ၦၤဖိဒံဖိသၣ်တဖၣ်ဘၣ်မၤလိတၢ်လၢဒဲဖီလာ်လၢတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဖီလာ်

စးအဲၣ်ဆူ (လါယူနူၤအါရံၤ ၃၀သီ၊ ၂၀၂၃ နံၣ်)

လၢထံကျိဖိတဘိအပူၤန့ၣ်ပကထံၣ်ဘၣ်လၢၦၤခီဂာ်ထံကျိအံၤလၢထိသ့ၣ်တဖၣ်ဒီး လၢထံကျိ၀ၢ်ခီတကပၤၦၢ်ပူၤန့ၣ်ပကထံၣ်ဘၣ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဒဲဖိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉဒဲဖိတဖျၢၣ်စုာ်စုာ်လၢအဘၣ်တၢ်တ့ထီၣ်ဘှီထီၣ်အီၤလၢတၢ်ခိၣ်ဒုး(မိကၤ)သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်မ့ၢ်၀ဲဒၣ်(မုၢ်တြီၢ်)ကၠူၣ်နံၣ်ယၢၣ်ခီလ့းကၠိဖိမုၣ်ႇခွါသ့ၣ်တဖၣ်ဟဲသုးလီၢ်မၤလိ၀ဲတၢ်ဖဲအံၤန့ၣ်လီၤႉ

တၢ်လီၢ်သီလၢအ၀ဲသ့ၣ်ပာ်ပနီၣ်၀ဲလၢအမ့ၢ်ကၠိအံၤန့ၣ်အိၣ်၀ဲဒၣ်ထဲတၢ်သိၣ်လိလီၢ်အံၣ်အံၣ်ဖိတခါလီၤဒီးပထံၣ်ဘၣ်လၢကၠိတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဒီးကၠိတၢ်ပီးတၢ်လီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤစ့ၢ်ကီးတအိၣ်၀ဲကူကူလၢလၢဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ

တၢ်လီၢ်၀ဲအံၤၦၤကိးအီၤလၢ(ၦဲၤလိာ်ကျိ)ဒီးအိၣ်၀ဲဒၣ်လၢခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်(သုးက့ ၅)မုၢ်တြီၢ်ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤန့ၣ်လီၤႉ

ကၠူၣ်နံၣ်ယၢၣ်ခီလ့းကၠိအံၤကၠိဖိမၤလိတၢ်အိၣ်၀ဲ(၁၂၀)ဃၣ်ဃၣ်ဘၣ်ဆၣ်ဟီၣ်က၀ီၤဖဲန့ၣ်အပူၤခီဖျိတၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဒံး၀ဲတပယူာ်ဃီအဃိအ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ်အိၣ်၀ဲလၢတၢ်ပလီၢ်ပဒီပူၤဒီးၦၤကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤဘၣ်မၤလိမၤဒိးတၢ်လၢတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီအပူၤအဂ့ၢ်န့ၣ် ကၠိခိၣ် စီၤဖိလံၤဂ့ၤ စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

“တုၤလၢခဲအံၤတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢတအိၣ်လီၤတံၢ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်ပတဲသ့လီၤႉဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ်ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါဟဲဟ့ၣ်ပလီၢ်ၦၤလၢမၢပအိၣ်လၢတၢ်ပလီၢ်ပဒီပူၤႇအိၣ်ခိးကနၣ်တၢ်အိၣ်သးဒ်န့ၣ်အိၣ်မီၤနီၤႉခဲအံၤနါက့ပယီၤသုးဟဲဆှၣ်တၢ်ကအိၣ်ကိးမုၢ်ဒဲးဃၣ်ဃၣ်ညါႉအ၀ဲသ့ၣ်ဟဲဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဒီး(ဒြိ)အိၣ်ထီဘိလီၤ”အဂ့ၢ်န့ၣ် ကၠူၣ်နံၣ်ယၢၣ် ခီလ့း ကၠိခိၣ် စီၤဖိလံၤဂ့ၤ ဆှဲပၠး၀ဲဟီၣ်က၀ီၤတၢ်အိၣ်သးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ

မုၢ်တြီၢ်ကၠူၣ်နံၣ်ယၢၣ်ခီလ့းကၠိအံၤဘၣ်သုးလီၢ်မၤလိက့ၤတၢ်လၢၦၢ်ပူၤဒ်အံၤတၢ်ဂ့ၢ်အခိၣ်သ့ၣ်န့ၣ်ခီဖျိအပူၤကွံာ်လါအခါမ့ၢ်လၢသုးမီၤစိရိၤကဘီယူၤဟဲခးလီၤတၢ်လၢဟီၣ်က၀ီၤပူၤဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်အဃိန့ၣ်လီၤႉ

စးထီၣ်လၢသုးဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ထံကီၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤတၢ်ဂ့ၢ်ကဲထီၣ်သးန့ၣ်လၢ(မုၢ်တြီၢ်)ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤတၢ်ဒုးကဲထီၣ်၀ဲဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်လၢပယီၤသုးဒီး(ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်)အဘၢၣ်စၢၤအံၤန့ၣ်လီၤႉသုးဟံးန့ၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤန့ၢ်တလါဘျဲၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် (KNU) စးထီၣ်မၤန့ၢ်၀ဲသုးမီၤစိရိၤအသုးကလၢၤလၢအကါဒိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ဖဲအပူၤကွံာ်(၂၀၂၁)လါမးရှး ၂၇ သီအနံၤန့ၣ် အဆိကတၢၢ်တဘျီ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် စးထီၣ်မၤန့ၢ်၀ဲ(သံမုၢ်ထၣ်)ပယီၤသုးကလၢၤလၢအိၣ်ဃိၣ်လိာ်ကျိကၢၢ်နံၤအံၤဒီးပယီၤသုးတကပၤသံဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး၀ဲအါမးအသိးတၢ်မၤန့ၢ်၀ဲကျိချံၦာ်သၣ်လၢဒုၣ်ဒါအိၣ်အံၤအါမးဒီးဖီၣ်သမူန့ၢ်၀ဲပယီၤသုးတနီၤဒံးန့ၣ်လီၤႉ

တၢ်ထီၣ်န့ၢ်သုးကလၢၤ၀ဲအံၤ၀ံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်သုးမီၤစိရိၤကဘီယူၤဟဲက့ၤခးလီၤကဒါတၢ်လၢခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်(သုးက့၅)၀ဲၤလီၢ်အခိၣ်အဃၢၤဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်ဒီးဖဲန့ၣ်လီၢ်က၀ီၤကမျၢၢ်အဟံၣ်အဃီႇကၠိတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤ၀ဲအါမးအသိးလီၢ်က၀ီၤကမျၢၢ်လၢကလးဘၣ်ဃ့ၢ်ထီၣ်၀ဲဒံးန့ၣ်လီၤႉ

“ကဘီယူၤဟဲခးလီၤတၢ်အခါန့ၣ်ဘၣ်ဖဲပကၠိန့ၣ်ဒိးစဲးနံၣ်ကတၢၢ်တၢ်ဒိးစဲးမီၤနီၤႉပဒိးစဲးတဘ့ၣ်၀ံၤလၢမုၢ်နၤခီန့ၣ်ကဘီယူၤဟဲခးလီၤတၢ်လီၤႉလၢကၠိပူၤန့ၣ်ၦၤကၠိဖိႇသရၣ်၊မုၣ်အိၣ်(တကယၤ)ဘျဲၣ်ညါႉကဘီယူၤဟဲခးလီၤတၢ်အခါန့ၣ်တဘၣ်ကၠိဘၣ်ႉဘၣ်လၢတၢ်ချၢႉသနါက့နၤစံၣ်ယၤစံၣ်ဘံဘူပြးလီၤ”အဂ့ၢ်န့ၣ် မုၢ်တြီၢ် ကၠူၣ်နံၣ်ယၢၣ် ခီလ့းကၠိခိၣ် တဲဘၣ်အတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ်လီၤႉ

