လါမ့ၤ ၂၃ သီႇ ၂၀၂၄ နံၣ်ႇ ခ့ၣ်အဲးစံၣ်
သုးကီၣ်ကးဖီလာ်တၢ်ရၤလီၤတၢ်ကစီၣ်(Media)တခါလၢအမ့ၢ်(People Media)အံၤပာ်ဖျါထီၣ်၀ဲလၢသုးကီၣ်ကး ဟ့ၣ်လီၤ၀ဲ(ရၢရှါ)(ရေနက်)ကဘီသန့တၢ်ပျဲလၢလၢၦဲၤၦဲၤလၢကမၤတၢ်အဂီၢ်အဂ့ၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကစီၣ်အံၤဟးထီၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံစှၤသီအတီၢ်ပူၤကတီၢ်သုးကီၣ်ကးဒီးရၢရှါအမီၢ်သီအတၢ်လံၣ်အီၣ်လီအီၣ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ကဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တခါလၢတၢ်ကဘၣ်ကွၢ်ဟုကွၢ်ဆူၣ်၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဖဲပူၤကွံာ်တယံာ်ဒံးဘၣ်အခါန့ၣ်ကီၢ်ပယီၤတၢ်ဘျၢလီၤကျိၣ်စ့ဒီးထံဂုၤကီၢ်ဂၤမုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်တၢ်ဆဲးကျိးဆဲးကျၢဂ့ၢ်၀ီ ကိတိာ်လၢအမ့ၢ်(ဒီကထၢၣ်ကၤစီၣ်)အံၤဘၣ်ဃးဒီးလၢကီၢ်ပယီၤအပူၤတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်၀ဲကဘီသန့ဂ့ၢ်၀ီႇ တၢ် သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်ဟီၣ်က၀ီၤ(စိၤ)လီၤဆီႇ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်တၢ်ဖီၣ်ရ့ၣ်နီၣ်စဲးဖီကဟၣ်တၢ်မၤလီၢ်ႇ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်၆၆၀မံးကၣ်၀ူတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ကိၢ်သဟီၣ်လီဂံၢ်ဘါစဲးဖီၣ်ကဟၣ်တၢ်မၤလီၢ်ဒီး၃၃၀မံးကၣ်၀ူၣ်တၢ်ဟ့ၣ်နူကျံယါလီဂံၢ်စဲးဖီကဟၣ်တၢ်မၤလီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်လဲၤဘၣ်တ့ၢ်၀ဲဒၣ်ဆူရှၢရှါကီၢ်ဒံးန့ၣ်လီၤႉ
စးထီၣ်ဖဲ(ဒီကထၢၣ်ကၤစီၣ်)လဲၤ၀ဲဆူရၢရှါထံကီၢ်၀ံၤအလီၢ်ခံဘၣ်ဃးဒီးဒ၀ဲၢ်(ရေနက်)ကဘီသန့တၢ်တိာ်ကျဲအံၤတၢ်ကစီၣ်ဟးထီၣ်၀ဲလၢသုးကီၣ်ကးအံၤဟ့ၣ်လီၤ၀ဲရၢရှါတၢ်ပျဲလၢလၢၦဲၤၦဲၤလၢကမၤတၢ်အဂီၢ်အဂ့ၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဒ၀ဲၢ်(ရေနက်)ကဘီသန့အံၤအိၣ်သူၣ်လီၤအသးလၢဒ၀ဲၢ်၀့ၢ်မုၢ်နုာ်ကလံၤစိးတကပၤလၢအစီစုၤယံာ်၀ဲဒီးဒ၀ဲၢ်၀့ၢ်(၁၇)မံးလာ်အသိးမ့ၢ်ဘၣ်ကွၢ်က့ၤလၢထံတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲတၢ်အိၣ်သးခီန့ၣ်အိၣ်၀ဲဒၣ်လၢကီၢ်ပယီၤကလံၤထံးတၢ်လီၢ်အကတၢၢ်ႇ ဒ၀ဲၢ်၀့ၢ်ကလံၤစိးဒီးအိၣ်ဘူးလိာ်အသးဒီး(ကပလံ)ပီၣ်လဲၣ်ဒီးကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ပီၣ်လဲၣ်ကျီၤတကပၤန့ၣ်လီၤႉ
ဘၣ်ဃးဒီး(ရေနက်)တၢ်တိာ်ကျဲၤတၢ်မၤအံၤန့ၣ်တၢ်စးထီၣ်ပာ်ဖှိၣ်မၤ၀ဲဒီးကၠီၣ်တဲၣ်လၢ(၂၀၀၈)(အူသါစွ့ၤ)ပဒိၣ်အစိၤခါလံအဂ့ၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဒ်န့ၣ်အသိးဖဲ(အူသ့စ့ၣ်)ပဒိၣ်အစိၤ(၂၀၁၃)နံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်တၢ်ပတုာ်ကွံာ်၀ဲတၢ်တိာ်ကျဲၤ၀ဲအံၤ၀ံၤအလီၢ်ခံဖဲ(၂၀၁၅)နံၣ်ကဒီးန့ၣ်လၢတၢ်ကက့ၤစးထီၣ်အီၤအဂီၢ်ကီၢ်ပယီၤႇ ကီၢ်ယပၣ်ဒီးကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ထံကီၢ်သၢဘ့ၣ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသးဂုာ် ကျဲးစၢၤဟူးဂဲၤဒံး၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဘၣ်ဆၣ်သနါက့လၢတၢ်ဂ့ၢ်အကလုာ်ကလုာ်အဖီခိၣ်ဘၣ်ဃးဒီး(ရေနက်)တၢ်တိာ်ကျဲၤ၀ဲအံၤန့ၣ်ပတုာ်ကွံာ်၀ဲဒၣ်ဒီးဘၣ်ဃးဒီးတကီၢ်ခါဒ၀ဲၢ်(ရေနက်)ကဘီသန့တၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤန့ၣ်တၢ်ကစီၣ်ဟူထီၣ်ဟးထီၣ်လၢသုးကီၣ်ကးဟ့ၣ်လီၤ၀ဲ(ရၢရှါ)တၢ်ပျဲလၢလၢၦဲၤၦဲၤလၢကမၤတၢ်အဂီၢ်အံၤအဖီခိၣ်ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢဘျံးဒ၀ဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်ခိၣ်ပဒိၣ် ဖျိးစိ၀့စံး၀ဲလၢ “ဖဲအိၣ်တဘျီန့ၣ်ပယီၤသုးဒီးရၢရှါသုးအ၀ဲသ့ၣ်ပာ်ဖှိၣ်ဂဲၤလိာ်သကိးတၢ်မီၤနီၤႉ တၢ်ပိာ်ထွဲထီၣ်အခံကမ့ၢ်တၢ်၀ဲအံၤဧါန့ၣ် တဲတဘၣ်ဘၣ်ႉ အဃိသးန့ၣ်ပယီၤသုးနါက့ဃုအတံၤသကိးလၢမၤစၢၤအီၤကန့ၢ်ကသ့အဖီခိၣ်ဒီးဟူး ဂဲၤ၀ဲလီၤမီၤႉ ဘၣ် ထွဲဒီး(ရေနက်)ကဘီသန့တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤတၢ်အိၣ်သးခီန့ၣ်ပတဆိကမိၣ်လၢ အဂ့ၤဘၣ်မီၤနီၤႉ တၢ် အံၤန့ၣ်အိၣ်ဒၣ်လၢဒုၣ်ဒါဟူးဂဲၤဒ်လဲၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ်ပကဘၣ်တြီဆၢဒီဆၢအီၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်ပကဘၣ်ဆိ ကမိၣ်လီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ် မ့ၢ်မၤ၀ဲန့ၣ်တမ့ၢ်လၢကဟဲသံကွၢ်ၦၤဘၣ်ႇကမၤဒၣ်၀ဲဒ်အတၢ်ဘၣ်သးလီၤဒီးတမ့ၢ်လၢအကွၢ်က မျၢၢ်အမဲာ်ဘၣ်ႉ အဃိ သးဒီးတၢ်တခါအံၤပတဲဒုကဆိတစဲးမီၤနီၤအခီပညီန့ၣ်ပကခီဆၢတြီဆၢအီၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်တမံၤတမၠိဂ့ၤပဘၣ်ခံကွၢ်စီာ်ကွၢ်တၢ်အိၣ်သးလၢအပၢၢ်ထီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်လီၤ”အဂ့ၢ်စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်-ကညီတၢ်ကစီၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဖဲပူၤကွံာ်လါမးရှးထီၣ်အသီသီအခါန့ၣ်စ့ၢ်ကီးသုးကီၣ်ကးအံၤဂုာ်ကျဲၤစၢၤမၤလီၤစၢ်ကွံာ်၀ဲအတၢ်ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢတရူးအံၤအဖီခိၣ်ဒီးလၢကမၤလဲၤထီၣ်၀ဲဒုးယၤဂ့ၢ်၀ီတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤႇ ဂံၢ်ခီၣ်ထံးတၢ်သူၣ်ထီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒီးဂံၢ်သဟီၣ် တၢ်တိာ်ကျဲၤအဂီၢ်သုးကီၣ်ကးအံၤကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤမၤလဲၤထီၣ်၀ဲတၢ်ရ့လိာ်မုာ်လိာ်သးဒီးရၢရှါအဂ့ၢ်တၢ်ကစီၣ်ဟးထီၣ်ဒံး၀ဲဒၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤႉ
ဒ်န့ၣ်အသိးတရူၢ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်ဃးဒီးဒ၀ဲၢ်(ရေနက်)ကဘီသန့တၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤအပူၤန့ၣ်ဘၣ်ယိၣ်၀ဲဒၣ်လၢရၢရှါကဟဲနုာ်လီၤပာ်ဃုာ်၀ဲဒၣ်အဂ့ၢ်ထံဂုၤကီၢ်ဂၤတၢ်ကစီၣ်တဖၣ်အပူၤပာ်ဖျါ၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ
လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါတနီသရံၣ်ကီၢ်ခီဒိၣ်ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤန့ၣ်ၦၤတရူးဖိမုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်ကစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဘျၢလီၤပာ်၀ဲတၢ်မၤအိၣ်၀ဲဒၣ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်ထံၣ်ဘၣ်၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဖဲ(NLD)ပဒိၣ်ဟံမူဟံဒါအဆၢကတီၢ်အခါန့ၣ်စ့ၢ်ကီးတနီသရံၣ်ကီၢ်ခီအပူၤန့ၣ်ၦၤတရူးဖိမုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်ကစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ကူၣ်တရံးလံၣ်အီၣ်တ့ၢ်ဒံးတၢ်န့ၣ်လီၤႉ
သုးကီၣ်ကးအံၤထီဒါက့ၤ၀ဲအသိၣ်မှံၤတရူးအံၤလၢရ့လိာ်မုာ်လိာ်အသးထီၣ်ဘးလၢအနံၣ်ယံာ်အလါထၢအံၤဒီးသုးကီၣ်ကးအံၤဟ့ၣ်လီၤ၀ဲဒ၀ဲၢ်(ရေနက်)ကဘီသန့ဆူရၢရှါအအိၣ်အံၤန့ၣ်ကမ့ၢ်၀ဲသုးကီၣ်ကးဒီးရှၢရါအဘၢၣ်စၢၤတၢ်ဟ့ၣ်ဒိးဟ့ၣ်ကၣ်လိာ်သးအိၣ်၀ဲသ့အဂ့ၢ်တၢ်ပဲာ်ထံနီၤဖးအိၣ်စ့ၢ်ကီး၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဒ၀ဲၢ်(ရေနက်)တၢ်တိာ်ကျဲၤအလီၢ်ခံန့ၣ်သုးခိၣ်နၢ်အစိၤတဖၣ်အစိၤမံမီၢ်တ့ၢ်ဃာ်၀ဲဒၣ်ဘၣ်ဃးနူကျံယါတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ကဆဲးမၤဖျါထီၣ်အမိၢ်လံၤမိၢ်ၦၢ်ဧါန့ၣ်တၢ်ဘၣ်အိၣ်ခိးကွၢ်၀ဲဒံးန့ၣ်လီၤႉ
ဘၣ်ဃးဒီးသုးကီၣ်ကးဟ့ၣ်လီၤကွံာ်၀ဲဒ၀ဲၢ်(ရေနက်)တၢ်တိာ်ကျဲၤဆူရၢရှါအအိၣ်တၢ်ပျဲလၢလၢၦဲၤၦဲၤအံၤအဖီခိၣ်ဘျံးဒ၀ဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်ၦၤထီဒါတၢ်ကမံးတံာ်ၦၤကတိၤတၢ်ပၢတဂၤလၢအမ့ၢ်စ့ၢ်ကီး၀ဲဒ၀ဲၢ်ၦၤလီၢ်က၀ီၤဖိတဂၤဒီးတၢ်ဒီသဒၢခိၣ်ဃၢၤန့ဆၢၣ်တဂၤစံး၀ဲလၢ “ယဆိၣ်ကမိၣ်န့ၣ်မီၤနီၤ မ့ၢ်ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤန့ၣ်အ၀ဲသ့ၣ်ကမၤ၀ဲတုၤလီၤတီလီၤတန့ၢ်ဘၣ်မီၤနီၤႉ ဘၣ်မနုၤအ ဃိလဲၣ်န့ၣ်(ရေနက်)ကဘီသန့တၢ်လီၢ်၀ဲန့ၣ်အိၣ်၀ဲဒၣ်လၢတၢ်ပၢၢ်ဆၢကရူၢ်ကရၢအဟီၣ်က၀ီၤအပူၤမီၤနီၤႉ အဃိန့ၣ်လၢ ပ၀ဲဒၣ်တကပၤနါက့တၢ်ဘျၢလီၤ၀ဲတၢ်မၤတခါအံၤန့ၣ်လၢကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိအဂီၢ်န့ၣ်တၢ်ကကဲဘျုးအိၣ်ဧါႇ တအိၣ်ဧါ န့ၣ်ယထံၣ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်မၤ၀ဲလၢအနီၢ်ကစၢ်တၢ်ကဲဘျုးအဂီၢ်လီၤႉ ဒ်ၦၤလီၢ်က၀ီၤဖိတဂၤတၢ်ထံၣ်ဒီးၦၤထီဒါတၢ်က မံးတံာ်တဂၤတၢ်ထံၣ်အသိးန့ၣ်အ၀ဲသ့ၣ်ကမၤ၀ဲဒၣ်အခွဲးတအိၣ်ဘၣ်ႇ အ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ၦၤဟံန့ၢ်ဆူၣ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤ သုးကီၣ်ကးဒီးၦၤသူၣ်တၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်တကးတဖုမီၤနီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်တမ့ၢ်ပဒိၣ်လၢအဖိးသဲးစးဘၣ်ဒီးလၢတၢ်အိၣ်သးအံၤ အဖီခိၣ်န့ၣ်ဒ်တၢ်ဘျၢသဲးစးအိၣ်အသိးန့ၣ်အ၀ဲသ့ၣ်မၤ၀ဲအခွဲးတအိၣ်ဘၣ်”အဂ့ၢ်န့ၣ်စံး၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဒ၀ဲၢ်(ရေနက်)ကဘီသန့တၢ်တိၤကျဲၤလၢရၢရှါဟံမူဟံဒါန့ၢ်၀ဲဒၣ်အံၤန့ၣ်တနံၤန့ၣ်တၢ်ကထုးထီၣ်န့ၢ်၀ဲဒၣ်ရ့ၣ်နီၣ်သိအဒၢ (၁)တကလီၢ်အမဲာ်ညါကကဲထီၣ်၀ဲကဘီသန့ၤတခါလၢကတီဆှၢ၀ဲတၢ်အတယၢၢ်အဃၢအကကွဲၢ်(၁၀)တၣ်အဂ့ၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဒ၀ဲၢ်(ရေနက်)တၢ်တိာ်ကျဲၤတခါအံၤမ့ၢ်လိၣ်ထီၣ်ဖးထီၣ်၀ဲန့ၣ်ကမ့ၢ်၀ဲကဘီသန့တခါလၢအကါဒိၣ်၀ဲဒၣ်လၢအ့ရှၢၣ်မုၢ်ထီၣ်ကလံၤထံးတကပၤအသိးတၢ်တဘၣ်လိၣ်ခီဂာ်၀ဲဒၣ်(မၣ်လါကၣ်)ပီၣ်လဲၣ်ထံကျိၤလၢၤဘၣ်ဒီးကမ့ၢ်၀ဲကဘီသန့တခါလၢကဒုးဘျးစဲန့ၢ်၀ဲ(အ့ၤဒံၣ်ယၣ်)ပီၣ်လဲၣ်မိၢ်ၦၢ်ႇ မုၢ်ထီၣ်တၢ်ခၢၣ်သးလီၢ်က၀ီၤႇ ယူရၤပၤဒီးအၤဖရံကၣ်ထံကီၢ်သ့ၣ် တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ ဒ်န့ၣ်အသိးတနံၣ်တနံၣ်တၢ်ကပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤပနံာ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤထီၣ်ဘးလၢ(မဲၣ်ထြ့ၣ်-၁၀၀)ဘျဲၣ်အဂ့ၢ် န့ၣ်သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ကီၢ်ပယီၤဒီးရၢရှါအတၢ်မၤသကိးတၢ်အံၤန့ၣ်ကကဲထီၣ်တၢ်ဘၣ်ဘျုးဘၣ်ဖှိၣ်လၢကီၢ်အ့ၤဒံၣ်ယၣ်အဂီၢ်လၢတၢ်ဘၣ်ခိးဒိကနၣ်၀ဲ(ဘ့ကလါဒ့ၣ်ရှ်)ပီၣ်လဲၣ်က့ၣ်ကျီၤအတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်အဂ့ၢ်ထံဂုၤကီၢ်ဂၤတၢ်ကစီၣ်ပာ်ဖျါ၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ
