တၢ်ဆဲးကျိးသံကွၢ်ဒီး သုးခိၣ်ဒိၣ်စိ စီၤကျၢၤဒိၣ်

တၢ်ဆဲးကျိးသံကွၢ်ဒီး သုးခိၣ်ဒိၣ်စိ စီၤကျၢၤဒိၣ်

‘အ၀ဲသ့ၣ်အိၣ်၀ဲဒၣ်လၢထံကျိနံၤမၤတံာ်တာ်တၢ်ခး၀ဲထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်အချံအဃိ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤပတူၢ်လိာ်တသ့ဘၣ်အဖီခိၣ် အလီၢ်အိၣ်လၢဒ်ပမၤန့ၢ်မၤသ့အသိးန့ၣ် ပကဘၣ်မၤဖျိးထီၣ်က့ၤအီၤန့ၣ်အလီၢ်အိၣ်၀ဲလီၤႉ’

ဖဲတနံၤအံၤ (လါအ့ဖြ့ၣ် ၂၇)သီအနံၤ ဂီၤခီန့ၣ် ကညီဒီကလုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ်=ခ့ၣ်အဲၣ်အဲလ်အ့ၣ် သုးက့ ၅ ထီၣ်ဒုးန့ၢ်၀ဲ သီလဲၤထၣ် သုးမီၤစိရိၤအသုးကလၢၤလၢအအိၣ်ဖဲ ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်=ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢအံၤန့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ကညီတၢ်ကစီၣ်၀ဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့ၣ် ဆဲးကျိးသံကွၢ်၀ဲ သုးက့ (၅) ၦၤကတိၤတၢ်ပၢဒ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ

တၢ်သံကွၢ်= အဆိဒုးသ့ၣ်ညါဘၣ် ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ထီၣ်ဒုး၀ဲသီလဲၤထၣ်သုးမီၤစရိၤ သုးကလၢၤအံၤတက့ၢ်ႉ
စံးဆၢ=လၢပကဘၣ်ကတိၤရှဲကတိၤလဲတၢ်ခီန့ၣ် ပသုးမုၢ်ဒိၣ်တီၣ်ထီၣ်န့ၢ်ၦၤတန့ၢ်ဒံးဘၣ်ႉ တၢ်ကဲထီၣ်သးဒုကဲထီၣ်သးအနီၢ်ကီၢ်လီၤႉ ပယီၤသုးကလၢၤဒုထီၣ်၀ဲန့ၢ်လီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ်ရှဲလဲတၢ်အိၣ်ဒံး၀ဲလီၤႉ ပသုးမုၢ်ဒိၣ်ဒုတီၣ်ထီၣ်န့ၢ်ၦၤတအိၣ်ဒံးဘၣ်ႉ ဘၣ်ဆၣ်နါက့အမ့ၢ်ဒုအမ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤမီၤနီၤႉ

တၢ်သံကွၢ်=ပနၢ်ဟူဘၣ်လၢတၢ်ကဲထီၣ်သး၀ံၤအလီၢ်ခံတၢ်ပိာ်ထွဲထီၣ်အခံဒ်အမ့ၢ် ပယီၤသုးကတဲာ်ကတီၤထီၣ်သးလၢကဟဲကွံာ်လီၤကဒါမ့ၣ်ပိၢ်အိၣ်၀ဲလီၤႉ ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤတဲပၠးဘၣ်ကသ့စ့ၢ်ဧါႉ
စံးဆၢ=မ့မ့ၢ်လၢတၢ်ဟဲကဲထီၣ်သးဒ်အံၤအဖီၣ်ခိၣ်ခီန့ၣ် တၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါ ဟ့ၣ်ပလီၢ်ၦၤဒ်သိးကအိၣ်ဒီးတၢ်ပလီၢ်ပဒီသးဒုအိၣ်၀ဲလီၤမီၤနီၤႉ ၀ံၤဘျီလၢတၢ်ကိပူၤတပၤနါက့ဂ့ၤ ဟ့ၣ်တၢ်ကစီၣ်ဒ်သိးလၢကွဲၢ်လဲၢ်ဘီဘျ့ၣ်ဘျီၣ်လၢအဟဲမၤတၢ်တဖၣ်န့ၣ်ခီဒု ကတီၤသးဒီးတၢၤ၀့ၤ၀ီၤလၢအခိၣ်အဃၢၤဒုအိၣ်၀ဲအဖီခိၣ်အဃိ တၢ်ဒုးပလီၢ်ဒ်န့ၣ်အိၣ်၀ဲလီၤႉ

