(အၤ၀ၤဒ့)တၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့လၢအမၤပျံၤမၤဖုး၀ဲၦၤဒီတကလု၁်

စီၤ၀ါ
လါမ့ၤ ၂၈ သီႇ ၂၀၂၃ နံၣ်ႇ ခ့ၣ်အဲးစံၣ်

ၦၤဖိသၣ်လၢအသးနံၣ်ကအိၣ်(၇)နံၣ်ခံဂၤသၢဂၤဖီၣ်ဃာ်၀ဲဒၣ်စ့ပယီၤတမၢလွံၢ်ဘ့ၣ်ယဲၢ်ဘ့ၣ်ဒီးဂဲၤလိာ်ကွဲ၀ဲ(အၣ်ကလိၣ်)လၢတၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့လီၢ်တခါဒီးကိးပသူတဲပၠး၀ဲ“ကဆီႇဘီသိၣ်ႇပယိၤ”ဂဲၤလိာ်ကွဲထိလီၤ၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ

အၤ၀ၤဒ့တၢ်ဂဲၤလိာ်ကွဲတၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့လီၢ်တခါအံၤဘၣ်တၢ်အိးထီၣ်၀ဲလၢကညီကီၢ်စဲၣ်(ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်–ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ)ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ရ့ၣ် တၢ်ကြဲၢ်ကီၢ်ဆၣ်တၢ်လီၢ်တတီၤန့ၣ်လီၤႉ
(အၤ၀ၤဒ့)တၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့လီၢ်၀ဲအံၤလၢကညီကီၢ်စဲၣ်ပူၤန့ၣ်တမ့ၢ်တၢ်လီၢ်လၢအလီၤဆီလၢၤဘၣ်ႉအဂ့ၢ်အကျိၤခီန့ၣ် ဖဲအပူၤကွံာ်(၂၀၂၁)လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ ၁ သီ သုးဟံးန့ၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤကဲထီၣ်၀ံၤလီၢ်ခံဘျီန့ၣ်် သုးမီၤစိရိၤအစုတီၤဖီလာ် ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါႇကညီဖီၣ်စုက၀ဲၤကရူၢ်ကရၢတနီၤဒီးတၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့(ဒိုင်)တဖၣ်အံၤဖီၣ်လိာ်စုဆီလီၤ၀ဲ(အၤ၀ၤဒ့)တၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့လီၢ်လၢကီၢ်စဲၣ်ကီၢ်ဆၣ်ကိးဘ့ၣ်ဒဲးအပူၤန့ၣ်လီၤႉ
လၢ(အၤ၀ၤဒ့)တၤကျိၣ်တၤစ့လီၢ်အပူၤန့ၣ်တၢ်လီၢ်ကိးတီၤဒဲးဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်ၦၤသူၣ်က့သးၦၢ်ႇသူၣ်ဘီၣ်သးစၢ်ႇသီဘူၣ်သီခါတဖၣ်ဟဲဂဲၤလိာ်ကွဲ၀ဲတကးဒံးဘၣ်အမဲာ်ညါန့ၣ်နကထံၣ်ဘၣ်ပၢၢ်တုၤလၢၦၤအနံၣ်တဆံဆူဖီလာ်ဖိဒံဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဟဲဂဲၤလိာ်ကွဲ၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ

တၢ်ကြဲၢ်ကီၢ်ဆၣ်ပူၤဟီၣ်က၀ီၤ(ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်)ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါလၢအထံၣ်တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤလၢအမဲာ်တဂၤစံး၀ဲလၢ“ၦၤကညီဖိဒံဖိသၣ်နီၢ်ဆံးဆံးဖိဟဲဂဲၤလိာ်ကွဲလၢတၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့လီၢ်ဒ်အံၤမ့ၢ်တၢ်မၤဟးဂီၤဖးဒိၣ်လၢကညီကလုာ်အဂီၢ်လီၤႉၦၤဖိသၣ်အရွဲၣ်ဒ်အံၤကဘၣ်အိၣ်လၢမိၢ်ပၢ်အတၢ်ကဟုကယာ်ကဒုဖီလာ်ကဘၣ်ထီၣ်ကၠိအရွဲၣ်လီၤႉစးထီၣ်မၤလိတၢ်တဂ့ၤတ၀ါဘၣ်ဒ်အံၤလၢခဲအံၤလံၤလံၤလံဒုခါဆူညါလၢဖိသၣ်အဂီၢ်န့ၣ်ဆိမိၣ်မးတဘူၣ်လၢၤဘၣ်”အဂ့ၢ်န့ၣ်စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ၦၤကလုာ်တကလုာ်န့ၣ်ဒ်သိးအကဒိးန့ၢ်ဘၣ်နီၢ်ကစၢ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်ပၢလီၤသးခွဲးယာ်အဂီၢ်နဟ့ၣ်အီၤတၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့မ့န့ၢ်မးအကပူၤဖျဲး၀ဲလၢၦၤတၢ်ဆီၣ်တံၢ်မၤအၢမၤနးအဖီလာ်လီၤအသိးၦၤဖိဒံးဖိသၣ်ဟဲဂဲၤလိာ်ကွဲလၢတၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့လီၢ်ဒ်အံၤတမ့ၢ်လုၢ်လၢ်လၢအဂ့ၤတခါဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် အ၀ဲစံးအါထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

