KIC News

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၉ သီ, ၂၀၁၈နံၣ်,စီၤသ့မၠ့ၣ် ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်-ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢ မဲၢ်ဟီၣ်ဆီၣ်တၢ်ပၢ, မဲၢ်စရံယါကီၢ်ဆၣ် မဲၢ်လးအူကညီဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲ က၀ီၤ,က၀ီၤ ဒ့နီၣ်ဂီၢ်(၁)အပူၤ ဖဲလါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၆ သီဟါလီၤခီန့ၣ် ခီဖျိထံဒိၣ်ဒီးဟီၣ်ခိၣ် လာ်တၢ်ကဲထီၣ်အသးအဃိ ဒဲက၀ီၤဖိသံ ၁ဂၤ,လီၤထွံလီၤမၢ်ကွံာ်၀ဲ(၇)ဂၤအဂ့ၢ်န့ၣ် ကညီဘၣ်ကီဘၣ်ခဲကမံးတံး(KRC) စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ. KRC မဲၢ်စရံယါ၀ဲၤဒၢးပှၤကတိၤတၢ်ပၢစီၤပှ့ၤဒိၣ်စံး၀ဲလၢ “ကတီၢ်အံၤစရီအပူၤသံ၀ဲ(၁)ဂၤ, လီၤမၣ်(၇)ဂၤ ဒီး ပှၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတခီအိၣ်၀ဲ(၁၁)န့ၣ်လီၤ .တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဟးဂီၤ၀ဲ၆ဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ.”...

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၇ သီ, ၂၀၁၈နံၣ်, စီၤထိလ့ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ သုးက့(၅) ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤ ခံခီခံကပၤတၢ်ခးလိာ်သးကဲထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ် အဖီခိၣ် ဖဲလါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၂ သီတုၤ ၁၄သီအနံၤ တၢ်ကွၢ်ဟုၣ်ကွၢ်စုၣ်တၢ်ပတုာ်တၢ်ခးကမံးတံာ် (၁၈)၀ီ တ၀ီ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ တၢ်တဲသကိး၀ဲတအိၣ်ဘၣ်အဂ့ၢ်ကမံးတံာ်နဲၣ်ရွဲၣ်-၁ဒီကထၢၣ်ရွ့ၣ်ခါတဲ၀ဲန့ၣ် လီၤ. “ဘၣ်ဃး သုးက့(၅)တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ JMC_S( ကီၢ်စဲၣ်အပတီၢ်)...

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၄ သီ, ၂၀၁၈နံၣ်, စးအဲၣ်ဆူ. ဟီၣ်ခိၣ်ဘီမုၢ်အတၢ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤပှၤထူလံၤဖိတဖၣ်အတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်အမုၢ်နံၤ(UNDRIP)လၢအလီၤဘၣ်ဖဲလါ စဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၃ သီအနံၤအံၤ တနီသရံၣ်ကီၢ်ခီဒိၣ်အပူၤ လီၢ်က၀ီၤဖိတဖၣ် ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးဒီးမၤ၀ဲ တၢ်ထီဒါ ထံတမၢၣ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတခါဖဲဘျံးကီၢ်ရ့ၣ်,သနီတရံၣ်ကီၢ်ဆၣ်,ဆၣ်ရၣ်ဘွ့ၣ်သ၀ီအပူၤ န့ၣ်လီၤ. တနီသရံၣ်ကျိအပူၤတရူးခီပနံၣ်ရဲၣ်ကျဲၤ၀ဲလၢကဟဲဆီလီၤထံတမၢၣ်အဖီခိၣ် မၤ၀ဲတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤဒ်သိး တၢ်ကသ့ၣ်ညါဘၣ်လီၢ်က၀ီၤဖိတဖၣ်အခွဲးအယာ်အဂ့ၢ် ပှၤရဲၣ်ကျဲၤတၢ်လီၢ်က၀ီၤဖိ စီၤအဲလ်ဖျဲးတဲ၀ဲဒ်အံၤ န့ၣ်လီၤ. “ထံတမၢၣ်အံၤတၢ်ဟဲဒုးသ့ၣ်ညါပှၤတအိၣ်နီတမံၤဘၣ်.တၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤကဟဲနုာ်လီၤလၢဒ်သိး (FPIC) တၢ်ပာ်ပ နီၣ်အသိးတၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါဆိဒီးထုးထီၣ်ပာ်ဖျါတၢ်ဘၣ်သးအဖီခိၣ် တဖိးမံလိာ်အသး ဘၣ်.ထံတမၢၣ်အံၤမ့ၢ်ကဲ...

