“ပိ၁်မုၣ်ဒီးတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့”တၢ်ဟ့ၣ်ပီညါ တၢ်ကွဲးထီရီၤ(၁)

“ပိ၁်မုၣ်ဒီးတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့”တၢ်ဟ့ၣ်ပီညါ တၢ်ကွဲးထီရီၤ(၁)

ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢပိ၁်မုၣ်ကိးဂၤဒဲးကြၢးဆဲး၀ဲတဖၣ်

ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢပိ၁်မုၣ်ကြၢးဆဲး၀ဲလၢအတၢ်အိၣ်မူပူၤန့ၣ်အိၣ်၀ဲဒၣ်လီၤႉဒ်လၢပဖိသၣ်အခါတၢ်ပာ်ပနီၣ်အနံၣ်ပဘၣ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအိၣ်၀ဲအသိးဘူးထီၣ်လၢပနီၢ်ဒိၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢပဘၣ်ဆဲးအီၤအံၤစ့ၢ်ကီးကအိၣ်၀ဲလီၤႉလၢတၢ်န့ၣ်အဃိပိ၁်မုၣ်တဖၣ်လၢအတၢ်အိၣ်မူပူၤန့ၣ်ကြၢးဆဲး၀ဲကသံၣ်ဒီသဒၢဖဲလဲၣ်တခါလဲၣ်ႇဘၣ်မနုၤအဃိတဆဲးတသ့ဘၣ်လဲၣ်န့ၣ်ပကပာ်ဖျါထီၣ်၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ

(၁) ကသံၣ်ဒီသဒၢ ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ် (မ့တမ့ၢ်) မုၣ်ခွါက့ၢ်ဂီၤတၢ်ထူး ကသံၣ်ဒီသဒၢ(HPV)
တၢ်လၢဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ်တဖၣ်အါဒၣ်တက့ၢ်န့ၣ်ဘၣ်ဃးလိာ်သးဒီး(Human Papilloma virus-HPV) အံၤန့ၣ်လီၤႉနမ့ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်လၢ(HPV)တၢ်ဆါဃၢ်အံၤန့ၣ်တၢ်ထူးကထီၣ်လၢပိာ်မုၣ်က့ၢ်ဂီၤအပူၤႇဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ်တၢ်ဆါကဲထီၣ်သ့၀ဲလီၤႉတၢ်လၢက့ၢ်ဂီၤတၢ်ထူးအံၤဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်လၢမုၣ်ခွါက့ၢ်ဂီၤတဆီအဃိတၢ်လၢ(HPV)ကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤဒ်သိးၦၤပိာ်မုၣ်တဖၣ်တၢ်ထူးသုတကဲထီၣ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်က့ၢ်ဂီၤပူၤတဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်ဒီသဒၢ၀ဲ(၉၀%)ညါဒီး ဒီသဒၢဃုာ်စ့ၢ်ကီး၀ဲဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ်တၢ်ဆါ(၇၀%),ခံပူၤခဲစၢၣ်န့ၣ်(၈၀%)ႇဒၢလီၢ်ကျိၤခဲစၢၣ်န့ၣ်(၆၀%)ႇပိာ်မုၣ်က့ၢ်ဂီၤခဲစၢၣ်(၄၀%)ဒီးကိာ်ပူၤခဲစၢၣ်တၢ်ဆါလၢအဂၤတနီၤသ့၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

တၢ်လၢ(HPV)ကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်လၢအသးအိၣ်(၉)နံၣ်ဒီးအနံၣ်(၁၀)ဘၢၣ်စၢၤတဖၣ်စးထီၣ်ဆဲး၀ဲကသံၣ်အံၤသ့၀ဲဒီး ဆဲးန့ၢ်တုၤလၢ(၂၆)နံၣ်ညါန့ၣ်လီၤႉ

ပလီၢ်–ကသံၣ်ဒီသဒၢဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ်အံၤ နတၢ်မံဃုာ်ဒီးၦၤပိာ်ခွါမ့တအိၣ်နီတဘျီဒံးဘၣ်န့ၣ် နကြၢးဆဲး၀ဲကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤန့ၣ်လီၤႉလၢန့ၣ်အမဲာ်ညါၦၤမိၢ်ဒၢဒီးၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်တၢ်ဆါနးနးကျံၤကျံၤတဖၣ်အံၤတကြၢးအဆဲး၀ဲဘၣ်ႉ

(၂)တၢ်ထီၣ်ထါကသံၣ်ဒီသဒၢ(Varicella)
တၢ်လၢတၢ်ထီၣ်ထါတၢ်ဆါအံၤအါဒၣ်တက့ၢ်ဘၣ်၀ဲဒၣ်ဖိသၣ်(၁၂)နံၣ်ဆူဖီလာ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်ထီၣ်ထါ(chickenpox)အံၤ ကဲထီၣ်သးခီဖျိလၢ(Varicella-Zoster virus)အဃိန့ၣ်လီၤႉ တၢ်ထီၣ်ထါကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤ တၢ်စးထီၣ်ဆဲးအီၤလၢ ဖိသၣ်အိၣ်(၁)နံၣ်န့ၣ်တဘျီႇ(၄)နံၣ်တုၤလၢ(၆)နံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်တဘျီန့ၣ်လီၤႉ

ၦၤလၢအဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ၦဲၤတဖၣ်တၢ်ထီၣ်ထါမ့ထီၣ်အ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်ကတူၢ်ဘၣ်၀ဲပသိၣ်ညိးပသိၣ်တၢ်ခုၣ်ဘၣ်တၢ်ဆါတမံၤမံၤသ့၀ဲန့ၣ်လီၤႉပသိၣ်ညိးတၢ်ဆါအတၢ်ပိာ်ထွဲထီၣ်အခံတဖၣ်အံၤကဲထီၣ်တုၤလၢသးသမူတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ညါအဃိအရ့ဒိၣ်၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ

လၢပနီၢ်ဆံးပဖိသၣ်အခါပမ့တဆဲးဘၣ်တၢ်ထီၣ်ထါကသံၣ်ဒီသဒၢနီတဘျီဘၣ်ႇတၢ်ထီၣ်ထါစ့ၢ်ကီးမ့တထီၣ်ဘၣ်နၤတဘျီဘၣ်န့ၣ် နမ့အိၣ်ထီၣ်ဒီးနဟုးနသးအခါတၢ်ထီၣ်ထါကဘၣ်နၤတဆံးတက့ၢ်သ့၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

နဒၢထီၣ်မ့အိၣ်(၁၃)နွံတနွံဒီးအနွံ(၂၀)အဘၢၣ်စၢၤမိၢ်မ့ဘၣ်တၢ်ထီၣ်ထါန့ၣ်(Congenital Varicella Syndrome) တၢ်ဆါအံၤကပၣ်န့ၢ်ဃုာ်ဖိသၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်သီသ့၀ဲဒ်အမ့ၢ်ၦၤဖိသၣ်ဖးထီၣ်သီအံၤအမဲာ်ချံဂံၢ်ကစၢ်ႇအစုအခီၣ်အက့ၢ်အဂီၤတဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့သးဘၣ်ႇလၢအဘ့ၣ်လိၤန့ၣ်ကအိၣ်ဒီးတၢ်ပူၤလီၢ်အလီၢ်ႇအခိၣ်သၣ်ဃံကဆံးႇအခိၣ်နူာ်တတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးအါအါဘၣ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤကဲထီၣ်သးသ့၀ဲနၣ်လီၤႉတကးဒံးဘၣ်လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါဟုးသးလီၤတဲာ်ႇအိၣ်ဖျဲၣ်လီၤတဘျီဃီလၢသံအံၤသ့၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

လၢတၢ်န့ၣ်အဃိတချုးလၢနအိၣ်ထီၣ်ဒီးနဟုနသးဒံးဘၣ်န့ၣ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးတၢ်ဒီးကသံၣ်ကရၣ်ဒီး ကြၢးနဆဲးတၢ်ထီၣ်ထါကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤန့ၣ်လီၤႉ

ပလီၢ်–ဖဲနဒၢအခါန့ၣ်(လ့ၤတက့ၤ)နဆဲးတၢ်ထီၣ်ထါကသံၣ်ဒီသဒၢတန့ၢ်ဘၣ်ႉနဆဲးတၢ်ထီၣ်ထါကသံၣ်ဒီသဒၢ ၀ံၤတလါအတီၢ်ပူၤန့ၣ်ဒ်သိးပိာ်မုၣ်တဖၣ်အဟုးအသးသုတအိၣ်ထီၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်ကဘၣ်သူ၀ဲ(တၢ်ထုးယုၤဖိ)တၢ်ဒီသဒၢဟုးသးအကျိၤအကျဲအံၤန့ၣ်လီၤႉ

