လါအီီးကထိဘၢၣ် ၁၉ သီႇ ၂၀၂၂ နံၣ်ႇ ခ့ၣ်အဲးစံၣ်
လၢကဟဲလါအီးကထိဘၢၣ် ၂၂ သီအနံၤန့ၣ် ကညီကမျၢၢ်ပၣ်တံၣ်(KPP)ကမၤ၀ဲကီၢ်ခီအပတီၢ် ကီၢ်ဆၣ်ကိးဘ့ၣ်ဒဲးပၣ်တံၣ်တၢ်ထံၣ်လိာ်အိၣ်သကိးအံၤလၢအ့ၣ်ယၣ်၀တံၣ်ကီၢ်ခီဒိၣ် မၠီမၠးကီၢ်ဆၣ်ပူၤအဂ့ၢ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်လၢၦၤဘူးဒီးပၣ်တံၣ်တဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဒ်သိး(KPP)လီၢ်ခၢၣ်သးအံၤကသ့ၣ်ညါဘၣ်၀ဲတၢ်ဖီလာ်ပၣ်တံၣ်ကရၢဖိအတၢ်အိၣ်သးသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဒီး လၢကဟဲ(၂၀၂၃)တၢ်ဃုထၢလၢသုးမီၤစိရိၤတိၤဃာ်၀ဲလၢကမၤ၀ဲအံၤန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ပျဲႇတပျဲလၢကနုာ်လီၤဒိးတပြၢသးအံၤအဖီခိၣ်န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ဟံးန့ၢ်ပၣ်တံၣ်ကရၢဖိအတၢ်ဘၣ်သးလီၤအဂ့ၢ်န့ၣ် ၦၤလၢအဘူးဒီးပၣ်တံၣ်တဂၤ စံး၀ဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ
အ၀ဲစံး၀ဲလၢ“စးထီၣ်လၢခိ၀ံၣ်တၢ်ဆါကဲထီၣ်န့ၣ်ပတထံၣ်လိာ်ဘၣ်ပသးနီတဘျီဘၣ်မီၤနီၤႉပကက့ၤကွၢ်ကဒါအခဲအံၤမီၤနီၤႉတၢ်အိၣ်သးအဖီခိၣ်မ့ၢ်ပကဘၣ်ဆဲးမၤဒ်လဲၣ်မီၤနီၤႉမ့ၢ်ပကနုာ်လီၤတၢ်ဃုထၢဧါႇတနုာ်လီၤဧါန့ၣ််တုၤလၢခဲအံၤတလီၤတံၢ်ဒံးဘၣ်ႉသနါက့တၢ်မၤလၢ(UEC)မၢဃာ်၀ဲတဖၣ်န့ၣ်ဒုပမၤဃာ်မီၤနီၤႉတၢ်မၤလၢပကဘၣ်မၤတဖၣ်ပမၤဃာ်အိၣ်ဘၣ်ဆၣ်မ့ၢ်ပကဘၣ်နုာ်လီၤဧါႇတနုာ်ဧါဒုပတဆၢတဲာ်လီၤဘၣ်ဒံးဘၣ်”အဂ့ၢ်န့ၣ်စံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်န့ၣ်လီၤႉ
နံၣ်လၢကဟဲလါအီကူးအတီၢ်ပူၤန့ၣ်သုးမီၤစိရိၤစံးတ့ၢ်ဃာ်၀ဲလၢကမၤ၀ဲတၢ်ဃုထၢဒီးကတဲၤကတီၤဃာ်၀ဲတနီၤလံန့ၣ်လီၤႉဖဲအပူၤကွံာ်(၂၀၂၁)လါမ့ၤ ၂၄ သီအနံၤန့ၣ် ဒ်သိးတၢ်ကဃိထံသမံသမိးထံရူၢ်ကီၢ်သဲးပၣ်တံၣ် တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်ဃုထၢခီၣ်မံရှၢၣ်(UEC)လၢအ၀ဲသ့ၣ်က့ၤဒုးအိၣ်ထီၣ်၀ဲအံၤစ့ၢ်ကီး ဒုးသ့ၣ်ညါ၀ဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆူ ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤအသိးတၢ်နုာ်လီၤဃိထံသမံသမိး၀ဲပၣ်တံၣ်ကရၢဖိအဂံၢ်ဘါႇတၢ်ဟးထၢပၣ်တံၣ်စ့ပာ်ကီၤအကျိၤအကျဲႇအတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤႇမ့ၢ်တၢ်ဘျးစဲလိာ်သးဒီးကရူၢ်ကရၢလၢတၢ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤတ့ၢ်အီၤလၢတမ့ၢ်ကရူၢ်လၢအဖိးသဲစးဘၣ်အိၣ်တအိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ
လၢကဟဲတၢ်ဃုထၢအံၤ(KPP)ကနုာ်လီၤပၣ်ဃုာ်အိၣ်တအိၣ်ခီန့ၣ်တဆၢတဲာ်လီၤဘၣ်ဒံး၀ဲဘၣ် ဘၣ်ဆၣ်သနါက့မ့နုာ်လီၤဘၣ်တၢ်ဃုထၢသၢပျၢၤန့ၣ်တကွၢ်လၢနီၢ်တဂၤအဂီၢ်ဘၣ်ဒီးမ့မ့ၢ်တခီလၢကညီဖိအိၣ်ကီၢ်ပူၤတဖၣ်အဂီၢ်လီၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၢ်ခၢၣ်သးပၣ်တံၣ်လၢတအဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါအမံၤတဂၤစံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
ဘၣ်ဆၣ်တၢ်ဃုထၢလၢသုးမီၤစိရိၤတိၤဃာ်၀ဲလၢကမၤ၀ဲခဲအံၤန့ၣ်ၦၤလၢမၤနၢၤတၢ်ဃုထၢမၤနၢၤတၢ်ခဲလၢာ်(First Past The Post-FPTP)အလီၢ်န့ၣ်ကက့ၤစူးကါက့ၤ၀ဲလၢ(Proportional Representation-PR)သနူလၢ ကလုာ်ဒူၣ်ပၣ်တံၣ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး၀ဲသနူအံၤအဂ့ၢ်န့ၣ် တၢ်ဃုထၢခီၣ်မံရှၢၣ်ဒီးသုးမီၤစိရိၤအခိၣ်နၢ်တဖၣ် စံးတ့ၢ်ဃာ်၀ဲလၢအဖိးသဲစးန့ၣ်လီၤႉ
ဘၣ်ဆၣ်တၢ်ဃုထၢလၢသုးမီၤစိရိၤကမၤ၀ဲခဲအံၤန့ၣ်ဒီကလုာ်ဃူဖိး(NUG)ပဒိၣ်ဃုာ်ဒီးပၣ်တံၣ်လၢအတပြၢလိာ်သးတနီၤန့ၣ်ကထီဒါ၀ဲတဲာ်တဲာ်ဖျုဖျုလီၤအဂ့ၢ်န့ၣ်ထုးထီၣ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤ၀ဲဖဲတလါညါအံၤန့ၣ်လီၤႉ
လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါလၢကဟဲ(၂၀၂၃)သုးမိၤစိရိၤကမၤတၢ်ဃုထၢအပူၤအံၤ ကညီဒီကလုာ်ဒံၣ်မိၣ်ကရဲၣ်တ့ၣ်ပၣ်တံၣ်(KNDP)လၢအိၣ်ဆီလီၤသးဖဲကညီကီၢ်စဲၣ်ပူၤအံၤစ့ၢ်ကီး ကနုာ်လီၤဒိးတပြၢသးအဂီၢ်န့ၣ်တုၤလၢခဲအံၤတဆၢတဲာ်လီၤဘၣ်၀ဲဒံးဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်ပၣ်တံၣ်ၦၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤမါအီၣ်ပၠံၣ်စိစံးဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်ဖဲတလါအံၤလါအီးကထိဘၢၣ် ၁၄ သီအနံၤန့ၣ်လီၤႉ
ကညီကမျၢၢ်ပၣ်တံၣ်(KPP)အံၤဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤဖဲ(၂၀၀၉)လါမ့ၤအခါဒီးဖဲတၢ်မၤ(၂၀၁၀)တၢ်ဃုထၢအခါန့ၣ်အပၣ်တံၣ်ခၢၣ်စးမၤနၢၤ၀ဲတၢ်လၢတၢ်လီၢ်(၆)တီၤႇ(၂၀၁၅)တၢ်ဃုထၢအခါန့ၣ် ခၢၣ်စးမၤနၢၤတၢ်တဂၤဒီး(၂၀၂၀)တၢ်ဃုထၢန့ၣ်ခၢၣ်စးမၤနၢၤ၀ဲတၢ်တဂၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤႉ