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၄ သီ, ၂၀၁၈နံၣ်,နၣ်ဘွါချ့ မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ ကညီဒီကလုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA)သုးက့နီၣ်ဂံၢ်(၅) စုဒုၣ်စုတီၤဖီလာ် ဒီးကီၢ်ပ ဒိၣ်သုးတၢ်ခးလိာ်သးကဲထီၣ်ဖဲလါအီကူာ် (၂၉)သီအနံၤအဃိ ကၣ်ညံၣ်နီၣ်လီၢ်က၀ီၤဖိတဖၣ်လၢအဃ့ၢ်တၢ်ဒုး ခဲလၢာ်အိၣ်၀ဲ၂၄၅ဂၤအံၤ တုၤကတီၢ်အံၤက့ၤကဒါက့ၤ တန့ၢ်ဒံးဘၣ်အဂ့ၢ် ခီတီၢ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်တဲ၀ဲ န့ၣ်လီၤ. ခီတီၢ်လီၢ်အိၣ်ကမှံဒဲက၀ီၤ ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ အူထိတဲ၀ဲလၢ “ပှၤဒိးလီၤဃာ်ဟီၣ်လာ်မ့ၣ် ပိၢ်အိၣ်၀ဲတစှၤဒီး မ့ၣ်ပိၢ်,ပိၢ်ဖးထီၣ်ကိးနံၤလီၤ.ဂီၤဖံး(ကျီၢ်),ပနၢ်,မဲာ်တဲးလဲးသံကိးနံၤလီၤ.တၢ်မၤပျီမ့ၣ်ပိၢ်မ့ၢ်၀ံၤမးက့ၤကသ့လီၤ.ဒီးလၢကအိၣ်ကဆိးအဂီၢ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်ရဲၣ်ကျဲၤဒ်လဲၣ်တသ့ၣ်ညါဘၣ်.”အဂ့ၢ်တဲဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢသုးခံခီခံကပၤတၢ်ဒုးကဲထီၣ်အဃိကၣ်ညံၣ်နီၣ်သ၀ီအပူၤသ၀ီဖိတဖၣ်ကဲထီၣ်၀ဲပှၤလီၢ်အိၣ်ကမှံဒီးဖဲလါအီကူာ်(၂၉)သီအနံၤဟဲတုၤလၢခီတီၢ်ပူၤဒီးဘၣ်အိၣ်ကဒုအသးဖဲ(မလၣ်ယူၣ်မၠဲၣ်)က၀ီၤဒ့လၢအဘူးအတံၢ်အဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲတၢ်ကီတၢ်ခဲအဃိပှၤလီၢ်အိၣ်ကမှံဖိသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်တၢ်တတူၢ်လိာ်အီၤလၢခီတီၢ်လီၢ်အိၣ်ကမှံဒဲက၀ီၤဘၣ်ဒီးတၢ်ဆၢကတီၢ်ယံာ်လံ၀ဲခံနွံဘျဲၣ်လံအဖီခိၣ်တၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးလီၢ်ကျဲ,တၢ်အီၣ်တၢ်အီတၢ်ဂ့ၢ်ကီသ့ၣ်တဖၣ်ဟဲအိၣ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီး၀ဲအဂ့ၢ်ကၣ်ညံၣ်နီၣ်ပှၤလီၢ်အိၣ်ကမှံဖိတဖၣ်တဲ၀ဲန့ၣ်လီၤ. ကၣ်ညံၣ်နီၣ်ပှၤလီၢ်အိၣ်ကမှံဖိတဂၤလၢအမ့ၢ်နီၢ်အ့ခၠိၣ်တဲ၀ဲ“ပသ၀ီဒုပအဲၣ်ဒိးက့ၤအိၣ်၀ဲ,က့ၤတသ့ဒံးဒီးပှၤဒီးဃာ်မ့ၣ်ပိၢ်အဃိက့ၤတဘူၣ်ဘၣ်.