တကီၢ်ခါခဲအံၤလၢဟီၣ်က၀ီၤဖဲန့ၣ်အပူၤတၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဒံး၀ဲကိးမုၢ်နံၤဒဲးအသိးသုးမီၤစိရိၤကဘီယူၤဟဲက့ၤတ့ၢ်လီၤမ့ၣ်ပိၢ်သ့ဒံးအဃိလီၢ်က၀ီၤကမျၢၢ်လၢအဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးတဖၣ်တနီၤန့ၣ်က့ၤအိၣ်လၢကဟံၣ်အဃီအဒူသ၀ီပူၤတဘူၣ်ဒံး၀ဲဘၣ်ဒီးကမျၢၢ်လၢအက့ၤအိၣ်လၢသ၀ီပူၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီးလီၢ်က၀ီၤၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါထုးထီၣ်တၢ်ကလုၢ်လၢကဟးထီၣ်က့ၤလီၤလၢတၢ်ပလီၢ်ပဒီပူၤအဂ့ၢ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ

လၢမုၢ်ဆါခီန့ၣ်က့ၤဖံးအီၣ်မၤအီၣ်ဒ်ညီနုၢ်အသိးသ့ဘၣ်ဆၣ်မ့မ့ၢ်လၢမုၢ်နၤခီန့ၣ်လၢတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢတၢ်အိၣ်သးအဖီခိၣ်အသိးန့ၣ်(ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်)ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါထုးထီၣ်တၢ်ကလုၢ်လၢစးထီၣ်ဟါခီ(၇)နၣ်ရံၣ်န့ၣ်တဘၣ်ဟးထီၣ်လၢဟံၣ်ချၢဘၣ်ဒီးတဘၣ်မၤကပီၤမ့ၣ်အူဒိၣ်ဒိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ

“ပယီၤသုးလၢအဟဲထီၣ်ပျီပူၤတဖၣ်ခီန့ၣ်ပၦၤအိၣ်ခိးတြီတံၢ်အ၀ဲသ့ၣ်မီၤနီၤႉဘၣ်ဆၣ်မ့မ့ၢ်လၢကဘီယူၤမ့ၢ်ဂ့ၤႇကျိဖးဒိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤဒုတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤပဒီသဒၢအီၤတန့ၢ်ဘၣ်အဃိပဟ့ၣ်ပလီၢ်နဲၣ်လီၤတၢ်ကလုၢ်လၢကအိၣ်ကတီၤသးလၢတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်ထီဘိဒ်န့ၣ်ဒုအိၣ်မီၤနီၤ”အဂ့ၢ်န့ၣ်ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်(သုးက့ ၅)ၦၤကတိၤတၢ်ပၢ သုးခိၣ်ဒိၣ်ဂီၢ်ဂ့ၢ် စီၤကျၢၤဒိၣ် တဲပၠး၀ဲဘၣ်ဃးဒီးအ၀ဲသ့ၣ်ရဲၣ်ကျဲၤတၢ်လၢဟီၣ်က၀ီၤတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢ တၢ်အိၣ်သးအဂီၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ခီဖျိသုးမီၤစိရိၤကဘီယူၤဟဲတ့ၢ်လီၤမ့ၣ်ပိၢ်အဃိကၠိလၢအဘၣ်သုးလီၢ်မၤလိက့ၤတၢ်လၢတၢ်လီၤအဂၤဒ်အံၤတမ့ၢ်ထဲ(မုၢ်တြီၢ်)ကၠူၣ်နံၣ်ယၢၣ်ခီလ့းကၠိတဖျၢၣ်ဘၣ်ဒီးမဟိတနံၣ်လါမးရှးအခါစ့ၢ်ကီးသုးမီၤစိရိၤကဘီယူၤဟဲခးလီၤတၢ်အခါန့ၣ်(လူၤသီကီၢ်ဆၣ်)ဒ့ပူၤနိၣ် တီၤထီကၠိတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဟးဂီၤ၀ဲစ့ၢ်ကီးဒီတဖျၢၣ်ညါန့ၣ်လီၤႉ

