တၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဘၣ်ထွဲမ့ၣ်ပိၢ်ဒီးဒုးယၤပီးလီအတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်

တၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဘၣ်ထွဲမ့ၣ်ပိၢ်ဒီးဒုးယၤပီးလီအတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်

မ့ၣ်ပိၢ်ဒီးကျိချံမျိာ်သၣ်အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်စံးတၢ်န့ၣ်ကမ့ၢ်မနုၤလဲၣ်ႉဒ်သိးပကပူၤဖျဲးဒီးမ့ၣ်ပိၢ်ႇကျိချံမျိာ်သၣ်အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အံၤအဂီၢ်န့ၣ်တၢ်လၢပကြၢးသ့ၣ်ညါဆိအီၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ကမ့ၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်ပထံၣ်လိာ်သံဒိးသံကွၢ်၀ဲ(Humanity and Inclusion-HI) Explosive Ordnance Risk Education-EORE တၢ်တိာ်ကျဲၤမူဒါခိၣ်သရၣ်မုၣ်နီၢ်ဆၢထံၣ်ဒ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ

သံကွၢ်–မ့ၣ်ပိၢ်ဒီးသုးဒုးယၤပီးလီအတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ကမ့ၢ်မနုၤလဲၣ်ႉ
စံးဆၢ–မ့ၣ်ပိၢ်ဒီးကျိချံမျိာ်သၣ်န့ၣ်မၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတၢ်သ့ဒ်သိးသိးလီၤႉစံးတၢ်န့ၣ်လၢပ၀ဲပၦၤကညီကျါန့ၣ် အါဒၣ်တက့ၢ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါ၀ဲဒၣ်လၢမ့ၣ်ပိၢ်န့ၣ်အတၢ်မၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတၢ်လီၤႉဘၣ်ဆၣ်ကျိချံမျိာ်သၣ်အတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတၢ်ခီဒုန့ၣ်အသ့ၣ်ညါ၀ဲဒၣ်စှၤႉဒီးအါဒၣ်တက့ၢ်လၢပကွၢ်ကဒါက့ၤၦၤကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအါကတၢၢ်န့ၣ်မ့ၢ်၀ဲဒၣ်လၢကျိချံမျိာ်သၣ်ခီဖျိလၢအတသ့ၣ်ညါ၀ဲဒၣ်အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အိၣ်ဘၣ်ႉမ့ၣ်ပိၢ်ဒီးကျိချံမျိာ်သၣ်န့ၣ်ဒ်ယတဲန့ၣ်အတၢ်မၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတၢ်အိၣ်ဒ်သိးသိးမၤသံတၢ်သ့မၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတၢ်သ့ႉအါန့ၣ်အန့ၢ်န့ၣ်တမ့ၢ်ထဲလၢမၤသံဒီးမၤဘၣ်ဒိတၢ်ဘၣ်ႉနဟံၣ်ဖိဃီဖိအကျါနၤတဂၤမ့ဘၣ်လၢမ့ၣ်ပိၢ်လံမ့ဘၣ်ဒီးကျိချံမျိာ်သၣ်မ့ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးလံန့ၣ်တၢ်လၢအပိာ်ထွဲထီၣ်အခံအါအါဂီၢ်ဂီၢ်ဒ်အမ့ၢ်ဟံၣ်ဖိဃီဖိအတၢ်ဂ့ၢ်ကီဒ်အမ့ၢ်၀ဲဒၣ်(လူမှုေရး)ႇ(စီးပွားေရး)တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးႉတကးဒံးဘၣ်န့ၣ်နီၢ်သးအတၢ်တူၢ်ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်မၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးစ့ၢ်ကီး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