ခဲအံၤဘၣ်အိၣ်လၢဘူးတံၢ်တဖၣ်အအိၣ်တဂ့ၤအါအါဘၣ်.မ့ၢ်သုးကျဲၤန့ၣ်ပှၤတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲဒုဂ့ၤ၀ဲ.ပှၤလၢမၤစၢၤပှၤန့ၢ်တဖၣ်အဲၣ်ဒိးတဲလၢကမၤစၢၤပှၤ.”အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ကတီၢ်အံၤကၣ်ညံၣ်နီၣ်ပှၤလီၢ်အိၣ်ကမှံဟံၣ်ဒူၣ်အိၣ်၀ဲ(၅၁)ဒူၣ်,ပှၤနီၣ်ဂံၢ်အိၣ်(၂၅၄)ဂၤဒီးလၢအ၀ဲသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်လူၢ်ပျဲၢ်ပၢပြး၀ဲၤကျိၤဒီးတၢ်ဘူၣ်ကစၢ်တဖၣ်ဟဲမၤစၢၤတၢ်အီၣ်တၢ်အီအိၣ်၀ဲဘၣ်ဆၣ်တလၢဘၣ်အဂ့ၢ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်တဲ၀ဲန့ၣ်လီၤ.

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၄သီ, ၂၀၁၈နံၣ်, နၣ်ဘွါချ့ ဧရၣ်၀တံၣ်ကီၢ်ခိၣ်ဒိၣ်ပါတနီၣ်ကီၢ်ဆၣ်သ၀ီတဖၣ်အပူၤတၢ်ပညိၣ်လၢပိာ်မုၣ်ပိာ်မၢၤတဖၣ်ကျိၣ်စ့တၢ်ဟဲနုာ်ကအိၣ်ထီၣ်အဂီၢ်ဒီးတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်၀ဲတၢ်ထ့ချီၣ်နိၤဘိတၢ်တိာ်ကျဲၤတခါဒီးဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤစ့ကိၣ်လိၣ်လၢ(INGO)ကရူၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ထ့၀ဲချီၣ်နိၤဘိတၢ်မၤတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်စ့ကိၣ်လိၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ (LIFT-Livelihoods and Food Security Trust Fund ) ၀ံၤ (GRET MYANMAR-INGO)ဒီး ပါတနီၣ်သးစၢ်(PKY)အရူၢ်စးထီၣ်မၤ၀ဲ လၢလါယူၤလံ (၁)သီအနံၤန့ၣ်လီၤ. (PKY)ကရူၢ် စးရဲသူရ့ၣ်ဟဲၣ်တဲ၀ဲလၢ “ကတီၢ်အံၤအ၀ဲသ့ၣ်ထ့၀ဲချီၣ်ဒီးပဟ့ၣ်လီၤ တၢ်သိၣ်လိတဖၣ်ဒ်အမ့ၢ်လၢ ကသ့ပာ်ကီၤစ့တဖၣ်. နီၢ်ကစၢ်မၤလိသ့သးလၢစ့စရီ၊...

(၁) ကညီဖိ မိၢ်ထံးပၢ်ထံး ဆ့ကံၣ်ဆ့မိၢ်သူဖိလံၤ တတူၢ်ဃီ ပမ့ၢ်ကညီ မ့ၢ်သပၢၤဟၢတဖျၢၣ်ဃီ ပြၣ်မါ,ပယီၤမၤသ့ၣ်ဖး. ဖျိးကွံာ်ပ၀ဲဂၤပၤပၤ. (၂) တနီၤလၢထံကွာ်ထံခံ တနီၤလၢထံယံၤကီၢ်ယံၤ. မ့ၢ်နၢ်သက့သပၢၤက့ သါပ့ၤနီၣ်လိာ်သးတသ့. တစၢၤဃီမ့ၢ်ဘၣ်တၢ်ကီ တဆ့ၣ်နီၤဒီးကွၢ်ကလီ. (၃)ပမ့ၢ်ဘၣ်အိၣ်ယံၤလိာ်သး တခီဘီမုၢ်ဆူကီၢ်ဂၤ သးတၢ်အဲၣ်ပပှၤကလုာ် တလီၤမၢ်လၢပသးပူၤ ကညီဖိပအဲၣ်ကညီ တတုာ်ပ၀ဲဆူတၢ်ကီ. (၄) ကညီဖိလၢတၢ်အဲၣ်အီၤ ထံကီၢ်တၢ်သဘျ့အဂီၢ် ယီၢ်လီၤသကိးပဒုၣ်ဒါ နီတစဲးတဘၣ်ဟ့ၣ်ဃၣ် တဆၢထံၣ်ပပှၤကလုာ် ကဘၣ်ကဲထီၣ်ပယီၤကုၢ်. (၅) ထဲတမံၤအဲၣ်ဒိးစံးယဲ ကွၢ်ထံက့ၤပတၢ်လဲၤကျဲ ပယီၤပှၤမၤပျီၢ်မၤဒီ တဘၣ်လဲၤထူးဘူးဒီးအီၤ တၢ်ကမၣ်ကလီၤတီပှၤ ကညီဖိဧၢပလီၢ်သး (၆)ပယီၤမၤသံပကလုာ် အိၣ်တ့ၢ်လံတၢ်စံၣ်စိၤပူၤ စးထီၣ်လၢဖံဖုအစိၤ တုၤခဲအံၤမ့ၢ်ဒၣ်ဒ်သိး မ့ၢ်တထံၣ်ဒီးကွၢ်တဖျါ မ့ၢ်တၢ်မၤသံလီၤပသး. (၇) တနံၤအံၤကလုာ်ကညီ ထိးဖှိၣ်လိာ်က့ၤသပၢၤခီ ဆ့ပျိၢ်ဆ့မိၢ်သူဖိလံၤ က့ၤသကိးလီၢ်ဘူးလီၢ်ယံၤ ကွဲးလီၤက့ၤပတၢ်စံၣ်စိၤ လၢမၤထူရၤလၢၢ်ထူၣ်လိၤ. (၈) ထံသူမှဲကျိဒီးဃိၣ်လိာ် နီၣ်တယၢ်လူၢ်ကစၢၢ်ဒိၣ် ထံထၣ်စွ့ဒီးကျိၣ်ယီၢ်လ့ သါပ့ၤနီၣ်ပ၀ဲတသ့ ဒ်တၢ်သဘျ့ကန့ၢ်က့ၤ ဟဲက့ၤဆူပကီၢ်သူလ့ၤ လၢ.......သူလ့ၤနီၣ်မံၤဖိ. (အိၣ်တမှံၤကီၢ်အီစ်ထြ့လ်ယါ.)

နီၢ်စံစံလံယၣ်တဂၤလၢအလဲၤတုၤလၢကီၢ်(နယူစံလဲ)တဂၤအံၤအမ့ၢ်ပှၤသစၢ်သနာ်က့ၤလၢပှၤကလုာ်အဂီၢ်မၤ၀ဲလၢအမ့ၢ်တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့၊တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဒီးပှၤဂ့ၢ်၀ီးပှၤဂ့ၢ်၀ီၤတၢ်မၤသ့ၣ်တဖၣ်ဒီးတကးဘၣ်လၢတၢ်ဆဲးတၢ်လၤတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤဒီးနံၤဒိၣ်နံၤထီသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်စံစံလံယၣ်ဒွဲလၢအသနံၣ်အိၣ်၂၈နံၣ်အံၤအိၣ်ဆိး၀ဲဒၣ်လၢကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ်ယီၤကီၢ်ဆၢဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤတခါဒီးလဲၤတုၤလၢကီၢ်နယူစံလဲလၢအပူၤကွံာ်အနံၣ် ၁၀လံဒီးဖျိထီၣ်၀ဲ(Auckland Yuiversity of Technology )လၢကီၢ်နယူစံလဲဒီးမၤစၢၤ တၢ်လၢအပှၤကလုာ်အဂီၢ်တပယူၢ်ဃီတဂၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ကရၢကရိတၢ်ဖံးတၢ်မၤအဖီခိၣ်ဟဲက့ၤလီၤလၢကၠီၣ်တဲၣ်-ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢဒ်သိးဟဲက့ၤဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ် တၢ်ဒီးခ့ၣ်အဲၣ်စံၣ်တၢ်ကစီၣ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်လိာ်သးဒီးအီၤအံၤန့ၣ်လီၤ. သံကွၢ်-နတဲပၠးပှၤဘၣ်ဃးနလဲၤတုၤလၢ(ကီၢ်နယူစံလဲ)အဂ့ၢ်တစဲးမီၤ. ပဘၣ်စံၣ်ပယီၤသုး၊ပကီၢ်သူလ့န့ၣ်ပထံပကီၢ်တအိၣ်ဘၣ်အိန့ၣ်ပဘၣ်ဟးဖျိးပထံပကီၢ်န့ၣ်အိၣ်ဘၣ်ဆၣ်ပခါဆူညါအဂီၢ်ပပှၤသစၢ်အဂီၢ်ပမ့ၢ်ကွၢ်က့ၤခါဆူညါန့ၣ်တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီတအိၣ်ဘၣ်၊ယဲယနာ်လၢပမိပါန့ၣ်ဘၣ်လဲၤစံၣ်လၢယီၤကီၢ်န့ၣ်ဒ်သိးပတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်လီၤ၊ဒ်သိးပကအိၣ်ဘၣ်မုၢ်မုၢ်နီၢ်နီၢ်အဂီၢ်လၢယနီဒီးယမိသ့ၣ်ယပါသ့ၣ်န့ၣ်ပှၤဒွဲၣ်အူထီၣ်ဟံၣ်အ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ်စံၣ်ထီဘိလီၤအဃိန့ၣ်ပဘၣ်ဟဲအိၣ်လၢကီၢ်ချၢလီၤ. သံကွၢ်-နလဲၤထီၣ်ကၠိလၢကီၢ်(နယူစံလဲ)အပူၤတၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်မနုၤလဲၣ်. တၢ်ခါန့ၣ်ဘၣ်ဃးလၢကျိာ်လၢယလဲၤတုၤလၢကီၢ်(နယူစံလဲ)န့ၣ်ယတဲကီၢ်လၤ၀ါကျိာ်တဘၣ်ဘၣ်အိၣ်ဒၣ်ဘၣ်တစဲးတမွဲးလီၤကတဲတၢ်ဒီးကီၤလၤ၀ါဒုတဘၣ်ဘၣ်.တၢ်မ့ၢ်ပဂုာ်ကျဲးစၢးပတသးတဆံးဘၣ်၊ဂ့ၤတမံၤယလဲၤတုၤခါယနီၢ်ဆံးဒ်အဃိန့ၣ်တၢ်လၢယကဟံးန့ၢ်ဘၣ်ကီၤလၤ၀ါကျိာ်လၢယဂီၢ်န့ၣ်အညီမီၤ၊ဖဲယလဲၤအိၣ်လၢကီၢ်(နယူစံလဲ)အခါန့ၣ်ပနီၢ်ကစၢ်ပဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤလိလံာ်ပမိပါခီန့ၣ်ဟဲလၢဘၣ်ကီဘၣ်ခဲ၀ံၤပ၀ဲဒၣ်ပဟဲလၢဒဲက၀ီၤ၊ပကဘၣ်မၤလိလံာ်အါန့ၣ်ကီၤလၤ၀ါတဂၤဒ်၊ကဲ၀ဲပကစၢ်ဂီၢ်လီၤ.မိပါခီဒုအ၀ဲတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်တအိၣ်အါဘၣ်.ပ၀ဲဒၣ်သးစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ပကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးလၢပဂီၢ်မ့ၢ်၀ဲတၢ်ဂ့ၤတမံၤလၢခါဆူညါပကအဲၣ်ဒိးမၤစၢၤပပှၤကလုာ်မ့ၢ်ဂ့ၤ၊ပနီၢ်ကစၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤပမၤသ့မီၤ၊ သံကွၢ် နစးထီၣ်မၤနပှၤကလုာ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤအခါဖဲလဲၣ်ဒီးတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤမနုၤသ့ၣ်လဲၣ်. ယၤန့ၣ်ယမၤသကိးတၢ်လၢ(နယူစံလဲ)ကညီတၢ်ကရၢကရိယကဲ၀ဲဒၣ်နဲၣ်ရွဲၣ်တဂၤ၊ယမၤခံဖုလၢာ်လီၤသစၢ်သပှၢ်စ့ၢ်၊လၢန့ၣ်ခိဒုပတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအိၣ်ဒီဒူၣ်ညါဘၣ်ဃးလၢတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ကညီလၢလဲၤကီၤလၤ၀ါကီၢတဲကီၤလၤ၀ါတဘၣ်အ၀ဲသ့ၣ်လိၣ်ဘၣ်ကျိာ်၊မ့ၢ်၀ံၤတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တကပၤဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢတဲကီၤလၤ၀ါကျိာ်တဘၣပလဲၤမၤစၢၤ၊ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢမိၢ်ပၢ်ကဘၣ်လဲၤလၢကၠိပလဲၤမၤစၢၤတဲခဲးန့ၢ်တၢ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်အဂီၢ်၊ပမၤသကိးတၢ်ဒီးကညီတၢ်ကရၢကရိဖဲန့ၣ်တဖုလၢအဂၤအိၣ်ဒ်၊လၢကီၢ်နယူစံလဲန့ၣ်ပှၤကညီဖိနီၢ်ဂံၢ်အိၣ်၀ဲဒၣ်(၁၃၀၀တုၤ၁၅၀၀)ဘျဲၣ်ပမၤသကိးတၢ်စ့ၢ်ကီးဒီးကလုာ်ဒူၣ်အဂၤလၢတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတခီဒ်အမ့ၢ်တၢ်မၤလၤကပီၤကညီနံၣ်ထီၣ်သီ၊မၤထူရၤမုာ်နံၤ၊လါခူးကံၢ်စု၊တၢ်ပၢၢ်ဆၢမုၢ်နံၤန့ၣ်လီၤ. သံကွၢ်-နဆိမိၣ်လၢတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့န့ၣ်အရ့ဒိၣ်လၢပှၤသစၢ်ဂီၢ်ထဲလဲၣ်. တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ကရ့ဒိၣ်တခါနကမၤတၢ်တမံၤဂ့ၤတမံၤန့ၣ်နတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့မ့ၢ်အိၣ်ပှၤထံၣ်ဆံးနၤတန့ၢ်ဘၣ်၊၀ံၤဘျီယထံၣ်ဘၣ်လၢပကီကလုာ်အံၤန့ၣ်တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အိၣ်ဖးအါညါခီဖိပထံပကီၢ်တအိၣ်အဃိန့ၣ််ပတန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာလၢပှဲၤဘၣ်အဃိပှၤသစၢ်ခဲအံၤတဖၣ်ကြၢးပာ်သူၣ်ပာ်သးဒီးထံၣ်စိတၢ်လၢတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့န့ၣ်ကမၤစၢၤက့ၤပပှၤကလုာ်န့ၣ်လီၤ. သံကွၢ်-ဒ်သိးကညီသစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ကမၤသကိးဆူၣ်ထီၣ်တၢ်လၢကညီတၢ်မၤအဂီၢ်နအဲၣ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဒ်လဲၣ်. ပှၤသစၢ်န့ၣ်အဲၣ်လီၤအပှၤကလုာ်ကိးဂၤဒဲလီၤလၢကီၢ်ချၢမ့ၢ်ဂ့ၤကီၢ်ဆၢမ့ၢ်ဂ့ၤကညီသစၢ်တဖၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