တၢ်ကြဲၢ်ကီၢ်ဆၣ် ကၠိသရၣ်တဂၤလၢအသိၣ်လိိတၢ်လၢကညီကူၣ်သ့ဆဲးလၤ၀ဲၤကျိၤ(KECD)ကၠိအံၤစံး၀ဲလၢ “ပဘၣ်ဖှီၣ်ဘၣ်နးလၢသုးမီၤစိရိၤအတၢ်ဆီၣ်တံၢ်မၤနၢၤတၢ်ပၢတၢ်ပြးအဖီလာ်အံၤလံတကးဒံးဘၣ် ၦၤသူၣ်ဘီၣ်သးစၢ်တဖၣ်သူ၀ဲကသံၣ်မူၤဘှီးဂဲၤလိာ်ကွဲ၀ဲ(အၤ၀ၤဒ့)အံၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအ၀ဲသ့ၣ်တၢ်အိၣ်မူခါဆူညါမီၤနီၤႉတၢ်ကဲထီၣ်သးဒ်အံၤပကဘၣ်တြီအီၤလီၤႉမ့တမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ်ကဟဲနးဒိၣ်ထီၣ်တဆီဘၣ်တဆီလီၤႉကကဲထီၣ်ပၢၢ်တုၤလၢတၢ်မၤသံမၤ၀ီလိာ်သးသ့၀ဲ”အဂ့ၢ်န့ၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

(အၤ၀ၤဒ့)တၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့လီၢ်အံၤရၤလီၤအသးလၢဟီၣ်က၀ီၤပူၤဒ်ယံၤဒ်အါထီၣ်အဃိခါဆူညါလၢၦၤသူၣ်ဘီၣ်သးစၢ်ဖိဒံဖိသၣ်တၢ်အိၣ်မူအဂီၢ်ကဲထီၣ်၀ဲတၢ်သူၣ်ဃၢသးဃၢတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်တခါအဂ့ၢ်န့ၣ် အ၀ဲစံးအါထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ၦၤဖိဒံဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤလဲၤဂဲၤလိာ်ကွဲတၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့ကီၤမံလၢမုၢ်နၤခီမ့ယံၤထီၣ်ယံၤထီၣ်န့ၣ် အ၀ဲသ့ၣ်အမဲာ်ချံ တၢ်ထံၣ်ကဘၣ်ဒိအခိၣ်နူာ်တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီကလီၤစှၤကမၤဘၣ်ဒိအ၀ဲသ့ၣ်တၢ်ထံၣ်, အခိၣ်နူာ်တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီကလီၤစှၤ၀ဲဒီးမၤလိလံာ်ခါတိၢ်နီၣ်လံာ်တန့ၢ်အါအါလၢၤဘၣ်ကဲထီၣ်သးသ့၀ဲန့ၣ်လီၤႉလၢန့ၣ်အမဲာ်ညါနီၢ်ခိတၢ်တြီဆၢဂံၢ်ဘါစ့ၢ်ကီးကလီၤစှၤ၀ဲသ့အဂ့ၢ်န့ၣ် သ၀ီပူၤကသံၣ်သရၣ်မုၣ်တဂၤစံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

အ၀ဲစံး၀ဲလၢ“အ၀ဲသ့ၣ်လူၤတၢ်မုာ်တၢ်ပၠီၣ်မ့ယံၤထီၣ်ယံၤထီၣ်န့ၣ်ပ၀ဲကညီကလုာ်အံၤကဘၣ်အိၣ်လၢၦၤတၢ်ပၢဆှၢဖီလာ်ဘၣ်ကဲၦၤကုၢ်သ့မီၤနီၤႉအဃိန့ၣ်တၢ်လၢတၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့အံၤမ့ၢ်စုက၀ဲၤအဒိၣ်တခါလၢၦၤဖိဒံဖိသၣ်တဖၣ်အဂီၢ်မီၤနီၤႉမ့သ့မ့ဘၣ်န့ၣ်ပကဘၣ်မၤတဲာ်ကွံာ်အဂံၢ်ဒီးပကဘၣ်ကိးက့ၤကညီသူၣ်ဘီၣ်သးစၢ်တဖၣ်အံၤလၢတၢ်ကပီၤအကျါကယီကယီ”အဂ့ၢ်န့ၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ကမျၢၢ်လၢအိၣ်ဟီၣ်က၀ီၤဒူသ၀ီအပူၤတဖၣ်ဂဲၤလိာ်ကွဲ၀ဲ(အၤ၀ၤဒ့)တၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့ဒီးတၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့လီၢ်အံၤတၢ်အိးထီၣ်၀ဲလၢအတအိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်ပနီၣ်သးနံၣ်ဘၣ်ဒ်အံၤန့ၣ်လၢသုးမီၤစိရိၤအစိကမီၤကအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤအဂီၢ်လီၤဒီး အိးထီၣ်၀ဲတၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့လီၢ်အံၤဒ်သိးၦၤသုတသးစၢၢ်စၢလၢထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတကပၤတဂ့ၤအဂ့ၢ်န့ၣ် တၢ်ပဲာ်ထံနီၤဖးစံး၀ဲ န့ၣ်လီၤႉ

“ၦၤမ့ဟဲဃ့ထီၣ်လၢကမၤတၢ်တၤကျိၣ်တၢ်တၤစ့လီၢ်လၢပသ၀ီပူၤအံၤပတအဲၣ်ဒိးလၢၦၤခိၣ်ၦၤနၢ်လၢတၢ်ဖီခိၣ်တဖၣ်ကတူၢ်လိာ်၀ဲဘၣ်ႉပမ့တူၢ်လိာ်န့ၣ်လီၤဂာ်ဒ်သိးပမၤဟးဂီၤလီၤက့ၤပကစၢ်သ၀ီအသိးလီၤႉၦၤဖိဒံဖိသၣ်လၢအိၣ်သ၀ီပူၤတဖၣ်အံၤမ့ထံၣ်၀ဲန့ၣ်လဲၤဂဲၤလိာ်ကွဲ၀ဲလီၤႉယံၤထီၣ်ယံၤထီၣ်ဘျီပထံၣ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်အဒံၣ်အဖိဟးဂီၤမီၤနီၤႉၦၤမၢအထီၣ်ကၠိန့ၣ်အ၀ဲသ့ၣ်သးတအိၣ်၀ဲလၢၤဘၣ်”အဂ့ၢ်န့ၣ် တၢ်ကြဲၢ်ကီၢ်ဆၣ် ကမျၢၢ်တဂၤစံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ခီဖျိတၢ်အိးထီၣ်၀ဲတၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့လီၢ်လၢသ၀ီပူၤတၢ်သူၣ်၀ံၣ်သးဆၢသီၣ်သထြုးက့ၢ်နၢ်အဃိ ၦၤသူၣ်က့သးၦၢ်တဖၣ်မံတန့ၢ်ဘၣ်ဒီးမုၢ်နၤခီန့ၣ်ၦၤပိာ်မုၣ်ပိာ်မၢၤတဖၣ်ဟးထီၣ်က့ၤလီၤတဘူၣ်၀ဲလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ
လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါတၢ်လီၢ်လၢတၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့လီၢ်အိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ၦၤဆဲးကဲးလီၢ်မၢ်ႇၦၤဂုာ်ဆူၣ်စ့ႇၦၤတၢ်ဖိတၢ်လံၤမလီၤမၢ်ကဲထီၣ်သးအိၣ်၀ဲဒီးၦၤပိာ်မုၣ်ပိာ်မၢၤမ့ၢ်ဂ့ၤႇၦၤပိာ်ခွါမ့ၢ်ဂ့ၤမ့ဟးထီၣ်က့ၤလီၤတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢတအိၣ်၀ဲလၢ၁်ဘၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

သုးဟံးန့ၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤ၀ံၤလီၢ်ခံမုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤနးဒိၣ်ထီၣ်၀ဲကွ့ၢ်ကွ့ၢ်ဒီးတၢ်ဖိိတၢ်လံၤတၢ်အီၣ်တၢ်အီအၦ့ၤစ့ၢ်ကီးတနံၤဘၣ်တနံၤဒိၣ်ထီၣ်၀ဲဒၣ်ကွ့ၢ်ကွ့ၢ်န့ၣ်လီၤႉလၢတၢ်န့ၣ်အဃိဖဲကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဘၣ်ဃံးဘၣ်စ့ၤအဆၢကတီၢ်အံၤတၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့လီၢ်ဟဲအါထီၣ်၀ဲဒၣ်ကွ့ၢ်ကွ့ၢ်န့ၣ်လီၤႉ

