အူးပၠၣ်ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤအပူၤ တၢ်ထံၣ်န့ၢ်၀ဲၦၤဘၣ်ခိ၀ံၣ်တၢ်ဆါတဂၤ

လါနိၣ်၀့ဘၢၣ် ၂၂ သီႇ ၂၀၂၀ နံၣ်ႇ စးအဲၣ်ဆူ

ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်–ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢ ဖိၣ်ဖရၣ်ကီၢ်ဆၣ် အူးပၠၣ်ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤအပူၤ ဖဲလါနိၣ်၀့ဘၢၣ် ၁၉ သီအနံၤန့ၣ် တၢ်မၤကွၢ်ဒီးထံၣ်န့ၢ်၀ဲၦၤဘၣ် Covid-19 တၢ်ဆါတဂၤအဃိ တကီၢ်ခါလၢဒဲက၀ီၤဒီတဖျၢၣ်အပူၤ တၢ်ကးတံၢ်ကွံာ်၀ဲတၢ်ဟးထီၣ်က့ၤလီၤအဂ့ၢ်န့ၣ် ဒဲက၀ီၤၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

စီၤကနဲ ၄၈ နံၣ်တဂၤလၢအအိၣ် ဖဲအူးပၠၣ်ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤ က၀ီၤဒ့(၄)ႇ ဟံၣ်နီၣ်ဂံၢ်(၈၅)အံၤ ခီဖျိလၢအတၢ်ကိၢ်ထီၣ်ဒီးနါအ့ၣ်ယွၤကူး၀ဲဒၣ်အဃိ ဖဲလဲၤဒုးနဲၣ်ပၠးသးလၢဒဲက၀ီၤပူၤတၢ်ဆါဟံၣ်အခါ တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်မၤကွၢ်သမံသမိး၀ဲနါဒ့အ့ၣ်ထံဒီး တၢ်ထံၣ်၀ဲလၢအအိၣ်ဒီးခိ၀ံၣ်တၢ်ဆါဃၢ်လီၤအဂ့ၢ်န့ၣ် ဒဲက၀ီၤခိၣ် စီၤထိထိ စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

အ၀ဲစံး၀ဲလၢ “ဖဲတၢ်ကိၢ်ထီၣ်အီၤဒီးလဲၤဒုးနဲၣ်ပၠးသးလၢတၢ်ဆါဟံၣ်အခါ တၢ်မၤကွၢ်၀ဲအနါဒ့အ့ၣ်ထံလီၤႉ ဖဲမဟါဖျါ၀ဲလၢ (positive) အဃိ တၢ်ဆှၢအီၤဆူဖိၣ်ဖရၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်လီၤႉ အဟံၣ်ဖိဃီဖိလွံၢ်ဂၤအံၤစ့ၢ်ကီး တၢ်ပာ်၀ဲလၢဒဲက၀ီၤပူၤ (Quarantine) အလီၢ်လီၤ” အဂ့ၢ်န့ၣ် စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ခီဖျိလၢတၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤအဃိ ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ႇ မဲၢ်ဆီးတၢ်ဆါဟံၣ်ဖးဒိၣ် တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ် ဖဲလါနိၣ်၀့ဘၢၣ် ၂၁ သီအနံၤန့ၣ် လဲၤ၀ဲဒၣ်လၢအူးပၠၣ်ဒဲက၀ီၤအပူၤဒီး မၤကွၢ်သမံသမိး၀ဲ ဒဲက၀ီၤဖိတနီၤအနါဒ့အ့ၣ်ထံအိၣ်၀ဲအဂ့ၢ်န့ၣ် စီၤထိထိ ဆဲးစံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ၦၤလၢအဘၣ်ခိ၀ံၣ်တၢ်ဆါတဂၤအံၤ မ့ၢ်ၦၤလၢအလဲၤမၤတၢ်လၢဒဲက၀ီၤအချၢတဂၤဒီး ဖဲအပူၤကွံာ် လါနိၣ်၀့ဘၢၣ် ၄ သီအနံၤန့ၣ် ဟဲက့ၤတုၤ၀ဲဒၣ်လၢဒဲက၀ီၤအပူၤဒီး ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါမၢအအိၣ်လၢ (Stay Home) ဟံၣ်ပူၤ၀ံၤအလီၢ်ခံ တၢ်ဆါဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်ကဲထီၣ်သးဒီး အဟံၣ်ဖိဃီဖိ ၄ ဂၤအံၤစ့ၢ်ကီး တၢ်မၤကွၢ်သမံသမိးအ၀ဲသ့ၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ဒဲက၀ီၤၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်အပူၤ စးထီၣ်ဖဲတၢ်ထံၣ်န့ၢ်၀ဲခိဘံၣ်တၢ်ဆါအံၤ ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်–ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢ ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤ(၉)ဖျၢၣ်လၢ ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိအိၣ်ဆိး၀ဲတဖၣ်အံၤ ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ် မၤဃံးထီၣ်၀ဲတၢ်ဟးထီၣ်က့ၤလီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ တကီၢ်ခါ အူးပၠၣ်ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤဒီတဖျၢၣ်အပူၤ တၢ်ကးတံာ်၀ဲဒၣ်တၢ်ဟးထီၣ်က့ၤလီၤအသိး ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤလၢအဂၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်မၤဃံးထီၣ်၀ဲတၢ်နုာ်လီၤဟးထီၣ်လီၤအဂ့ၢ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ

မဲၢ်လးဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤ ၦၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ စီၤအီနဲးစ့ၢ်ကီးစံး၀ဲလၢ“ခဲအံၤၦၤထံၣ်န့ၢ်၀ဲလၢဒဲက၀ီၤပူၤအဃိ လၢပ၀ဲဒၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ကဲထီၣ်၀ဲဒၣ်တၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီတခါလီၤႉ တၢ်အဃိန့ၣ် လၢပဒဲက၀ီၤပူၤဒု စးထီၣ်ဖဲအပူၤကွံာ်စှၤသီန့ၣ် ပမၤဃံးထီၣ်၀ဲတၢ်နုာ်လီၤဟးထီၣ်လီၤႉ” အဂ့ၢ်န့ၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

တကီၢ်ခါ လၢကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်အပူၤ ၦၤဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်လၢခိ၀ံၣ်တၢ်ဆါအံၤခဲလၢာ်အိၣ်၀ဲ(၃ႇ၈၉၂)ဂၤဒီး ၦၤဟဲက့ၤအိၣ်ဆူၣ်ထီၣ်က့ၤအိၣ်၀ဲ(၃ႇ၇၄၅)ဂၤဒီး ၦၤသံအိၣ်၀ဲဒၣ်(၆၀)ဂၤန့ၣ်လီၤႉ ဒ်န့ၣ်အသိး ကီၢ်ပယီၤပူၤစ့ၢ်ကီး တၢ်ဃုထၢ၀ံၤအလီၢ်ခံ ၦၤဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်လၢခိ၀ံၣ်တၢ်ဆါၦၤနီၣ်ဂံၢ်ဟဲအါထီၣ်၀ဲဒီး ၦၤဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်လၢတၢ်ဆါအံၤအိၣ်၀ဲ(၇၆ႇ၄၁၄)ဂၤဒီး ၦၤဟဲက့ၤအိၣ်ဆူၣ်ထီၣ်ကဒါအိၣ်၀ဲ(၅၆ႇ၆၀၁)ဂၤဒီး ၦၤသံအိၣ်၀ဲဒၣ်ခဲလၢာ်(၁ႇ၆၉၅)ဂၤအဂ့ၢ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဒီးတၢ်ဂဲၤလိာ်ကွဲကိတိာ်၀ဲၤကျိၤ ထုးထီၣ်ပာ်ဖျါ၀ဲစရီအသိး သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