တၢ်သံကွၢ်=ဘၣ်ထွဲဒီးသုးက့ ၅ ထီၣ်ဒုးဟံးန့ၢ်ကွံာ်ပယီၤသုးကလၢၤတၢ်ဂ့ၢ် ၦၤအါဂၤတၢ်ပဲာ်ထံနီၤဖးအိၣ်အါကလုာ်အဖီခိၣ် နအဲၣ်ဒိးရှဲပၠးၦၤထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်ဒ်လဲၣ် ႉ
တၢ်စံးဆၢ=ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ကစီၣ်ဟူထီၣ်သါလီၤဒ်အံၤအဖီခိၣ် ယဲဒုယအဲၣ်ဒိး ရှဲပၠးဒ်ယနီၢ်တဂၤတၢ်ထံၣ်အဖီၣ်အသိးန့ၣ် တၢ်လီၢ်၀ဲအံၤမ့ၢ်ဒၣ်ပနီၢ်ကစၢ်ဒၣ် ပအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ပထူလံၤဖိဟီၣ်က၀ီၤလီၤႉ ပတလဲၤမၤၦၤတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲဘၣ်ႉ အဃိန့ၣ်လၢတၢ်ဒီသဒၢလီၤက့ၤပသးဒီး ပဟီၣ်က၀ီၤဒၣ်၀ဲကအိၣ်ဒီးနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်၀ဲတၢ်စံၣ်ပၢလီၤသးခွဲးယာ်လၢ ကန့ၢ်ဘၣ်ကီၢ်စၢဖှိၣ်စဲၤနီၢ်ခီန့ၣ် တၢ်တဖၣ်န့ၣ်တကြၢးဟဲအိၣ်လၢပဟီၣ်က၀ီၤပူၤဘၣ်အဃိ ပမၢက့ၤတက့ၤ၀ဲဘၣ်ႉ တက့ၤ၀ဲဘၣ်အဃိ ဒ်ပမၤအီၤန့ၢ်မၤအီၤသ့အသိးန့ၣ်ပကဘၣ်မၤအီၤကဘၣ်နီဟးက့ၤအီၤလီၤႉ ပတဲအီၤလၢအမုာ်အခုၣ်န့ၣ်တက့ၤ၀ဲဘၣ်အဃိ ဒ်ပမၤန့ၢ်မၤသ့အသိးန့ၣ်ပမၤအလီၢ်အိၣ်န့ၣ်ပဘၣ်မၤလီၤႉ

အဲၣ်ဒိးတဲဘၣ်ထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ သုးကီၣ်ကးန့ၣ်ဟံးန့ၢ်ဆူၣ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤ၀ံၤလံ ထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်ဃ့ထီၣ်ဒံၣ်မိၣ်ခြ့ၣ်စံၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်မ့ၢ်ဂ့ၤႇ ခိၣ်နၢ်လၢတၢ်ဖီၣ်ဃာ်အီၤ ဒုးဃာ်အီၤလၢဃိာ်ပူၤတဖၣ် ဒ်သိးတၢ်ကပျၢ်ဖဲးကွံာ်အီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်အ၀ဲသ့ၣ်တပျၢ်ဖျဲးကွံာ်၀ဲဘၣ်အမဲာ်ညါ ဆီၣ်တံၢ်မၤနၢၤ၀ဲဒၣ်ထံဖိကီၢ်ဖိ လၢအတအိၣ်ဒီးတၢ်စုက၀ဲၤနီတမံၤဘၣ်အံၤန့ၣ် အ၀ဲသ့ၣ်ခး၀ဲဒီးကျိအဃိသံတနီၤဘၣ်ဒိတနီၤအိၣ်ထီၣ်၀ဲဒီး လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါၦၤလၢအဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတဖၣ်န့ၣ် အ၀ဲသ့ၣ်ဖီၣ်ဆၢ ၀ဲဒီးဒုးနုာ်ဃာ်၀ဲလၢတၢ်ဒုးဃာ်အပူၤဒီးမၤဆူးမၤဆါ၀ဲႇမၤနးမၤကျံၤႇမၤပယွဲ၀ဲအကလုာ်ကလုာ်အဖီခိၣ် ပ၀ဲဒၣ်နါက့လၢတၢ်ဆီၣ်ထွဲဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါက့ၤပထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်လၢအမၤ၀ဲ(CDM)တဖၣ်အဃိ ဒ်ပမၤန့ၢ်မၤသ့အလီၢ်အကျဲန့ၣ်ပမၤအီၤလီၤမီၤႉ အ၀ဲအံၤမ့ၢ်ယအဲၣ်ဒိးရှဲပၠးထံဖိကီၢ်ဖိ ကမျၢၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤဒီးၦၤလၢအပဲာ်ထံနီၤဖးတၢ်အကပၤကပၤတဖၣ်ဒ်န့ၣ်လီၤႉ ဒီးတၢ်မၤ၀ဲအံၤန့ၣ်ပမ့ၢ်တမၤအီၤဘၣ်ဒီး အ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်ကဆီၣ်နံးကျံၢ်ဘၢၦၤထီဘိဒီးၦၤတသ့ၣ်ညါလၢတၢ်ဆီၣ်နံးကျံၢ်ဘၢၦၤဘၣ်ႉ ၦၤသ့ၣ်ညါဒၣ်လၢမ့ၢ်ဒၣ်လၢပအဲၣ်အီၤပတူၢ်လိာ်အီၤအဃိ အ၀ဲသ့ၣ်အိၣ်၀ဲ လၢပသိးပကျါဆီၣ်နံးကျံၢ်ဘၢၦၤဒ်န့ၣ်လီၤႉ အဃိန့ၣ်ခီဖျိပတအဲၣ်တကွံအီၤဘၣ်အဃိ ပဘၣ်နဲၣ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးပတၢ်တအဲၣ်အီၤကွံအီၤဘၣ်ပတသးလီၤအီၤဘၣ်လီၤႉ ပနဲၣ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်လၢကသ့ၣ်ညါထွဲ၀ဲခဲလၢာ်မီၤနီၤႉ

တၢ်သံကွၢ်=အဂၤတထံၣ်န့ၣ် တၢ်ထီၣ်၀ဲပယီၤသုးကလၢၤတဘျီညါအံၤ မ့ၢ်အဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး ဖဲအပူၤကွံ၁်စှၤသီတၢ်ခး၀ဲၦၤကမျၢၢ်အချံတၢ်ဂ့ၢ်အံၤစ့ၢ်ကီးဧါႉ
တၢ်စံးဆၢ=တၢ်တခါအံၤခီဒုမ့ၢ်တၢ်လၢအဘၣ်ထွဲလိာ်သးလီၣ်မီၤနီၤႉ အခီပညီန့ၣ်တၢ်ဒုးလိာ်ယာ်လိာ်သးန့ၣ်သုးတကိးသုးဒုးလိာ်သးလီၤႉ ထံဖိကီၢ်ဖိအတၢ်လိၣ်အတၢ်လဲၤတၢ်က့ၤန့ၣ်ကအိၣ်ဒၣ်၀ဲကလဲၤဒၣ်၀ဲန့ၣ်မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ကဘၣ်တူၢ်လိာ်ဆီၣ်ထွဲအီၤဒ်န့ၣ်လီၤႉ အဃိလၢတၢ်ခးလိာ်သးခဲအံၤအဖီခိၣ် လၢသုးကဒဲကဒဲခးလိာ် သးမၤတံာ်တာ်ထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်အတၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤအတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီတဖၣ်ခဲလၢာ််ခဲာ်စ့န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအတဘၣ်ဘျီးဘၣ်ဒါဘၣ်အဃိ ခဲအံၤနါက့အ၀ဲသ့ၣ်အိၣ်၀ဲဒၣ်လၢထံကျိနံၤမၤတံာ်တာ်တၢ်ခး၀ဲထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်အချံအဃိ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤပတူၢ်လိာ်တသ့ဘၣ်အဖီခိၣ် အလီၢ်အိၣ်လၢဒ်ပမၤန့ၢ်မၤသ့အသိးန့ၣ် ပကဘၣ်မၤဖျိးထီၣ်က့ၤအီၤန့ၣ်အလီၢ်အိၣ်၀ဲလီၤႉ ဒီးတခး၀ဲထဲကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိအချံဘၣ် ကၠီၣ်တဲၣ်အချံဒၣ်လဲာ်ခးဃု၁်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