(၃)သမူးဖိႇ ကၠၢၤမၤ သမူးဖိႇ ခၣ်ဒ့ၣ်ဘိး ကသံၣ်ဒီသဒၢ(MMR)
(MMR)ကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤတၢ်ကဘၣ်ဆဲးအီၤဖဲဖိသၣ်(၁)နံၣ်တုၤလၢတနံၣ်သၢလါအတီၢ်ပူၤန့ၣ်တဘျီႇ (၄)နံၣ်တုၤလၢ(၆)နံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်တဘျီန့ၣ်လီၤႉပနီၢ်ဆံးဖိသၣ်အခါပမ့တဆဲးဘၣ်အီၤဘၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤႇအပူၤကွံာ်တၢ်ဆါဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်နၤမ့တအိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်နကြၢးဆဲး၀ဲကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤန့ၣ်လီၤႉတၢ်လၢ(MMR)ကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤတချုးနဒၢထီၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်နကြၢးဆဲးအီၤလီၤႉကသံၣ်ဒီသဒၢ၀ဲအံၤဒီသဒၢနၤတဂၤတကးဘၣ်အမဲာ်ညါဒီသဒၢဃုာ်စ့ၢ်ကီးဖိသၣ်လၢကအိၣ်ဖျဲၣ်လီၤအံၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤႉ

တၢ်လၢတၢ်ထီၣ်ထါတၢ်ဆါအံၤအပူၤကွံာ်လၢညါလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီတဘ့ၣ်အပူၤၦၤသံကဲထီၣ်အါဒီးဘၣ်ဆၣ်ခဲအံၤခီဖျိကသံၣ်ဒီသဒၢအိၣ်ထီၣ်လံအဃိတၢ်ဆါအံၤကကဲထီၣ်အဂီၢ်လီၤစှၤ၀ဲဒၣ်ဒီဒူၣ်ညါန့ၣ်လီၤႉဘၣ်ဆၣ်လၢဖိသၣ်အဂီၢ်တၢ်ဆါအံၤမၤပျံၤမၤဖုးဖိသၣ်သးသမူသ့ဒံးအဃိဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ဆူၣ်ချ့ကရၢ(WHO)စ့ၢ်ကီးလၢကမၤတဲာ်ကွံာ်သမူးဖိတၢ်ဆါအံၤအဂီၢ်ပာ်လီၤ၀ဲအကျိၤအကျဲမၤ၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉလၢပနီၢ်ဆံးဖိသၣ်အခါပမ့တဆဲးဘၣ်သမူးဖိကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤဘၣ်န့ၣ်ဖိသၣ်တဖၣ်အံၤအနီၢ်မ့ဒိၣ်ထီၣ်မ့ၢ်အိၣ်ထီၣ်ဒီးအဟုးအသးအဖိလၢအအိၣ်ဖျဲၣ်လီၤ၀ဲအံၤကပၣ်ဃုာ်၀ဲ(ကၠၢၤမၤ)သမူးဖိတၢ်ဆါအံၤသ့၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

တၢ်ဒ့ၣ်ဘိးတၢ်ဆါအံၤမ့ၢ်၀ဲဒၣ်(paramyxo)(Rubula)အကလုာ်တခါဒီးကဲထီၣ်သးခီဖျိလၢ(RNA)တၢ်ဆါဃၢ်အကလုာ်လၢအိၣ်ဒီးအဘ့ၣ်အံၤအဃိန့ၣ်လီၤႉၦၤလၢအဒိၣ်တုၤခိၣ်ၦဲၤတဖၣ်ကတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဆါအံၤကနးဒိၣ်န့ၢ်ၦၤဖိသၣ်တဖၣ်သ့၀ဲလီၤႉတၢ်ဆါအတၢ်ပိာ်ထွဲထီၣ်အခံတဖၣ်(၁၅%)ခိၣ်နူာ်သလီညိးႇ(၄%)န့ၣ်က၀ာ်ညိးတၢ်ဆါႇနၢ်ကုတအၢသ့၀ဲဒီးမ့မ့ၢ်ပိာ်ခွါန့ၣ်ကဲထီၣ်ပၢၢ်တုၤလၢအဖိအိၣ်တသ့အဒံၣ်ချံညိးကဆါသ့၀ဲန့ၣ်လီၤႉၦၤပိာ်မုၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဒံၣ်ကညိး၀ဲသ့ဘၣ်ဆၣ်တမၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး၀ဲတၢ်လီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်အံၤဘၣ်ႉ