သံကွၢ်–တၢ်လၢမ့ၣ်ပိၢ်အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ပီညါအတၢ်ပညိၣ်စံးတၢ်ကမ့ၢ်မနုၤလဲၣ်ႉ
စံးဆၢ–ပဟ့ၣ်၀ဲဒၣ်မ့ၣ်ပိၢ်ပီညါလၢၦၤကမျၢၢ်အကျါန့ၣ်ပတၢ်ပညိၣ်ခီမ့ၢ်ဒ်သိးၦၤကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကသ့ၣ်ညါ၀ဲဒၣ်မ့ၣ်ပိၢ်အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ဒီးကျိချံမျိာ်သၣ်အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ႉပတၢ်ပညိၣ်ခီတုၤမ့ၢ်ၦၤကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အန့ၢ်ဘၣ်၀ဲမ့ၣ်ပိၢ်ပီညါလံအတၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်မ့အိၣ်လံန့ၣ်ကမၤစှၤလီၤ၀ဲဒၣ်တၢ်န့ၣ်တၢ်သံတၢ်ၦၢ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးႉခံခါတခါန့ၣ်ကမၤစှၤလီၤ၀ဲဒၣ်မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်အတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးႇၦၤတ၀ီအတၢ်ရ့လိာ်မုာ်လိာ်တဖၣ်န့ၣ်ကမၤစှၤလီၤ၀ဲတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အါန့ၣ်အန့ၢ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်ကမၤစှၤလီၤ၀ဲဒၣ်နီၢ်သးအတၢ်တူၢ်ဘၣ်ဒ်သိးၦၤတဂၤလၢအတၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢမ့ၣ်ပိၢ်လံန့ၣ်ဒ်သိး(Mental Health )မ့ၢ်ဂ့ၤႇခိၣ်နူာ်တၢ်ဆါမ့ၢ်ဂ့ၤႇ တၢ်သူၣ်ဖှီၣ်သးဖှီၣ်တၢ်သူၣ်ကတံာ်သးကတံာ်တၢ်ဆါသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ကမၤစှၤလီၤ၀ဲဒၣ်မီၤနီၤႉ

သံကွၢ်–လၢပၦၤတ၀ၢအပူၤအံၤဘၣ်ဃးဒီးမ့ၣ်ပိၢ်အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ပီညါန့ၣ်အအိၣ်ထဲလဲၣ်ႉ
စံးဆၢ–လၢပၦၤတ၀ၢအပူၤန့ၣ်ခဲအံၤန့ၣ်ပမ့တဲလၢၦၤတ၀ၢစံးတၢ်န့ၣ်လၢယိၤကီၢ်ဒီးကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢဧါႉ မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ခီဒုယမ့တဲလၢယိၤကီၢ်ဒီးကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢဒုခီလၢပကထိၣ်သတြီၤအီၤဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ်ပတမၤဘၣ်(servey)ဘၣ်မီၤႉပတသ့ၣ်ညါမ့ၢ်ပၦၤကမျၢၢ်ၦၤတ၀ၢသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အတၢ်သ့ၣ်ညါအိၣ်ထဲလဲၣ်လံန့ၣ်ပတသ့ၣ်ညါဆိဘၣ်ႉဘၣ်ဆၣ်သနါက့ထဲတခါပတဲသ့လၢဒဲက၀ီၤအပူၤႉမ့မ့ၢ်လၢဒဲက၀ီၤပူၤခီန့ၣ်ပ၀ဲလၢ(HI)ခီန့ၣ်ပနုာ်လီၤမၤတၢ်လၢဒဲက၀ီၤ(၉)ဖျၢၣ်ဘၣ်ဃးဒီးမ့ၣ်ပိၢ်ပီညါသ့ၣ်တဖၣ်လၢတၢ်န့ၣ်အဃိတနံၣ်တဘျီန့ၣ်ပက့ၤကွၢ်ကဒါက့ၤ၀ဲဒၣ်လၢအခီပညီပမၤ၀ဲဒၣ်(Survey)ၦၤလၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သိၣ်လိတဖၣ်လံန့ၣ်အတၢ်သ့ၣ်ညါ(Knowledge)န့ၣ်အိၣ်အပတီၢ်ဆံးအါလံလဲၣ်ႇအတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဘၣ်ဃးလၢမ့ၣ်ပိၢ်အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်န့ၣ်အိၣ်ဆံးအါလံလဲၣ်ႇအတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီအိၣ်ဆံးအါလံလဲၣ်ႉ၀ံၤဘျီအါန့ၣ်အန့ၢ်န့ၣ်တၢ်လၢအန့ၢ်ဘၣ်၀ဲဒၣ်လၢအခီပညီန့ၣ်န့ၢ်ဘၣ်၀ဲဒၣ်ဒီးအတၢ်ပာ်သးမ့ဆီတလဲလံန့ၣ်တၢ်လၢအစးထီၣ်မၤထွဲ၀ဲဒၣ်န့ၣ်အိၣ်ဆံးအါလံခီန့ၣ်ယတဲသ့ဒီးလၢဒဲက၀ီၤပူၤအပတီၢ်ႉမ့မ့ၢ်လၢၦၤတ၀ၢပူၤခဲလၢာ်ခီပတဲတသ့ဘၣ်ႉပမ့ကွၢ်ကဒါက့ၤလၢဒဲက၀ီၤ(၉)ဖျၢၣ်အပူၤလၢပ(survey)အံၤအဖီခိၣ်န့ၣ်ၦၤကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ပတဲလၢ(၇၀)တုၤလၢ(၉၀)မျးကယၤန့ၣ်အ၀ဲသ့ၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်ဃးလၢမ့ၣ်ပိၢ်ပီညါန့ၣ်အိၣ်၀ဲဒၣ်တုၤလၢန့ၣ်လံႉဘၣ်ဆၣ်သနါက့လၢတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး(attitude)တကပၤန့ၣ်အိၣ်ဒံးဒၣ်တၢ်ဖဲ(၃၀)တုၤလၢ(၄၀)မျးကယၤဒီးပီစးထီၣ်လီၤႉႉပမၤတ့ၢ်လၢဒဲက၀ီၤအပူၤအနံၣ်ဒီဆံလံဘၣ်ဆၣ်ပီစးထီၣ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီဒံးလီၤႉမ့မ့ၢ်လၢတၢ်(Practice)န့ၣ် ပကတဲလၢမျးကယၤန့ၣ်ပတဲတသ့ဒံးဘၣ်ပီစးထီၣ်သဲၣ်ဖးဒံးလီၤမီၤနီၤႉ

သံကွၢ်–ကီၢ်ပယီၤအပူၤလီၤဆီဒၣ်တၢ်လၢကညီကီၢ်စဲၣ်အပူၤမ့ၣ်ပိၢ်အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်တၢ်အိၣ်သးအိၣ်ဒ်လဲၣ်ႉ
စံးဆၢ–ထံဆၢကီၢ်ဆၢန့ၣ်ပၦၤကညီပၦၤကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အိၣ်ဒံးဒၣ်တၢ်လၢမ့ၣ်ပိၢ်ကျိချံမျိာ်သၣ် အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အပူၤလီၤႉပမ့ၢ်ကွၢ်၀ဲလၢဒဲက၀ီၤအပူၤန့ၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်၀ဲဒၣ်တၢ်သိၣ်လိထီဘိလံႉဘၣ်ဆၣ်သနါက့(knowledge)အတၢ်သ့ၣ်ညါန့ၣ်အိၣ်ဖးထီညါႉဘၣ်ဆၣ်သနါက့အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢမ့ၣ်ပိၢ်တခါအံၤန့ၣ်တဘၣ်ဖီၣ်ဘူးအီၤဘၣ်တဘၣ်ထိးဘူးအီၤဘၣ်ႇအ၀ဲသ့ၣ်မ့နၢ်ပၢၢ်အါထီၣ်မ့တဖီၣ်ဘူးဖီၣ်တံၢ်ကျိချံမျိာ်သၣ်ဘၣ်န့ၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးကလီၤစှၤ၀ဲဒၣ်န့ၣ်အိၣ်၀ဲလီၤႉဘၣ်ဆၣ်သနါက့လၢပၦၤကညီအပူၤန့ၣ်ယဆိမိၣ်န့ၣ်အိၣ်ဒံးဒၣ်တၢ်လၢတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အပူၤလီၤႉ၀ံၤဘျီအါန့ၣ်အန့ၢ်န့ၣ်ခဲအံၤန့ၣ်ပထံၣ်ဘၣ်၀ဲဒၣ်လၢ(facebook)ပူၤန့ၣ်ကဘီယူၤဟဲတၢၤလီၤကျိဖးဒိၣ်ကျိချံတပိၢ်ဖးထီၣ်ဘၣ်န့ၣ်ပိၢ်ရံးသကိး၀ဲဒၣ်လၢန့ၣ်ဟ့ၣ်လီၤအသးလၢန့ၣ်အစဲးလၢအံၤတစဲးႉအခီပညီန့ၣ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အကဲ၀ဲဒၣ်တၢ်ပာ်သးလၢအကမၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအီၤလၢမ့ၣ်ပိၢ်တၢ်ပိၢ်ဖးသးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ကမၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတၢ်ႇအိၣ်ဒံးဒၣ်တၢ်ထီထီလီၣ်မီၤနီၤႉခီဖျိပၦၤကညီသ့ၣ်တဖၣ်တန့ၢ်ဘၣ်၀ဲဒၣ်ပီညါဒံးဘၣ်မီၤနီၤႉ

သံကွၢ်–ကီၢ်ပယီၤအပူၤမ့ၣ်ပိၢ်လၢတၢ်စူးကါအီၤအအါကတၢၢ်န့ၣ်အိၣ်ၦဲၤကလုာ်လဲၣ်ႉ
စံးဆၢ–ဘၣ်ဃးလၢတၢ်စူးကါမ့ၣ်ပိၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤႇကျိချံမျိာ်သၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်ပ၀ဲဒၣ်ပတမၤတၢ်ဘၣ်ဃးလၢဒုးယၤဘၣ် အဃိန့ၣ်ပတသ့ၣ်ညါဘၣ်ႉဘၣ်ဆၣ်သနါက့ယတဲသ့တခါလၢအါဒၣ်တက့ၢ်လၢၦၤဘၣ်မ့ၣ်ပိၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်မ့ၢ်၀ဲဒၣ်လၢကျိဖးဒိၣ်အချံလၢတပိၢ်ဖးထီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လဲၤဂဲၤလိာ်ကွဲ၀ဲႇအကလုာ်မတၤခီလဲၣ်န့ၣ်ပတဲတသ့ဘၣ်ႉတၢ်လၢအတပိၢ်ဖးထီၣ်ဒံးဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လဲၤဖီၣ်၀ဲဒၣ်လဲၤမၤ၀ဲဒၣ်ဒီးမၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတၢ်ႉတၢ်၀ဲန့ၣ်တကလုာ်လၢအမ့ၢ်၀ဲဒၣ်ကျိဖးဒိၣ်အချံဒီးခံခါတခါခီန့ၣ်ပတဲလၢမ့ၣ်ပိၢ်န့ၣ်အါဒၣ်တက့ၢ်လၢပသံကွၢ်န့ၣ်မ့ၣ်ပိၢ်လၢတၢ်တ့ထီၣ်န့ၢ်၀ဲဒၣ်လၢအမ့ၢ်၀ဲဒၣ်ပဲးလိမ့ၢ်ဂ့ၤႇလံၣ်ဖိကိမ့ၢ်ဂ့ၤႇမ့ၣ်ပိၢ်ဒ်န့ၣ်တကလုာ်န့ၣ်ၦၤဘၣ်မ့ၣ်ပိၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ပမ့သံကွၢ်န့ၣ်အ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ်မ့ၣ်ပိၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤမီၤနီၤႉ

သံကွၢ်–သုးဟံးန့ၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤ၀ံၤအလီၢ်ခံကီၢ်ပယီၤအပူၤအံၤတၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်ဟဲအါထီၣ်၀ဲအသိး တၢ်စူးကါမ့ၣ်ပိၢ်တဖၣ်အတၢ်အိၣ်သးအိၣ်ဒ်လဲၣ်ႉၦၤဘၣ်ဒိခီဖျိမ့ၣ်ပိၢ်အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်ႉ
စံးဆၢ–ဘၣ်ဃးလၢမ့ၣ်ပိၢ်န့ၣ်အအါထီၣ်ထဲလဲၣ်ဒီးၦၤကညီဘၣ်တူၢ်ဘၣ်လၢမ့ၣ်ပိၢ်အါထီၣ်ထဲလဲၣ်န့ၣ် ယတအဲၣ်ဒိးတဲဖျါအနီၣ်ဂံၢ်နီၣ်ဒွးဘၣ်ႉဘၣ်ဆၣ်သနါက့နမ့ထိၣ်သတြီၤက့ၤ၀ဲဒၣ်လၢအပူၤကွံာ်ပမၤတၢ်လၢဒဲက၀ီၤအပူၤၦၤလၢအဟဲဟံန့ၢ်၀ဲဒၣ်ခီၣ်တူးမ့ၢ်ဂ့ၤပက့ၤကွၢ်ကဒါက့ၤဖဲလၢပမၤတၢ်လၢကီၢ်ဆၢပူၤၦၤဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးသ့ၣ်တဖၣ်အကျါန့ၣ်စးထီၣ်၀ဲဒၣ်လၢကရ့ၣ်နံၣ်ဟဲက့ၤလီၤတုၤလၢၦၤကညီကီၢ်စဲၣ်လၢအံၤတကပၤန့ၣ်ပထံၣ်ဘၣ်၀ဲဒၣ်ၦၤနီၣ်ဂံၢ်အိၣ်အါမးလၢအလိၣ်ဘၣ်၀ဲဒၣ်ခီၣ်တူးသ့ၣ်တဖၣ်လၢတၢ်တနံၣ်ခံနံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်အိၣ်ဒီဒူၣ်ညါမီၤနီၤႉနမ့ထိၣ်သတြီၤပအိၣ်တ့ၢ်လၢအပူၤကွံာ်ဒီးခဲအံၤန့ၣ်ထီၣ်ဒီဒူၣ်ညါႉနါက့ပတဲပၠးလၢအနီၣ်ဂံၢ်လၢလီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ်ပတဲတသ့ဘၣ်ႉ

သံကွၢ်–ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်ဒီး ဒုးယၤပီးလီတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲမနုၤပိာ်ထွဲထီၣ်အခံလဲၣ်ႉ
စံးဆၢ–အါဒၣ်တက့ၢ်ပထံၣ်ဘၣ်၀ဲဒၣ်လၢၦၤလၢအဘၣ်မ့ၣ်ပိၢ်၀ံၤန့ၣ်ၦၤတဂၤဒီးတဂၤန့ၣ်အတဒ်သိးလိာ်သးဘၣ်ႉ အတၢ်တူၢ်ဘၣ်တဒ်သိးဘၣ်ႇအဟံၣ်ဖိဃီဖိအလီၢ်ခံတဒ်သိးဘၣ်ဒီးအတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အပတီၢ်နါက့တဒ်သိးဘၣ်ႉလၢတၢ်န့ၣ်အဃိန့ၣ်ၦၤတဂၤဒီးတဂၤန့ၣ်အတၢ်တူၢ်ဘၣ်တဒ်သိးဘၣ်ႉတနီၤနီၤန့ၣ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိအဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအီၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤႉတနီၤနီၤန့ၣ်ဟံၣ်ဖိဃီဖိတအိၣ်ဘၣ်လၢကဆီၣ်ထွဲအီၤန့ၣ်တအိၣ်ဒၣ်လဲာ်ဘၣ်ႉ၀ံၤဘျီန့ၣ်တုၤလၢအစုလီၤမၢ်အခီၣ်လီၤမၢ်လၢမ့ၣ်ပိၢ်အဃိန့ၣ်တၢ်လၢအပိာ်ထွဲထီၣ်အခံန့ၣ်မ့ၢ်၀ဲဒၣ်နီၢ်ကစၢ်အတၢ်တူၢ်ဘၣ်ႇတၢ်သူၣ်အ့န့သးအ့န့ႇတၢ်သူၣ်ဖှီၣ်သးဖှီၣ်ႉၦၤတနီၤန့ၣ်သူၣ်ဆံးသးဆံးႇၦၤတနီၤန့ၣ်ပျံၤတီၢ််က့ၤတၢ်မီၤနီၤႉၦၤတနီၤခီဒုတဘၣ်နီတမံၤဘၣ်ႉတနီၤနီၤတဲ၀ဲလၢယတၢ်ဘူၣ်ဂ့ၤလၢယအိၣ်မူဘၣ်ဒံးတဲ၀ဲဒ်န့ၣ်ႉၦၤကညီတဂၤဒီးတဂၤန့ၣ်အတၢ်တူၢ်ဘၣ်တဒ်သိးဘၣ််ႉဘျီဒုအါန့ၢ်အန့ၣ်န့ၢ်တမ့ၢ်ထဲလၢနီၢ်ကစၢ်အတၢ်တူၢ်ဘၣ်ဘၣ်ႉပကွၢ်ကဒါက့ၤန့ၣ်ဘၣ်ဒိဃုာ်ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိႉအမ့ဘၣ်လဲၤအိၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်တလါန့ၣ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိဘၣ်လဲၤအိၣ်ဒီးအီၤဒီလါလီၤႉအ၀ဲန့ၣ်ခီဒုတၢ်လၢအဘၣ်တူၢ်၀ဲဒၣ်မီၤနီၤႉတကးဒံးဘၣ်လၢအၦၤတ၀ၢပူၤအကစၢ်က့ၤလီၤကဒါလၢအတ၀ၢပူၤန့ၣ်ဘၣ်က့ၤဆိမိၣ်တုၤက့ၤ၀ဲဒၣ်လၢတၢ်သူၣ်လီၤဆီလီၤတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲတဖၣ်ႉနဘၣ်ကွၢ််မ့ၢ်အခီၣ်တူးအံၤန့ၣ်အဟး၀ဲကသ့ဧါႇကစၢၢ်လီၤဘံဧါန့ၣ်ပဘၣ်ဆိမိၣ်ခဲလၢာ်တၢ်လၢအဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်၀ဲမီၤနီၤႉဒီးအဂၤတခါအၦၤတ၀ၢပူၤန့ၣ်ၦၤတနီၤနီၤတဲ၀ဲဒၣ်ယဲယၦၤတ၀ၢပူၤန့ၣ်ယအိၣ်ယၤတဂၤလီၤအဃိန့ၣ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ဆိမိၣ်ဆံးလီၤက့ၤသးႉဘျီတအဲၣ်ဒိးမၤက့ၤသမူသကိးသ့ၣ်တဖၣ်ဒ်န့ၣ်မီၤနီၤအအိၣ်၀ဲဒၣ်ႉအဃိန့ၣ်အ၀ဲအံၤၦၤလၢတူၢ်ဘၣ်တၢ်လၢမ့ၣ်ပိၢ်ကျိချံၦာ်သၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးသ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်တူၢ်ဘၣ်ပိာ်ထွဲထီၣ်အခံသ့ၣ်တဖၣ်လီၤမီၤနီၤႉဘျီတကးဒံးဘၣ်ပတဲထဲလၢမ့ၣ်ပိၢ်ကျိချံမျိာ်သၣ်အတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးလၢနီၢ်ခိလၢၦၤကညီမီၤႉအါန့ၣ်အန့ၢ်န့ၣ်ၦၤတနီၤန့ၣ်တဘၣ်ဒိလၢအနီၢ်ကစၢ်ဘၣ်ႉဘၣ်ဒိ၀ဲဒၣ်လၢဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိႇဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိမ့သံအဒုတဆံန့ၣ်အတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအိၣ်ဒီဒူၣ်ညါမီၤနီၤႉလီၤဆီဒၣ်တၢ်နကျီၢ်ပနၢ်မ့ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးန့ၣ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးစ့ၢ်ကီးနမုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်ဒီးလၢနစံာ်ပူၤၦဲၤပူၤနတၢ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ်လီၢ်လၢအလုၢ်အီၣ်သးတနံၤဂီၢ်တနံၤဂီၢ်မ့ၣ်ပိၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤကျိချံမျိာ်သၣ်မ့အိၣ်တီၢ်ဃာ်သးလၢနတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်မၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးစ့ၢ်ကီး၀ဲဒၣ်နမုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်လၢတၢ်လုၢ်အီၣ်သးသမူစ့ၢ်မီၤနီၤႉ

သံကွၢ်–ပမ့အိၣ်မူဘၣ်လၢတၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်အဟီၣ်က၀ီၤအပူၤန့ၣ်တၢ်လၢပကလဲၤပကဟးတၢ်လီၢ်တပူၤလၢ်လၢ် န့ၣ်တၢ်လၢပကြၢးသ့ၣ်ညါဆိအီၤဒီးပကဘၣ်ကတဲာ်ကတီၤထီၣ်ပသးသ့ၣ်တဖၣ်ကမ့ၢ်မနုၤလဲၣ်ႉ
စံးဆၢ–ၦၤလၢအိၣ်ဟီၣ်က၀ီၤတၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်လီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါန့ၣ်အိၣ်လံ ဘၣ်ဆၣ်သနါက့ဒ်ယတဲတ့ၢ်ဃာ်မုကၢၤအသိးလီၤနမ့ထံၣ်မ့ၣ်ပိၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤကျိချံမျိာ်သၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်ဒ်နမ့ၢ်သ၀ီဖိအသိးန့ၣ်ဒ်သိးနကပူၤဖျဲးအဂီၢ်န့ၣ်ဖီၣ်ဘူးအီၤတဂ့ၤထိးဘူးအီၤတဂ့ၤလီၤႉအ၀ဲန့ၣ်ၦၤကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ကြၢးသ့ၣ်ညါ၀ဲဒၣ်အ၀ဲအံၤန့ၣ်တမ့ၢ်ယမူဒါဘၣ်ႉတၢ်မၢၤတၢ်လၢယအဲၣ်ဒိးတဲတခီဒုန့ၣ်နမ့ထံၣ်ဘၣ်ဖုးမ့ၣ်ပိၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤႇကျိချံၦာ်သၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤလၢအတပိၢ်ဖးထီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဖီၣ်ဘူးအီၤတဂ့ၤထိးဘူးအီၤတဂ့ၤန့ၣ်အဂ့ၤကတၢၢ်လၢနကပူၤဖျဲးဒီးမ့ၣ်ပိၢ်လီၤႉ

သံကွၢ်–မ့ၣ်ပိၢ်အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ပီညါန့ၣ်လၢပၦၤတ၀ၢပူၤအကါဒိၣ်ထဲလဲၣ်ႉ
စံးဆၢ–ယအဲၣ်ဒိးတဲလၢထံကီၢ်လၢအဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်၀ဲဒၣ်ဒီးတၢ်ဒုးတၢ်ယၤတၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်လၢပဒိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤႇ လၢကဒဲကဒဲဒုးလီၤသးမ့ၢ်ဂ့ၤထံကီၢ်လၢအဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်ၦၤကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ကြၢးဒိးန့ၢ်ဘၣ်၀ဲမ့ၣ်ပိၢ်တၢ်ဟ့ၣ်ပီညါလီၤႉတၢ်လၢအပိၢ်ဖးသ့အကလုာ်ကလုာ်ဃုာ်ဒီးသုးဒုးယၤပီလီအကလုာ်ကလုာ်န့ၣ်ကြၢးဒိးန့ၢ်ဘၣ်၀ဲ(Risk)အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အပီညါလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤႉလၢတၢ်န့ၣ်အဃိန့ၣ်ၦၤကမျၢၢ်ၦၤဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးတဖၣ်န့ၣ်ကြၢးဒိးန့ၢ်ဘၣ်၀ဲမ့ၣ်ပိၢ်ပီညါန့ၣ်အလီၢ်အိၣ်၀ဲသၦၢ်ကတၢၢ်လီၤႉအရ့ဒိၣ်ဒံးဒၣ်တၢ်လီၤႉ

သံကွၢ်–လီၢ်ခံကတၢၢ်ဘၣ်ဃးဒီးမ့ၣ်ပိၢ် ဒီးဒုးယၤပီးလီအတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အံၤအဲၣ်ဒိးဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးအါထီၣ်မနုၤလဲၣ်ႉ
စံးဆၢ–တၢ်လၢယအဲၣ်ဒိးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါန့ၣ်နမ့ထံၣ်၀ဲဒၣ်ဟီၣ်က၀ီၤဖဲန့ၣ််ၦၤမ့ဒုးသ့ၣ်ညါနၤလၢမ့ၣ်ပိၢ်အိၣ်န့ၣ် တလိၣ်ဂုာ်ဃုကျဲလၢနကနုာ်လီၤလၢဟီၣ်က၀ီၤပူၤဘၣ်ႉမ့ၢ်သ့န့ၣ်အိၣ်ယံၤဒီးအီၤအ၀ဲန့ၣ်နကပူၤဖျဲးလၢမ့ၣ်ပိၢ်သ့ႉအါန့ၣ်အန့ၢ်န့ၣ်နမ့ထံၣ်၀ဲဒၣ်ကျိချံမျိာ်သၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤႇမ့ၣ်ပိၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤႇကျိချံဆံးဆံးဖိဒၣ်လဲာ်န့ၣ်နဘၣ်သ့ၣ်ညါလၢယၤန့ၣ်ယမ့ၢ်၀ဲဒၣ်ကမျၢၢ်ႇယတမ့ၢ်သုးဘၣ်ႇယတသ့ၣ်ညါဘၣ်အတၢ်လီၤပျံၤလီၤဘၣ်ယိၣ်မၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတၢ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်ယတသ့ၣ်ညါဘၣ်ႉလၢတၢ်န့ၣ်အဃိနမ့ထံၣ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါဒီးမ့ၢ်သ့န့ၣ်မၤနီၣ်မၤဃါဃာ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲတၢ်လီၢ်အံၤအိၣ်ဖဲလဲၣ်ဒီးလၢနနီၢ်ကစၢ်တဂၤအဂီၢ်န့ၣ်ဖီၣ်ဘူးအီၤတဂ့ၤထိးဘူးအီၤတဂ့ၤနကပူၤဖျဲးဒီးတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးသ့ၣ်တဖၣ်လီၤမီၤနီၤႉ