တၢ်ဒုးအဃိအူကြ့ၣ်ထၣ်ကမျၢၢ်တက့ၤဘၣ်ဒံးဆူအဒူသ၀ီဘၣ်ဒီးသဂၢၢ်ဘၣ်၀ဲအိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲႇတၢ်အီၣ်တၢ်အီတကူတလၢတၢ်ကီတၢ်ခဲ

လါအီကူး ၈ သီႇ ၂၀၂၂ နံၣ်ႇ ခ့ၣ်အဲးစံၣ်

အူကြ့ၣ်ထၣ်လီၢ်က၀ီၤကမျၢၢ်လၢအိၣ်ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်–ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢ သူမှဲကျိကၢၢ်ခိၣ်တဖၣ် တုၤလၢတနံၤအံၤတက့ၤဘၣ်ဆူအဒူသ၀ီတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲဒံးဘၣ်ဒီးသဂၢၢ်ဘၣ်၀ဲအိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲႇတၢ်အီၣ်တၢ်အီတကူတလၢတၢ်ကီတၢ်ခဲသ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်အူကြ့ၣ်ထၣ်သ၀ီသးၦၢ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ဖဲအပူၤကွံာ်လါယူၤလၢာ်အခါန့ၣ် ခီဖျိဟီၣ်က၀ီၤကညီဒီကလုာ်ဂၢၤသးကရၢ(KNDO)သုးပာ်ဖှိၣ် နုာ်လီၤခး၀ဲအူကြ့ၣ်ထၣ်ပယီၤသုးကလၢၤအဃိလီၢ်က၀ီၤကမျၢၢ်တဖၣ်ဘၣ်လဲၤစံၣ်အိၣ်ကဒုလၢကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်–ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢသူမှဲကျိကၢၢ်နံၤဒီးန့ၢ်၀ဲတလါဘျဲၣ်တုၤလၢခဲအံၤတၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဒံးအဃိအ၀ဲသ့ၣ်တက့ၤဘၣ်ဒံးလၢအဟံၣ်အဃီဒီးသဂၢၢ်ဘၣ်အိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲအီၣ်အီတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်သ၀ီသးၦၢ်စံး၀ဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ

အ၀ဲစံး၀ဲလၢ“အ၀ဲသ့ၣ်ဟဲစံၣ်ထီၣ်စးထီၣ်လၢအပူၤကွံာ်လါယူၤ ၂၆ သီအခါန့ၣ်လံမီၤနီၤႉ တုၤလၢခဲအံၤန့ၣ်န့ၢ်တလါဘျဲၣ်လံႉပဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဟုသးအထၢၣ်ဆံးလီၤႉဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီတဖျၢၣ်န့ၣ်ပန့ၢ်ဘၣ်၀ဲ(၂၅၀)ဘးဒံးလီၤႉတၢ်န့ၣ်မးတန့ၢ်ဘၣ်ၦဲၤၦဲၤဘၣ်ႉဟံၣ်ခိၣ်လၢတန့ၢ်ဘၣ်ဒံး၀ဲန့ၣ်ကအိၣ်(၁၀၀)ဘျဲၣ်ဒံးႉခဲအံၤခီဖျိတၢ်စူၤအဃိဘၣ်ဟးအိၣ်၀ဲလၢၦၤဘုခ့ကျီးပူၤလီၤမီၤနီၤႉလၢကဆှၢတၢ်အီၣ်တၢ်အီအဂီၢ်နါက့ကၠီၣ်တဲၣ်သုးတပျဲအခွဲးဘၣ်ႉတၢ်အီၣ်တၢ်အီန့ၣ်ဟဲ၀ဲစဲးပြဲးစဲးပြဲးဒီးကတူၢ်လၢတနွံအဂီၢ်န့ၣ်တတူၢ်ဘၣ်”အဂ့ၢ်န့ၣ်စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ဖဲအပူၤကွံာ်တလါန့ၣ်အူကြ့ၣ်ထၣ်လီၢ်က၀ီၤကမျၢၢ်တဖၣ်ခီဖျိတၢ်ဒုးကဲထီၣ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်တၢ်လီၢ်အဃိဘၣ်လဲၤစံၣ်ထီၣ်အိၣ်ကဒု၀ဲလၢကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ပူၤတစိၢ်တလီၢ်ဒီးမ့ၢ်လၢကၠီၣ်တဲၣ်ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်တတူၢ်လိာ်အ၀ဲသ့ၣ်ယံၤယံၤဘၣ်အဃိဘၣ်ဟဲက့ၤအိၣ်ကဒါ၀ဲဖဲကီၢ်ပယီၤတကပၤန့ၣ်လီၤႉတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤလၢတၢ်ကလဲၤဟ့ၣ်ၦၤလီၢ်အိၣ်ကမှံဖိတဖၣ်အံၤစ့ၢ်ကီးခီဖျိကၠီၣ်တဲၣ်ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါအံၤကးတံၢ်ဃာ်၀ဲကီၢ်ဆၢကျဲဒီးဟ့ၣ်စိာ်၀ဲလၢတၢ်ပာ်ပနီၣ်အသိးလီၤအဃိအ၀ဲသ့ၣ်တဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢလၢၦဲၤၦဲၤဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်သ၀ီသးၦၢ်တဂၤဃီ၀ဲန့ၣ်စံးအါထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ဖဲန့ၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤၦၤလီၢ်အိၣ်ကမှံကမံးတံာ်အကရၢဖိႇၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်ဒီး(INGO) ႇ(UNHCR)တၢ်ကရၢကရိတဖၣ်မၤ၀ဲတၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးဒ်သိးလၢကၠီၣ်တဲၣ်ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါကဟ့ၣ်အိၣ်ကဒု၀ဲအူကြ့ၣ်ထၣ်ကမျၢၢ်ၦၤလီၢ်အိၣ်ကမှံဖိတစိၢ်တလီၢ်လၢအထံအကီၢ်ပူၤအဂ့ၢ်န့ၣ် တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤၦၤလီၢ်အိၣ်ကမှံအၦၤကတိၤတၢ်ပၢတဂၤစံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

“ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်လၢ(INGO)မ့ၢ်ဂ့ၤႇလၢ(UNHCR)မ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်ပတဲမီၤလီလီစဲၤမ့သ့န့ၣ်မၤန့ၢ်ကွၢ်ၦၤလၢတၢ်အိၣ်ဆၢထၢၣ်တစိၢ်တလီၢ်လၢသၢလါလွံၢ်လါဧါတခါမီၤနီၤႉလီလီစဲၤခီဒုဒီးယိၤပဒိၣ်ခီန့ၣ်တိလိာ်သးအဖၢမုၢ်လီၤႉမ့မ့ၢ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်အဂီၢ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီန့ၣ်တၢ်မၤဘူၣ်ကစၢ်ဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတၢ်ကရၢကရိလဲၤမၤဘူၣ်လီၤ၀ဲန့ၢ်တစဲးတမွဲးလီၤ”အဂ့ၢ်န့ၣ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

တုၤလၢကတီၢ်ခဲအံၤသူမှဲကျိကၢၢ်နံၤဒီတကျိၤန့ၣ်ၦၤလီၢ်အိၣ်ကမှံအိၣ်အလီၢ်ခဲလၢာ်အိၣ်၀ဲ(၆)ခါဒီး ၦၤလီၢ်အိၣ်ကမှံအနီၣ်ဂံၢ်ပာ်ဖှိၣ်အိၣ်၀ဲ(၂၆ႇ၀၀၀)ဘျဲၣ်ဒီးမ့မ့ၢ်အူကြ့ၣ်ထၣ်လီၢ်က၀ီၤအပူၤန့ၣ်ၦၤဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးအိၣ်၀ဲ(၈၂၅)ဂၤဃၣ်ဃၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