ကၠၢၤမၤ သမူးဖိတၢ်ဆါ (မ့တမ့ၢ်) ၃ သီသမူးဖိတၢ်ဆါအံၤကဲထီၣ်ခီဖျိလၢ(Rubella virus)တၢ်ဆါဃၢ်အဃိဒီး တၢ်ဆါအံၤတဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်ႇတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဆါတနးဒ်သိးသမူးဖိတၢ်ဆါဘၣ်ႉတၢ်လၢသမူးဖိတၢ်ဆါအံၤဘၣ်အါလၢၦၤဖိသၣ်တဖၣ်လီၤႉၦၤကိးဂၤဒဲးန့ၣ်ဘၣ်၀ဲဒၣ်သမူးဖိတၢ်ဆါသ့၀ဲလီၤႉသမူးဖိတၢ်ဆါအံၤကဲထီၣ်သးချ့သဒံးဘၣ်ဆၣ်နတဘၣ်တူၢ်ဘၣ်ကီၤတၢ်ဆါအံၤနးနးဘၣ်အသိးတၢ်ဆါပိာ်ထွဲထီၣ်အခံတဖၣ်စ့ၢ်ကီးအိၣ်၀ဲစှၤလီၤႉ

ဘၣ်ဆၣ်မ့မ့ၢ်ၦၤမိၢ်ဒၢတဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးသ့အဃိလီၤဆီဒၣ်တၢ်ၦၤမိၢ်ဒၢတဖၣ်ဒၢမ့န့ၢ်(၄)လါတၢ်ဆါမ့ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်အီၤန့ၣ်ဖိသၣ်လၢကအိၣ်ဖျဲၣ်လီၤအံၤစ့ၢ်ကီးတၢ်လီၤတူာ်လီၤကာ်အက့ၢ်အဂီၤတလၢတၦဲၤသ့၀ဲအသိးအဲၣ်ဖျဲၣ်လီၤတဘျီဃီလၢလၢအသးသမူတပၣ်ဃုာ်စ့ၢ်ကီးသ့၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ

လၢတၢ်န့ၣ်အဃိၦၤပိာ်မုၣ်တဖၣ်စးထီၣ်လၢအနီၢ်ဆံးဖိသၣ်အခါန့ၣ်တဆဲးဘၣ်၀ဲ(MMR)သၢကလုာ်ပာ်ဖှိၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤဘၣ်ႇမ့တဘၣ်ဘူဘၣ်တၢ်ဆါအိၣ်ဖျါလၢတၢ်ဖီခိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤနီတဘျီဘၣ်န့ၣ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးတၢ်ဒီးကသံၣ်သရၣ်ဒီးကြၢးနရဲၣ်ကျဲၤဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤန့ၣ်လီၤႉ

(၄) ခၣ်အ့ၣ်တံၢ်တၢ်ဆါႇကိာ်ယူၢ်ဘိညိးတၢ်ဆါႇကြက်ညှာ တၢ်ကူးဃ့ထီ(Td/Tdap)
(က)တၢ်လၢတၢ်ခၣ်အ့ၣ်တံၢ်တၢ်ဆါအံၤကဲထီၣ်သးခီဖျိလၢ(Clostridium tetani)တၢ်ဆါဃၢ်တကလုာ် အဃိန့ၣ်လီၤႉဖဲနနီၢ်ဆံးဖိသၣ်အခါနမ့ဆဲးဘၣ်ကိာ်ယူၢ်ဘိညိးတၢ်ဆါႇတၢ်ကူးဖးထီႇတၢ်ခၣ်အ့ၣ်တံၢ်တၢ်ဆါကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤန့ၣ်အနံၣ်တဆံကိးဘျီဒဲးန့ၣ်နကြၢးဆဲးကဒီး၀ဲကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤန့ၣ်လီၤႉအဂ့ၤလီၤကတၢၢ်ဒုကြၢးနဆဲးဃာ်တၢ်ခၣ်အ့ၣ်တံၢ်တၢ်ဆါအံၤန့ၣ်လီၤႉလၢပနီၢ်ဆံးဖိသၣ်အခါပမ့တဆဲးဘၣ်ဒံးဘၣ်နါက့ကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤဆဲးဆဲးအီၤထီဘိတက့ၢ်ႉၦၤလၢအိၣ်ဒီးအဟုးအသးတဖၣ်အံၤကဘၣ်ဆဲး၀ဲတၢ်ခၣ်အ့ၣ်တံၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤအဘျီၦဲၤၦဲၤလီၤႉမိၢ်မ့တဆဲးဃာ်ကသံၣ်ဒီသဒၢဘၣ်န့ၣ်ဖိသၣ်လၢကအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အံၤဘၣ်၀ဲဒၣ်တၢ်ခၣ်အ့ၣ်တံၢ်တၢ်ဆါသ့၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

လၢတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတဆီတၢ်ဆါဃၢ်အဒံၣ်အံၤနုာ်လီၤ၀ဲဆူပဘ့ၣ်တၢ်ပူၤလီၢ်သ့ၣ်ဖး၀ဲဒီးထုးထီၣ်ကွံာ်ဘဲးထံရံယါတၢ်ဆါအစုၣ်အပျၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉတၢ်အစုၣ်အပျၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤကအိၣ်ထီစဲဘူး၀ဲဒၣ်လၢပထူၣ်ပပျၢ်အံၤဒီးအစုၣ်အပျၢ်ကရၤလီၤသးဆူပျိၢ်ဃံဒီးခိၣ်နူာ်ပူၤကယီကယီန့ၣ်လီၤႉတၢ်စုၣ်တၢ်ပျၢ်အံၤလၢခိၣ်နူာ်ဒီးပျိၢ်ဃံအံၤတဆီတြီဃာ်၀ဲ(ဒၤတူၣ်)လၢအဟ့ၣ်၀ဲတၢ်ပနီၣ်လၢကဆှၢတၢ်ဆူညၣ်တဖၣ်အံၤဒီးကဲထီၣ်၀ဲတၢ်ထီၣ်န့ၣ်လီၤႉဖဲန့ၣ်နကသါပကတုာ်ကွံာ်ဒီးနသံသ့၀ဲန့ၣ်လီၤႉၦၤဖိသၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်လီၤသီလၢဘၣ်တၢ်ခၣ်အ့ၣ်တံၢ်တၢ်ဆါတဖၣ်အံၤဟဲပၣ်ဃုာ်လၢအမိၢ်အိၣ်တဆီသ့၀ဲအသိးတၢ်ဆါဃၢ်နုာ်လီၤလၢတၢ်မၤတဲာ်ဖိသၣ်ဒ့ပျံၤအခါသ့၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

(ခ)ကိာ်ယူၢ်ဘိညိးတၢ်ဆါအံၤမၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး၀ဲပနါဒ့ဒီးပကိာ်ယူၢ်ဘိပူၤကဟးသ့၀ဲန့ၣ်လီၤႉမၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး၀ဲပသးႇပကလ့ၢ်ဒီးနထူၣ်နပျၢ်နးနးကျံၤကျံၤသ့၀ဲန့ၣ်လီၤႉကိာ်ယူၢ်ဘိညိးတၢ်ဆါအံၤမ့ၢ်တၢ်ဆါလၢအမၤသံနၤသ့၀ဲန့ၣ်လီၤႉလီၤဆီဒၣ်တၢ်တၢ်ဆါအံၤမ့ဘၣ်လၢၦၤဖိသၣ်န့ၣ်ကနးဒိၣ်၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ

(ဂ)တၢ်ကူးဖးထီတၢ်ဆါအံၤမ့ၢ်တၢ်ဆါတခါလၢအဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်ခီဖျိနါဒ့ဒီးကိာ်ယူၢ်ဘိတဆီန့ၣ်လီၤႉၦၤဖိသၣ်လၢအအီနုၢ်တဖၣ်အံၤခီဖျိသးသမူတၢ်ဘၣ်ယိၣ်အိၣ်သ့အဃိအလီၢ်အိၣ်လၢတၢ်ကဘၣ်လဲၤဒုးနဲၣ်ပၠး၀ဲလၢတၢ်ဆါဟံၣ်ႇကသံၣ်ဒၢးန့ၣ်လီၤႉနဖိယုၢ်လီၤတၢ်အီၣ်ႇတၢ်ထံတၢ်နိမ့ကီခဲန့ၣ်တၢ်ကဘၣ်ဆဲးန့ၢ်အ၀ဲသ့ၣ်လၢ(ထူၣ်ပျၢ်)ကသံၣ်န့ၣ်လီၤႉခီဖျိတၢ်ဆါအံၤစ့ၢ်ကီးဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်ၦၤလၢအဂၤသ့၀ဲအဃိကသံၣ်သရၣ်ကနဲၣ်လီၤ၀ဲလၢကဘၣ်ပာ်ဖိသၣ်အံၤလီၤလီၤဆီဆီန့ၣ်လီၤႉ

ဒ်သိးတၢ်ဆါလၢအလီၤပျံၤလီၤဘၣ်ယိၣ်ဒ်အံၤသ့ၣ်တဖၣ်သုတကဲထီၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်အိၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉတၢ်ခၣ်အ့ၣ်တံၢ်ႇကိာ်ယူၢ်ဘိညိးႇတၢ်ကူးဖးထီကသံၣ်ဒီသဒၢလၢတၢ်ပၣ်ဖှိၣ်ဃုာ်၀ဲ(၃)ကလုာ်အံၤမိၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤႇဖိမ့ၢ်ဂ့ၤကဘၣ်ဆဲး၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ပလီၢ်–ဖဲနအိၣ်ဒီးနဟုးနသးအဆၢကတီၢ်နမ့ဆဲးဘၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤန့ၣ်ကဒီသဒၢဃုာ်၀ဲဒီးနဖိလၢအိၣ်နဟၢဖၢပူၤ အံၤန့ၣ်လီၤႉ

(၅) ခိ၀ံၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢ/တၢ်ညၣ်ဂိၢ်တိးကွ့ကသံၣ်ဒီသဒၢ
တနံၣ်အံၤတမ့ၢ်ထဲလၢပိာ်မုၣ်ဘၣ်ၦၤကိးဂၤဒဲးကြၢးဆဲး၀ဲဒၣ်(ခိ၀ံၣ်)ကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤန့ၣ်လီၤႉတိးကွ့ကသံၣ်ဒီသဒၢဒီး ခိ၀ံၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤတဒ်သိးလိာ်အသးဘၣ်ႉတိးကွ့ဒီးခိ၀ံၣ်တၢ်ပနီၣ်အံၤလီၤဂာ်လိာ်သးအဃိနနီၤဖးဘၣ်အီၤကီတကးဒံးဘၣ်အမဲာ်ညါန့ၣ်ၦၤတဂၤဃီမ့ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဆၢကတီၢ်တိးကွ့ႇခိၣ်၀ံၣ်ခံခါလၢာ်အံၤန့ၣ်တၢ်ကဘၣ်နးဒိၣ်အဃိကဆဲး၀ဲဒၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢအဒီသဒၢ၀ဲဒၣ်ဆၢကတီၢ်တိးကွ့တၢ်ဆါအံၤန့ၣ်အဲၣ်ဒိးဆီၣ်တခူထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉနမ့ဆဲးဃာ်ဆၢကတီၢ်တိးကွ့ကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤန့ၣ်ကဒီသဒၢန့ၢ်၀ဲဆၢကတီၢ်တိးကွ့တကးဒံးဘၣ်အမဲာ်ညါကကဲဘျုးစ့ၢ်ကီးလၢခိ၀ံၣ်အဂီၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါ၀ဲအသိးသ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉဒ်(European Congress of Clinical Microbiology & Infectious Diseases-ECCMID)ဃုသ့ၣ်ညါ၀ဲအသိးန့ၣ် တိးကွ့ကသံၣ်ဒီသဒၢန့ၣ်မၤလီၤစှၤ၀ဲတၢ်သံႇ ကလံၤဖၠးႇ သွံၣ်အစုၣ်ဒီး သွံၣ်ဒုးလၢအကဲထီၣ်သးလၢခိ၀ံၣ်အဃိအံၤတဖၣ်သ့၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ၦၤပိာ်မုၣ်တဖၣ်မ့ဘၣ်တိးကွ့တၢ်ဆါန့ၣ်ခီဖျိတၢ်ဆါအံၤဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်သ့ဆူပဖိႇပ၀ၤႇၦၤလၢပဖံးသကိးမၤသကိးတၢ်တဖၣ်သ့အဃိအလီၢ်အိၣ်လၢကဘၣ်ဆဲးဃာ်ဆၢကတီၢ်တိးကွ့ကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤအသိးႇခိ၀ံၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤစ့ၢ်ကီးနလဲၤဆဲးအီၤသ့၀ဲလၢဆူၣ်ချ့၀ဲၤကျိၤလၢအအိၣ်ဘူးဒီးနၤအံၤသ့၀ဲအဂ့ၢ်န့ၣ်အဲၣ်ဒိးဆီၣ်တခူထီၣ်န့ၣ်လီၤႉ