လါမးရှး ၂၈သီႇ ၂၀၂၀နံၣ်ႇ ခ့ၣ်အဲးစံၣ်
ဖဲလါမးရှး ၂၆ သီအနံၤန့ၣ် ကညီတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ၦၤဘျးစဲ =KPSN ထုးထီၣ်၀ဲလံာ် ဘိးဘၣ်ရၤလီၤတဘ့ၣ်ဒီး စံး၀ဲလၢရှွ့ၣ်ကိၣ်ကိၤတၢ်တိာ်ကျဲၤဖးဒိၣ်လၢအအိၣ်ဖဲကညီကီၢ်စဲၣ်– မၠၣ်၀တံၣ်ကီၢ် ဆၣ်အပူၤအံၤ တဟဲစိာ်န့ၢ်၀ဲၦၤလီၢ်က၀ီၤဖိတဖၣ်အတၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်ဘၣ်အဃိႇ တၢ်ကဘၣ်ပတုာ်ကွံာ်၀ဲတဘျီဃီအဂ့ၢ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်၀ဲဒၣ်ဒီးဃ့ထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
လံာ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤအံၤတၢ်ကိး၀ဲအမံၤလၢ တၤလီၤအီၣ်ဖျိးကံွာ်ပဟီၣ်ခိၣ်ကပံာ် (Gambling Away Our Lands) ဒီး ဘၣ်ဃးဒီးလံာ်ပာ်ဖျါ၀ဲအံၤန့ၣ် ကညီတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ၦၤဘျးစဲ ၦၤကတိၤတၢ်ပၢ နီၢ်၀ါခုၣ်ရှံ စံး၀ဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ
“ဘၣ်မနုၤအဃိပ၀ဲ KPSN ဘၣ်ထုးထီၣ်၀ဲလံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤလဲၣ်န့ၣ် ပအဲၣ်ဒိး၀ဲဒၣ်လၢ တၢ်တိာ်ကျဲၤတခါအံၤန့ၣ် ကပတုာ်ကွံာ်အသးန့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ် တၢ်ဟဲသူၣ်ထီၣ်၀ဲဒၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ် (casino) အတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်အံၤလၢ ပၦၤကညီၦၤထူလံၤဖိအဟီၣ်က၀ီၤအံၤန့ၣ် လၢတၢ်ကမၤ၀ဲတၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့ဒီး ကမၤအါထီၣ်၀ဲဒၣ်မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်လၢအတဖိးသဲစးသ့ၣ်တဖၣ် ဒ်အမ့ၢ်ကသံၣ်ကသီမ့ၢ်ဂ့ၤႇ တၢ်ဆါအီၣ်ၦၤကညီမ့ၢ်ဂ့ၤႇ တၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့လၢကလံၤကျါမ့ၢ်ဂ့ၤႇ အဃိန့ၣ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တမ့ၢ်လၢကကဲဘျုးလၢပၦၤကလုာ်အဂီၢ်ဘၣ်ဒီး အိၣ်ဒၣ်လၢကဟဲ မၤဟးဂီၤပၦၤကလုာ်ဒီး ဟံးန့ၢ်ဆူၣ်၀ဲပတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲလီၤ” အဂ့ၢ်န့ၣ် စံး၀ဲလီၤႉ
လၢလံာ်ပာ်ဖျါအပူၤပာ်ဖျါ၀ဲလၢ ရှွ့ၣ်ကိၣ်ကိၤ၀့ၢ်သီအတၢ်တိာ်ကျဲၤလၢ ( Macao-style casino)) ၀့ၢ်အံၤ သူၣ်လီၤ၀ဲအသးလၢကညီၦၤထူလံၤတဖၣ်အဟီၣ်က၀ီၤပူၤဒီး ဖျါလၢကဒုးကဲထီၣ်၀ဲတၢ်ဘျးစဲတခါလၢအမ့ၢ် ကလံၤကျါ တၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့အလီၢ်န့ၣ်လီၤႉ
လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ တၢ်တိာ်ကျဲၤအ၀ဲန့ၣ်အပူၤ ထံဂုၤကီၢ်ဂၤတၢ်လဲၤတၢ်က့ၤတၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢအဒိၣ်အမုၢ်တခါႇ ထံဂုၤကီၢ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့၀ဲၤကျိၤႇ ဖီစးခိကရၢၢ်ဖးဒိၣ် (Bougainvillea Base)˜ ထံဂုၤကီၢ်ဂၤ တၢ်ဒိတၢ်ဂီၤမူ၀ဲၤလီၢ်ႇ ထံဂုၤကီၢ်ဂၤ တၢ်မၤလိဘၣ်ဃး တၢ်စိာ်လိကျိႇ တၢ်ခးလိကျိ၀ဲၤလီၢ်ႇ ကလုာ်ဒူၣ်လုၢ်လၢ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤ ကျးဖးဒိၣ်လီၢ်ႇ ထံကိၢ်တၢ်အိၣ်ဘှံးအိၣ်သါဟိၤထဲႇ Casino တၢ်လိာ်ကဲတွၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့ဒီး (online) ကလံၤကျါ တၢ်သူၣ်၀ံၣ်သးဆၢတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ် တၢ်ကမၤဖျါထီၣ်အမိၢ်လံၤအမိၢ်ၦၢ်အဂီၢ် တၢ်ရဲၣ်ကျဲၤပာ်အီၤအဂ့ၢ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ
လၢလီၢ်က၀ီၤဖိတဖၣ်ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဘၣ်ဘျုးအဂီၢ်န့ၣ် ကဒုးကဲထီၣ်က့ၤ၀ဲဒၣ်လၢတၢ်မၤကမၣ်ကွီၢ်မ့ၣ်ဒီး တၢ်အီၣ်ကဘျံးကဘျၣ်အမဲာ်ညါႇ မ့ၢ်၀ဲတၢ်တပာ်ကဲ တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အတၢ်လဲၤကျဲလၢ အအိၣ်ကတာ်ထီသးခဲအံၤအဂ့ၢ်န့ၣ် KPSN ပာ်ဖျါ၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ
စးထီၣ်ဖဲ ၂၀၁၂ နံၣ် ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ မၤ၀ဲဒၣ်တၢ်ပတုာ်တၢ်ခး၀ံၤအလီၢ်ခံႇ ကီၢ်ပယီၤသုး တဖၣ်မၤအါထီၣ်၀ဲသုးကလၢၤဒီး အိၣ်၀ဲဒၣ်လၢတၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ်အံၤအလီၢ်ခံအဃိ ကဲထီၣ်၀ဲဒၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ၦၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိတဖၣ်အဂီၢ်လၢအကဟဲက့ၤလီၤသ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် နီၢ်၀ါခုၣ်ရှံး စံးအါထီၣ်၀ဲဒ်အံၤလီၤႉ
“ပမ့ၢ်ကွၢ်ကဒါက့ၤ တၢ်တိာ်ကျဲၤဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်တခါအံၤန့ၣ် ပယီၤသုးသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်၀ဲဒၣ်လၢအလီၢ်ခံလီၤႉ ဖဲ ၂၀၁၂ နံၣ် ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ မၤ၀ဲဒၣ်တၢ်ပတုာ်တၢ်ခး၀ံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ်၀ဲဒၣ်လၢသုးကလၢၤတဖၣ် ဟဲအါထီၣ်၀ဲ ၉ ဖျၢၣ်ညါလီၤႉ ခီဖျိလၢသုးကလၢၤတဖၣ်ဟဲအါထီၣ်၀ဲဒၣ်လၢပဟီၣ်က၀ီၤပူၤအဃိႇ ၦၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဖိ လၢအကက့ၤကဒါတဖၣ်အဂီၢ်စ့ၢ်ကီး ကဲထီၣ်၀ဲဒၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲန့ၣ်လီၤ” အဂ့ၢ်န့ၣ်စံး၀ဲလီၤႉ
တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီဒ်အံၤတဖၣ်န့ၣ် ဒ်ထံကီၢ်လၢအအိၣ်ဘူးအိၣ်တံၢ်တဖၣ်မၤ၀ဲအသိးႇ မ့ၢ်၀ဲတၢ်လူၤ ထီၣ်၀ဲထံဂုၤကီၢ်ဂၤအတၢ်အီၣ်ကဘျံးကဘျၣ်ႇ တၢ်အီၣ်ခိၣ်ဖးလာ်ဆှိးႇ တၢ်မၤကၤကသံၣ်မူၤဘှီးႇ တၢ်မၤကၤ၀ဲဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢအတဖိးသဲစးဒီး ဒုးအိၣ်ထီၣ်၀ဲတၢ်မူၤတၢ်ရၢ်တဖၣ်အမဲာ်ညါ တၢ်အုၣ်ကီၤ သ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဖျါ၀ဲလၢတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တမ့ၢ်၀ဲတၢ်လၢအတူၢ်တယံာ်ဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် လံာ်ပာ်ဖျါအပူၤပာ်ဖျါ၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
တၢ်ဂ့ၢ်ဒ်အံၤန့ၣ်မ့ၢ်၀ဲဒၣ် ကီၢ်ပယီၤသုးဆီတလဲက့ၤတၢ်ဒုးမဲာ်သၣ်ဆူ ခၣ်စံၣ်နိၣ် (Casino) တၢ်တၤကျိၣ် တၤစ့အလီၢ်ဒီး ဒ်သိးကဟဲဂုာ်န့ၢ်ပဟီၣ်က၀ီၤအဂီၢ်ဒီး ကဟဲစိာ်န့ၢ်၀ဲပၦၤကလုာ်အတၢ်ဟးဂီၤအဂ့ၢ်န့ၣ် နီၢ်၀ါခုၣ်ရှံ စံးအါထီၣ်၀ဲဒ်အံၤလီၤႉ
အ၀ဲစံး၀ဲလၢ “ပထံၣ်၀ဲဒၣ်လၢတၢ်တိာ်ကျဲၤတခါအံၤန့ၣ် မ့ၢ်၀ဲဒၣ်ပယီၤသုးအတၢ်ကူၣ်သရံးတခါလၢ ကဆီတလဲ၀ဲဒၣ် တၢ်ဒုးပျီဆူခၣ်စံၣ်နိၣ်လီၤႉ မ့ၢ်၀ံၤန့ၣ်အ၀ဲသ့ၣ်တဖၣ်ကဟဲမၤလဲၢ်ထီၣ်၀ဲဒၣ်အဟီၣ်က၀ီၤႇ ကဟဲပၢ၀ဲ ဒၣ်ဟီၣ်က၀ီၤတဖၣ်ဒီး ကအိၣ်ဒၣ်ထဲတၢ်ဟးဂူၤဟးဂီၤလၢပၦၤကလုာ်အဂီၢ်လီၤႉ အဃိန့ၣ်ပဘၣ်သး လၢၦၤကလုာ်မ့ၢ်ဂ့ၤႇ ထံဖိကီၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ကသ့ၣ်ညါ၀ဲဒၣ် တၢ်မၤသးခဲခဲအံၤလၢ၀့ၢ်အသီ တဖျၢၣ်လၢအမ့ၢ်တရူးအ၀့ၢ်သီအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်မနုာ်သ့ၣ်တဖၣ်မၤအသးလံလဲၣ်န့ၣ် ကြၢးလၢပၦၤ ကလုာ်သ့ၣ်တဖၣ်ကသ့ၣ်ညါထွဲဒီး ပကထီဒါသကိးန့ၣ်လီၤ” အဂ့ၢ်န့ၣ်စံး၀ဲလီၤႉ
တၢ်တိာ်ကျဲၤအ၀ဲအံၤ တရူးဒီးသုးခိးကီၢ်ဆၢပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်လိာ်အသး၀ံၤ ဖဲ ၂၀၁၇ နံၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် စးထီၣ်မၤ ၀ဲဒၣ်ဒီးသူၣ်ထီၣ်၀ဲဒၣ်တၢ်တိာ်ကျဲၤလၢ အတလၢကွံာ်တၢ်ပာ်ပနီၣ်ဟီၣ်က၀ီၤအလီၢ်ဒီး တရူးသ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ဆိးဒံး၀ဲဒၣ်လၢအကထိအဂ့ၢ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ကညီတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ၦၤဘျးစဲ ဃ့ထီၣ်၀ဲကီၢ်ပယီၤသုးလၢကထုးသံကွံာ်၀ဲ လံာ်စဲပနီၣ်တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤခဲလၢာ်ဒီး ကီၢ်ပဒိၣ်သုးဒီးအၦၤမၤသကိးတၢ်တဖၣ် ကဟးထီၣ် ကွံာ်၀ဲဒၣ်ဖဲလီၢ် က၀ီၤ၀ဲအံၤဒီး က့ၤစိာ်ဃုာ်က့ၤတၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢ အဘၣ်ဃးဒီးအ၀ဲသ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် လံာ်ပာ်ဖျါအပူၤပာ်ဖျါ၀ဲလီၤႉ
လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တအိၣ်ဒံးဘၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် တၢ်တိာ်ကျဲၤဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် လၢတၢ်မၤ၀ဲဖဲကလုာ်ဒူၣ်အဟီၣ်က၀ီၤပူၤခဲလၢာ်န့ၣ် တၢ်ကဘၣ်ပတုာ်ကွံာ်၀ဲတဘျီဃီအဂ့ၢ် KPSN ဆီၣ်တခူထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
ဒ်( KPSN) တၢ်ပာ်ဖျါအသိး ရွ့ၣ်ကိၣ်ကိၤတၢ်တိာ်ကျဲၤဖးဒိၣ်အံၤ တိာ်ပာ်၀ဲလၢ ကသူ၀ဲဒၣ်ဟီၣ်ခိၣ်အ့ကၢၣ် ခဲလၢာ် ၁၈၀ႇ ၀၀၀ အ့ကၢၣ်န့ၣ်လီၤ ႉ ရွ့ၣ်ကိၣ်ကိၤ တရူး၀့ၢ်သီတၢ်တိာ်ကျဲၤဖးဒိၣ်အံၤ အိၣ်ဆီလီၤအသးဖဲ ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်= ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢ ၀့ၢ်ရၤမတံ(မၠၣ်၀တံၣ်) ကလံၤစိးတကပၤ ၁၀ မံးလာ်ဃၣ်ဃၣ်ဒီး တၢ်လီၢ်အံၤမ့ၢ်၀ဲ ပယီၤသုးမုၢ်ဒိၣ် အစုဒုၣ်စုတီၤအဖီလာ် သုးခိးကီၢ်ဆၢ ( BGF) တၢ်ပၢဟီၣ်က၀ီၤန့ၣ်လီၤႉ
