လါယနူၤအါရံၤ ၃၁ သီႇ ၂၀၂၃ နံၣ်ႇ ခ့ၣ်အဲးစံၣ်
တၢ်ပၢၢ်ဆၢအတၢ်ဂဲၤလိာ်အံၤအလီၢ်အိၣ်လၢကညီဖိခဲလၢာ်ကပာ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်–ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ကရၢခိၣ် သုးခိၣ်ကျၢၢ်ဒိၣ်စိ စီၤမူၤတူစ့ဖိ စံးလီၤ၀ဲဖဲလါယနူၤအါရံၤ ၃၁ သီ လၢအလီၤဘၣ်၀ဲ(၇၄)၀ီတ၀ီ ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢမုၢ်နံၤအလံာ်ဟ့ၣ်ယုၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤႉ
(ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်)ကရၢခိၣ်စံး၀ဲလၢ “တၢ်ပၢၢ်ဆၢအတၢ်ဖံးတၢ်မၤဒီးတၢ်ဂဲၤလိာ်န့ၣ်တမ့ၢ်ၦၤတဂၤအတၢ်မၤဘၣ်ႇဒ်န့ၣ်အသိးတမ့ၢ်ထဲၦၤတကလုာ်ဧိၤအတၢ်ဂဲၤလိာ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်ႉအဃိဒ်ၦၤတကလုာ်အသိးအလီၢ်အိၣ်လၢပကဘၣ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်ပသးဒီးဖီၣ်လိာ်စုမၤသကိးတၢ်လီၤႉပမၤအီၤဒ်တပိၢ်တလိၣ်ပဒဲတဒုအတၢ်မၤန့ၣ်တသ့ဘၣ်” အဂ့ၢ်န့ၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါဒ်န့ၣ်အသိးပတၢ်ဂဲၤလိာ်အံၤအဂံၢ်ကဆူၣ်ထီၣ်ဒီးကမၤနၢၤတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်အလီၢ်အိၣ်လၢပကဘၣ်ဖီၣ်လိာ်စုမၤသကိးတၢ်ဒီးတၢ်ကရၢကရိအဂုၤအဂၤတဖၣ်လၢအဂဲၤလိာ်ထီဒါ၀ဲသုးမီၤစိရိၤအထူသနူဒီးအက့ၢ်အဂီၤခဲလၢာ်အဂ့ၢ်န့ၣ်(ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်)ကရၢခိၣ် ဆဲးဆီၣ်တခူထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်–ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢဒီးကညီကလုာ်အတၢ်ဂဲၤလိာ်အတၢ်ပညိၣ်ကွၢ်စိအခိၣ်သ့ၣ်န့ၣ်မ့ၢ် တၢ်တီတၢ်တြၢ်ႇတၢ်ထဲသိးတုၤသိးဒီးတၢ်စံၣ်ညီၣ်ပၢလီၤသးခွဲးယာ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉစးထီၣ်လၢကညီကလုာ်အတၢ်ဂဲၤလိာ်အိၣ်ထီၣ်၀ဲလၢထံရူၢ်ကီၢ်သဲးအကျဲႇဒီးလၢခံန့ၣ်ထီၣ်ဘး၀ဲဆူစုက၀ဲၤတၢ်ပၢၢ်ဆၢအကျဲအတၢ်ပညိၣ်ကွၢ်စိအခိၣ်သ့ၣ်တုၤမုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ်မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်တီတၢ်တြၢ်ႇတၢ်ထဲသိးတုၤသိးဒီးတၢ်စံၣ်ညီၣ်ပၢလီၤသးခွဲးယာ်တဖၣ်လီၤအဂ့ၢ်န့ၣ် သုးခိၣ်ကျၢၢ်ဒိၣ်စိ စီၤမူၤတူစ့ဖိ စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
ဒ်ပအိၣ်ဒီးထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ပညိၣ်ကွၢ်စိလၢတၢ်တီတၢ်တြၢ်ႇခွဲးယာ်တၢ်ထဲသိးတုၤသိးဒီးတၢ်စံၣ်ညီၣ်ပၢလီၤသးခွဲးယာ်အသိးန့ၣ်ပကဘၣ်ဂဲၤလိာ်အီၤတုၤပတုၤဆူပဖီတၢၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် (ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်)ကရၢခိၣ် သုးခိၣ်ကျၢၢ်ဒိၣ်စိ စီၤမူၤတူစ့ဖိ စံးအါထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
