ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်တၢ်ပၢဟီၣ်က၀ီၤပူၤကမျၢၢ်ၦၤဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးအဂၤ(၃၀၀ႇ၀၀၀)ဘျဲၣ်အဂီၢ်လိၣ်ဘၣ်တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ

လါအီကူး ၁၇ သီႇ ၂၀၂၂ နံၣ်ႇ ခ့ၣ်အဲးစံၣ်

လၢခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်–ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢကီၢ်ရ့ၣ်(၆)ဘ့ၣ်အပူၤ ကမျၢၢ်ၦၤဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးအနီၣ်ဂံၢ် အိၣ်၀ဲ(၃၀၀ႇ၀၀၀)ဘျဲၣ်ဒီးကတီၢ်ခဲအံၤၦၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဂီၢ်လိၣ်ဘၣ်၀ဲဒၣ်တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ထုးထီၣ်ပာ်ဖျါ၀ဲဖဲမဟါလါအီကူး ၁၆ သီအနံၤန့ၣ်လီၤႉ

ခီဖျိတၢ်ဒုးတၢ်ယၤကဲထီၣ်လၢခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်–ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢတၢ်ပၢဟီၣ်က၀ီၤပူၤအဃိ ကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိး၀ဲအါအါဂီၢ်ဂီၢ်ဒီးကတီၢ်ခဲအံၤကမျၢၢ်ၦၤဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးအနီၣ်ဂံၢ်အိၣ်၀ဲခဲလၢာ်(၃၅၆ႇ၆၇၄)ဂၤလံအဃိလိၣ်ဘၣ်၀ဲတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးလီၢ်ကျဲႇတၢ်အီၣ်တၢ်အီႇကသံၣ်ကသီဒီးတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ထုးထီၣ်ပာ်ဖျါ၀ဲအသိးသ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ကမျၢၢ်လၢအဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးတဖၣ်အံၤခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ကညီဒီကလုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ်(KNLA)ဒီး ကညီဒီကလုာ်ဂၢၤသးကရၢ(KNDO)တဖၣ်ဟံးန့ၢ်၀ဲမူဒါလၢလီၢ်ကျဲသနၢၣ်ဒၣ်၀ဲစုာ်စုာ်န့ၣ်လီၤႉ

ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်အစုတီၤဖီလာ်(KNLA)ဒီး(KNDO)တဖၣ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒုးတၢ်ဒီးသုးမီၤစိရိၤအသုးဒီးဘၣ်ရဲၣ်ကျဲၤစ့ၢ်ကီး၀ဲသုးဂ့ၢ်၀ီအတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့တကးဘၣ်ဘၣ်ရဲၣ်ကျဲၤဃုာ်စ့ၢ်ကီးတၢ်လိၣ်တဖၣ်လၢကမျၢၢ်လၢဘၣ်ဃ့ၢ်အိၣ်မှံဟးဖျိးသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ဒ်ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ထုးထီၣ်ပာ်ဖျါ၀ဲစရီအသိးန့ၣ်မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤန့ၣ်ၦၤဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးအိၣ်၀ဲ(၉၆ႇ၁၈၀)ဂၤႇဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်(၉၄ႇ၇၆၈)ဂၤႇဒူပျာ်ယာ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်(၉၀ႇ၂၉၁)ဂၤႇချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်(၆၁ႇ၈၉၈)ဂၤႇတီအူကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်(၇ႇ၅၃၇)ဂၤဒီးမ့မ့ၢ်ဘျံးဒ၀ဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်အိၣ်၀ဲ(၆ႇ၀၀၀)ဂၤန့ၣ်လီၤႉ

ကတီၢ်ခဲအံၤခီဖျိတၢ်စူၤအါဒီးကမျၢၢ်လၢဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးတဖၣ်အံၤတၢ်ခိၣ်ဒုး(မိကၤ)တဘံၣ်တဘၢဘၣ်အဃိတၢ်ညၣ်ဂိၢ်တၢ်ဆါကဲထီၣ်သးဟဲအါထီၣ်၀ဲဒီးတၢ်လီၢ်လၢၦၤဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးအိၣ်အလီၢ်တနီၤန့ၣ်ခီဖျိကျဲတၢ်ကီတၢ်ခဲတၢ်အိၣ်သးအဃိတၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်လၢကလဲၤဆှၢတၢ်အီၣ်တၢ်အီကသံၣ်ကသီတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်ထၢၣ်၀ံချၢဆူၣ်ချ့ကရူၢ်(BPHWT)ၦၤနဲၣ်တၢ်စီၤ၀့ကၠီၤစံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