တၢ်သံကွၢ်= ပမ့ၢ်ကွၢ်ကဒါက့ၤလၢကညီဟီၣ်က၀ီၤတဖၣ်အပူၤ တၢ်ဒုးတၢ်ယာ်ဆူၣ် ထီၣ်အဖီခိၣ် ဒ်နမ့ၢ်ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဂၤအသိး နအဲၣ်ဒိးပဲာ်ထံနီၤဖးအီၤဒ်လဲၣ်
တၢ်စံးဆၢ=လၢယဲတဂၤယတၢ်ထံၣ်န့ၣ် စးထီၣ်လၢယသ့ၣ်ညါလီၤသးယအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်၀ံၤန့ၣ်ယဘၣ်စံၣ်ပယီၤသုးထီဘိလီၤႉ ပၢၢ်တုၤလၢယနုာ်လီၤတၢ်ပၢၢ်ဆၢဒီးယဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ပယီၤသုးလီၤႉ အဃိန့ၣ်ပယီၤသုးတဖုအံၤ အကမၤဂ့ၤၦၤန့ၣ်တအိၣ်နီတဘျီဘၣ်ႉ စးထီၣ်လၢယသ့ၣ်ညါလီၤသးတုၤလၢခဲအံၤန့ၣ် ထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်ဘၣ်တူၢ်တၢ်လၢအဃိႇဘၣ်ဖှီၣ်လီၤယာ်လီၤလၢအဃိႇထံဖိကီၢ်ဖိဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲအကလုာ်ကလုာ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်အဃိလီၤႉ အဃိ ခဲအံၤအ၀ဲသ့ၣ်ဟံးန့ၢ်ကွံာ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤတဘျီ၀ံၤတဘျီဒီး ခဲအံၤလၢခံကတၢၢ်န့ၣ်ဟံးန့ၢ်ကဒီး၀ဲလံလီၤႉ လၢညါန့ၣ်ၦၤတသ့ၣ်ညါဒံးၦၤလၢပမ့ၢ်ၦၤတဖုလၢဟးမၤတၢ်လၢအဘၣ်ဘျီးဘၣ်ဒါဘၣ်ႇမ့ၢ်ၦၤတဖုလၢအမၤတပျုၤတပျီၤတၢ်လီၤႉ

ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့လၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤခီန့ၣ် ၦၤသ့ၣ်ညါက့ၤ၀ဲဒၣ်လၢပယီၤသုးတဖုအံၤန့ၣ် တမ့ၢ်ၦၤလၢအပၢထံပၢကီၢ်မၤတၢ်လၢအဘၣ်ဘျီးဘၣ်ဒါဘၣ်ႉ မ့မ့ၢ်ပ၀ဲဒၣ်ပတၢ်ပၢၢ်ဆၢတၢ်ဂဲၤလိာ်တၢ်န့ၣ် မ့ၢ်၀ဲဒၣ်ၦၤလၢအဂဲၤလိာ်တၢ်နီၢ်ကီၢ်လၢတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်အဂီၢ်ဒ်န့ၣ်အဖီခိၣ်အဃိ ၦၤထံၣ်က့ၤၦၤဒ်န့ၣ်လီၤႉ ခဲအံၤစ့ၢ်ကီးထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်တဖၣ်နၢ်ပၢၢ်က့ၤစ့ၢ်ကီးပ၀ဲဒၣ်တၢ်ကရၢကရိအိၣ်၀ဲလီၤႉ ထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်ဒီးပ၀ဲန့ၣ်အလီၢ်အိၣ်၀ဲလၢကဘၣ်ပာ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ်ဒီး ပကဘၣ်အိၣ်တမံၤဃီလၢပတၢ်ဂဲၤလိာ်တၢ်ဒ်သိးဒီးသုးမီၤစိရိၤသနူကကတၢၢ်ကွံာ်၀ဲဒၣ်လၢထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤဒီး ကပၢထီၣ်က့ၤထံကီၢ်လၢအတူၢ်လိာ်၀ဲဒၣ်ဖဲၣ်ဒရၢၣ်ကီၢ်စၢဖှိၣ်လၢအၦဲၤဒီးဒံၣ်မိၣ်ခြ့ၣ်စံၣ်အတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢအၦဲၤဒီးကလုာ်ဒူၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်ပၢလီၤသးခွဲးယာ်လၢကီၢ်စဲၣ်တဘ့ၣ်ဘၣ်တဘ့ၣ်စုာ်စုာ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိးတၢ်နၢ်ပၢၢ်တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအကါဒိၣ်၀ဲလၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ်လီၤႉ တၢ်ပာ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ်ဒီးထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်လၢအကါဒိၣ်နီၢ်ကီၢ်လီၤႉ

တၢ်သံကွၢ် = ခဲအံၤလၢ၀့ၢ်ပူၤန့ၣ် ဒ်သိးသုးမီၤစိရိၤကလီၤၦီၢ်ကွံာ်အဂီၢ် တၢ်မၤ၀ဲတၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဘၣ်သးတဖၣ်အဖီခိၣ် နအဲၣ်ဒိးတဲဒ်လဲၣ်ႉ
တၢ်စံးဆၢ=ယအဲၣ်ဒိးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလၢ ပ၀ဲဒၣ်န့ၣ်ပအိၣ်ဆၢထၢၣ်ဒီးကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိတမံၤဃီလီၤႉ ထံဖိကီၢ်ဖိလၢ၀့ၢ်ပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤႇထံဖိကီၢ်ဖိလၢကစၢၢ်ကျါမ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ် ပအိၣ်ဆၢထၢၣ်ဒီးအီၤတမံၤဃီလီၤႉ အိၣ်ဒၣ်ထဲပမၤန့ၢ်မၤသ့လၢပလီၢ်ပကျဲပသနၢၣ်ဒၣ်၀ဲန့ၣ် ပကမၤတၢ်ပကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအ၀ဲသ့ၣ်လၢအ သနၢၣ်ဒၣ်၀ဲဒ်န့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်နါက့တလိၣ်လၢဘၣ်သးဆံးသးဟးဂီၤဘၣ်ႇကဆၢထၢၣ်၀ဲဒၣ်ဂၢၢ်ဂၢၢ်လီၤႉ

ပမ့ၢ်ကွၢ်က့ၤန့ၣ် ပထံဖိကီၢ်ဖိလၢအတအိၣ်ဒီးတၢ်စုက၀ဲၤနီတမံၤဘၣ်ဒီး ၦၤမၤဒၢၣ်အီၤဒီးတၢ်စုတၢ်က၀ဲၤၦၤခး အီၤဒီးကျိဒီး၀ၣ်ဒီးဘၣ်သံဘၣ်ၦၢ်၀ဲဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအက့ၢ်အဂီၤဟးဂုၤဟးဂီၤန့ၣ်အိၣ်၀ဲလီၤႉ လၢတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဖီခိၣ် ၦၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအသွံၣ်လီၤစီၤန့ၣ်တမ့ၢ်လၢတၢ်ကလီကလီဘၣ်ႉ မ့ၢ်၀ဲဒ်သိးဒီးသုးမီၤစိရိၤအံၤကကတၢၢ်ကွံာ်၀ဲဒီး ထံဖိကီၢ်ဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ် အပဒိၣ်ပၦၢ်အတၢ်ပၢတၢ်ပြးကပၢၢ်ထီၣ်က့ၤ၀ဲဒၣ်လၢအဘၣ်ဂ့ၢ်ဘၣ်၀ီအဂီၢ်လီၤႉ အဃိတၢ်မၤတခါအံၤပဆိတ့ၢ်ဃာ်အီၤတသ့ဘၣ် ပကဘၣ်မၤအီၤတုၤလၢသုးမီၤစိရိၤသနူ ၀ဲအံၤကဘၣ်ကတၢၢ်ကတာ်၀ဲလၢခ့ခါဆၢကတီၢ်ခဲအံၤလီၤမီၤနီၤႉ