ကညီကလုာ်အဘူၣ်အတီၢ်ကညီဖိကစံၣ်ညီၣ်ဆၢတဲာ်အဂီၢ်အရ့ဒိၣ်၀ဲလၢကဘၣ်အိၣ်ဃူအိၣ်ဖိးအဂ့ၢ်ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ကရၢခိၣ်စံး၀ဲ

လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၁ သီႇ ၂၀၂၄ နံၣ်ႇ ခ့ၣ်အဲးစံၣ်

ကညီကလုာ်အဘူၣ်အတီၢ်ကညီဖိတဖၣ်စံၣ်ညီၣ်ဆၢတဲာ်ကန့ၢ်အဂီၢ်ဒိးသန့ၤထီၣ်၀ဲအသးကညီဖိကိးဒံနီၢ်ဂၤဒဲးအတၢ်အိၣ်ဃူအိၣ်ဖိးလိာ်သးလီၤအဂ့ၢ်ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၤကရၢခိၣ်ဆီၣ်တခူစံး၀ဲဖဲမဟါလါယနူၤအါရံၤ(၃၁)သီလၢလီၤဘၣ်၀ဲ(၇၅)၀ီတ၀ီကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢမုၢ်နံၤအပူၤန့ၣ်လီၤႉ

တၢ်ပၢၢ်ဆ(၇၅)နံၣ်အတီၢ်ပူၤပတတုၤဒံးလၢပတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီ၊တၢ်ကွၢ်စိဒံးဘၣ်၊ဘၣ်ဆၣ်ပတၢ်ပၢၢ်ဆၢအံၤတလီၤပအၣ်ကွံာ်၀ဲဘၣ်ခီဖျိလၢပအိၣ်ဆၢထၢၣ်လၢတၢ်ပၢၢ်ဆၢတၢ်ဖံးတၢ်မၤတၢ်ဂဲၤလိာ်အပူၤအဃိဒီးဒ်ပမုၢ်လၢ်ကွၢ်စိတၢ်လၢပကညီကလုာ်အဘူၣ်အတီၢ်ပကညီကလုာ်ဒၣ်ပ၀ဲပကစံၣ်ညီၣ်ဆၢတဲာ်လီၤက့ၤအီၤအသိးန့ၣ်အရ့ဒိၣ်၀ဲလၢပကဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဃူအိၣ်ဖိးအဂ့ၢ်ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢကရၢခိၣ်ပဒိၣ်စီၤကွဲၤထူ၀့ဆီၣ်တခူစံး၀ဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ

“(၇၅)အတီၢ်ပူၤပ၀ဲကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢတမၤနၢၤတၢ်ဒီးတတုၤဃီၤဒံး၀ဲလၢပတၢ်မုၢ်လၢ်ကွၢ်စိဖီတၢၣ်ဒံးဘၣ် ˜ ဘၣ်ဆၣ်ပတၢ်ပၢၢ်ဆၢအံၤတဃၣ်ကွံာ်˜တလီၤပအၣ်ကွံာ်ဘၣ်ခီဖျိလၢပ၀ဲကိးဂၤပအိၣ်ဆၢထၢၣ်လၢပတၢ်ဂဲၤလိာ်အပူၤအံၤအဃိ˜မ့ၢ်တၢ်လီၤကမၢကမၣ်တခါန့ၣ်လီၤႉအဃိဒ်ပအိၣ်ဒီးပထံရုၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ပညိၣ်ကွၢ်စိလၢပကစံၣ်ညီၣ်တီနံပဘူၣ်ပတီၢ်ဒၣ်ပကစၢ်ဒၣ်၀ဲအသိးန့ၣ်ဒ်ပကစံၣ်ညီၣ်ဆၢတဲာ်လီၤက့ၤပကညီကလုာ်အဘူၣ်အတီၢ်ကန့ၢ်အဂီၢ်န့ၣ်ဒိးသန့ၤထီၣ်၀ဲအသးလၢပ၀ဲကိးဂၤတၢ်အိၣ်ဃူအိၣ်ဖိးန့ၣ်လီၤႉကညီကလုာ်တၢ်ဃူတၢ်ဖိးန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ထဲတမံၤဧိၤလၢကအုၣ်ကီၤ၀ဲပၦၤကလုာ်အဘူၣ်အတီၢ်” အဂ့ၢ်အ၀ဲစံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါဆီၣ်တခူဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်၀ဲကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိသိၣ်ဒူဖီၣ်စုက၀ဲၤဒီးကညီတၢ်ကရၢကရိလၢအဟူးဂဲၤလၢတၢ်ပၢၢ်ဆၢပူၤကိးဖုဒဲးလၢကအိၣ်ဃူအိၣ်ဖိးဖီၣ်လိာ်စုမၤသကိးတၢ်ဒီးကလုာ်ဒူၣ်ဖိလၢအထီဒါသုးမီၤစိရိၤသနူသ့ၣ်တဖၣ်အမဲာ်ညါတၢ်သူၣ်ထီၣ်တၢ်ဃူတၢ်ဖိးလၢပၦၤကလုာ်အကျါမ့ၢ်ဂ့ၤလၢကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤလၢအထီဒါ၀ဲသုးမီၤစိရိၤသနူသ့ၣ်တဖၣ်အကျါအံၤန့ၣ်မ့ၢ်န့ၢ်သၢပျၢၤန့ၣ်တၢ်မၤနၢၤအံၤကအိၣ်၀ဲလၢပစုပူၤဒီးပကသူၣ်ထီၣ်ဘၣ်၀ဲထံကီၢ်ဘ့ၣ်လၢအိၣ်ဒီးတၢ်သဘျ့လၢကလုာ်ဒူၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်အသိးထံကီၢ်အံၤကမ့ၢ်၀ဲဖဲၣ်ဒရၢၣ်ထံကီၢ်လၢအလဲၤထီၣ်လဲၤထီတဘ့ၣ်လီၤအဂ့ၢ်အ၀ဲစံးအါထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