်အိၣ်လၢကမၤလိတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့၊တလိၣ်သးဆံးဘၣ်တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့န့ၣ်ကမၤစၢၤနၤလီၤ၊ဒ်သိးပှၤသစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ကဟဲက့ၤမၤစၢၤအပှၤကလုာ်အဂီၢ်အိၣ်ဖဲလဲၣ်ဖဲလဲၣ်ဂ့ၤဟဲက့ၤလၢကညီကီၢ်ပူၤဃုသ့ၣ်ညါက့ၤတၢ်လိၣ်ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်၀ံၤမၤစၢၤလၢပမၤအီၤန့ၣ်မူဒါအိၣ်လၢပကမၤစၢၤအ၀ဲန့ၣ်လီၤ. သံကွၢ်-ခိၣ်နာ်သ့ၣ်တဖၣ်ကြၢးဟံၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှမသစၢ်ဒီးထုးဃီၤန့ၢ်ပှၤသစၢ်တဖၣ်လၢကလုာ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤဒ်လဲၣ်. ခိၣ်နာ်မ့ၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဘါပှၤသစၢ်ဒီးသစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ကမၤပိာ်ထွဲထီၣ်က့ၤဒီးခိၣ်နာ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အဆဲးကျိးလိာ်သးဒီးကပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤကလုာ်တၢ်အိၣ်သး၊ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးဒီးပကမၤသကိးတၢ်ဃူဃူဖှိးဖှိးလီၤ

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၂သီ၊ ၂၀၁၈နံၣ်။ စးအဲၣ်ဆူ ကီၢ်ဒီတဘ့ၣ်တၢ်ပတုာ်တၢ်ခးလၢကီၢ်ပဒိၣ်ဒီးကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤကရူၢ်တဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤ မၤဃာ်၀ဲအံၤ တၢ်သူၣ်ထီၣ်တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ် အံၤ တလဲၤဆူအမဲာ်ညါဘၣ်ဒီး အိၣ်ကတာ်အသးအဃိဒ်သိးလဲၤဆူမဲာ်ညါကန့ၢ် အဂီၢ်ခံခီခံကပၤခိၣ်နၢ်တဖၣ် ကထံၣ်လိာ်အသးဒီးကဃုအစၢအဂ့ၢ်တၢ်ပတုာ်တၢ်ခးကရူၢ်(NCA-s EAO)ဆၢတဲာ်လီၤ၀ဲလီၤ. ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်၊ ၀့ၢ်ကံၣ်မဲအပူၤ ဖဲလါစဲးပထ့ဘၢၣ်၈သီတုၤ၁၁သီအနံၤတၢ်ထံၣ်လိာ်သကိး ၃ဘျီတဘျီအံၤအပူၤ(NCA-s EAO)ခိၣ်နၢ်တဖၣ်ဆၢတဲာ်လီၤ၀ဲလီၤအဂ့ၢ်န့ၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဒိၣ်၀ဲန့ၣ်အပူၤပှၤလၢအတဲတၢ်ပၢခၠ့ကလုာ်ဒူၣ်သုးမုၢ် (CNF)ပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ ပူစ့ကၠိၣ်တဲဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်ဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ. “တနံၤအံၤတၢ်ဂ့ၢ်ဟဲအိၣ်ထီၣ်လၢတၢ်တဟးထီၣ်လၢကီၢ်ပဒိၣ်ကရူၢ်အံၤသုတူၢ်လိာ်မ့ၢ်တသ့ဘၣ်န့ၣ်ကီၢ်ပဒိၣ်တကပၤတဲ၀ဲလၢသနူလၢသုလိၣ်ဘၣ်နီၢ်ကစၢ်တၢ်ပၢဆှၢလီၤသး၊ တၢ်တုၤသိးထဲသိး သုတန့ၢ်ဘၣ်ဘၣ်. ကဲထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ဒိးကၣ်ဒီး ပကလဲၤဆူညါ...