ခီဖျိသုးမီၤစိရိၤကဘီယူၤဟဲတ့ၢ်လီၤမ့ၣ်ပိၢ်အဃိဒ့ပူၤနိၣ်တီၤထီကၠိတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဟးဂီၤလီၤဘျဲး၀ဲဒီတဖျၢၣ်ညါဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဘူၣ်အံၤဂ့ၤလၢဘၣ်ဖဲကၠိပံးအဆၢကတီၢ်အဃိကၠိဖိမုၣ်၊ခွါ သံဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတအိၣ်၀ဲဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ကၠိၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ကၠိတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဟးဂီၤ၀ဲအိၣ်အသိးသုးမီၤစိရိၤကဘီယူၤအံၤဟဲတ့ၢ်လီၤမ့ၣ်ပိၢ်သ့ဒံး၀ဲအဃိ(ဒ့ၣ်ပူၤနိၣ်)တီၤထီကၠိအံၤဘၣ်သုးလီၢ်ဆူၦၢ်ပူၤတၢ်လီၢ်တတီၤဒီးသူၣ်ထီၣ်၀ဲဒဲဖိတၢ်သူၣ်ထီၣ်တစိၢ်တလီၢ်လၢဖိဒံဖိသၣ်ကဆဲးမၤလိတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ

ကၠိတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဒဲဖိလၢအဘၣ်တၢ်တ့ထီၣ်ဘှီထီၣ်အီၤလၢ၀ၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤၦၤကၠိဖိအိၣ်၀ဲခဲလၢာ်အဂၤ(၅၀၀)ဃၣ်ဃၣ်ဒီးခီဖျိကၠိတၢ်ပီးတၢ်လီတကူတလၢဘၣ်အမဲာ်ညါၦၤဖိဒံဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤဘၣ်မၤလိတၢ်လၢတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢတၢ်အိၣ်သးအဖီလာ်လီၤအဂ့ၢ်န့ၣ်ကၠိဖိမိၢ်ပၢ်လၢဟဲစံၣ်အိၣ်လၢၦၤကၠိဖိအကျါတဂၤအံၤစံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

“ပက့ၤတဘူၣ်ဒံးဘၣ်ႉပဘၣ်ယိၣ်လၢကဘီယူၤမ့ဟဲခးလီၤတၢ်လၢမုၢ်နၤခီန့ၣ်ပမၤတဘၣ်နီတမံၤဘၣ်ႉကဘီယူၤဟဲခးလီၤတၢ်လၢညါခါတဘျီန့ၣ်လီၤတဲာ်တီတီပဟံၣ်ကပၤလီၤႉဘၣ်ဒံး၀ဲဒၣ်ဟံၣ်ခိၣ်ဒုးဒံးႉအဃိန့ၣ်ပဟဲအိၣ်ဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢၦၤကၠိဖိကျါအံၤလီၤမီၤနီၤႉၦၤကၠိဖိတဖၣ်နါက့ပျံၤတၢ်တုၤလၢအခဲအံၤလီၤႉသနါက့ယံၤထီၣ်လံအဃိအ၀ဲသ့ၣ်တပျံၤတၢ်အါအါလၢၤဘၣ်ႉလၢညါန့ၣ်မ့ၢ်နၢ်ဟူကဘီယူၤသီၣ်လံနံၣ်ပပျံၤတၢ်လီၤ”အဂ့ၢ်န့ၣ် ကၠိဖိမိၢ်ပၢ် နီၢ်လဲၢ်ဖီ စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

တကးဒံးဘၣ်လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါၦၤကၠိဖိလၢအဟဲသုးလီၢ်ဖဲအံၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လၢမုၢ်နၤခီအဆၢကတီၢ်န့ၣ်ဒွဲၣ်ကပီၤမ့ၣ်အူတဘူၣ်အါအါဘၣ်အသိးဖဲအ၀ဲသ့ၣ်ဖးလံာ်အခါစ့ၢကီးဘၣ်သူ၀ဲဒၣ်ပနဲလီၤဒီးပဘၣ်ယိၣ်လၢကဘီယူၤကထံၣ််လီၤစိ(ဒၣ်မံ)ကပီၤအဃိပသူတဘူၣ်ဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် နီၢ်လဲၢ်ဖီ တဲပၠး၀ဲတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢတၢ်အိၣ်သးအံၤန့ၣ်လီၤႉ

လၢမုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤကၠိလၢအိၣ်ကညီကူၣ်သ့ဆဲးလၤ၀ဲၤကျိၤ( KECD)စုတီၤအဖီလာ်န့ၣ်အိၣ်၀ဲခဲလၢာ်(၃၁၈)ဖျၢၣ်ႇ ၦၤကၠိဖိခဲလၢာ်အိၣ်၀ဲ(၂၀ႇ၀၀၀)ဘျဲၣ်ဒီးဟီၣ်က၀ီၤပူၤကၠိသရၣ်၊မုၣ်အိၣ်၀ဲခဲလၢာ်(၁ႇ၉၂၉)ဂၤအဂ့ၢ်န့ၣ် မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ် ကူူၣ်သ့မူဒါခိၣ် စီၤယူၤဘံၤဖိ စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ဘၣ်ဆၣ်ကၠိ(၃၁၈)ဖျၢၣ်အကျါကၠိ(၂၈)ဖျၢၣ်အံၤခီဖျိဆဲးမၤလိတၢ်လၢကၠိပူၤတသ့လၢၤဘၣ်ဒီးလၢတၢ်ခိၣ်သးအဖီခခိၣ်ဘၣ်စံၣ်ခီခီဘၣ်မၤလိတၢ်တခီခီဒ်န့ၣ်လီၤအဂ့ၢ်န့ၣ် ကူၣ်သ့မူဒါခိၣ် စီၤယူၤဘံၤဖိ ဆှဲပၠး၀ဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ

“ကၠိလၢသုးမီၤစိရိၤကဘီယူၤဟဲခးလီၤတၢ်အဟးဂီၤတဖၣ်န့ၣ်ၦၤကၠိဖိတနီၤန့ၣ်လဲၤထီၣ်လ့ၢ်လိၤကၠိတဘူၣ်လၢၤဘၣ်ႉၦၤကၠိဖိမိၢ်ပၢ်နါက့ဒုးထီၣ်အဒံၣ်အဖိလၢကၠိတဘူၣ်လၢၤဘၣ်ႉကီၢ်ရ့ၣ်ဒီတဘ့ၣ်အပူၤန့ၣ်ကၠိအိၣ်၀ဲ(၃၁၈)ဖျၢၣ်အကျါကၠိလၢအမၤလိတၢ်လၢတၢ်ချၢန့ၣ်အိၣ်၀ဲ(၂၈)ဖျၢၣ်မီၤနီၤႉကၠိ(၂၈)ဖျၢၣ်အံၤခီန့ၣ်ထီၣ်ကၠိဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်လီၤႉဘၣ်ဆၣ်တထီၣ်ဘၣ်လၢသ၀ီပူၤဘၣ်ႉပယီၤသုးမၤတၢ်ဒ်အံၤအဖီခိၣ်န့ၣ်ကၠိဖိတဖၣ်ဘၣ်မၤလိတၢ်လၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအပူၤလၢတၢ်ချၢလီၤ”အဂ့ၢ်န့ၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ခီဖျိတၢ်အိၣ်သးဒ်အံၤအဖီခိၣ်ကၠိဖိမိၢ်ပၢ်တနီၤန့ၣ်ပာ်အဒံၣ်အဖိလၢကၠိတဘူၣ်လၢၤဘၣ်အဃိကၠိဖိနီၣ်ဂံၢ်လီၤစှၤ၀ဲဒီးကၠိဖိမိၢ်ပၢ်တနီၤန့ၣ်လဲၤဒုးထီၣ်က့ၤအဒံၣ်အဖိကၠိလၢတၢ်လီၢ်ပူၤဖျဲးအလီၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ကူၣ်သ့မူဒါခိၣ် စံးအါထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

သုးဟံးန့ၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤကဲထီၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်တၢ်ဒုးစးထီၣ်ကဲထီၣ်၀ဲလၢခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ဟီၣ်က၀ီၤတဖၣ်အပူၤဒီး ဖဲန့ၣ်အကျါလၢခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်(သုးက့ ၅)ဟီၣ်က၀ီၤပူၤန့ၣ်တၢ်ဒုကဲထီၣ်အါကတၢၢ်လီၤအသိး သုးမီၤစိရိၤကဘီယူၤဟဲတ့ၢ်လီၤမ့ၣ်ပိၢ်အါကတၢၢ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤႉ

ဒ်ပထံၣ်ဘၣ်လၢလီၢ်ခံကတၢၢ်လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ်လၢာ်တၢ်ထုးထီၣ်ပာ်ဖျါစရီပူၤအသိးန့ၣ် လၢခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်(သုးက့ ၅)ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤ တၢ်ဒုးကဲထီၣ်အဘျီတလီၤစှၤဒံး ၀ဲဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ကၠိလၢအိၣ်ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်–ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢစုတီၤဖီလာ်တဖၣ်အါဒၣ်တက့ၢ်န့ၣ် တအဲၣ်ဒိး၀ဲပဒိၣ်ကူၣ်သ့သနူအံၤဘၣ်ဒီးမၤလိ၀ဲလၢကညီကူၣ်သ့ဆဲးလၤ( KECD)နီၢ်ကစၢ်ကူၣ်သ့သနူအသိးဘၣ်ဆၣ်သနူအံၤမ့ၢ်သနူတခါလၢကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်အမဲာ်ညါထံဂုၤကီၢ်ဂၤစ့ၢ်ကီးတသ့ၣ်ညါပာ်ပနီၣ်၀ဲဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ခီဖျိတၢ်တသ့ၣ်ညါပာ်ပနီၣ်၀ဲသနူအံၤဘၣ်အဃိလီၢ်က၀ီၤကလုာ်ဒူၣ်ဖိဒံဖိသၣ်လၢအဘၣ်မၤလိတၢ်လၢစုက၀ီၤတၢ်ဘၣ်ဂံာ်ဂူာ်အတီၢ်ပူၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤကီၢ်ပူၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်မ့တအိၣ်ဒံးဘၣ်သမၠးန့ၣ် ခါဆူညါအ၀ဲသ့ၣ်တၢ်အိၣ်မူအဂီၢ်တၢ်လီၤတံၢ်လီၤမံတအိၣ်၀ဲဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ဘၣ်ဆၣ်ဘၣ်သုးလီၢ်ဆဲးမၤလိလံာ်လၢတၢ်လၢတၢ်အိၣ်သးအဖီခိၣ်ဘၣ်ဆၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယၤအံၤစှၤ၀ဲဒီးဖိသၣ်လၢတၢ်တသ့ၣ်ညါပာ်ပနီၣ်၀ဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဂီၢ်ဒ်သိးအ၀ဲသ့ၣ်ကကဲထီၣ်ၦၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အဂီၢ်န့ၣ်ကဘၣ်ဟ့ၣ်ခီဟ့ၣ်နီၤမၤလိအ၀ဲသ့ၣ်လၢကျဲအကလုုာ်ကလုာ်အဂ့ၢ်န့ၣ် မုၢ်တြီၢ်ကၠူၣ်နံၣ်ယၢၣ်ခီလ့းကၠိခိၣ် စီၤဖိလံၤဂ့ၤ ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်စံး၀ဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ

“ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤဒုတၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်ဆဲးကဲထီၣ်ကိးမုၢ်နံၤဒဲးလီၤႉယဲန့ၣ်ယတအဲၣ်ဒိးလၢၦၤကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ်ကအိၣ်ကလီဒ်န့ၣ်ဘၣ်ႉယဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်အဂီၢ်ဒိၣ်မးႉဘၣ်ဆၣ်တၢ်လီၢ်မ့ဟးဂီၤတခါန့ၣ်တလိၣ်ပသးဟးဂီၤဘၣ်ႉတၢ်လီၢ်အိၣ်ဒံးလၢအဂၤဒီဒူၣ်ညါႉအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်ၦၤဖိဒံဖိသၣ်အတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဂဲၤႇသရၣ်အတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဂဲၤတဖၣ်အံၤမ့အိၣ်ခံခီလၢၤန့ၣ်တၢ်လီၢ်န့ၣ်တမ့ၢ်အခိၣ်သ့ၣ်ဘၣ်ႉမၤလိလၢလၢၢ်လိၤနါက့မၤလိသ့လီၤႉပမၤလိလၢ(တၤလပၣ်)ဖီလာ်နါက့ပမၤလိသ့လီၤႉအခိၣ်သ့ၣ်န့ၣ်လိၣ်လၢပသးလီၤ”အဂ့ၢ်န့ၣ် ကၠိခိၣ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ဘၣ်ဆၣ်ကတီၢ်ခဲအံၤမ့ၢ်လၢတၢ်ကိၢ်ထီၣ်လံအဃိတနံၤတဘျီန့ၣ်သုးမီၤစိရိၤကဘိယူၤဟဲဃုသ့ၣ်ညါတၢ်အိၣ်၀ဲဒီးဖဲအပူၤကွံာ်လါနိၣ်၀့ဘၢၣ်ထီၣ်သီအခါစ့ၢ်ကီးသုးမီၤစိရိၤကဘီယူၤဟဲခးလီၤတၢ်အဃိဟံၣ်ဃီတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဟးဂီၤ၀ဲတနီၤဒံးန့ၣ်လီၤႉ

ခီဖျိသုးမီၤစိရိၤကဘီယူၤဟဲဆှၣ်တၢ်ဟဲအါထီၣ်အဖီခိၣ်လီၢ်က၀ီၤသ၀ီပူၤကၠိတနီၤဘၣ်တၢ်ကးတံၢ်ကွံာ်အီၤတစိၢ်တလီၢ်အဃိကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ်သုးအလီၢ်လဲၤမၤလိက့ၤတၢ်လၢကစၢၢ်ကလိကျါအိၣ်၀ဲအသိးမုၢ်တြီၢ်ကၠူၣ်နံၣ်ယၢၣ် ခီလ့းကၠိလၢအိၣ်ၦဲၤလိာ်ကျိထံကျိကၢၢ်နံၤအံၤစ့ၢ်ကီးဘၣ်သုးကဒီးအလီၢ်ဆူၦၢ်ပူၤတၢ်လီၢ်တတီၤလံအဂ့ၢ်န့ၣ် ကၠိသရၣ်မုၣ်လၢသိၣ်လိတၢ်ဖဲန့ၣ်တဂၤစံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ဒ်န့ၣ်အသိးလၢမုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤတၢ်ဒုးဆဲးကဲထီၣ်ဒံး၀ဲကိးမုၢ်နံၤဒဲးအသိးဟီၣ်က၀ီၤဖဲန့ၣ်အပူၤသုးမီၤစိရိၤကဘီယူၤဟဲက့ၤခးလီၤတၢ်သ့ဒံး၀ဲအဃိတၢ်အိၣ်သးခါဆူညါအဂီၢ်ဘၣ်ယိၣ်လၢတမၤလိဘၣ်တၢ်တုၤလၢအကတၢၢ်ဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ကၠူၣ်နံၣ်ယၢၣ်ခီလ့းကၠိ ကၠိခိၣ် စီၤဆၢဂ့ၤထူး တဲဖျါထီၣ်အတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ

“ပထီၣ်ကၠိန့ၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်ဒီဒူၣ်ညါဘၣ်ဆၣ်အခိၣ်သ့ၣ်န့ၣ်ပဘၣ်သဂၢၢ်၀ဲဒီးပယီၤသုးအတၢ်ဖံးတၢ်မၤတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤလီၤႉအ၀ဲသ့ၣ်မၤလၢပကပျံၤတၢ်အဃိပကစၢ်တၢ်လီၢ်ဒီးပကစၢ်မးပတမၤလိဘၣ်တၢ်ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ႉပဘၣ်ယိၣ်လၢခါဆူညါန့ၣ်အ၀ဲသ့ၣ်ကဟဲမၤဟးဂီၤတၢ်အါထီၣ်လၢပဟီၣ်က၀ီၤပူၤမီၤနီၤႉပပျံၤဒိၣ်မးလၢအ၀ဲသ့ၣ်ကဟဲမၤ၀ဲဒ်သိးခါဆူညါၦၤသူၣ်ဘီၣ်သးစၢ်တဖၣ်ဆဲးလဲၤမၤလိတၢ်လၢအပတီၢ်ထီၣ်သုတန့ၢ်တဂ့ၤအဂီၢ်ဒ်န့ၣ်မီၤနီၤ”အဂ့ၢ်န့ၣ် စီၤဆၢဂ့ၤထူ စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