“ပတၢ်ပၢၢ်ဆၢတၢ်ဂဲၤလိာ်န့ၣ်ကဘၣ်မၤနၢၤတၢ်သၦၢ်ကတၢၢ်လီၤႉပကဘၣ်မၤအီၤတုၤအကတၢၢ်ဒီးတုၤပတုၤဆူဖီတၢၣ်တၢ်မၤနၢၤန့ၣ်လီၤႉဒ်ပအိၣ်ဒီးထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ပညိၣ်ကွၢ်စိလၢအတၢ်တီတၢ်တြၢ်ႇတၢ်ထဲသိးတုၤသိးဒီးတၢ်စံၣ်ညီၣ်ပၢလီၤသးခွဲးယာ်အသိးန့ၣ်ပကဘၣ်ဂဲၤလိာ်အီၤတုၤပတုၤဆူဖီတၢၣ်လီၤ” အဂ့ၢ်န့ၣ် ကရၢခိၣ် စီၤမူၤတူစ့ဖိ အလံာ်ဟ့ၣ်ယုၢ် အပူၤ စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
ဒ်သိးကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်လၢအတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤႇအတၢ်ဆဲးတၢ်လၤႇတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ဒီးလုၢ်လၢ်ထူသနူလၢတဒ်သိးလိာ်အသးတဖၣ်အိၣ်မူသကိး၀ဲလၢထံကီၢ်တဘ့ၣ်ဃီဒီးလၢတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အပူၤႇဒီးလၢတၢ်ပာ်ပနီၣ်လိာ်သးႇလၢတၢ်ပာ်ကဲလိာ်သးဒီးလၢတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤလိာ်သးကန့ၢ်ကသ့၀ဲအဂီၢ်န့ၣ်တၢ်ကဘၣ်ကွဲးလီၤပာ်လီၤခွဲးယာ်တဖၣ်အံၤလၢထံကီၢ်သဲစးတၢ်ဘျၢခိၣ်သ့ၣ်အပူၤဖျိဖျိဖျါဖျါန့ၣ်လီၤႉအဃိအလီၢ်အိၣ်လၢတၢ်ကဘၣ်လဲလိာ်က့ၤထံကီၢ်သဲစးတၢ်ဘျၢခိၣ်သ့ၣ်လၢအိၣ်ပာ်စၢၤ၀ဲဆူဖဲၣ်ဒရၢၣ်ဒံၣ်မိၣ်ခြ့ၣ်စံၣ်ထံကီၢ်သဲးစးတၢ်ဘျၢခိၣ်သ့ၣ်လီၤႉသဲစးတၢ်ဘျၢခိၣ်သ့ၣ်အံၤကဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်အုၣ်ကီၤလၢတၢ်တီတၢ်တြၢ်ႇခွဲးယာ်တၢ်ထဲသိးတုၤသိးဒီးတၢ်စံၣ်ညီၣ်ပၢလီၤသးခွဲးယာ်တဖၣ်လၢၦၤကိးကလုာ်ဒဲးဒီးကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိခဲလၢာ်အဂီၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ် (ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်)ကရၢခိၣ် အလံာ်ဟ့ၣ်ယုၢ်ပူၤပာ်ဖျါ၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
တချုးသုးဟံးန့ၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤဒံးဘၣ်အခါလၢ(ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်)တၢ်ပၢဟီၣ်က၀ီၤတၢ်လီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ် တၢ်မၤ၀ဲကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢမုၢ်နံၤတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအိၣ်၀ဲဘၣ်ဆၣ်သုးဟံးန့ၢ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤကဲထီၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံ ခီဖျိတၢ်အိၣ်သးအကလုာ်ကလုာ်အဃိတနံၣ်အံၤလၢအလီၤဘၣ်၀ဲ(၇၄)၀ီတ၀ီကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢမုၢ်နံၤအံၤန့ၣ် တၢ်တမၤဘၣ်၀ဲဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်လၢၤဘၣ်ဒီးမ့မ့ၢ်တခီတၢ်မၤက့ၤတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤမူးအံၤတဆံးတက့ၢ်န့ၣ်လီၤႉ
ဖဲ(၁၉၄၉)နံၣ် လါယနူၤအါရံၤ ၃၁ သီ (ဖဆပလ)ပဒိၣ်အစိၤအခါန့ၣ် တၢ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤ၀ဲ ကညီဒီကလုာ်ဂၢၤသးကရၢ(KNDO)အံၤလၢအတမ့ၢ်ကရူၢ်ကရၢလၢအဖိးသဲစးဘၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံ တၢ်ဒုးဟဲအိၣ်ထီၣ်၀ဲလၢပယီၤသုးဒီး(KNDO)အဘၢၣ်စၢၤဒီး ဖဲန့ၣ်ကညီဖိလၢအိၣ်ထံကီၢ်ဒီတဘ့ၣ်အပူၤခဲလၢာ်တဖၣ် ပာ်ပနီၣ်က့ၤ၀ဲမုၢ်နံၤအံၤလၢတၢ်ပၢၢ်ဆၢမုၢ်နံၤန့ၣ်လီၤႉ