တကးဒံးဘၣ်(၇၅)နံၣ်အတီၢ်ပူၤပဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤသွံၣ်ထံ၊သးသမူအါမးဘၣ်ဆၣ်သးဆံးသဟးဂီၤအလီၢ်တအိၣ်ဘၣ်ခီဖျိတၢ်ပၢၢ်ဆၢအကျဲအံၤမ့ၢ်တၢ်ဂဲၤလိာ်တခါလၢတၢ်ထူၣ်ဖျဲးထီၣ်လၢကုၢ်အလီၢ်အဃိပစိၤပဆၢကတီၢ်ပမ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်မုာ်ခုၣ်ဘၣ်ဆၣ်ကမ့ၢ်တၢ်လၢခံတစိၤအဂီၢ်အသိးတၢ်ပၢၢ်ဆၢကတီၢ်အံၤမ့ၢ်ယံာ်ဘၣ်ဆၣ်ပ၀ဲတနီၤပမၤဖုၣ်လီၤမ့ၢ်တသ့ဘၣ်န့ၣ်ပသုတမၤယံာ်ထီၣ်အီၤကွ့ၢ်ကွ့ၢ်တဂ့ၤအဂ့ၢ်ကညီဒီကလုာ်ဂၢၤသးကရၢအသုးခိၣ်ကျၢၢ်˜သုးခိၣ်ကျၢၢ်ဖိစီၤရှံလ့ၣ်စံး၀ဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ

“ထံကီၢ်ကိးဘ့ၣ်ဒဲးတချူးလၢအိၣ်မုာ်အိၣ်ခုၣ်န့ၢ်တၢ်သဘျ့ဒံးဘၣ်အခါန့ၣ်˜ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်တၢ်ဒီးဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤသွံၣ်
ထံလီၤမီၤႉဒ်န့ၣ်အသိးစ့ၢ်ကီးန့ၣ်ပ၀ဲကညီကလုာ်အံၤန့ၣ်ပဂုၢ်ကျဲးစၢးဒ်သိးပကန့ၢ်တၢ်သဘျ့ပကအိၣ်ဒီးပနီၢ်ကစၢ်ထံကီၢ်ပနီၢ်ကစၢ်တၢ်ပၢလီၤသးလီၤတံၢ်လီၤဆဲးအဂီၢ်ပဂဲၤလိာ်အဖၢမုၢ်လီၤႉ(၇၅)နံၣ်ၦဲၤထီၣ်လံဒီးပတၢ်ပၢၢ်ဆၢအံၤယံာ်စ့ၢ်ကီးလံဒီးပဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤတ့ၢ်ပသွံၣ်ပထံပသးသမူအိၣ်၀ဲအါမးလံအဃိယအဲၣ်ဒိဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါၦၤကိးဂၤလၢပကျဲလၢပပိာ်အံၤတမ့ၢ်ကျဲလၢပကအိၣ်ဆဲးအိၣ်လၢကုၢ်အလီၢ်ဘၣ်၊မ့ၢ်ကျဲလၢပကထူးဖျဲးထီၣ်လၢကုၢ်အလီၢ်အဃိပသးဆံးသဟးဂီၤအလီၢ်တအိၣ်ဘၣ်၊ဒ်ပဖှံတၢ်အသိးန့ၣ်မုၢ်တနံၤပကကူးဘၣ်က့ၤ၀ဲပခိၣ်ပနၢ်တဖၣ်ကျဲးစၢးတ့ၢ်လံ၀ဲဒီးလၢပစိၤအံၤပဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤပသးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤမ့ၢ်တၢ်ဒါလီၤကျဲတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်လၢၦၤလၢခံတစိၤကအိၣ်မုာ်အိၣ်ပၢၤဘၣ်အဂီၢ်အဃိပကပာ်ဆူၣ်ပသးကိးဂၤဒဲးအသိးတၢ်ပၢၢ်ဆၢအံၤကယံာ်ထဲလဲၣ်န့ၣ်ပထံၣ်စိကွၢ်စိတဖျါဘၣ်အဃိတၢ်ပၢၢ်ဆၢကတီၢ်၀ဲအံၤပ၀ဲတနီၤပမၤဖုၣ်လီၤသကိးမ့ၢ်တသ့ဘၣ်ဘၣ်ဆၣ်ပသုတမၤယံာ်ထီၣ်အီၤလၢၤတဂ့ၤ၊ပကညီအဘူၣ်အတီၢ်န့ၣ်အိၣ်လၢပစုပူၤ၊ပကညီတၢ်ဃူတၢ်ဖိးန့ၣ်ပကညီကဘၣ်သူၣ်ထီၣ်” အဂ့ၢ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

