ကီၢ်သူလ့ၤဆူၣ်ချ့၀ဲၤကျိၤ မူဒါခိၣ် ပဒိၣ်စီၤအဲၣ်ကလုာ်ရွ့ၣ်အူ လဲၤပူၤကွံာ်

လါဖ့ၤြဘူၤအါရံၤ ၈ သီႇ ၂၀၂၀ နံၣ်ႇ ခ့ၣ်အဲးစံၣ်

ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်=ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ၀ဲၤကျိၤ ၁၄ ခါအကျါ တခါလၢအမ့ၢ် ကီၢ်သူလ့ၤဆူၣ်ချ့မၤစၢၤ၀ဲၤကျိၤ မူဒါခိၣ် ပဒိၣ်စီၤအဲၣ်ကလုာ်ရွ့ၣ်အူ (၆၅)နံၣ်အံၤႇ အသးသမူဟးထီၣ်ကံွာ်ဖဲ တနံၤအံၤ (လါဖ့ၤြဘူၤအါရံၤ ၈ သီ) ဟါခီ ၁၂ နၣ်ရံၣ် ၄၉ မံးနံး အဆၢကတီၢ်န့ၣ်ႇ ဖဲအအိၣ်ဟံၣ် ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်=ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢတၢ်လီၢ်တတီၤ အဂ့ၢ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်လီၤႉ

ပဒိၣ်စီၤအဲၣ်ကလုာ်ရွ့ၣ်အူ အဖိခွါအဒိၣ်ကတၢၢ်တဂၤလၢအမ့ၢ် စီၤကစၢၢ်မုၢ်ဃါ စံး၀ဲလၢ “ ဖဲ ၁၂ နၣ်ရံၣ် ၄၉ မံးနံး အဆၢကတီၢ်န့ၣ် အသးသမူဟးထီၣ်၀ဲဖဲဟံၣ်ပူၤအံၤန့ၣ်လီၤႉ အသံ၀ဲဒၣ်လၢ သူၣ်ခဲစၢၣ် (cancer) တၢ်ဆါအဃိလီၤ” အဂ့ၢ်န့ၣ်စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်လီၤ

ပဒိၣ်စီၤအဲၣ်ကလုာ်ရွ့ၣ်အူအံၤ အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်၀ဲဖဲ ၁၉၅၅ နံၣ်ႇ လါနိၣ်၀့ဘၢၣ် ၂၈ သီအနံၤ လၢ အ့ၣ်ယၣ်၀တံၣ်ကီၢ်ခီႇ ပသံၣ်ကီၢ်ဆၣ် နီၢ်ပအဲသ၀ီပူၤ အမိအမံၤ နီၢ်ဖီ(လဲၤပူၤကွံာ်)ႇ အပါမံၤ စီၤကလၢ(လဲၤပူၤကွံာ်)ဒီး အဒီပုၢ်၀ဲၢ်ခဲလၢာ်အိၣ်၀ဲ ၁၂ ဂၤ လၢအကျါအ၀ဲမ့ၢ်ၦၤသၢဂၤတဂၤလီၤႉ

အ၀ဲမၤလိတၢ်လၢ ၀့ၢ်တကူၣ်ကီၢ်ခီႇ တဲၣ်ကၠံကီၢ်ဆၣ် ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတီၤထီကၠိအံၤႇ ဖျိထီၣ်၀ဲဒၣ်တီၤထီကၠိ၀ံၤအလီၢ်ခံ ဖဲ ၁၉၇၄ နံၣ်န့ၣ် အ၀ဲနုၤလီၤ၀ဲဒၣ်လၢကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအပူၤဒီး ခီဖျိလၢမ့ၣ်ပိၢ်ဘၣ်အီၤအဃိ အ၀ဲနုၤလီၤမၤကၠိသရၣ်တၢ်မၤ တၢ်တစိၢ်တလီၢ်န့ၣ်လီၤႉ

ဖဲ ၁၉၈၀ နံၣ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် လီၢ်ခၢၣ်သး၀ဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့ၣ်လီၢ်လံၤ မၤနၢၤပျီတၢ်လီၢ်န့ၣ်ႇ အ၀ဲထီၣ်ဘၣ်၀ဲ ဂံၢ်ခီၣ်ထံး ကသံၣ်တၢ်သိၣ်လိႇ ပတီၢ်ထီကသံၣ်တၢ်သိၣ်လိ၀ံၤအလီၢ်ခံႇ အ၀ဲနုာ်လီၤဟံးန့ၢ်မူဒါလၢ သုးရ့ၣ်ကသံၣ်သရၣ်မူဒါခိၣ် ဒ် သုးခိၣ်ဂီၢ်ဂ့ၢ်အသိးန့ၣ်ႇ ဒီးလီၢ်ခၢၣ်သး ကီၢ်သူလ့ၤဆူၣ်ချ့မၤစၢၤ၀ဲၤကျိၤနဲၣ်ရွဲၣ်ႇ ဟံး၀ဲမူဒါအပတီၢ်ဘၣ်အပတီၢ်၀ံၤအလီၢ်ခံ လီၢ်ခၢၣ်သးအပတီၢ်၀ဲၤကျိၤခိၣ်မူဒါအံၤ အ၀ဲဖံးမၤ၀ဲတုၤအသးသမူဟးထီၣ်တစုန့ၣ်လီၤႉ

ကီၢ်ပယီၤ ကသံၣ်ၦၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ကရၢ (BMA) ၦၤနဲၣ်တၢ် စီၤန့ၢ်ထူ စံး၀ဲလၢ “အ၀ဲန့ၣ်မ့ၢ်ၦၤတဂၤလၢအတၢ်လဲၤခီဖျိအိၣ်တဂၤလီၤႉ ကလုာ်ကဂီၢ်န့ၣ် လီၤဆီဒၣ်တၢ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့န့ၣ် လၢအသးစၢ်တုၤလၢအခဲအံၤ အ၀ဲဂုာ်ကျဲးစၢးမၤတၢ်လီၤႉ တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီစ့ၢ်ကီး အိၣ်၀ဲအါမးလီၤႉ ဒီးပ၀ဲစ့ၢ်ကီး ပဖီၣ်လိာ်စုပမၤ သကိးတၢ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်နၢ်ပၢၢ်လိာ်သးလီၤႉ ပ၀ဲသ့ၣ်တဖၣ် ပသးဘၣ်ဒိ၀ဲဒိၣ်မးလီၤႉ ခီဖျိအတအိၣ်လၢာ်ဘၣ်အဃိ မ့ၢ်တၢ်လၢအဆှူ၀ဲဖးဒိၣ်တခါလီၤ” အဂ့ၢ်န့ၣ် စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်လီၤႉ

ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် လီၢ်ခၢၣ်သးကမံးတံာ်ဖိတဂၤလၢအမ့ၢ် ပဒိၣ်စီၤအဲၣ်ကလုာ်ရွ့ၣ်အူ အသးသမူဟးထီၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်ႇ အသးနံၣ်အိၣ်၀ဲ (၆၅)နံၣ် ဒီး အမါဒီးအဖိမုၣ်ဖိခွါ ၄ ဂၤအိၣ်တ့ၢ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ တၢ်ပာ်လီၤက့ၤအစိၣ်ဖဲ ဖဲလါဖ့ၤြဘူၤအါရံၤ ၁၀ သီအနံၤန့ၣ် လၢခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် သုးက့(၇)တၢ်လီၢ် သ့ၣ်ဘ့ၣ်ထၣ် တၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤႉ