လါဒံၣ်စဲဘၢၣ် ၅သီ, ၂၀၂၄နံၣ်, ခ့ၣ်အဲးစံၣ်,
ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်,ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢတးကီၢ်ရ့ၣ်,မဲၢ်ဆီးဝ့ၢ်ကလံၤစိးကညီဘၣ်ကီဘၣ်ခဲမဲၢ်လးဒဲကဝီၤအပူၤတၢ်သူဝဲကသံၣ်မူၤဘှီးအါထီၣ်အဖီခိၣ်,ကၠီၣ်တဲၣ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါဒီးဒဲကဝီၤပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်,မၤဃံးထီၣ်ဝဲတၢ်သမံသမိးအဂ့ၢ်,ဒဲကဝီၤကဝီၤခိၣ်နၢ်တဖၣ်စံးဝဲန့ၣ်လီၤ.
ကညီဘၣ်ကီဘၣ်ခဲမဲၢ်လး(ကိး)ဘဲကျီးဒဲကဝီၤအပူၤ,သူၣ်ဘီၣ်သးစၢ်လၢအသးနံၣ်တပှဲၤ(၁၈)နံၣ်ဒံးဘၣ်တဖၣ်အံၤသူဝဲတၢ်မူၤတၢ်ဘှီးအါထီၣ်အဃိ,လၢတၢ်ကတြီဆၢမၤလီၤစှၤကွံၥ်ဝဲကသံၣ်မူၤဘှီးတၢ်ဂ့ၢ်ကီအံၤအဂီၢ်,ကၠီၣ်တဲၣ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါဒီးဒဲကဝီၤပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်ကမၤဃံးထီၣ်ဝဲတၢ်သမံသမိးအဂ့ၢ်,မဲၢ်လးကညီဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲကဝီၤ,အနဲၣ်ရွဲၣ်ခိၣ်ကျၢၢ်စီၤဆါဒ့စံးဝဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ.
“မဲၢ်လးဒဲကဝီၤအပူၤတကီၢ်ခါခဲအံၤ,ပထံၣ်ဘၣ်ပှၤသးစၢ်လၢအသးနံၣ်(၁၃)နံၣ်ဒီး(၁၇)နံၣ်အဘၢၣ်စၢၤတဖၣ်သူဝဲကသံၣ်မူၤဘှီးဒ်အမ့ၢ်(ထြၤမးဒီ-Tramadol),ဝံၤဒီးယီအီဝဲဒီးကသံၣ်ကူးထံဃုၥ်ဒီးကိးကၤခိးလးအထံသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲအဃိ,ဘၣ်ဒိဝဲအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဖီခိၣ်,ပအိၣ်ဖှိၣ်တဲသကိးတၢ်ဒီးကၠီၣ်တဲၣ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါလၢ(MOI)တကပၤဒီး,ဒ်သိးဒီးပှၤသးစၢ်တဖၣ်အံၤသူဝဲတၢ်မူၤတၢ်ဘှီကလီၤစှၤအဂီၢ်န့ၣ်,မုၢ်နၤခီ(၉)နၣ်ရံၣ်မ့တလၢမ့ၢ်ဂ့ၤ,တၢ်မ့ထံၣ်လၢကျဲမ့ၢ်ဂ့ၤ,မ့ထံၣ်လၢအိၣ်လၢကဝီၤဒ့အပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤ,တၢ်ကွၢ်အီၤမ့လီၤဆီန့ၣ်,တၢ်ကသမံသမိးဝဲလီၤ.ဒီးတၢ်သမံသမိးအံၤတနွံညါအံၤစးထီၣ်ဝဲလံ.”အဂ့ၢ်စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်ကညီတၢ်ကစီၣ်န့ၣ်လီၤ.
လၢန့ၣ်အမဲၥ်ညါ,ပှၤလၢအသူတၢ်မူၤတၢ်ဘှီးဒီးတၢ်ချူးန့ၢ်အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ,တၢ်ကသမံသမိးဝဲအဆံၣ်ထံဝံၤတၢ်ကဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲအီၤဒီး,(၃)ဘျီအတီၢ်ပူၤကဘၣ်ဟ့ၣ်ဝဲစ့အီးလိး(၁၀၀၀)ဘးတုၤလၢ(၃၀၀၀)ဘးအိၣ်ဝဲအမဲၥ်ညါ,မ့တလူၤပိၥ်ထွဲဒိကနၣ်ဝဲတၢ်သိၣ်တၢ်သီဘၣ်န့ၣ်,(၃)ဘျီဝံၤအလီၢ်ခံကၠီၣ်တဲၣ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်,ကဟံကွံၥ်ဝဲအဒဲကဝီၤတၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ်ဒီးထုးထီၣ်ကွံၥ်အီၤလၢဒဲကဝီၤအပူၤအိၣ်ဝဲအဂ့ၢ်,အဝဲစံးအါထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
တကးဒံးဘၣ်,မ့မ့ၢ်ပှၤလၢအစိၥ်ဆါဒီးသူဝဲ(WY)ကသံၣ်မူၤဘှီးလၢအမ့ၢ်ဝဲကသံၣ်ကသ့ၣ်တကလုၥ်အံၤန့ၣ်,တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်တအိၣ်ဝဲဘၣ်ဒီးမ့မ့ၢ်တခီတၢ်ကဆှၢဝဲတဘျီဃီဆူကၠီၣ်တဲၣ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါအစုပူၤလီၤအဂ့ၢ်,ဒဲကဝီၤပှၤဘၣ်ဒါတဖၣ်စံးစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
မဲၢ်လးကညီဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲကဝီၤအပူၤပှၤလၢအသူဝဲတၢ်မူၤတၢ်ဘှီးဒ်အမ့ၢ်(ထရၣ်မၣ်ဒီ,ကသံၣ်ကူးထံဒီးကိးကၤခိးလး)သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ,အပူၤကွံၥ်နံၣ်တဖၣ်အပူၤအိၣ်ဝဲဘၣ်ဆၣ်တနံၣ်အံၤ(၂၀၂၄)နံၣ်အတီၢ်ပူၤအါန့ၢ်ဒံးဝဲနံၣ်လၢအပူၤကွံၥ်အဃိ,ဒ်သိးတၢ်မူၤတၢ်ဘှီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤကလီၤစှၤကွံၥ်အဂီၢ်(၂၀၂၅)နံၣ်အပူၤကၠီၣ်တဲၣ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါဒီးဒဲကဝီၤခိၣ်နၢ်တဖၣ်တိၥ်လီၤပၥ်ဝဲလၢကဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ်က့ၤဝဲအရ့တုၤလီၤတီၤလီၤအဂ့ၢ်,ဒဲကဝီၤခိၣ်နၢ်တဖၣ်စံးဝဲန့ၣ်လီၤ.
တကတီၢ်ဃီ,တၢ်သူဝဲကသံၣ်မူၤဘှီးတဖၣ်အံၤအါထီၣ်ဝဲဃုၥ်ဒီးပိၥ်မုၣ်သးစၢ်တဖၣ်အသိး,မဲၢ်လးဒဲကဝီၤဒီတဘ့ၣ်ပတီၢ်ပှၤလၢအသူတၢ်မူၤတၢ်ဘှီးဒံးအံၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်,ကအိၣ်ဝဲလၢ(၈၀)မျးကယၤဃၣ်ဃၣ်အမဲၥ်ညါ,သးစၢ်လၢအသူကသံၣ်မူၤဘှီးတဖၣ်အံၤလီၤတိၢ်ဝဲလၢတၢ်ဖံးလိမၤဒိးပူၤအသိး,ဒဲကဝီၤအပူၤတၢ်ဟုၣ်တၢ်ဘျါအါထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲအဂ့ၢ်,သ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်ဒဲကဝီၤခိၣ်နၢ်တဖၣ်စံးဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ.
ဒ်န့ၣ်အသိး,ခီဖျိတၢ်သူကသံၣ်မူၤဘှီးအါတလၢအခၢးအဃိ,မဲၢ်လးဒဲကဝီၤ(dare)တၢ်လဲၤဒုၣ်ကသံၣ်မူၤဘှီးတၢ်လီၢ်အပူၤတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲလၢလၢပှဲၤပှဲၤတအိၣ်လၢၤဝဲဘၣ်ဒီး,နံၣ်လၢလါယနူၤအါရံၤအပူၤ,ကတီၤပၥ်ဝဲပှၤလၢကလဲၤဒုၣ်တၢ်မူၤတၢ်ဘှီးစရီအိၣ်(၇၀)ဘျဲၣ်လံအဂ့ၢ်,သ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်ဒဲကဝီၤပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်စံးဝဲဒၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ.
ကညီဘၣ်ကီဘၣ်ခဲမဲၢ်လးဒဲကဝီၤအံၤ,ကဝီၤဒ့ခဲလၢၥ်အိၣ်ဝဲ(၂၁)ဘ့ၣ်ဒီးတကီၢ်ခါခဲအံၤဒဲကဝီၤဖိခဲလၢၥ်အနီၢ်ဂံၢ်အိၣ်ဝဲ(၃၀၀၀၀)သၢကလးဘျဲၣ်ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်လီၤ.ဒီးမဲၢ်လးကညီဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲကဝီၤအံၤ,အိၣ်သူၣ်လီၤဝဲအသးဖဲ(၁၉၈၄)နံၣ်ဒီးကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်ဆၢကညီဘၣ်ကီဘၣ်ခဲလၢၥ်အကျါမ့ၢ်ဝဲဒၣ်ဒဲကဝီၤလၢအဒိၣ်ကတၢၢ်တဖျၢၣ်အဂ့ၢ်,သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