လၢ(အၤ၀ၤဒ့)တၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့အံၤအဖီခိၣ်ကမျၢၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဃ့ထီၣ်၀ဲလၢတၢ်ကဟံးဘၣ်အရ့တုၤလီၤတီၤလီၤအိၣ်အဃိ ဖဲအပူၤကွံာ်လါအ့ဖြ့ၣ်အခါန့ၣ် ကညီဖီၣ်စုက၀ဲၤဃူဖိးကရူၢ်(Unity Committee for Karen Armed Group–UCKAG)အံၤ ဆဲးလီၤစုမုၢ်ထုးထီၣ်ပာ်ဖျါ၀ဲလၢကဂုာ်ကျဲးစၢးမၤလီၤမၢ်ကွံာ် တၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့လၢဟီၣ်က၀ီၤပူၤအဂ့ၢ်န့ၣ် အ၀ဲသ့ၣ်ကမံးတံာ်ထုးထီၣ်ပာ်ဖျါ၀ဲအသိး သ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်(ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်)ၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဂၤစံး၀ဲလၢ“တၢ်ဂ့ၢ်မ့ကဲထီၣ်သးတခါခါနမ့လဲၤသမံသမိးန့ၣ်အါဒၣ်တက့ၢ်န့ၣ်ကဲ၀ဲဒၣ်ၦၤဖိသၣ်(၁၈)နံၣ်ဆူဖီလာ်တဖၣ်လီၤႉမ့၀ံၤမိၢ်ပၢ်တဖၣ်မ့လဲၤဂဲၤလိာ်ကွဲန့ၣ်လဲၤကိးဃုာ်အဒံၣ်အဖိလၢ(အၣ်ကလိၣ်)လီၢ်ႇၦၤဒိဖဲအကျါမီၤနီၤႉအဃိၦၤဖိသၣ်တဖၣ်အနီၢ်မ့ဒိၣ်ထီၣ်န့ၣ်ဒ်အ၀ဲသ့ၣ်အမိၢ်အပၢ်မၤ၀ဲန့ၣ်အ၀ဲသ့ၣ်ကက့ၤမၤကဒါ၀ဲလီၤႉယအဲၣ်ဒိးတဲလၢတၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့ဒီးကသံၣ်မူၤဘှီးအံၤဘၣ်ဘှါဆှဲဘၣ်ဖးကီညါ”အဂ့ၢ်န့ၣ် စံး၀ဲန့ၣ်လီၤႉ

ဘၣ်ဆၣ်လၢကညီကီၢ်စဲၣ်ဒီးကီၢ်ဆၣ်တဖၣ်အပူၤအါဒၣ်တက့ၢ်(အၤ၀ၤဒ့)တၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့လီၢ်အံၤၦၤသ့ညါ၀ဲအါအသိးအၤ၀ၤဒ့တၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့အံၤဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီးကညီဖီၣ်စုက၀ဲၤကရူၢ်ကရၢၦၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်အိၣ်အါမးအဃိ တၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့လီၢ်လၢအိၣ်ဟီၣ်က၀ီၤပူၤတဖၣ်အံၤကလီၤမၢ်အဂီၢ်ကဲထီၣ်၀ဲတၢ်တၤတၢ်ဖးဒိၣ်တခါညါအဂ့ၢ်န့ၣ် တၢ်ပဲာ်ထံနီၤဖးအိၣ်ထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
လၢတၢ်န့ၣ်အဃိဒ်သိးအၤ၀ၤဒ့တၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့လီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤကလီၤမၢ်ကွံာ်အဂီၢ်န့ၣ် တၢ်ကဘၣ်ဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ် ဟံးအရ့တုၤလီၤတီၤလီၤမူၤမူၤနီၢ်နီၢ်န့ၣ်လီၤႉ

တဘၣ်အိးထီၣ်မၤတၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့လီၢ်ကွၢ်တၢ်လၢနီၢ်တဂၤတၢ်ဘၣ်ဘျုးအဂီၢ်ဘၣ်ႉ ပမ့တမၤလီၤမၢ်ကွံာ်(အၤ၀ၤဒ့)တၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့လီၢ်လၢပဟီၣ်က၀ီၤဒူသ၀ီပူၤတဖၣ်ဘၣ်န့ၣ်ခါဆူညါလၢၦၤသူၣ်ဘီၣ် သးစၢ်ဖိဒံ ဖိသၣ်တဖၣ်အံၤအဂီၢ်တၢ်တၤကျိၣ်တၤစ့အံၤကကဲထီၣ်၀ဲကလုာ်ဂ့ၢ်၀ီဒုၣ်ဒါတခါန့ၣ်လီၤႉ