“ၦၤလီၢ်အိၣ်ကမှံဖိတဖၣ်န့ၣ်တမ့ၢ်အိၣ်တၢ်လီၢ်တပူၤဃီဘၣ်ႉအိၣ်တၢ်လီၢ်အါတီၤအဃိကဘၣ်ဟးကွၢ်န့ၣ်ကီခဲစ့ၢ်ႉစးထီၣ်ဖဲအပူၤကွံာ်ခံလါသၢလါန့ၣ်ခီဖျိတၢ်ညၣ်ဂိၢ်တၢ်ဆါဟဲအါထီၣ်အဃိလၢကကူစါယါဘျါၦၤဆါအဂီၢ်န့ၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်လၢကဆှၢကသံၣ်ကသီမီၤနီၤႉဟးဃုၦ့ၤကသံၣ်နါက့ကီစ့ၢ်ႉမ့၀ံၤတၢ်လီၢ်တနီၤနါက့ကဟးၦ့ၤတၢ်အီၣ်တၢ်နါက့ကီခဲစ့ၢ်ႉကဆှၢထီၣ်ဆှၢလီၤနါက့ကီခဲစ့ၢ်လီၤ”အဂ့ၢ်န့ၣ်စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်န့ၣ်လီၤႉ

လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါတၢ်လီၢ်တနီၤန့ၣ်ခီဖျိပယီၤသုးနုာ်လီၤအိၣ်လၢဟီၣ်က၀ီၤအပူၤဒီးအိၣ်ခိးသမံသမိးတၢ်လၢကျဲပူၤအိၣ်အဃိတၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်လၢကဆှၢတၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢၦၤဃ့ၢ်အိၣ်ကမှံတဖၣ်အဂီၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်ၦၤလၢမၤစၢၤၦၤဃ့ၢ်အိၣ်ကမှံဖိတဂၤစံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးဒံၣ်ဒ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ

“ပယီၤသုးခးလီၤကျိဖးဒိၣ်လၢသ၀ီပူၤန့ၣ်အိၣ်ဒံးအဖၢမုၢ်လီၤႉၦၤဃ့ၢ်အိၣ်ကမှံဖိတနီၤန့ၣ်က့ၤဟံအီၣ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢအသ၀ီပူၤအိၣ်ႉခီဖျိပယီၤသုးအိၣ်ခိးသမံသမိးတၢ်လၢကျဲပူၤအဃိအ၀ဲသ့ၣ်က့ၤတဘူၣ်ဘၣ်ႉမ့ဘၣ်သဂၢၢ်ဒီးပယီၤသုးဒုတညီဘၣ်အဃိတၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်လီၤႉမ့၀ံၤလၢကစိာ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်တီတီနါက့တညီဘၣ်အဃိဘၣ်စိာ်က့ၤလၢၦၢ်ပူၤကျဲအိၣ်စ့ၢ်လီၤႉတနီၤန့ၣ်ဘၣ်စိာ်လၢဆဲးကဲးတနီၤန့ၣ်ဘၣ်ယိးလၢၦၤကညီလီၤ”အဂ့ၢ်န့ၣ်စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်န့ၣ်လီၤႉ

စးထီၣ်ဖဲ(၂၀၂၂)လါယနူၤအါရံၤတုၤလၢလါယူၤလံန့ၣ်လၢခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်တၢ်ပၢဟီၣ်က၀ီၤအပူၤခီဖျိပယီၤသုးခးလီၤကျိဖးဒိၣ်ဒီးဖီၣ်မၤသံမၤ၀ီကမျၢၢ်တဖၣ်အဃိိလီၢ်က၀ီၤကမျၢၢ်သံ၀ဲ(၉၁)ဂၤဒီးဘၣ်ဒိ၀ဲ(၁၈၁)ဂၤအဂ့ၢ်န့ၣ်ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ထုးထီၣ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤ၀ဲစရီအသိးသ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