣ်လၢတၢ်ဆါတခါအံၤ တၢ်အိၣ်သးမ့ၢ်အိၣ်လၢမၤသ့လံန့ၣ် အလီၢ်အိၣ်လၢကဘၣ်မၤက့ၤလီၤ”အဂ့ၢ်န့ၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
ဖဲအပူၤကွံာ် ၂၀၁၇ နံၣ် တၢ်မၤ၀ဲ(၁၆)ဘျီတဘျီ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ခီကရဲးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖဲဖၣ်အၣ်ကီၢ်ရ့ၣ် သုး၀ဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့ၣ် လ့၀ါတၢ်လီၢ်ဒီး ထိဘိကမံးတံာ်လၢအအိၣ်ပာ် ၄၅ ဂၤအံၤတၢ်ဃုထၢအါထီၣ်တုၤလၢ ၅၅ ဂၤညါန့ၣ်လီၤႉ