တကတီၢ်ဃီလ(၇၅)၀ီတ၀ီတၢ်ပၢၢ်ဆၢမုၢ်နံၤ၀ဲအံၤန့ၣ်ပ၀ဲကညီဖိကိးဂၤပကမၤသ့ၣ်နီၣ်က့ၤပသးလၢတၢ်ပၢၢ်ဆၢမုၢ်နံၤဟဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤဒီးအလီၢ်အိၣ်၀ဲလၢပကဘၣ်စီၣ်မဲာ်စီၣ်နါဟံးလိာ်ဖီၣ်လိာ်စုလၢပတၢ်ပၢၢ်ဆၢပူၤအံၤအဂ့ၢ်ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢပၢဆှၢတၢ်ကမံတံာ်ပဒိၣ်စီၤအဲၣ်ကလုာ်စ့ဆီၣ်တခူစံး၀ဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ

“ တနံၤအံၤမ့ၢ်၀ဲမုၢ်နံၤဒိၣ်အကျါမုၢ်နံၤလၢပ၀ဲကိးဂၤပဘၣ်မၤလၤကပီၤအီၤတနံၤန့ၣ်လီၤႉဒီးပကဘၣ်ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤပသးလၢတၢ်ပၢၢ်ဆၢအံၤဘၣ်မနုၤအဃိဘၣ်ဟဲအိၣ်ထီၣ်အသးလဲၣ်၊ပတၢ်ပၢၢ်ဆၢအံၤမ့ၢ်တၢ်ဂဲၤလိာ်လၢအတီအတြၢ်လီၤႉပတတုၤဆူပတၢ်ပညိၣ်ကွၢ်စိဖီတၢၣ်ဒံးဘၣ်အဃိအလီၢ်အိၣ်လၢပကဘၣ်ဆဲးဂဲၤလိာ်တၢ်တၤတၢ်ဒီးၦၤအိၣ်အါမး၊အဃိပကဘၣ်စီၣ်မဲာ်စီၣ်နါဟံးလိာ်စုဖီၣ်လိာ်စုမၤဂဲၤလိာ်သကိး”အဂ့ၢ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢမုၢ်နံၤအံၤဖဲ(၁၉၄၉)နံၣ်လါယနူၤအါရံၤ(၃၁)သီ(ပဆဖလ)ပဒိၣ်ပၢတၢ်အစိၤဆၢကတီၢ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤ၀ဲလၢကညီဒီကလုာ်ဂၢၤသးကရၢ(ု္ဒီO)အံၤတမ့ၢ်ကရူၢ်ကရၢလၢအဖိးသဲစးဘၣ်အဃိတၢ်ဒုးကဲထီၣ်၀ဲလၢပယီၤသုးဒီး(KNDO)အဘၢၣ်စၢၤ၀ံၤအလီၢ်ခံကညီဖိလၢအိၣ်ထံကီၢ်ဒီတဘ့ၣ်အပူၤပာ်ပနီၣ်က့ၤ၀ဲမုၢ်နံၤအံၤလၢကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအမုၢ်နံၤအံၤန့ၣ်လီၤႉဒီးမုၢ်နံၤ၀ဲအံၤန့ၣ်မ့ၢ်၀ဲကညီတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအပူၤကညီဖိတဖၣ်ပာ်ဖှိၣ်သးဃူဃူဖိးဖိးကိးသတြီဃ့ထီၣ်၀ဲအတၢ်မိၢ်န့ၢ်သးလီ(၄)ထံၣ်လၢအမ့ၢ်(၁)ဟ့ၣ်ကညီကီၢ်တဘျီဃီ(၂)ကညီတဘးပယီၤတဘးဒုးနဲၣ်ခဲအံၤ(၃)ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤတၢ်ဒုးပတသးလီဘၣ်(၄)ကလုာ်တၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်ပတသးလီဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